teorpol
.pdfМинистерство образования Российской Федерации
Томский государственный университет систем управления
и радиоэлектроники
РЕФЕРАТ
Элементы теории поля
Выполнил: |
Проверила: |
Студент гр. № 354 |
Доцент кафедры ВМ |
Пугачёв П.Е. |
Ганзя Л.В. |
Томск 2015г.
1.
1.1. " !
# #, . ' ! & $ , # + &
, # ! & & ( , |
|
. .), ! . |
P V , . |
& ' $& U=f(P), |
|
P – , V - ( % . . |
|
# ' $ U=f(x,y,z); |
x, y, z – |
P. 4 ! τ, U=f(τ,x,y,z) ), ! + , ! ,
- $ .
3( ., ' $
!. |
|
* |
|
U ( x, y, z) =C , |
(1.1.1) |
. C=const, ! . , . U=f(x,y), # & - .
|
∂U |
, |
∂U |
, |
|
∂U |
|
|
|
||||||
|
|
|
∂z |
||||||||||||
|
|
|
|
∂x |
|
|
∂y |
|
|
|
|||||
# |
! |
. . |
|||||||||||||
* ( ! < grad>. ( !, |
|
||||||||||||||
|
|
∂U |
r |
∂U |
r |
∂U |
r |
|
|
||||||
grad U= |
|
i + |
j + |
k. |
|
(1.1.2) |
|||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
∂x |
|
∂y |
∂z |
|
|
. (1.2), $ . .
( %) "- ' :
grad xU = |
∂U |
, |
grad yU = |
∂U |
, |
grad zU = |
∂U |
; |
||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
∂x |
|
|
|
|
|
∂y |
|
|
|
|
|
|
|
∂z |
|||
|
|
|
|
|
|
∂U |
|
2 |
|
∂U |
2 |
|
∂U |
|
2 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
grad U |
= |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
. |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
∂x |
|
|
|
∂y |
|
|
∂z |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1.1.3)
(1.1.4)
+ ., % , ,
& %-, ! + ( & &
. ) 1 . .
, & ! ! & ( & .
' $ & - 1 . !,
! & ! - ( "). 3 -+ & .:
grad(U1 +U2 ) = gradU1 +gradU2 , grad(U1 U2 ) =U 2 gradU1 +U1 gradU 2 , grad(ϕ(U )) = ϕ′(U )gradU.
' . !, ' $ !
# #, " . %
. %, ''$ , # (, & !
''$ %
-+ & & . , $#
# (ρ,φ,z)
|
∂U |
r |
|
1 |
|
∂U |
r |
|
∂U |
r |
|
|
gradU = |
|
eρ |
+ |
|
|
|
eϕ |
+ |
|
ez |
, |
|
∂ρ |
ρ |
∂ϕ |
∂z |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
' # # (r,θ,φ)
|
∂U |
r |
|
1 |
|
∂U |
r |
|
1 |
|
∂U |
r |
|
|
gradU = |
|
er |
+ |
|
|
|
eθ |
+ |
|
|
|
eϕ |
, |
|
∂r |
r |
∂θ |
r sin θ |
∂ϕ |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. % & ( ! " %
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
-+ & . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
) ! & |
' $ |
|
|
U=f(x,y,z) |
|
- |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
r |
+ cos β |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
l |
= cos α i |
j + cos γ k |
|
! |
|
|
||||||||||||||||||||||
+ ' $ +- |
l , . |
|||||||||||||||||||||||||||
+ -: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
∂U |
= lim |
|
U |
= |
∂U |
|
∂x |
+ |
∂U |
|
∂y |
+ |
∂U |
|
∂z |
= |
∂U |
cosα + |
∂U |
cosβ + |
∂U |
cos γ. |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
∂l |
l →0 |
l ∂x ∂l ∂y ∂l |
|
∂z ∂l ∂x |
|
∂y |
|
|
∂z |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
3- , ! - $ |
|||||||||||||||||||||||||||
. ! : |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∂U |
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= gradU l . |
|
|
|
|
|
(1.1.5) |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∂l |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) 1
. . 4 l
-+ & :
∂U
∂l
! ! &
, '
r |
|
= gradrU l . |
(1.1.6) |
l |
+ . .
1.2. " #
$
1
! ' $& U(x,y,z)=z/(x2+y2+z2)1/2. &
# & . ! 1 # # & #
! A(2;0;-2/ 3 )?
,. ) ' (2.1.1), # & :
z
x 2 + y 2 + z 2
= C.
4 # % # ! A,
C = |
|
|
|
− 2 / 3 |
|
|
|
|
= − |
1 |
, |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
2 |
2 |
+ 0 |
2 |
+ (−2 / |
3) |
2 |
2 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
:
|
|
|
|
|
|
2 |
+ y |
2 |
= 3z |
2 |
|
z |
|
= − |
1 |
x |
|
|
. |
||
|
|
|
|
|
z < 0 |
|||||
|
x 2 + y 2 + z 2 |
|
||||||||
|
2 |
|
|
|
# % . . . , , ! #
&.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
! ' $& U(x,y,z)=xyz. & |
. 1 & |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
' $ M0(x0;y0;z0). . %? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
,. |
|
|
) ' (2.1.2), (2.1.4), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
r |
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
gradU |
|
= y |
0 |
z |
i + z |
0 |
x |
0 |
j + x |
0 |
y |
0 |
k , |
gradU |
|
|
= |
|
( y |
0 |
z |
0 |
) 2 + ( z |
0 |
x |
0 |
) 2 |
+ ( x |
0 |
y |
0 |
) 2 . |
||||||||||
|
M 0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
% |
! - ' $ |
|
|
|
U=(x2+y2+z2)1/2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
M(2;-1;-2), l = 4i − 2 j − 4k . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
,. |
|
3(+ " . & ' $ : |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
r |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
gradU = − |
x |
i + y |
j + z |
k |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 + y 2 + z 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
2 . M(2;-1;-2): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
r |
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
r |
|
r |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
gradU |
|
M = − |
2 i + (−1) j + (−2) |
k |
= |
2i − j − 2k |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 + (−1)2 + (−2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- ! - M - l #
' (2.1.6):
∂U |
|
M |
= |
1 |
|
2 4 + |
(−1) (−2) + (−2) |
(−4) |
= 1. |
|
|||||||||
∂l |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|||||||
|
|
3 |
|
|
42 + (−2) 2 + (−4) 2 |
2.
2.1. " !
#, ' $ ,
%! - ' $ % # #.
' $ ! % . ) #
&: (.$ ) 2 . # #
(/, & " . ! # #, 1 1 . . ' $ ! %(+ ! # #: #
# x, y, z τ, $#
& - % x, y, z.
*, ( D ! A(P) ,
" & P ( D & A(P) .
& :
r |
|
r |
r |
|
|
|
|
A(P) = Ax |
(τ, x.y, z) |
i |
+ Ay |
(τ, x.y, z) j + Az |
(τ, x.y, z)k |
, |
(2.1.1) |
|
|
|
|
|
|
.
Ax , Ay , Az - $ ,
rr
i , j , k - & .
" & # & $. .
& # &, " & # %
. $. 1 &
! .
& # & &
''$% # &, - " ! % -+
& :
dx |
= |
dy |
= |
dz |
. |
(2.1.2) |
|
|
|
||||
Ax Ay Az |
|
! ' ! & -
!. . – 1
", – .
" & # .
- : 1) . - ( +
% & L; 2) . (+ - .
! # % S, " + - ( D,
$ $ ! L D.
- +%- & # # # .
. .
, ( $. . :
|
|
∫ |
Ax (x, y, z)dx + Ay (x, y, z)dy + Az (x, y, z)dz |
. |
|
|
(2.1.3) |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) $. ! # % S : |
|
|
|
|||||||||||
∫∫( Ax (x, y, z) cosα + Ay (x, y, z) cosβ + Az (x, y, z) cosγ)dσ |
(2.1.4) |
|
||||||||||||
S |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
r |
r |
|
|
|
|
|
|
|
. |
n |
= cos α i + cos β j + cos γ k |
- & |
|
||||||||||
! & # S |
dσ - 1 # S. |
|
||||||||||||
& & . |
. |
|
||||||||||||
! |
! |
, |
# & |
. |
– |
|||||||||
& |
. ( |
# |
# |
|||||||||||
( -+ ). |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
# ( ! # ' (2.1.3) (2.1.4) - : |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
∫ A dl , |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
∫∫ A dσ = ∫∫ |
A ndσ |
|
(2.1.5) – (2.1.6) |
|
||||||||
|
|
L |
|
|
|
|
S |
S |
. |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
, ' $ |
Ax (x, y, z) , |
|||||||||||
Ay ( x, y, z) , |
|
Az (x, y, z) |
|
|
- |
! ( x, y, z) D , ! - # ,
& # &, . .- ( |
. |
|
. & & . (2.1.5) |
! |
L |
r |
|
|
! A |
L ( ! : |
∫ A dl |
(2.1.7) |
. |
L
" 1 ( ! " ( % (" &, !-+ & (# . 4 ( !
, (# % " %,. . -+ & % & , .
& % & , -+ &
# %, . - , " %
- & . 4 # ,
. ! . , " + . &
, " % . (# &
! (- , & # " % &
, & ! & .
) ' ! # &
+ - % .- .$ (# %), ( !
<div>, (# %), & ( ! <rot>, .
<whirl>. ! ., .$ &
" – 1 (/ % (" %)
( $%), % , &
. & + " & $ .
. ! , .$ . %
! " - # %, |
"-+ - |
, (/ v ( 1 & # |
, |
. & , . . d 1 & (
-:
|
r |
r |
|
||
r |
∫∫ A dσ |
|
|||
div A(P) = lim |
S |
|
|
(2.1.8) |
|
v |
. |
||||
d → 0 |
|||||
|
|
|
|
# # .$ -
-+ & ' :
r |
∂A |
∂Ay |
|
∂A |
|
||
divA(P) = |
x |
+ |
|
+ |
z |
|
(2.1.9) |
|
∂y |
∂z . |
|||||
|
∂x |
|
.$ . & ' $&,
-+ & -+ ": |
r |
||
r |
r |
r |
div(C1 A1 (P) +C2 A2 (P)) = C1div( A1 (P)) +C2 div( A2 (P)); div(u(P) A(P)) = u(P)divA(P)) + A(P) gradu(P).
1 # " # 1 2 - , u(P) –
'$ .
. # # . ! ! -
# %1 ( ' * – 3 . .:
r |
r |
r |
|
∫∫A dσ = ∫∫∫divA dv |
(2.1.10) |
||
|
|
, |
S V
. S – # %, .-+ V
& %-.
# # 1 ' ( -+ & :
∫∫ |
|
∂A |
|
∂Ay |
|
∂A |
, (2.1.11) |
||
|
∫∫∫ |
|
|
|
z |
|
|||
|
Ax dydz + Ay dzdx + Az dxdy = |
|
x |
+ |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
dxdydz |
|
|||
S |
|
V ∂x |
|
∂y |
|
∂z |
|
. # & . . ( % ), . (2.1.4), (2.1.6), # . .
$ -- % #. . ' * – 3 . ., .
! ! - # % &
& . .$ . |
(, |
. & 1 & # %-. |
|
, . # # |
" |
-+ & ' &: |
|
r |
|
∂A |
|
∂Ay |
|
|
z |
|
|
rotA(P) = |
∂y |
− |
∂z |
|
|
|
|
ri
−
∂A |
|
∂A r |
∂Ay |
||
z |
|
x |
j |
|
|
∂x |
− |
|
+ |
∂x |
|
|
∂z |
|
|
|
r |
|
− |
∂Ax |
|
|
∂y |
k |
. (2.1.12) |
|
|
|
|
, & ' $&, , , (
-+ &:
rot(C1 A1 (P) + C2 A2 (P)) = C1rot( A1 (P)) + C2 rot( A2 (P)); rot(u(P) A(P)) = u(P) rotA(P)) + gradu(P) × A(P),
. 1 2 - , u(P) – ' $ .
& # %- ! # %,
" % ! " & &
" . 1 . - . , &
1 & #. ! :( &. '$ . ( ! ! & # .
%. . & (. " &) & #
+ - # . % . ,
- . - . )
! -- # %, . - !
|
( , |
. % |
|
" %-), |
|
$ $ |
# . |
. |
|
1 |
|
" % . ) " !
, ' :
|
r |
∫ A dl = ∫∫rotA dσ, |
|
|
(2.1.13) |
L |
s |
, ! ,
∫ Ax dx + Ay dy + Az dz =
L
∂A |
|
|
∂Ay |
∂A |
|
∂A |
|
|
|
∂Ay |
|
∂A |
|
|
||||||||
= ∫∫ |
|
|
|
− |
|
dydz+ |
|
|
− |
|
dzdx+ |
|
|
|
− |
|
dxdy |
|
|
|||
|
|
z |
|
|
|
|
|
x |
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
(2.1.14) |
|
|
|
|
|
|
∂z |
|
∂x |
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||
S ∂y |
|
|
∂z |
|
|
∂x |
|
∂y |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
4 ' $ A(P) = A( x, y) , ' |
+, |
|||||||||||||||||||||
# ' |
*: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∂Ay |
|
∂A |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
∫ |
Ax dx + Ay dy = ∫∫ |
|
− |
|
dxdy, |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
L |
|
|
|
|
|
D |
∂x |
|
∂y |
|
|
|
|
|
||
. D |
|
– |
( % |
|
|
XOY, |
. |
|
L |
|||||||||||||
% k . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
, |
|
. |
.$ " |
-, , %, ! -( - ! - # %, " + - -( & ! & ( ,
" -, ! %. 4.
( ! - ( #. ) % # &:
& " & " ( ! ,
1 & " (, " + & !,
. & $ .
4 . & ' $ ,
! $%, ' $ (( " -1) - $ . .
$% . , . ( %
(/, & + , $ .
', ! 1 . .
" rot(gradU (P)) ≡ 0,
, . – $% - ( ! #. 3 ( ! # $%: 1 .
$ $ ! |
. " ( % |
-, 1, (+ ., |
( ! # # &. |
, - " % ! " % ,
& ! ; 1 '
( & , " + # . - " %.
4 |
|
$% |
%, |
|
. !- . , |