Русско-Латинский Словарь.Podosinov
.pdfУДК 811.161.1(038)
ББК 81.2Рус-4
П44
|
Подосинов А.А. |
|
|
|
П44 |
Русско-латинский словарь |
[Электронный |
ресурс] |
/ |
|
А.В. Подосинов, А.М. Белов. |
– 5-е изд., |
стер. |
– |
|
М. : ФЛИНТА, 2011. – 368 с. |
|
|
|
ISBN 978-5-89349-259-0
В словарь вошли понятия не только античной и средневековой латыни, но и Нового времени и современности. Поэтому он будет интересен и тем, кто изучает язык Цезаря и Цицерона, Петрарки и Фомы Аквинского, и тем, кто пытается создавать свои латинские тексты.
Для гимназистов, студентов вузов, изучающих латинский язык, для лингвистов и всех интересующихся древними и современными языками.
УДК 811.161.1(038)
ББК 81.2Рус-4
ISBN 978-5-89349-259-0 © Издательство «ФЛИНТА», 2011
— 3 — |
ÀÄ |
|
|
а (союз) sed; at; ast; autem; vero; et; а если sin; а именно scilicet; utpote; nam; а также atque; nec-
non; neque
абажур luminis (lampadis) umbraculum (-i n)
аббат abbas, abbatis т аббатство abbatia, -iae f абзац intervallum, -i n абитуриент abituriens, -ntis т аблатив (грам.) ablativus, -i т абонемент subnotatio, -ionis f абонент subnotator, -is т аборигены aborigines, -um т
аборт abortus (-us m) artificialis абрикос prunum (-i n) Armeniacum абсолютный absolutus, -a, -um абстрактный abstractus, -a, -um абсурд absurdum, -i n
авангард primum agmen (-inis n); antecursores, -um т
аванс praesolutio, -ionis f авантюра casus, -us m; periculum,
-i n; res (rei f) mira авантюрист planus, -i т (греч.) авария avaria, -iae f (нов.-лат.) Авгий Augeas, -ae m
авгур augur, -uris m
авгурский auguralis, -е; ~ жезл
lituus, -ui m
август (месяц) Augustus, -i m Август (император) Augustus, -i m
Августин Augustinus, -i m августовский Augustalis, -e;
Augustus, -a, -um
Авентин (холм в Риме) Aventi-
nus, -i m
Авзония Ausonia, -iae f авиация ars (artis f) volatica (avi-
atica)
Аврора Aurora, -ae f
Австралия Australia, -iae f Австрия Austria, -iae f автобиография autobiographia,
-iae f
автобус coenautocinetum, -i n; au-
toraeda (-ae f) longa автомат automatum, -i n
автоматический automaticus, -a,
-um
автомобиль autovehiculum, -i n; autocinetum (-i n) laophoricum;
autoraeda, -ae f автономия autonomia, -iae f
автор auctor, -oris m; scriptor, -oris m авторитет auctoritas, -tatis f;
majestas, -tatis f
автострада (via) strata (-ae f) prin-
cipalis (autocinetica) автохтон autochthon, -is m ага! ehem!
Агамемнон Agamemno, -onis m агент curator,-oris m; agens, -ntis m агентура agentura, -ae f агитатор agitator, -oris m агитация agitatio, -ionis f агитировать suscito 1; agito 1 агнец agnus, -i m
агония agonia, -iae f
аграрный agrarius, -a, -um;
ruralis, -e
агрегат aggregatum, -i n агрессивный aggressivus, -a, -um агрессия aggressio, -ionis f; impe-
tus, -us m
агрессор aggressor, -oris m агроном agronomus, -i m агрономия agronomia, -iae f
ад regnum (-i n) inferorum; Avernus, -i m; также Orcus, -i m; Styx, -gis m; Tartarus, -i m; Erebus, -i т
ÀÄ |
— 4 — |
|
|
Àäàì Adam, Adae ò
адвокат advocatus, -i m; causidicus, -i m; orator, -oris m; pa-
tronus, -i ò
административный округ рrаеfectura, -ae f; ~ в древнем Риме
tribus, -us f
администрация administratio,
-ionis f
адмирал navarchus, -i т
адрес inscriptio (-ionis j) cursualis адриатический Hadriaticus, -a,
-um (mare); Hadrianus, -a, -um; ~ ìîðå Hadria, -ae f
азарт impetus, -us m; cupiditas,
-tatis f; libido, -inis f азбука см. алфавит
азиатский Asianus, -a, -um; Asi-
aticus, -a, -um
Азия Asia, -iae f; Малая ~ Asia
Minor
Азовское (море) Maeotis, -idis f
азот nitrogenium, -ii n азотистый nitrosus, -a, -um азотный nitricus, -a, -um аист ciconia, -iae f академик academicus, -i т
академический academicus, -a,
-um
академия academia, -iae f; schola, -ae f; ~ наук Academia liberali-
um artium (scientiarum) акант acanthus, -i m, f
акваланг apparatus (-us m) aqua-
ticus
акварель pictura (-ae f) aquaria;
aquarellum, -i n Аквилон Aquilo, -onis т
аккомпанемент succentus, -us т
аккорд concentus (-us m) sonorum
аккумулятор accumulatorium, -ii
n; accumulatrum, -i n аккуратность diligentia, -iae f аккуратный diligens, -ntis; mun-
dus, -a, -um
аксиома axioma, -atis n; profatum,
-i n
акт actus, -us m; actio, -ionis f актер scaenicus, -i m; actor, -oris
m; histrio, -ionis m; comoedus,
-i m; tragoedus, -i m активный agilis, -e; industrius, -a,
-um; operosus, -a, -um; ~ залог
(грам.) activum (genus, -eris n) актриса actrix, -icis f; ludia, -iae f актуальный realis -e; verus, -a,
-um
акула pristis, -is f акушер obstetor, -oris m акушерка obstetrix, -icis f
акустический acusticus, -a, -um акцент tonus, -i m
акция actio, -ionis f Албания Albania, -iae f алгебра algebra, -ae f
александрийский Alexandrinus,
-a, -um
Александрия Alexandria, -iae f алименты alimenta, -orum n алкоголь alcohol, -is n аллегория allegoria, -iae f; para-
bola, -ae f
аллея platea, -ae f; deambu-
lacrum, -i n; interordinium, -ii n аллилуйя (h)alleluia (нескл.)
алмаз adamas, -ntis m; chrystallum,
-i n
алмазный adamanteus, -a, -um;
adamantinus, -a, -um
алтарь ara, -ae f; altar, -is n; altaria, -ium n
— 5 — |
ÀÏÅ |
|
|
алфавит abecedarium, -ii n; alphabetum, -i n
алчно cupienter; avide; avare; ava-
riter
алчность avaritia, -iae f; aviditas,
-tatis f
алчный avarus, -a, -um; avidus, -a,
-um; insatiabilis, -e
àëûé coccineus, -a, -um; purpureus,
-a, -um; puniceus, -a, -um альбом volumen (-inis n) album альпинист rupium ascensor (-is m) Альпы Alpes, -ium f
алюминий aluminium, -ii n амазонки Amazones, -um f амбар horreum, -ei n; farrarium, -ii n амброзия ambrosia, -iae f амбулатория ambulatorium, -ii n
Америка America, -ae f; Соединенные Штаты ~ Foederatae
Americae Septentrionalis Civi-
tates (-um f)
американский Americanus, -a,
-um
аминь amen (нескл.) аммиак ammonium, -ii n
амнистия venia (-ae f) praeteri-
torum; amnestia, -iae f ампутация amputatio, -ionis f
ампутировать amputo 1
амулет amuletum,-i n амфитеатр amphitheatrum, -i n;
spectaculum, -i n Амфитрита Amphitrita, -ae f амфора amphora, -ae f анализ analysis, -is f
аналогичный analogicus, -a, -um аналогия analogia, -iae f анархист eversor, -oris m; rerum
omnium turbator (-oris m); anarchicus, -i m
анархия nimia licentia (-ae f);
anarchia, -iae f
анатомирование sectio (-ionis f)
cadaveris
анатомия anatomia, -iae f ангел angelus, -i m
английский Britannicus, -a, -um; Anglicus, -a, -um
Англия Britannia, -iae f; Anglia,
-iae f
анекдот narratiuncula, -ae f
анкета folium (-ii n) interrogativum анналы annalis, -is т (чаще an-
nales, -ium m)
аннексия occupatio, -ionis f; an-
nexio, -ionis f
аннулировать annihilo 1
аномалия anomalia, -iae f анонимный anonymus, -a, -um ансамбль (муз.) grex (gregis m)
musicorum; grex (gregis m) sym-
phoniacus
антагонизм antagonismus, -i m антенна antemna, -ae f (radiopho-
nica, televisifica) антибиотик antibioticum ,-i n антивоенный antimilitaris, -e Антигона Antigona, -ae f антилопа dorca, -ae f
антиобщественный antisocialis,
-e (íîâ.-ëàò.)
Антиохия Antiochia, -ae f антитеза contrarium, -ii n античный antiquus, -a, -um антихтоны antichthones, -um m антология florilegium, -ii n; antho-
logia, -iae f
аорист (грам.) aoristus, -i m апатия nullus doloris sensus (-us
m); apathia, -iae f
апеллировать provoco 1
ÀÏÅ |
— 6 — |
|
|
апелляция provocatio, -ionis f; ap-
pellatio, -ionis f Апеннины Apenninus, -i т
аплодировать plaudo, plausi, plausum 3; plausum do, dedi,
datum 1; faveo, favi, fautum 2 аплодирующий plausor, -oris т
аплодисменты plausus, -us т
Аполлон Apollo, -inis т аполлонов Apollineus, -a, -um апология apologia, -iae f апостол apostolus, -i т аппарат apparatus, -us т
аппетит orexis, -is f (греч.); esuries,
-ei f; appetitus, -us m; appetentia, -iae f; отсутствие ~ (мед.)
anorexia, -ae f аппетитный sapidus, -a, -um апрель Aprilis, -is m
апрельский Aprilis, -e
аптека taberna (-ae f) medicamentaria; pharmacopolium, -ii n;
apotheca, -ae f
арабский (аравийский) Arabi-
cus, -a, -um; Sabaeus, -a, -um арабы Arabes, -um m
Аравия Arabia, -iae f
арбитр judex, -dicis m; criticus, -i m; arbiter, -tri m
арбуз реро, -onis f (Citrullus lanatus) аргивянин Argivus, -i m аргумент argumentum, -i n арена harena, -ae f; pulvis, -eris m аренда emphyteusis, -is f (греч.) арендная (плата) habitatio, -ionis f
арест comprehensio, -ionis f; com-
missum, -i n; custodia, -iae f арестовывать comprehendo, pre-
hendi, prehensum 3 аристократ patricius, -ii m; opti-
mas, -atis m
аристократия nobilitas, -tatis f; op-
timates, -ium m; nobiles, -ium m Аристотель Aristoteles, -is m Аристофан Aristophanes, -is m арифметика arithmetica, -ae f ария sincinium, -ii n; monodia, -iae
f; canticum, -i n
арка arcus, -us m; fornix, -icis m Аркадия Arcadia, -iae f
аркан laqueus, -i m; camus, -i m;
nassa, -ae f
Армения Armenia, -iae f
армия exercitus, -us m; copiae,
-arum f
армянский Armenius, -a, -um аромат odor, -oris m (suavis); aro-
ma, -atis n
ароматический aromaticus, -a, -um; bene olens; ~ бальзам
styrax, -acis m
артикль (грам.) articulus, -i m артиллерия tormenta, -orum n артист artifex, -icis m
арфа harfa, -ae f; cithara, -ae f архангел archangelus, -i m
архив archium (archivum), -i n; tabularium, -ii n; conditorium,
-ii n
архиепископ archiepiscopus, -i m архимандрит archimandrita, -ae m Архимед Archimedes, -is m архитектор architectus, -i m архитектура architectura, -ae f аспирант assistens, -ntis m; aspi-
rans, -ntis m
асс (мелкая римская монета) as,
assis m
ассирийский Assyrius, -a, -um Ассирия Assyria, -iae f ассистент assistens, -ntis m; adla-
tus, -i m
— 7 — |
ÁÀË |
|
|
ассортимент selectio, -ionis f
(mercedum)
ассоциация associatio, -ionis f астролог astrologus, -i m астронавт astronauta, -ae m астроном astronomus, -i m астрономия astronomia, -iae f асфальт bitumen, -inis n; asphal-
tus, -i m
асфальтировать bitumine obduco,
duxi, ductum 3; bitumino 1 асфодель (бот.) asphodelus, -i
m; albucus, -i m; astula (-ae f)
regia
атака impetus, -us m; assultus, -us m атаковать tempto 1; appugno, -, - 1
атеист atheos (atheus), -ei m;
atheista, -àå m
атлас terrarum tabulae (-arum f);
atlas, -ntis m атлет athleta, -ae m
атлетический athleticus, -a, -um атмосфера aer, aeris m (terrae pro-
ximus); atmosphaera, -ae f аттестат confirmatio, -ionis f; af-
firmatio, -ionis f; attestatio,
-ionis f
Аттила Attila, -ae m
атом atomus, -i f; corpusculum, -i n атомный atomicus, -a, -um; nuclearis, -e; ~ бомба bomba (-ae f)
atomica
аудитория auditorium, -ii n; acroa-
sis, -is f
аукцион auctio, -ionis f; licitatio,
-ionis f
ауспиции auspicia, -orum n афинский Atheniensis, -e; Ce-
cropius, -a, -um Афины Athenae, -arum f
афинянин Atheniensis, -is m
афиша afflictio, -ionis f афоризм aphorismus, -i m; breve
dictum (-i n) Африка Africa, -ae f
африканец Afer, -fri m
африканский Afer, -fra, -frum;
Africanus, -a, -um ax! óâû! eheu
ахеец Achivus, -i m; ахейцы Achaei,
-orum m; Achivi, -orum m Ахилл Achilles, -is m аэродром aerodromus, -i m аэроплан aeroplanum, -i n аэропорт aeriportus, -us m
Á
баба muliercula, -ae f; строительная ~ fustica, -ae f
бабка avia, -iae f бабочка papilio, -ionis m бабушка avia, -iae f
багаж impedimenta, -orum n; sar-
cina (-ae f) itineraria багровый sanguinolentus, -a, -um;
cruentus, -a, -um
багрянка (биол.) murex, -icis m;
purpura, -ae f
багряный purpureus, -a, -um базар forum, -i n; mercatus, -us m;
emporium, -ii n; feria, -iae f базилика basilica, -ae f
базис crepido, -inis f; basis, -is f байт multiplum, -i n
áàê sinum, -i n
бакалея alimentaria, -iorum n; (ма-
газин) taberna (-ae f) alimentaria бактерия bacterium, -ii n
áàë chorea, -ae f; ballatio, -ionis f; saltatio, -ionis f
ÁÀË |
— 8 — |
|
|
баланс rationum summa (-ae f); compensatio, -ionis f; bilantia, -iae f
балет pantomimus, -i m; embolium,
-ii n
балка tignum, -i n
балкон podium, -ii n; maenianum,
-i n; balco, -onis ò
баллада carmen (-inis n) epicolyri-
cum
баллиста ballista, -ae f баллон follis, -is f
бальзам balsamum, -i n; amomum,
-i n; ros, roris m; nectar, -aris n
бальзамирование balsamatio,
-ionis f
банан musa, -ae f; banana, -ae f банда globus, -i т
бандаж bracherium, -ii n бандит gladiator, -oris т
áàíê taberna (-ae f) (mensa, -ae f)
argentaria; cambium, -ii n банка pyxis, -idis f; (мед.) cucur-
bitula, -ae f
банкет cena, -ae f; convivium, -ii n; symposium, -ii n; comessatio
(comissatio), -ionis f
банкир mensarius, -ii m; argentari-
us, -ii m; negotiator, -oris т банкрот aere dirutus (-i m) банкротство ruinae (-arum f) for-
tunarum; novae tabulae (-arum f) áàíÿ thermae, -arum f; balnea,
-orum n
áàð thermopolium, -ii n; taberna (-ae f) potoria
барабан timpanum (tympanum), -i n
баран aries, arietis m; ovis, -is т барбитон barbitos, -i m, f
áàðä bardus, -i ò
баритон gravis vocis cantor (-oris,
m); barytonista, -ae т барокко ars (artis f) baroca барометр barometrum, -i n барон baro, -onis т
баррикада saepimentum (-i n) tumultuarium; obex (-icis m) tu-
multuarius
барс panthera, -ae f; pardus, -i m барсук melis (maeles), -is f
барыш lucrum, -i n; fenus, fenoris n барьер cancelli, -orum m
áàñ vox (vocis f) gravis (infima);
bassus, -i m басенка fabella, -ae f
баскетбол ludus (-i m) bascaudari-
us
баснословно fabulose
баснословный fabulosus, -a, -um басня fabula, -ae f
бассейн labrum, -i n; stagnum, -i n; impluvium, -ii n; ~ крещальня у христиан baptisterium, -ii
n; piscina, -ae f
батарея (электрическая) pila (-ae
f) electrica; accumulatorium, -ii n бахрома fimbria, -iae f
башмак calceus, -i m; calceamen-
tum, -i n
башмачник calceolarius, -ii m;
crepidarius, -ii m; sutor, -oris m башня turris, -is f
бацилла bacillus, -i m баюкать lallo, -, - 1
баян harmonica (-ae f) diductilis бдительность vigilia, -iae f; vigi-
lantia, -iae f
бдительный vigilans, -ntis; vigil,
-is; vigilax, -cis
áåã cursus, -us f m; fuga, -ae f; meatus, -us m; curriculum, -i n
— 9 — |
ÁÅÇ |
|
|
беглец profugus, -i m беглость volubilitas, -tatis f
беглый fugitivus, -a, -um; profugus,
-a, -um; volubilis, -e бегство fuga, -ae f бегун cursor, -oris m
беда malum, -i n; calamitas, -tatis f бедность paupertas, -tatis f; egestas,
-tatis f; inopia, -iae f; indigentia,
-iae f; necessitas, -tatis f бедный pauper, -ris m; inops, -opis;
miser, -a, -um; inanis, -e бедняк pauper, -ris m; indigens,
-ntis m
бедренный femoralis, -e; cruralis, -e
бедро femur (femen), -inis n; coxa,
-ae f
бедствие calamitas, -tatis f; clades, -is f; miseria, -iae f; moles, -is f; aerumna, -ae f; nimbus, -i m; plaga, -ae f
бежать curro, cucurri, cursum 3; fugio, fugi, fugitum 3; occurro, curri, cursum 3; percurro, cucurri, cursum 3; proripio, ripui, rep-
tum 3
беженец profuga, -ae m
без sine; absque; без ведома clam;
без опыта inexperte; без основания nequiquam; без плана temere; без подготовки subito;
без различия indistincte; без страха impune; без того чтобы не quin; без украшений purus, -a, -um; без цели nequi-
quam
безбожие impietas, -tatis f; atheis-
mus, -i m
безбожный impius, -a, -um; atheus, -a, -um
безболезненный indolens, -ntis;
anodynus, -a, -um безбородый imberbis, -e безбоязненно libere; licenter безбрачие agamia, -iae f; caeliba-
tus, -us m
безвестность ignobilitas, -tatis f;
obscuritas, -tatis f; obscurum, -i n безвестный ignobilis, -e безветренный tranquillus, -a, -um безветрие tranquillitas, -tatis f; tran-
quillum, -i n
безвкусный malo gustu (abl. qualit.); insipidus, -a, -um; insulsus,
-a, -um
безводный pauper (-eris) aquae; sitiens, -ntis; inaquosus, -a,
-um
безвозмездный gratuitus, -a, -um безволосый calvus, -a, -um; de-
pilis, -e
безвредность innocentia, -iae f безвредный innoxius, -ia, -ium;
innocens, -ntis; innocuus, -ua,
-uum; insons, -ontis безвыходный invius, -ia, -ium безгласный insonus, -a, -um; mu-
tus, -a, -um
безграмотный scribendi imperitus (-a, -um); analphabeticus, -a, -um; illiteratus, -a, -um; agram-
matus, -a, -um безграничный infinitus, -a, -um
бездарный hebes, -etis; tardus, -a, -um; imbecillus, -a, -um; ingenii
expers (-rtis)
бездействие inertia, -iae f; cessa-
tio, -ionis f; situs, -us ò
бездействовать cesso 1
бездействующий iners, -rtis; quietus, -a, -um; otiosus, -a, -um
ÁÅÇ |
— 10 — |
|
|
безделица nugae, -arum f; ciccum, -i n; libella, -ае f (букв. мелкая
монета, грош); titivillicium, -ii n бездельник balatro, -onis m; ne-
bulo, -onis m; furcifer, -feri т бездетность defectus (-us m) infan-
tum
бездетный illiberis, -e
бездеятельность otium, -ii n; ig-
navia, -iae f; pigritia, -iae f бездеятельный ignavus, -a, -um;
iners, -ertis; piger, -gra, -grum бездна abyssus, -i f; gurges, -gitis
m; profundum, -i n бездомный sine sede; sine lare;
domo carens (-ntis) бездонный profundus, -a, -um бездорожье invia, -iorum n бездушие duritia, -iae f бездушный durus, -a, -um бездыханность apnoe, -es (-ae) f бездыханный exanimatus, -a, -um;
exanimis, -e
безжалостно atrociter; crudeliter;
inclementer
безжалостный atrox, -ocis; crudelis, -e; illacrimabilis, -e; incle-
mens, -ntis
безжизненный exanimis, -e беззаботно secure
беззаботность incuria, -iae f; secu-
ritas, -tatis f
беззаботный otiosus, -a, -um; se-
curus, -a, -um
беззаконие nefas n (нескл.); impi-
etas, -tis f; scelus, -eris n беззаконный exlex, -legis; impius,
-a, -um; iniquus, -a, -um; scele-
ratus, -a, -um
беззащитный indefensus, -a, -um; incommendatus, -a, -um
беззвучный insonus, -a, -um беззубый edentulus, -a, -um безлично impersonaliter безличный impersonalis, -e безлунный interlunis, -e; illunus,
-a, -um
безлюдный solus, -a, -um; vanus, -a, -um; ~ место heremum, -i n безмерный immensus, -a, -um;
immoderatus, -a, -um; nimius, -a,
-um; enormis, -e
безмозглый hebes, -etis; stolidus,
-a, -um; stupidus, -a, -um безмолвие silentium, -ii n; tacitum,
-i n; taciturnitas, -tatis f; conti-
cinium, -ii n безмолвно tacite; silenter
безмолвный silentiosus, -a, -um; taciturnus, -a, -um; tacitus, -a,
-um
безмолвствовать sileo, silui, - 2;
taceo, tacui, tacitum 2 безмятежность serenitas, -tatis f;
tranquillitas, -tatis f безмятежный tranquillus, -a, -um;
serenus, -a, -um; placatus, -a,
-um; otiosus, -a, -um
безнадежный exspes (только в пот. sg.); insperabilis, -e; de-
speratus, -a, -um; perditus, -a, -um
безнаказанно impune
безнаказанный impunitus, -a, -um
безнравственный incestus, -a,
-um; malus, -a, -um безоблачный innubis, -e; innubi-
lus, -a, -um; sudus, -a, -um безобразие turpitudo, -inis f; defor-
mitas, -tatis f
безобразно turpiter; deformiter безобразный turpis, -e; deformis,
-e; informis, -e; indecens, -ntis