ekologia
.docx“паразит-иесі” типіндегі қатынаста шын паразит иесіне зиянын тигізеді, тек кейбір жағдайда өлімге итереді
“Ядролық қыс” - бұл Жер бетінде болжам бойынша аяқ астынан және ұзаққа созылатын ғаламдық суынудың дамуы ядролық қару қолданылатын соғыс болғандай жағдай тудыруы мүмкін
«Биогеоценоз» түсінігін кім енгізді В.Н. Сукачев
«Организмнің төзімділігі оның экологиялық қажеттілігінің тізбегіндегі ең әлсіз буынменанықталады» деген минимум заңын кім аштыЮ.Либих
… қалпына келмейтін ресурстарға жатады мұнай, газ, көмір
1000м нормативті размер санитарлық қорғау белдемінің нешінші класы үшін тағайындалған?бірінші
20 мин ішінде адамға рефлекторлық реакция (иіс сезу, көздің жарық сезуі өзгеруі, ллергиялық реакция және т.б) туғызбайтын, атмосфералық ауадағы ластаушы заттардың концентрациясықалай аталадыШРК м.б.ж.
80-ші жылдары Балқаш, Арала проблемаларына байланысты комитеттің құрылуына басшы … болған М.Шаханов
Абиоталық факторларға жатпайтындарфитоценоз
Адам 24 сағат бойы демалған кезде (жалпы токсикологиялық, концерогенді, мутагенді) әсер етпейтін, атмосфераны ластайтын заттардың концентрациясы (мг/м3) қалай аталад ШРК о.т.
Адам денсаулығына тікелей немесе жанама әсерін тигізбейтін ластаушы заттың максималды концентрациясы қалай аталады? ШРК
Адам организміне әсер ету дәрежесі бойынша қауіпті заттар қандай кластарға бөлінедітөтенше қауіпті, жоғары қауіпті, шамалы қауіпті және аз қауіпті
Адамдардың қандай іс-әрекеті тірі организмдерге ең көп әсерін тигізеді? жер беті және жер асты көлік жүйелері
Адамды әртүрлі ауруға шалдықтыратын қоршаған ортаның тірі организмдермен ластануы … ластануға жатады биологиялық
Адамның қатысуымен қалпына келетін табиғи ресурстар өсімдіктер мен жануарлар әлемі
Адамның табиғатқа әсерін сипаттайтын факторлар жиынтығына … фактор жатады антропогенді
Адамның табиғатқа және керісінше табиғаттың адамға тигізетін қолайсыз әсерлерінебайланысты туындайтын кез-келген құбылысэкологиялық проблема
Ақаба суды шығармайтын өндіріс саласы ақаба суды шығармайтын сала болмайды
Антропогенді факторлар: адамның іс-әрекетінің нәтижелері
Атмосферада кейбір газдардың жиналуына байланысты жылу балансы өзгеруінен,планетаның температурасы жоғарылауы қалай аталады парникті эффект
Атмосферада қауіпті заттар таралғанда қандай шарт орындалуы керек? См+Сф < СШРК
Атмосферада парниктегі шыны сияқты әсер ететін, жерге күннің сәулесін тосқауылсыз жіберіп, бірақ жерден тепкен сәулелерді жібермейтін газ қалай аталады? көмір қышқыл газы
Атмосферада шаңның, тұманның, автокөліктің және өндірістің шығарған ластаушы газдарының нәтижесінде ауаның қауіпті ластануы қалай аталады? тұмша (смог)
Атмосферадағы қауіпті заттардың концентрациясы қандай өлшем бірлікпен өлшенеді? мг/м3
Атмосфералық ауадағы ШРК-ның өлшем бірлігі қандай? мг/м3
Атмосфералық ауаның сапасын нормалау әдісінің бірі нормативті белгілеу ШРШ
Атмосфераны ластайтын негізгі ластағыштар шаң, газдар, тұмандар, аэрозольдер
Атмосфераның жоғары қабатындағы озон қабаты: ультракүлгін сәулелерден сақтайтын қорғаныс экраны
Атмосфераның қай қабатында озон қабаты орналасқан? стратосферада
Атмосфераның электрленуі, жердің магнит өрісі … ресурсқа жатады планетарлық
Ауаға барлық тірі организмдер демалғанда бөлінетін, отынның барлық түрлері жанғанда, өрт болғанда түзілетін газ қалай аталады? көмір қышқыл газы
Ауадағы қауіпті заттардың максималды бір жолдық концентрациясы қандай уақыт аралығына тағайындалады? 20мин
Ауаның құрамында … болады 20-21 О2, 78N2, 1-2 инертті газдар
Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған елдерге пестицидтерді қолдануды шектеудің себептерінің бірі: олардың адам денсаулығына және қоршаған ортаға негативті әсер етуі
Аэротенкте ақаба суларды қандай әдіспен тазартады? химиялық
Әртүрлі трофикалық деңгейлерге жататын биоценоздың мүшелерінің бір-бірін жеп қоректенуіарқылы, қоректік заттардың және энергияның кезекпен берілуі қалай аталадықоректік тізбек
Бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін организмдерпродуценттер
Белгілі бір аумақты мекендейтін дарақтардың бір түрінің және бірнеше түрлердің қарым-қатынасын зерттейтін экология бөлімі популяциялық экология
Белгілі объектінің (агрегаттың, кәсіпорынның т.б.) табиғи ортаға тигізетін әсерін бағалайтын құжат экологиялық төлқұжат
Биосфера және ноосфера ілімін қалағанВ.И.Вернадский
Биосфера түсінігін енгізген кім?Э.Зюсс
Биосфераның дамуының ең жоғарғы сатысы – “сана сатысы” қалай аталады? ноосфера
Биосфераның табиғи түрмен ластануы орман өрттері
Биотикалық факторларға жатпайтындар температура
Бір заттың әсерін басқа бір зат күшейтетін құбылыс қалай аталады? синергизм
Бір нақты аумақты мекендейтін тірі организмдердің (өсімдіктердің, жануарлар мен микроорганизмдердің) жиынтығы биота
Бір организмнің екінші организмді жоюға бағытталған қарым-қатынасқа … жатады жыртқыштық
Бір-бірімен қоректену байланысы арқылы байланысқан барлық тірі организмдердің жиынтығы биоценоз
Бірлестіктердің қоршаған ортамен ара қатынасын зерттейтін экология бөлімі қалай аталады аутэкологиясинэкология
Газдарды сұйық сіңірткіштердің сіңіруі арқылы тазартуға негізделген әдіс қалай аталады?абсорбция
Денесінде паразиттер өсіп-өнетін организмді … атайды негізгі иесі
Ең қауіпті және атмосфералық ауаны интенсивті түрде ластайтын көзге … жатады автокөлік
Ең негізгі және өте маңызды абиотикалық факторлардың алтауын атаңыз ауа, су, топырақ, жылу, рельеф, жел
Жануарлар табиғат ресурстарының қандай түріне жатады? қалпына келетін
Жасыл өсімдіктердің денесінде көмір қышқыл газы мен судан органикалық қосылыстардыңтүзілуі және оттегі бөлінуіфотосинтез
Желдің жылдамдығының өсуі қауіпті заттардың атмосферада таралуына қалай әсер етеді?атмосферада қауіпті заттардың таралуын жақсартады
Жер бетін ультракүлгін сәулелерден … қабаты қорғайдыозон
Жер бетіндегі барлық судың жиынтығы гидросфера
Жер бетіне жақын орналасқан атмосфера қабаты тропосфера
Жер учаскілерін қауіпсіз жағдайға келтіруге, бұзылған территорияны қалпына келтіруге арналған шаралардың жиынтығы қалай аталады?рекультивация
Жердің шөлейттенуіне себебін … тигізбейді орман отырғызу
Зат алмасуы, энергия және информация алмасуы негізінде біріккен тірі организмдердіңжиынтығын (биоценоз) қоршаған ортамен (биотоп) біріктіретін құрлықтағы кожүйе қалай аталадыбиогеоценоз
Киоттық протокол қарастырады парниктік (жылулық) газдарды шығаруды азайту
Көмір табиғи ресурстардың қандай түріне жатады?қалпына келмейтін
Көмірқышқыл және басқа газдардың атмосферада көбейуінің нәтижиесінде болатын температураның жоғарылауы қандай атаққа ие болды парникті эффект
Қадағалау масштабының ұлғаюы мың шаршы шақырым......... мониторингта көрсетіледіАймақтық
Қазақстан республикасында қоршаған табиғи ортаның мониторингі …негізінде жан-жақты жүргізіледі гидрометрологияның бірқатар қызмет орындары
Қазақстанда тұратын халықтың саны … млн 15
Қазақстандағы атом электростанциясы болған Ақтау қаласының бұрынғы аты Шевченко
Қазіргі үлкен қалалардың экожүйісін құратын бөлігіне … жатады жасыл желек егу
Қалалардың өсуі және дамуы, ауылдық жердің қалаға айналуы, халықтың ауылдан қалаға миграциясы, қоғам өміріндегі қалалардың ролінің өсуі қалай аталады? урбанизация
Қалпына келмейтін ресурстар кен байлықтар
Қар ерігінде, нөсер жаңбыр жауғанда пайда болған ақаба суларды қалай атайды?атмосфералық
Қорғалатын табиғи территорияларға жатпайтын объектіні атаңыз ескерткіштер
Қоршаған орта факторларының жеке организмге, популяцияға, түрлерге әсерін зерттейтін экология аутэкология
Қоршаған ортаға түскенде оның экологиялық сапасын төмендетпейтін ластағыштың максималды мөлшері шектік рауалы жүктеме
Қоршаған ортада антропогендік жолмен таралғанда тірі организмдерге улы әсер ететін үлестік салмағы 4,5 г/см3 мөлшерінен жоғары металдар қалай аталады? ауыр металдар
Қоршаған ортадағы қолданушы организмдерконсумент
Қоршаған ортадағы өсімдіктер фитоценоз
Қоршаған ортаны антропогенді ластау көзіне жатпайтындар: вулкандар және гейзерлер
Қоршаған ортаны антропогенді ластау көзіне не жатпайды вулкандар
Қоршаған ортаның жағдайын бақылау және тексеру жүйелері мониторинг
Құрамына ылғалдылық, температура, күнэнергиясы, жел режимі кіретін және олардың біріккен әсері белгілі территорияға байланысты келетін абиотикалық фактордың жиынтығы қалай аталады? климат
Қышқыл жаңбырдың болуы … байланысты атмосфераға күкірт диоксидінің және азот оксидтерінің тасталуына
Қышқыл жаңбырлар атмосфералық ауаның негізінен қандай газдармен антропогенді ластануысебебінен боладыкүкірт диоксиді және азот оксидтері
Мұздатқыштарды шығару биосферада қандай қолайсыз эффекттің орын алуына себебін тигізеді атмосферада озон қабатының жұқаруына
Мұнай өнімдерін қолданатын негізгі тұтынушыларға … жатады көлік
Мұнай табиғи ресурстардың қандай түріне жатады? қалпына келмейтін
Негізгі парникті газға қандай газ жатадыкөмір қышқыл газы
Озон қабатын бүлдіруге қатысатын негізгі ластағыш фреондар
Озон қабатындағы озон … әсерінен бұзылады хлор молекуласы
Озон қабатының қалыңдығы 2-4 мм
Организмдердін бірлестігі мекендейтін өзіне тән экологиялық факторлары бар кеңістік қалайталадыэкотоп
Организмдердің бір түрінің ішіндегі бір-бірімен арақатынас түрі бәсекелестік
Организмдердің құрамына кіретін және олардың тіршілік әрекетіне қажет химиялық элементтерді … деп атайды. биогендік элементтер
Организмнің төзімділігі оның экологиялық тұтыныстары тізбегінің ең әлсіз бөлігі арқылы анықталады – бұл … заңы төзімділік
Организмнің тіршілігіне қолайлы әсерді шектейтін факторлардың минимум, максимум экологиялық әсері болуы мүмкін, осы екі шаманың арасындағы ауқым организмнің берілген факторға төзімділігін анықтайды деген толеранттылық заңын кім аштВ.Шелфорд
Органикалық заттарды ыдыратып бейорганикалық заттарға айналдыратын қалпына келтіруші организмдер қалай аталады редуценттер
Орта тәүліктік ШРКо.т. қандай уақыт аралығына тағайындалады? 24 сағ
Отын энергетика ресурстар тобы мұнай, газ, көмір, торф, уран
Отын энергетика түріне жатпайтын ресурс … гейзер
Отындар жанғанда, металлургия және химия өндірісінде бөлінетін, қышқыл жаңбырлар туғызатын, тұмша (смог) түзуге қатысатын қандай газ? күкіртті газ
Өздерінің өмір сүруіне қажетті химиялық элементтердің барлығын қоршаған ортадан алатын,дене құрылысы үшін басқа организмдердің дайын органикалық заттарын қажет тпейтін организмдер қалай аталадыавтотрофтар
Өзінің қоректенуі үшін бөтен (тірі немесе өлі) денелерді қолданатын, яғни дайын органикалықзаттарды қолданатын организмдер қалай аталады гетеротрофтар
Өндірістерден шыққан ақаба суларды фильтрлеу … әдіске жатады физикалық
Өндірістік кәсіпорындар үшін қанша кластық санитарлақ қорғау белдемі бар? 5
Өндірістік кәсіпорындар үшін қанша қауіптілік категориясы (КОП) тағайындалады? 4
Өндірістің қандай қауіптілік категориясы қоршаған орта үшін аз қауіпті? төртінші
Өндірістің қоршаған ортаға әсерін және қоршаған ортаның өндіріске әсерін қарастыратын экологияның бөлімі қалай аталадыөндірістік экология
Өнеркәсіптерге ақаба суларын қоршаған ортаға тастауға рұқсат, егерде … барлық улы және басқа қоспалардан түгелімен ШРК мөлшері деңгейіне дейін тазаланып, ШРТ-дан аспаған жағдайда
Өсімдіктер өздеріне қажетті көміртек бар қосылыстарды қайдан алады? минералды тыңайтқыштардан
Өсімдіктердің, жердің және экожүйелердің жетіліп, ең жоғары кезеңіне жеткен шағы қалай аталады? экологиялық климакс
Өте қауіпті токсиканттарға … жатпайды көмір
Паразитизм мен жыртқыштық арасындағы принципиалды айырмашылық жыртқыш өзінің организм қорегін бірден өлтіреді, ал паразит тірі иесімен ұзақ уақыт қоректенеді
Планетада адамдар саны көбейген сайын антропогендік фактордың қолайсыз әсері жоғарылайды
Рекультивация дегеніміз - … бұзылған жер бетін тегістеу және жердің құнарлығын агротехникалық жолмен қалпына келтіру
Салыстырмалы бірдей экологиялық жағдайы бар кеңістікті мекендейтін бір биологиялықтүрдің жиынтығы қалай аталадыпопуляция
Салыстырмалы түрде қалпына келетін табиғи ресурстар топырақ құнарлығы
Санитарлы гигиеналық классификациясы бойынша атмосфералық ауадағы әрбір ластаушы затүшін қандай қандай шарт орындалуы қаже Сi/ШРКi ≤ 1
Санитарлық сақтау белдемінің ішіндегі аумаққа қосымша орналастыруға жататын ? зиянсыз технологиялық процестермен жұмыс істейтін кәсіпорын
Сарқылатын табиғи ресурсқа … жатпайды атмосфералық ауа
Семей полигонында ядролық қаруды сынау … жылы тоқтатылды 1991
Су ресурстарының кадастры дегеніміз не? су ресурстарының сандық, сапалық, ұйымдастырушылық, экономикалық, экологиялық көрсеткіштерінің жиыны
Табиғи ресурстарға … жатпайды өндірістік ресурстар
Табиғи ресурстардың сарқылатын және сарқылмайтын болып жіктелуі қандай классификацияэкологиялық
Табиғи шу фоны … құрайды 20-30 дБ
Термалды сулар дегеніміз … сулары жер асты жылы
Топырақ … ресурстарға жатады жартылай қалпына келетін
Топырақта өсімдіктерге оңай сіңірілетін азот қосылыстарының көбеюіне қандай процесс себебін тигізеді? азот фиксациялау
Түтін деген не? ұсақ қатты бөлшектері бар аэрозоль
Тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін өлі табиғаттың барлық қасиеттері(жарық, температура, радиация, қысым, ауаның ылғалдылығы және т.б) қандай факторға жатады абиотикалық
Тірі организмдерді қауіпті ісік ауруына ұшырататын, биосфераға түсетін заттар қалай аталады канцерогенді
Тірі организмдердің бір-біріне тікелей немесе жанама әсер етуі қандай факторға жатады?биоталық
Тірі организмдердің күн мен түннің кезектесіп ауысуын керексінуі қалай аталады?фотокезеңділік
Үшінші кластық санитарлық қорғау белдемі үшін қандай нормативті өлшем тағайындалған?300м
Фотосинтез процесінде … түзіледі оттек, органикалық заттектер
Халықаралық ынтымақтастық объектілеріне … жатпайды экватор
Химиялық заттың химялық реакциялар арқылы Күннің энергиясын қолдана отырып, бейорганикалық ортадан өсімдіктер мен жануарлар организміне және керісінше бейорганикалық ортаға айналымы қандай айналым? биогеохимиялық
ШРШ (ПДВ) мөлшерінде атмосфераға қауіпті заттар шығарылғанда, ауаның ластану дәрежесі қандай болады? ШРК макс.б.ж.-тан аз
ШРШ нормативі қандай мерзімге тағайындалады? 5жыл
Экожүйе – әртүрлі тірі организмдердің бірге өмір сүретін, өзара және қоршаған ортамен қарым қатынас жасайтын жиынтығы
Экожүйедегі продуценттер, консументтер, және редуценттер арасындағы олардың массасымен өрнектелген арақатынас экологиялық пирамида
Экология - ... зерттейтін ғылым. тірі организмдердін бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын
Экология түсінігін енгізген ғалым кім Э.Геккель
Экология тірі материяның дамуының қандай деңгейін зерттейді? организмдік, молекулалық, биосфералық
Экологиялық мониторинг дегеніміз қоршаған ортаның жағдайын … жүйелері бақылау, тексеру, болжау
Экологиялық факторларға … жатпайды күннің тұтылуы
Экологиялық факторлардың қайсысы биосфераның өзгеруіне максималды түрде әсерін тигізеді антропогендік
Экологиялық шектеулі факторлардың минимумы мен максимумының арасын қандай диапазон деп атайдытолеранттылық
Энергия көздерінің қайсысы экологиялық тұрғыдан алғанда ең таза болып есептеледі?жел энергиясын пайдалану;