Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Пособие лат. Фарм.doc
Скачиваний:
77
Добавлен:
20.05.2015
Размер:
882.18 Кб
Скачать

Дәрі - Дәрмектердің атауында кездесетін анықтауыштар

1

активтенген

activatus, a,um

2

антисептикалық

antisepticus, a,um

3

биологиялық

biologicus, a, um

4

асқазан (дық)

stomachicus, a,um

5

сусыз

anhydricus, a, um

6

витамин қосылған

vitaminisatus, a, um

7

сүзілген

filtratus, a, um

Рецепттегі қысқартулар

Рецепті жазғанда дәрігерлер қысқартуларды қолданады.

Дәрілік түрдің, өсімдік мүшелерінің және стандартты рецептуралық сөз тіркестері қысқартылады. Дауыссыз дыбысты қысқартады. Егер қасында екі және бірнеше дауыссыз дыбыстар тұрса, онда барлық дауыссыз дыбыстар қысқартылады.

Мысалы: extr (extractum) – экстракт, сығынды

dep (depuratus a, um) – тазартылған

NB! Дәрілік заттың, және өсімдіктердің атаулары қысқартылмайды.

Мысалы:

1. Rp: Sol. Thiamini bromidi 3 % 1 ml.

D.t.d. № 10 in amp

S

2. Rp.: Trichomonocidi 0,25

Vaselini ad 50,0

M.f. supp.

Steril.!

Da. S.

3. Rp.: Natrii chloridi 20,0

Aq. destiill.q.s.ad solutionem

Lanolini 30,0

Ol. Helianthi 100,0

M.f.lin.

Da. S.

4. Rp.: Inf. herb. Serpylli 15,- 200,0

Da. S.

Рецептегі қысқартулар

Қысқартулар

Толық атауы

латын тілінде

қазақ тілінде

aa

ac., acid.

ad us. ext.

ad us. int.

aq.

aq. dest.

comp., cps., cpt.

concentr.

cort.

D.

dec., det

dep

dil.

D. t. d.

empl.

emuls.

extr.

f.

fl.

fluid.

fol.

fr.

gel.

gran.

gtt., dtts.

h., hb.

in ampull.

in caps.

inf.

in obl.

in tab.

in vitr. nigr.

linim.

liq.

M.

mucil.

N.

obd.

ol.

past.

praec., pct., ppt.

pro inject.

pulv.

q. s.

r., rad.

Rp.:

rectif.

rhiz.

S.

sem.

simpl.

sir.

sol.

spec.

spir.

Steril.

supp.

supp. vagin.

susp.

tab.

t-ra, tinct.

ung.

ana

acidum

ad usum externum

ad usum internum

aqua

aqua destillata

compositus

concentratus

cortex

Da. Detur. Dentur.

decoctum

depuratus, a, um

dilutus, a, um

Da (Dentur) tales doses

emplastrum

emulsum

extractum

fiat, fiant

flos

fluidus, a, um

folium

fructus

gelatinosus, a, um

granulum

guttam, guttas

herba

in ampullis

in capsulis

infusum

in oblatis

in tabulettis

in vitro nigro

linimentum

liquor

Misce. Misceatur

mucilago

numero

obductus, a, um

oleum

pasta

praecipitatus, a, um.

pro injectionibus

pulvis

quantum satis

radix

Recipe:

rectificatus, a, um

rhizoma

Signa. Signetur

semen

simplex

sirupus

solutio

species

spiritus

Sterilisa

Sterilisetur.

suppositorium

suppositorium vaginale

suspensio

tabuletta

tinctura

unguentum

тепе-тең, бірдей.

қышқыл

сыртқы қабылдауға арналған

ішкі қабылдауға арналған

су

дестилденген су

күрделі

концентратты

қыртыс

Бер.

қайнатпа

тазартылған

сұйытылған

Бер (Берілсін) осындай мөлшерімен.

пластыр

эмульсия

экстракт, сығынды

жасалсын

гүл

сұйық

жапырақ

жеміс

желатинді

гранула

тамшы, тамшылар

шөп

ампуларда

капсулада

тұндырма

қабықтарда

таблеткаларда

қара шыны ыдыста

линимент

сұйық

Араластыр. Араластырылсын

қоймалжың

саны

қабықпен қапталған

май

паста

тұндырылған

инъекцияға арналған

ұнтақ

қанша керек

тамыр

Ал:

тазартылған (спирт, скипидар)

тамырсабақ

Белгіле. Белгіленсін.

тұқым

жай, қарапайым.

сироп

ерітінді

қоспа

спирт

Залалсыздандыр.

Залалсыздандырылсын.

суппозиторий

вагинальды суппозиторий

суспензия

таблетка

тұнба

жағатын май

Предлогы бар латын сөз тіркестері

1

A priori

Тәжірибеден бүрын

2

A posteriori

Тәжірибе негізінде

3

Ab hoс et ab hac

Қалай болса солай

4

Ab igne ignem

Көмекке көмек

5

Ab imo pectore

Шын жүректен

6

Ad absurdum

Мағынасыз қортындыға келтіру

7

Ad disputandum

Талқылау үшін

8

Ad hoс

Осы орайда

9

Ad examplum

Үлгі бойынша

10

Ad futura memoriam

Естелік үшін

11

Ad infinitum

Шексіз

12

Ad libitum

Еркімен

13

Ad memorandum

Еске сақтауға

14

Ad modum

Үлгі бойыша

15

Ad multos annos

Үзақ жылдарға

16

Ad oculos

Көрнекті

17

Ad opus

Жұмысқа

18

Ad prima facie

Бір көргеннен

19

Ad rem

іске

20

De jure

Заң бойынша

21

Examino

Шын ниетпен

22

Ex dano

Сыйға

23

Ex juvantibus

Сынай емдеу

24

Ex libris

Кітаптардан

25

Ex necessitate

Қажет болғанда

26

Ex promtu

Алдын ала дайындықсыз

27

Ex professo

істі біліп істеу

28

In brevi

Қысқаша

29

In compacto

Қысқа түрінде

30

In dubio

Күдіктену

31

In extremis

Ең болмағанда

32

In facto

Іс жүзінде

33

In medias res

Істің түп мәнінде

34

In pleno

Толық құрамында

35

In spe

Үміттену

36

In summa

Қорытындысында

37

In toto

Жалпы алғанда

38

In usum et abusum

Пайдалы да зиянды

39

Inter nos

Арамызда

40

Per occasionem

Кезі келгенде

41

Per domo suo

Өз пайдасына

42

Pro forma

Көзге түсіру

43

Pro et contra

Жақтау және қарсы бөлу

44

Pro tempore

Дер кезінде

45

Post factum

Істелгеннен кейін

46

Post mortem

Өлгеннен соң

47

Post scriptum

Жазғаннан соң

48

Sub modo

Болған жағдайда

49

Sub ferula

Мәжбүр болу

50

Sub verbo

Сөз жүзінде

51

Sine causa

Себепсіз

52

Sine dubio

Күмәнсіз

53

Sine mora

кешеуілдемей

54

Sine spe

Үмітсіз