Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Фадеев Т.П.doc
Скачиваний:
78
Добавлен:
02.05.2015
Размер:
6.88 Mб
Скачать

Глава VI

Шердын посёлоксянь рыт кежас Пестеров думайтiс бертны бöр городö. «Мый бурыс — пантавны праздниксö кытöнкö туй вылын, рейсын, кöр позяс гортын». Вöлi эшö öтiк причина, не лыддисьны кöдакöт тожö эз позь: пантавны Виль годсö нiя баитчисö öтлаын öтiк тöдса нывкакöт, кöда олiс неыджыт торья квартираын.

Сiйöн Шордынас ни, кöр Тоня чеччис да пырис гортас, Пестеровлö, кабинаас öтнас пукавтöн, и усис тöдвылас Стёпакöт талуння рыт кежö пантасьöм йылiсь баитчöмыс. И сэк жö сылöн син одзас сувтiс сiя картинаыс, кöда вермис лоны сiя рытö нывкаыс ордын. Вот сiя, Пестеров, вежöм вывтöн, биа рытнас ни, локтö Стёпа ордö, негорöн ёркöтчö сы ыбöсö, вуджö порог, сувтö. Мöдыс, талун быдсöн сэтшöм праздничнöй: гöрд рöма дженытик платьеа, сыналöм да басöка каттьöм юрсиа, краситыштöм тырппеза да синлыссэза, дзик акань, тöдчöмöн гажмыштöм сы локтöмлö, кокнит кок йылöн уськöтчö паныт, сывьялö небыт киэзнас сiйö голяöттяс, öзйыштöм синнэзöн видзöтö веськыта сы синнэзö, юалö: «Локтiн?» Паныт шыасьтöг Пестеров гогинялыштö юрнас. Стёпа перыта пöрччалö сылiсь киззез, öшöтö чöвтöм пась, пуксьöтö асьсö Пестеровсö, ачыс пондö лöсьöтны пызан вылö. А вот нiя жö пукалöны öтамöдлö паныт лöсьöтöм пызан сайын, видзчисьöны колана кадлiсь сибöтчöм. Часыэзлöн стрелкаэз жагвыв да öтдруг сибöтчöны даскыкöт час весьтöдз Ура! Виль год локтiс! Праздник пондöтчö! Нiя öтдруг лэбтöны тыра стопкаэз, кылö öтамöд бердö горöн чокнитöм. «Но, Виль годöн тэнö!» — «И тэнö сiдз жö!» Юöны. Пестеров сувтöтö пызан вылö ассис простöй стопкасö, а Стёпа куньö синнэсö, кезöтöмсяняс пыркöтö юрнас и сы коста жö сы киись стопкаыс мынö, усьö, жугалö. «Сiдз сылö и колö. Ась. Посудаыс пö жугалö счастье одзын». Нывкалöн эта вотöдз югьялан синнэс öнi пондöны югьявны эшö буржыка, ачыс сiя лоö эшö визывжык да гажажык. Сiя чеччö местаись, бергалö непаськыт жырок пасьта, сэтчö жö пондылö кыскыны Пестеровöс, но выныс оз судз. Пестеров пуксьöтö сiйö аслас пидзöссэз вылö, окасьöны. Мöдöтпырись нiя юöны асланыс любитöм понда. И öнi Стёпа ачыс ни кайö да пуксьö Пестеровыс пидзöссэз вылö, ачыс кыссьö тырппезнас сы тырппез бердö, а сёрöнжык уськöтö юрсö пызан дорыш вылö, ланьтö. Пестеровлö сымда и кольччö — босьтны пызан сайись нывкасö, нöбöтны ольпась вылöдз, кусöтны би, чöвтчыны да водны.

И кöр быдöс эта рытся картинаыс одзлань ни да сэтшöм ятнöя сувтiс сы син одзын, Пестеровлö пондiс думайтсьыны, что сiя вермас сёрмыны туй вылас, колана кад кежö бертны городöдз оз ешты. Зонка пондiс тэрмасьны. Öтпыр-мöдöтпыр сiя нёджжасьыштiс керку ладорö, вöрöтчöв-керис аслас местаын, нарочно лöгöн Тоня йылiсь думайтiс: «Öт жö, тютя, мый дырна сiя сэтчин гуддисьö». Бöртiжык Пестеров, вöлi, нюжöтчис ни кинас передача рычаг бердö, но сiя кадö кылiс дзуркнитöм, нывкаыс мыччисис осьта ыбöсын. Сiя перыта лэдзчис поспуэз кузя увлань, чышьянокö каттьыштöм пальтоöн да пимиэзöн киас, сибöтчис автомашина дынö. Вежны вывтсö öнöдз Тоня эшö эз на ешты. Сы вылын вöлi сё сiя жö голубöй, лöз чачарöма платье, а пельпоннэс вылын руд пуховöй шаль. И дзир кузь да личытика кыйöм чикисьыс, кöда сэтшöм басöка öшалiс сылöн тöн рытнас бытшöма тöдчан мороссэс весьтын, шаль увтсис öнi эз тыдав. Но колiс Пестеровлö казявны Тонялiсь сибöтчöм, кыдз Стёпа йылiсь, а öткоста и сыкöт рытсö чулöтöм йылiсь неважынся думаэс öшисö сы тöдвылiсь. Тоня осьтыштiс кабина ыбöсок, кокнита, дзик быркнитiс борддэз вылын, лэбтiсьыштiс подножка вылöдз.

Но сулавнытö эстöн вöлi умöль, ковсис пуксьыштны сиденнё пельöс вылöдз. Лизалiсь пальтосö да пимиэсö нывка пуктiс ордчöн аскöттяс, сиденнё вылас, шальыс увтсянь шульга кисö мыччöмöн, — веськытнас сiя öнi видзис тшöка увтöт öтмöдöрсянь кокнита кутыштöм шаль — нюжöтiс Пестеровлö вайöтöмыс понда деньга.

— Спасибо, Юлий. Босьт вот. Тэ эд и тöн месянь нем эн босьт. Спасибо тэныт, что гортöдз вайöтiн. И кенакытлö, Лизаыслö, спасибосö месянь тожö висьтав. Сы пальтоын да пимиэзын, ме дзик баняын гортöдз локтi, эг и сайкавлы туй вылас.

— Нем меным оз ков.

— Но кыдз жö оз? Эта ылынасянь вайöтiн да. Да и узи эшö тiянын.

Эта вылö Пестеров эз ни шыась. Мыйсянькö дзик öшöмкодь да гажтöм синнэзöн сiя видзöтыштiс нывкаыс синнэзö, аслыс казявтöг — мый вöвлi сыкöт öддьöн шоча — пыдына ыш ловзисис.

Пестеров и одзлань тöдiс, что Тонякöт, кыдз и уна мöдiк нывка-пассажиррезкöт, кöднö сiя кыскалiс öтмöдöрö лунiсь лун, ковсяс янсöтчыны. И одзжык эта йылiсь нельки нем эз и думайтсьы. И вöлись öнi, кöр деньганас сылань нюжöтöм киöн, вот сiдз вот повтöг, простöя да естественнöя, нывка пукалiс сы бокын, Пестеров, и ылöснас, и сьöлöмнас кылiс да вежöртiс, что янсöтчынытö сыкöт некытшöм желаннё абу. Эта местаö сы ылöсын зорамис нач мöдiк — мыдзтöг, сувтчывтöг нуöтны сiйö кытчöкö ылö-ылö, мед вöвны дзир сыкöт, кыдз и öнi, öтлаын, кывны, тöдны, адззыны, что сiя ордчöн. Пестеров думайтiс, но эта висьтавтöм желаннёыс сы синнэзын тыдалiс сэтшöм бытшöма, что не казявны, не вежöртны ныись сымдасö некыдз эз позь.

Тоня, кöда нюжöтöм киöн сё эшö видзчисис, кöр Пестеров босьтас деньгасö, кылiс, кыдз дзик саймис, горöнжыка, ежели пыр, öтпыр-мöдöтпыр ёткöптыштiс сьöлöмыс, а сэсся пондiс вартны морос тырйöн, бытьтö быдмис, вынсялiс да пондiс дзескамны аслас местаын. Сэк жö вывтыр пасьта перыта чепöссьöм вирыс сидзис пеллезöдз. Шоныт пуховöй шаль увтын нiя пондiсö чирыштны дзик баня жарсянь. Позис нельки казявны, кыдз шальыс увтсянь нюжöтöм киыс тöдчöмöн зэгалыштлiс сьöлöмыс ёткöптöмсянь. Этасянь ачыс Тоня сэтчöдз повзис, что эз и тöд, мый пондыны керны одзлань.

А эта коста Пестеров сё одззамоз видзöтiс Тоня вылö и первуись нывкаыс одзын кытшöмкö недолыт саймис да пондiс дзескöтны сылiсь мороссö. Охота лоис вунöтны сы йылiсь ассис одззася да небытшöм думаэсö, лоны сы понда сэтшöмöн жö, кытшöмöн вöлi часöт сы понда нывкаыс, висьтавны сылö веськыта быдöс йылiсь, мый керсис сы сьöлöмын. Но сiйö, мый видзчисис сысянь Тоня, Пестеров висьтавны эз вермы. Сэтшöм любитöм йылiсь, кытшöмöн вежöртiс сiйö нывкаыс, кытшöм туйö примитiс сы синнэзiсь öд-жарсö, мöдыс эта вотöдз некöр эз думайт. А и саймис кö сы сьöлöмын мыйкö сы вылö вачкисянаыс, дак лоис эта нач видзчисьтöг и öнöдз вöлi эшö вежöрттöм. Некöр одзжык Пестеровкöт сэтшöмыс эз вöвлы, эта увья лоöмыслö сiя нельки эз и верит. И баитнытö сы йылiсь эз лысьт, медбöрын сымда и горöтчис:

— Но дак мый? Адззисьлытöдз сэк?

— Адззисьлытöдз, Юлий.

— Пантасям, огö эшö кöр?

Тоня жмитыштiс пельпоннэзнас, вöлись паныт горöтчис:

— Ог тöд, — и сэтöн жö содтiс: — Пантасям, батi, — пондiс лöсьöтчыны петны кабинаись. Пестеров нюжöтiс сылö кисö. И кöть этасянь мöдыс рöмсялiс чужöм вылас эшö одззася öддьöнжык, кисö паныт сетiс. Эз тэрмась Тоня мырддьыны сiйö и сэк, кöр Пестеров дырöв видзис сылiсь öзйöмкодь, пымйöтлан чуннесö аслас чорыт кырымын. Кабинасис петтöн, нывка бытьтö казявтöг, дзар керыштiс Пестеров вылö гажöн öзйыштöм синнэзнас, дзик юалiс: «Тэ я сiя, кöдö век кежö бöрйö любитан сьöлöм?».

— Адззисьлытöдз! — эшö öтпырись горöтчис Пестеров, öвтыштiс нывкаыслö кинас, пöдныштiс кабина ыбöсок, жагвыв вöрзис.

Туй вывсяняс ни сiя эшö öтпырись дзар керыштiс бöрас. Тоня öнöдз сулалiс калитка бердын, видзöтiс сы сьöрö. Вот сiя öтпыр-мöдöтпыр öвтыштiс сылö кинас, саясис.

Тэрмöтiс я Пестеров туй вылас, мунiс я жагöна, вöтiс я кинöскö, то ли сiйö вöтiсö да одзалiсö — тöдвылын нем эз кольччы. Мый йылiсь бы эз пондыв думайтны, юрас пырис дзир öтiк — Тоня, а син одзас дугдывтöг сулалiс сiя картинаыс, кöдакöт неважын ковсис янсöтчыны.

Городö Пестеров бертiс одз, сувтöтiс гаражö автомашина, ачыс локтiс гортö, ештiс миссьыны баняын. Одзлань колiс бы лöсьöтчыны пантавны праздник: бритчыны, гладитчыны, кöмасьны, пасьтасьны да иньдöтчыны Стёпа ордö. Зонка бытшöма тöдiс — корис кö нывкаыс, сiдзкö пондас видзчисьны. И бöбöтлыны сiйö — не локны кöсйисьöм бöрсянь — небытшöм. Этö зонка тожö вежöртiс. Но öткоста вежöртiс, нельки кылiс сьöлöмнас и сiйö, что пантасьны Стёпакöт, Тоняыскöт янсöтчöм бöрсянь, некытшöм охота абу. Эта увья, кöр кенакыслö отсалöм могись Пестеров гоз ведраöн петалiс öшмöс дорö вала да кыкись пыртiс пес, быдсöн кольччöм рытся кадсö бергалiс керкуын, кыдз клеткаö сюрöм зверь.

Сёрöнжык Пестероввезлöн неыджыт семья чукöртчис пызан сайö. А кöр сибöтчис колана кад, Гриша, а сыбöрсянь и Лиза, дженытика, кыв-мöдöн поздравитiсö öтамöднысö Виль годöн. Сэк жö Лиза ичипияныслö горöтчис:

— Юам, Юлий, и тэ счастье понда! Мед гöтрасин эта годын, — а одзлань чуклявтöг ни содтiс: — А нем уж, батя, он шу, гленитчис меным нывкаыс. Гленитчис и дöс сэтöн. И вывтырнас, и чужöмнас, и баснинас — уж кытшöм колö, сэтшöм сiя и эм.

Пестеров дивуйтчöмöн дзар керыштiс кенакыс вылö, мöдiс, тыдалö, горöтчыны мыйкö паныт, но кернытö сымдасö эз ешты. Лиза перыта легöтыштiс сылö чуньнас, одзлань висьталiс:

— Эн думайт юасьны. Тэ бытшöма тöдан, кин йылiсь мунö басниыс. Весь вот дзир тэрмасин нывкасö гортас нуöтны. Нем сылö эз видз и татöн праздниксö пантавны. Гажтöм жö меным öтнасöлö тiян коласын. Сыкöт ми талун кöть бы пызан саяс сьылыштiм. А öнi вот, кыдз туз, и пукав сэтöн öтнат, — и невна чöлыштöм бöрсянь одзлань: — Но лэдзан кö, лэдзан бокö сэтшöм нывкаöс, сiдз и тöд — ылöсанас ме тэнö сэсся ог ни шу. Но, Виль годöн, тiянöс, мужиккез! Юö!

Мужиккез юисö. Ачыс Лиза öтпыр-мöдöтпыр чупыштыштiс тырппезнас, котöрöн уськöтчис кухняö. Сэтчин сылöн пусисö пельняннез.

Чожа мый, пым пельняннес сорöн ни, кык вон коласын бутылкаыс рекмис. Но томжык Пестеровлö талуння юöмыс некытчö эз и сидзав. Пызан сайсянь зонка неöтпырись ни нёджжöвтiс диван ладорö, кöда вылын чулалöм рытö сэтшöм лöня да басöка пукалiс Тоня. Талун диваныс вöлi прос, а нывкасö позис уськöтны дзир тöдвылö, кыдз гажа да басöк вöт. «Тöдöмöн бы, дак и былись абу колöм нуöтны сiйö Шордынас. Бöбöв жö ме, бöбöв». Пестеров жалейтöмöн гогинялыштiс юрнас сайкалöм пельняннез весьтын.