- •2. Физикалық шамалар бірліктерін келтір
- •3. Өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мем-к жүйесінің құрылымы қандай
- •4. Физикалық шама деген не ж/е оның түрлері
- •5. Метрологияның аксиомалары мен постулаттарын келтір
- •6. Өлшем құралдары классификациясын көрсет
- •7. Өлшем құралдары не үшін мем-к реестрде тіркеледі
- •8. Өлшем құралдарының қателіктері ж/е олардың болу себептерін анықта
- •9. Өлшеу құралдарын тексеру тәсілдерін түсіндір
- •10. Өлшеудегі априорлы ж/е апостериорлы ақпараттың рөлі
- •11. Өлшеуге әсер ететін негізгі факторларды көрсетіңіз. Өлшем қателігі деген не?
- •12. Стандарт деген не, оның түрлері , структурасы қандай?
- •13. Техникалық реттеудің мақсаттары қандай
- •1. Техникалық реттеудің негізгі мақсаттары:
- •2. Техникалық реттеу:
- •14. Стандарттау объектілері қандай болады?
- •15.Стандарттардың түрлерін келтіріңіз.
- •16. Стандарттау әдістері қандай болады?
- •I .Стандарттау нысандарын реттеу.
- •17. Стандарттаудың принциптерін түсіндіріңіз.
- •18. Параметірлік стандарттау және параметрлік қатар деген не?
- •19. Озық стандарттаудың ерекшелігі неде?
- •20. Кодтау және классификациялаудың бірыңғай жүйесі не үшін қолданылады?
- •21. Сәйкестікті растау деген не және оның түрлері мен ерекшеліктерін келтіріңіз.
- •22. Сертификаттауға қатысушылар кім?
- •23. Сынау зертханалардың функцияларын атап көрсетіңіз.
- •24. Сәйкестікті міндетті растаудың негізгі мақсаты неде?
- •25. Сәйкестік белгісі қашан қойылады?
- •26. Өнімнің өмірлік циклі деген не?
- •27. Сапа менеджмент жүйелері енгізудің тиімділігін көрсетіңіз.
- •28. Жылу энергетикасындағы сапа саласындағы мәселелерді шешу жолдары қандай?
- •29. Қр энергоүнемдеудегі iso 50001дің маңыздылығы неде?
- •Iso 50001 – международный стандарт – путь к энергосбережению
- •30. Тұтынушы құқығын қорғаудағы өнім сапасы қамтамасыздандырудың маңыздылығын түсіндіріңіз.
- •31. Көлбеулік манометрдің жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз.
- •33. Тексеру кезінде ұзындығы 20мм мераның шамасы 20,0005 мм алынған. Абсолютті және салыстырмалы қателіктерді салыстырыңыз.
- •34. T уақыт моментінде жылдамдықты анықтау өрнегі мына түрде жазылған: а – үдеу. Формуланың дұрыстығын анықтаңыз.
- •35. Термостаттағы май температурасы үлгілі шыны термометр мен тексеруші бу аралас газ термометрмен өлшенеді. Бірінші көрсеткіш 111с – қа, ал екінші 110с-қа тең. Нақты температураның шамасын анықтаңыз.
- •36. Еңбек қауіпсіздігі және стандарттау
- •37. Экология және стандарттау
- •38. Техникалық реттеудің негізгі мақсаттары мен принциптері
- •39. Саудадағы техникалық кедергілер түсінігі
- •41. Өнімнің қаптамасында қандай ақпарат көресетіледі.
- •44.Статистикалық мәліметтерге қандай талаптар қойылады.
- •45. Физикалық шамаларды өлшеу. Өлшеудің түрлері. Өлшеуді классификациялау.
- •46.Метрологияның негізгі постулаты.Метрологияның негізгі аксиомалары.
- •47.Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру.Өлшеу құралдарын калибрлеу.Өлшеу құралдарын сынау.
- •48. Өлшеудің принциптері. Әдістері.
- •49.Өмір сапасына стандарттау қандай әсер етеді?
- •50.Өлшеу нәтижесінің сапасы.
- •51. Өлшеудің қателігі, түрлері
- •52.Жүйелік қателік,оның түрлері.
- •54.Тікелей өлшеу нәтижелерін өңдеу алгоритмін көрсетіңіз.
- •55. Жанама өлшеу нәтижелерін өңдеу.
- •59. Өлшеу құралдары, түрлері.
5. Метрологияның аксиомалары мен постулаттарын келтір
Метрологияның негізгі пластулаттары-өлшеу нәтижелері кедейсоқ сандар болып табылады. Метрологияның 1-ші аксиомасы (пластулаты) эксперименттің алдында міндетті түрде априорлы информация болуы қажет. Априорлы информация –экспериментке дейін нысанға қатысты барлық информациялар.2-аксиома. Өлшеу әрқашанда салыстыру арқылы жүргізіледі.3-аксиома. Өлшеу нәтижелері кездейсоқ сандар болып табылады. Өлшеу үшін – физ. шаманың өлшем бірліктері қажет. Қазіргі заманда ешқандай қиыншылық тудырмайды. Өлшеу теориясының постулаттары Өлшеу теориясы олардың алғашқы аксиомаларын сипаттайтын, постулаттар негізінде құрылады. Бүгінгі күні олар аяқталмаған, нақтыланып және толықтырылып отырады. Бірінші α постулаты: зерттеу объектісінің қабылданған моделінің шеңберінде белгілі өлшенетін физикалық шама және оның шынайы мәні бар. Модель объектіге барабар болып танылғанша, өлшенетін шама мәнінің маңызы болады. Зерттеудің әр түрлі мақсаттары кезінде берілген объектімен әр түрлі модельдер салыстырылуы мүмкін, онда α постулатынан α1 салдары шығады: өлшеу объектісінің берілген физикалық шамасы үшін өлшенетін шамалар жиыны бар болады. Осыдан, объектінің өлшенетін қасиетіне оның моделінің қандай да бір параметрі сәйкес келу керек. Бұл параметр өзгермейтін болып саналу керек, әйтпесе өлшеу тексерілген бола алмайды. Көрсетілген факт екінші β постулатымен сипатталады: өлшенетін шаманың шынайы мәні тұрақты. Айнымалы физикалық шаманы өлшеу үшін тұрақты параметрді таңдау немесе ерекшелеу және оны өлшеу керек. Жалпы жағдайда мұндай параметр қандай да бір функционалдың көмегімен енгізіледі. Мұндай тұрақты параметр-лердің мысалы орташа түзетілген немесе орташа квадраттық мәндер болып табылады. Берілген аспект β1 салдарында көрсетіледі: айнымалы физикалық шаманы өлшеу үшін оның тұрақты параметрін, яғни өлшенетін шаманы анықтау қажет. Өлшеу объектісінің математикалық моделі қасиеттердің толық сипаттамасын бермейді. Ол берілген есепті шешу үшін мәні бар, олардың кейбіреулерін белгілі жуықтау дәрежесімен сипаттайды. Өлшенетін шама қабылданған модельдің параметрі ретінде анықталады, ал оның мәні өлшенетін шаманың шынайы мәні ретінде қабылданады, яғни объектінің қасиеттерін идеалдандыру болады, ол модель параметрі мен объекті-нің нақты қасиеті арасындағы сәйкессіздікті себептейді, бұл сәйкессіздік табалдырықты деп аталады. Табалдырықты сәйкессіздік ұғымының сипаты үшінші γ постулатымен анықталады: өлшенетін шаманың объектінің зерттеле-тін қасиетіне сәйкессіздігі бар болады. Сәйкессіздік өлшеудің қол жеткізетін дәлдігін шектейді. Өлшеулерді және өлшеу мақсатын нақтылауды объектінің моделін нақтылау үшін жүргізеді. Модельдің енгізілген параметрі табалдырық-ты сәйкессіздікпен анықталатын қателіктерге тең қателікпен өлшенуі мүмкін, яғни объектінің абсолюттік барабар моделін салу мүмкін емес және табалдырықты сәйкессіздікті жоюға болмайды. Осыдан γ1 салдары пайда болады: өлшенетін шаманың шынайы мәнін іздеп табу мүмкін емес. Модельді априорлы ақпарат бар болған кезде салуға болады. Сонымен бірге ол неғұрлым артық болса, модель неғұрлым аса барабар болса, оның параметрі соғұрлым дәлірек болады, яғни априорлы ақпараттың ұлғаюы табалдырықты сәйкессіздікті өзгертеді. Бұл жағдай γ2 салдарында өрнектелген: өлшеудің қол жеткізілетін дәлдігі өлшеу объектісі туралы априорлы ақпаратпен анықталады. Келтірілген постулаттар және олардың салдары өлшеудің теориялық іргетасын салу ұмтылыстарының бірі болып табылады, және де оларды соңғы инстанциядағы ақиқат деп санаудың керегі жоқ.