- •Тіл төңірегіндегі толғамдар
- •Замана талабы
- •Мәселе қайда жатыр...
- •Елбасы айтады
- •«Қазақстан Республикасының мемлекеттік сәйкестігін
- •Өткен ғасыр сабағы – бүгінге сын Мемлекеттік тілдер («Дала уалаяты», №13, 1891 жыл)
- •(Қазақ тілін мәһкәмаларда жүргізу туралы) Қазақстанның губірналық һәм ояздық сәуәт комитеттерінің төрағаларына
- •Жүз жыл бұрын жазылған құзырхат
- •1905 Жылғы 26 маусым,
- •Ұлылардан – ұлағат
- •Қазақ тілі жоғалмас
- •Міржақып Дулатұлы:
- •Мектеп қай тілде болуы керек?
- •Мұсадан хат келді
- •Олай емес «казахский язык!»
- •Перевод
- •Тіл үшін күрескен қайраткерлер
- •С.Оспанов, Қарқаралы тарихи-өлкетану мұражайының директоры. Сәкен сынды ұл қайда?
- •Қазақ Мырзажан атаған жанашыр
- •Қазақша хатқа орысша жауап бергені үшін жауапкершілікке тарту керек
- •Қазақстан компартиясы Орталық Комитетінің басшыларына хат
- •Үкімет тілге шындап бет бұра ма?
- •Пікір. Ұсыныс. Тілек. Ортақ тіл ортақ рухты қалыптастырады
- •2002 Жылғы 1 қазан. Тіл саясаты – ішкі саясатымыздың негізгі өзегі
- •2002 Жылғы қыркүйек пен 2003 жылғы маусым айларындағы өсу үрдісі
- •Інжу-маржан тіл туралы мақал-мәтелдер
- •Ұлы ойшылдар – тіл туралы
- •Р.Эмерсон.
- •С.Малов.
- •Қазақ тілінің қалыптасу тарихы
- •Құжаттар сөйлейді
- •Деректер мен дәйектер
- •Тіл туралы:дұрыс сөздер мен бұрыс сөздер
- •Қазақтың діні, тілі, жазуы сұмдық пікір, суық қолдан тыныш боларға керек.
- •Ахмет Байтұрсынұлы.
- •Мұхтар Әуезов.
- •Ғабит Мүсірепов.
- •Халел Досмұхамедов.
- •Ілияс Омаров.
- •Темірбек Жүргенов.
- •Бауыржан Момышұлы.
- •Ескертпе сөз
- •Гейдар Әлиев.
- •... Оларды таптап кетеді
- •Тәуелсіздіктің екі түрі немесе Рух пен Қарын егемендігі
- •Иманғали Тасмағамбетов,
- •Хасен Оралтай,
- •Нәмет Келімбетов,
- •Мұхтар Мағауин,
- •Амангелді Айталы,
- •Бекет Тұрғараев,
- •Владимир Козлов,
- •Ойлы оқиға
- •Тіл: іс-тәжірибе, ұсыныс, пікірлер
- •Елбасының Қазақстанды әлемнің бәсекеге барынша қабілетті
- •Өткеннен үлгі
- •Бос сөзге орын қалмайды
- •Адымен мемлекеттік тілді дамытайық...
- •Таза қазақ мектептері көбейді
- •Менімен қазақша сөйлес...
- •Қазақ кодексі
- •Тілдің аяғына тұсау болған себептер
- •Бағдарлама ұсынамын
- •Сот үкімін орындауға «Комсомольская правда-Казахстан» мен «Известия-Казахстан» басылымдары да
- •Ахмет Байтұрсынұлы.
- •Оралхан Бөкей,
- •Алтын сөз:
- •Тіл тұтастығы туралы
- •Сұлтан Оразалинов,
- •Мемлекеттік тілдің мәселесін партизандық тәсілмен шешуге болмайды
- •Темірхан Медетбек,
- •Ұрымтал сөз:
- •Өзгені ғайбаттауды доғарып, істі ширатайық
- •Сенат селт етті...
- •Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты...
- •Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі...
- •Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі...
- •Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі
- •Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі
- •Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі
Бекет Тұрғараев,
Қазақстан Республикасының құрметті заңгері .
Бүгінгінің сөзі
Ешкім де орыс тілінің маңызын жоққа шығармас. Бірақ бар болмысты орыс тілімен байланыстыру, сол үшін де өз ана тіліңді мансұқ ету ешқандай интернационализммен қабыспайды, ал енді соның бәрін біле тұра, «ата-анамыз солай тәрбиелеген соң қайтесің» деп, қазақ тілін үйренуге еш талпыныс танытпау, бұл аз дегендей «түсінісуге қиын болады» немесе «қазақ тілінде оқығандарды көріп жүрміз ғой» деп, балаларын орыс не ағылшын мектептеріне беру барып тұрған кері кетушілік болса керек. Өз ұлтының тілін білмеу дегеніміз – рухани мүгедектік, бейшаралық.
Тельман Нұрман,
ұстаз.
* * *
… Болашақта Қазақстан қос тілді мемлекет бола алмайды. Қазақстанда тұрып жатқан ұлт өкілдері өз тілдерін білсін, білім алсын, дамытсын. Алайда мемлекеттік тіл – қазақ тілі. Біз оны үйренуіміз керек.
Владимир Козлов,
«Алға, ДВК» халықтық партиясы» қоғамдық ұйымы
саяси кеңесі президиумының мүшесі.
* * *
Ана тіліне тіл тигізбе, киесі ұрар.
* * *
Ана тілің – көзің мен жаның.
Әділбек Жақып,
Мәдениет қайраткері.
* * *
Ұлт рухын сақтау – сол ұлттың абыройлы парызы. Рухын сақтаған ел өміршең болады. Ұлт та, ұлттың рухы да ең әуелі тіл арқылы танылады. Тілін сақтай алған ел өзін, өзінің ертеңі мен болашағын қамтамасыз ете алады.
* * *
Тіл намысы – ұлт намысы, тіл тағдыры – халық тағдыры.
Фаузия Оразбаева,
педагогика ғылымдарының докторы.
* * *
Тілімді өгейсітпеймін десең, өз тіліңде сөйле.
* * *
Тіліңді біліміңе қазық ет,
Білімді өміріңе азық ет.
* * *
Ана тілің тұрғанда,
Қорғанба, дос, қорғанба.
Сен де адамның бірісің,
Ана тілің болғанда.
* * *
Қазақ ұлы болмаса,
Абай қалай ұлы болған.
Сол Абайдың өзі де,
Тілінің құлы болған.
Жеңіс Сайлауұлы,
Алматы облысы.
Ойлы оқиға
Лебяжіде (Павлодар облысы – Д.Д.) мектепке әскери дайындық сабағын жүргізуші едім ғой. Бір күні аудандық комиссариатқа келдім. Сабаққа керекті автомат жарағын пайдалану үшін рұқсат қағаз керек болды. Екі жас жігіт отыр екен. Бірі – майор. Өздері орысша сәлемдескен соң, мен де орысшалап керекті қағазымды сұрадым. Екеудің бірі өзара сөйлескен болып: «Көккөзді түстен кейін кел» деп қоя берсеңші, қайтесің» деді. Жанындағысы мақұлдады. Шыдамадым: «Әй, жігіттер, сол қағазды менің көзімнің көктігіне бола түстен кейінге қалдырып отырсыңдар ма?» дедім.
Екеуі орындарынан ұшып тұрды. «Ойбай?! Ағатай?! Сіз қазақша білетін бе едіңіз?» «Дәл сендер ғұрлы білемін!»
Қазақшаны любой қазақтан кем сөйлемеймін...
Василий Николаевич Илющенко,
зейнеткер
(«Ана тілі», 25.05.00).
______________
Тіл: іс-тәжірибе, ұсыныс, пікірлер
Н.Назарбаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
... Ең алдымен, мемлекеттік қызметте жүрген азаматтардың тілдік дайындығын күшейтуге баса назар аудару керек.
... Бізге жақсы бағдарламалар, әдістемелік құралдар, сапалы оқулықтар керек. Адамдардың бойына ана тілімізге деген сүйіспеншілік сезімін терең сіңіре алатын білікті ұстаздар керек.
* * *
... Біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениетаралық келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз.
* * *
Қазірдің өзінде мемлекеттік тілге республиканың бес облысы мен Алматы қаласы көшіп отыр. 2010 жылға дейін бұл мәселе тұтастай шешімін таппақ. Барлық қатынас қағаздары ана тілімізде жүргізіледі. Сол кезде тек аудармашылардың қызметіне иек сүйеп отырған кейбір жауапты қызметкерлер «қолымды мезгілінен кеш сермедім» деп өкініп қап жүрмесін. Бұлғақ заманы бітеді де, нақты да қатал сұраныс туады. Осы бастан дайын болайық.