2. Выразнае чытанне. Метады і прыемы выпрацоўкі.

Выразнае чытанне – аснова – гэта разуменне і перажыванне прачытанага як якасць чытання – вобразная перадача тэксту чытачом, адпаведна свайму жыцёваму вопыту і інш., але з захоўаннем сэнсу, які уклаў у яго аўтар.

Сродкі выразнасці:

• Лаічны націск – больш гучнае, выразнае вымаўленне слоў або групы слоў у сказе, або ў мове.

• Лагічная паўза – граматычная пауза абумоўленная рознымі знакамі прыпынку; псіхалагічная пауза служыць раскрыццю ідэйна-сэнсу сутнасці твора.

• Тэмп - хуткасць вымаўлення слоў, скдаданне паводле іх сэнсавай значымасці і мэтавай накіраванасцю: спакойны, запаволены, хуткі, павольны.

• Рытм – уласціва вершаваным творам.

• Інтанацыя – гукавое увасабленне думак, пачуццяў, настрою герояў і аўтара.

Прыемы:

• Глыбіня

• асэнсаваны аналіз твора

• чытанне дыялогаў

• чытанне па ролях

• драматызацыя

  • Выразнае чытанне - вобразная перадача тэксту чытачом у адпаведнасці з задумай пісьменніка, цесна звязана са свядомым чытаннем:

Узор настаўніка, раўнамрнае размеркаванне дыхання ў час маўлення і чытання, правільная артыкуляцыя гука, выразная дыкцыя, захаванне норм літаратурнага вымаўлення, захаванне граматычных паўз, функцыі знакаў прыпынку пры эмацыянальным афармленні, выкарыстанне лагічных і граматычных паўз, навучанне сэнсаваму націску, складанне партытуры чытання, улік тэмпу і рытму чытання, выкарыстанне інтанацыі, аналіз зместу, высвятленне прычын, паводзін, абагульняльная гутарка, узорнае чытанне, гучнае чытанне, дэкламаванне, конкурс чытальнікаў.

12. Этапы працы з мастацкім творам на уроках літературнага чытання. Разнастайнасць заняткау пры аналізе тексту.

Для класнага чытання праграма пачатковых класау прапануе у асноуным мастацкія творы. Работу з мастацкім творам неабходна ачынаць з цэльнага успрымання (чытанне усяго твора), гэта значыць з сінтэзу. Аналіз паводзіцца за сінтэзам і рыхтуе вучняу да сінтэзу больш высокай якасці.

Агульная формула работіы з мастацкім творам выглядае так:

Сінтез – аналіз – другі сінтэз

У адпаведнасці з такім падыходам у вывучэнні мастацкіх творау вызначаюцца тры асноуныя этапы работы.

Першы этап (першы сінтэз).

• Падрыхтоука вучняу да успрымання мастацкага твора.

• Знаемства з канкрэтным зместам, сюжэтнай лініей, аутарам.

• Высвятленне эмацыянальнага уздзеяння.

• Стварэнне эмацыянальна-псіхалагічнай абстаноукі.

Другі этап (аналіз).

• Устанауленне прычынна-выніковых сувязей.

• Высвятленне матывау паводзін дзеючых асоб (чаму так зрабілі і як гэта іх характэрызуе).

• Раскрыце кампазіцыі твора

• Аналіз вобразных выяуленчых сродкау, раскрыцце канкрэтнага зместу і ацэнка матывау паводзін герояу (што паказау аутар і як, чаму выбрау такія факты, падзеі).

Трэці этап (другі аналіз).

• Абагульненне характэрных рыс дзеючых асоб.

• Супастауленне герояу і ацэнка іх.

• Выясненне ідэйнай накіраванасці твора.

• Ацэнка мастацкага твора.

На уроках чытання апавядання праводзяцца усе асноуныя віды заняткай:

• Падрыхтоучая работа

• Чытанне

• Гутарка з мэтай праверкі першага успрымання

• Работа з тэкстам

• Складанне плана

• Пераказ тэксту

• Заключная гутарка

• Падрыхтука да выразнага чытання