«Қаржылық менеджмент» бөлімі бойынша тапсырмалар

Тапсырма №1. Дебиторлық және кредиторлық борыштарды талдау дебиторлық борыштардың жағдайын талдау оның жалпы динамикасының көлемін бағалаудан басталады.

Дебиторлық борыштардың айналым коэфициенті белгілі уақыт аралығында орташа есеппен шоттағы қаражаттар қанша рет қолма қол ақша түріне ауысатынын көрсетеді.

К обор.дз= өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтерден түскен түсім/сол уақыт аралығындағы дебиторлық борыштардың орташа құны

Дебиторлық борыштардың күндік айналым коэфициенті былай анықталады:

К обор.дз дн.=күнтізбелік күн саны/К обор.дз

Кредиторлық борыштардың айналым коэфициенті кәсіпорынның берілген шотты төлеу үшін белгілі бір уақыт арасында қанша рет айналым жасау керек екендігін көрсетеді.

К обор.кз=(өткізілген өнімнің өндіру шығындары – жыл басындағы қор+жыл соңындағы қор)/уақыт ішіндегі кредиторлық борыштардың орташа құны

Кредиторлық борыштардың күндік айналымы былай анықталады:

К обор. Кз дн=уақыт аралығындағы күндер саны/К обор. Кз

Есептеп, тұжырымдама жасау керек:

«КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТСІЗДІГІНІҢ ТӘУЕКЕЛІН БОЛЖАУ ҮЛГІЛЕРІ»

Тапсырма №2. Э.Альтманның қос-факторлы үлгісі

Үлгідегі ескерілетін тәуекел факторларының мүмкіндігі заемдық әдістерінің жекеше болашақ кезеңге қамтамасызетілмегендігімен есептеледі. Сәйкесінше осы үлгінің мазмұны төлемқабілеттілігі мен төлем қабілетсіздігінің арасындағы шекарасын анықтауда төлемқабілеттілігін жоғалтуы. Үлгінің түзілісі жеткілікті жәй, яғни төлемқабілеттілігі және қаржылық тәуелсіздігі секілді кешендерді қосады.

Көрсетілген көрсеткіштердің кешендеріболып:

-ағымдағы жойылу коэффиценті (Ктл), кәсіпорынның айналым құралдарының шаруашылық қызметті жүргізуі үшін және шұғыл міндеттемелерді уақытылы төлеуді жалпылама қамтамасыздандыруды сипаттауы;

-капитализациялау коэффиценті (Кзс) (қаржылықтұрақтылықтың немесе ассоцияцияның), заемдық және меншіктік қорлардың қатынастарының көрсеткіштері.

Төлемқабілетсіздік тәуекелін болжамдау мынадай түрде болады

Z=-0,3877-1,0736Ктл+0,0579Кзс

Кәсіпорынның төлемқабілетсіздік тәуекелін бағалау.

-егер z<0, банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы 50%-дан төмен;

-егер z=0, банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы 50%-ға тең;

-егер z>0,банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы 50%-дан жоғары және рейтинг санының ұлғаюымен жоғарылайды.

Банкроттыққа ұшырау ықтималдылығына басқаша көзқарас:

-егер z<-0,3, банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы аз;

-егер z=0,банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы 50%-ға тең;

-егер z>0,3, банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы жоғары;

-егер -0,3<z<0,3-диапозонында банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы орташа.

Тапсырма №3. Альтманның бес-факторлы үлгісі

Акциялары қор нарығында сатылатын компаниялардың қаржылық төлемқабілетсіздігін болжау үлгісі

Үлгі келесі көрсеткішті ескереді

Z=1,2Х₁+1,4Х₂+3,3Х₃+0,6Х₄+1,0Х₅

Мұнда: Х₁ - таза айналым капиталының активтердегі үлесі: ағымдағы активтер

мен ағымдағы пассивтердің айырмасы/ барлық активтер жиынтығы;

Х₂ - бөлінбеген пайда бойынша активтер рентабельділігі: бөлінбеген пайда/ барлық активтер жиынтығы;

Х₃ - баланстық пайда бойынша активтер рентабельділігі: пайыздар мен салықтарды төлегенге дейінгі пайда/ барлық активтер жиынтығы;

Х₄ - меншік капиталының нарықтық бағасын жабу коэффиценті: кәсіпорынның жәй және артықшылығы бар акцияларының нарықтық бағасы/ қарыз қаражаттары;

Х₅ - барлық активтердің қайтарымдылығы: сатудан түскен түсім/ барлық активтер жиынтығы.

Банкроттыққа ұшырау ықтималдылығының басталуы келесідей ережелерді белгілеуден тұрады:

Z<1,810 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы жоғары (үлкен);

1,810<Z<2.675 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы орташа;

Z=2,675 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы 0,5-ке тең;

2,675<Z<2,990 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы мүмкін;

Z>2,990 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы өте төмен.

Автор бағалаудың банкроттыққа ұшырау ықтималдылығының 2 үлгісін қарастырғанын атап өту керек:

Z<1,81 - банкроттыққа ұшырау ықтималдылығы жоғары;

Z>2,90 - банкроттыққа ұшырауықтималдылығы төмен.

Көрсетілген үлгіде акциялары бағалы қағаздар нарығында еркін сатылатын акционерлік қоғамдарда қолданылады.

Есептеп, тұжырымдама жасау керек:

Тапсырма №4. Бивердің бес-факторлы үлгісі

Бұл үлгі фирманың болашақта банкротқа ұшырауының қаржылық жағдайын бағалауға мүмкіндік береді.

Кесте 5 – Бивер көрсеткіштерінің жүйесі

Көрсеткіштір	Есептеу үлгісі	Көрсеткіштердің мағынасы
		I топ: сәтті компаниалар	II топ: банктортқа ұшырауға 5 жыл	III топ: банкроттыққа ұшырауға 1 жыл
Бивер коэффиценті	Таза пайда+амортизация Қарыз құралдары	0,40-0,45	0,17	-0,15
Экономикалық рентабельділік	Таза пайда *100 Активтер сомасы	68	4	-22
Қаржылық левередж	Қарыз капиталы *100 баланс	<_37	<_50	<_80
Активтерді жабу коэффиценті СОС	Менш капитал - айн. тыс актив Активтер сомасы	0,4	<_0,3	~0,06
Ағымдағы жойылу коэффиценті	Айналым активтері Ағымдағы міндеттемелер.	<_3,2	<_2	<_1

Есептеп, тұжырымдама жасау керек: