51.Паняццесловазлучэнне.Тыпы словазлучэнняу.

Словазлучэнне–сэнсава-граматычнае адзiнства , утвораннае на аснове падпарадкавальнай сувязi двух або больш самастоцных слоу звязанных сэнсава и граматычна. Словазлучэнні з улікам сродкаў сувязі і адносінаў паміж кампанентамі падзяляюцца на злучальныя і падпарадкавальныя.

Злучальныя слова-ні складаюцца з граматычна раўнапраўных кампанентаў, аб’яднаных злучальнай сувяззю; у іх кампанентамі выступаюць словы той самай часціны мовы: ранак і вечар;

.Падпарадкавальныя словачэнні –у якіх.кампаненты граматычна нераўнапраўныя,звязваюцца падпарадкавальнай сувяззю – дапасаваннем, кіраваннем, прымыканнем. У такім словазлучэнні ёсць галоўнае слова і залежнае.: слухаць уважліва, гераічны ўчынак.

Паводле будовы словазлучэнні падзяляюцца на простыя,складаныя і камбінаваныя.Простыя складаюцца з двух ці больш слоу, звязаных адным тыпам сувязі;чытаць кнігу, перадаць кнігу суседу,

Складаныя -ўтвараюцца рознымі відамі сувязі галоўнага слова з залежным: хутка напісаць даклад,

Камбінаванае–гэта спалучэнне слова-злучэнняў, якія маюць свае галоўныя словы: уважліва слухаць цікавы даклад.

Часам вылучаюць толькі два тыпы словазлучэнняў – азначальныя (атрыбутыўныя) і камплетыўныя. Камплетыўныя.словазлучэнні маюць залежным кампанентам дапаўненне ці.акалічнасць: чытаў выразна.

З улікам таго, якой часцінай мовы выступае галоўнае слова, слова-злучэнні падзяляюць на іменныя, дзеяслоўныя і прыслоўныя .

52.Класификацыя.Простых.Сказау.

Сказ – гэта цэласная граматычна i сэнсава аформленая адзiнка, якая слу-жыць для выражэння думкi або пачуцця.

Паводле структуры сказы бываюць простыя i складаныя.

Простым называецца сказ, які змяшчае адну граматычную аснову;

Па мэце выказвання сказы падзяля-юцца на апавядальныя,пытальныя, пабуджальныя.

Па структуры простыя сказы бываюць двухсастаўныя і аднасастаўныя- сказы з адным галоуным членам:выказнiкам оба дзейнiкам. Галоуны член выказнiк:пэўна-асабовыя(Сядзь на ложак,вось сюды.), няпэўна-асабовыя(У дзверы нясмела пастукалi.)абагульнена-асабовыя(Рана устанеш-многа зробiш),безасабовыя(Пахаладала.), інфінітыўныя(Не забыць нам нiколi родных.).

Галоуны член дзейнiк-назыуныя сказы.

Просты- поуны,няпоуны,развiты, неразвiты.

53.Аднасастауныя.Сказы и их тыпы.

Па структуры простыя сказы бываюць двухсастаўныя і аднасастаўныя- сказы з адным галоуным членам:выказнiкам оба дзейнiкам. Галоуны член выказнiк:пэўна-асабовыя(Сядзь на ложак,вось сюды.), няпэўна-асабовыя(У дзверы нясмела пастукалi.)абагульнена-асабовыя(Рана устанеш-многа зробiш),безасабовыя(Пахаладала.), інфінітыўныя(Не забыць нам нiколi родных.).

Галоуны член дзейнiк-назыуныя (наміна-тыўныя) сказы:Ноч.

54.Няпоуныя.Сказы.И.Их.Тыпы.

Няпоўныя сказы – у якiх апущаны галоуны або даданы член сказа. Яны абапiраюцца на кантэкст iпа-за гэтым кантэкстам не могуць перадаваць закончанай думкi. Няпоўныя сказы бываюць: без выказнiка, без дзейнiка, без абодвух галоуных членау,без даданых членау.

Адрознiваюць дзве разнавiднасцi няп. сказау:сiтуацыйна-кантэкстуальныя( адсутнiчае дзейнiк, выказнiк, дапауненне: Якiм зернем хто сее, такiм iзбiрае) и элiптычныя (апушчаны дзеяслоуныя выказнiкi:Навокал– толькi неба ды снег.)