Суффиксация.

Суффиксы -իկ, -իչ, -ուհի, -անոց, -ություն

Суффикс իկ служит для образования от основ прилагательных и существительных прилагательных и существительных с уменьшительно-ласкательным значением:

քույր - сестра	քույրիկ- сестричка
հավ - курица	հավիկ- курочка
պապ - дед	պապիկ - дедушка
մատ - палец	մատիկ - пальчик
լավ - хороший	լավիկ - хорошенький
սիրուն - красивый	սիրունիկ - красивенький
բարակ - тонкий	բարակիկ - тоненький

Суффикс իչ служит для образования от глагольных основ существительных и прилагательных со значением действующего лица или орудия действия:

երգել	петь	երգիչ	певец
քննել	исследовать	քննիչ	следователь
ուսուցանել	обучать	ուսուցիչ	учитель
մարզել	тренировать	մարզիչ	тренер
շարժել	двигать	շարժիչ	двигатель
հաշվել	считать	հաշվիչ	счетчик
սրել	точить	սրիչ	бритва
գրավել	завоевать	գրավիչ	пленительный
հուզել	волновать	հուզիչ	волнующий
վարակել	заражать	վարակիչ	заразительный

Суффикс ուհի служит для образования от основ существительных со значением действующего лица названий лиц женского пола:

բժիշկ врач (мужчина)	բժշկուհի врач (женщина)
աշակերտ ученик	աշակերտուհի  ученица
բանաստեղծ поэт	բանաստեղծուհի поэтесса
բանվոր рабочий	բանվորուհի работница
նկարիչ художник	նկարչուհի художница
բնակիչ житель	բնակչուհի жительница

Запомните! Перед суффиксом ուհի суффикс իչ подвергается чередованию: гласный ի выпадает.

Суффикс անոց служит для образования слов со значением места:

հիվանդ больной	հիվանդանոց больница
հյուր гость	հյուրանոց гостиница
արվեստ искусство	արվեստանոց мастерская (художника)
ամառ лето	ամառանոց дача

Суффикс ություն служит для образования отглагольных существительных, существительных с абстрактным значением признака предмета и со значением собирательности:

սպանել убить	սպանություն убийство
օգնել помогать	օգնություն помощь
դաժան жестокий	դաժանություն жестокость
նոր новый	նորություն новость
մարդիկ люди	մարդկություն человечество
երիտասարդ молодой	երիտասարդություն молодежь
ուսանող студент	ուսանողություն студенчество

 

Прочитайте текст и переведите при помощи словаря.

ՄԵՐ ԸՆՏԱՆԻՔԸ

Մեր ընտանիքը մեծ է, ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և եղբայր: Մենք բոլորս միասին ենք ապրում և լավ բարեկամներ ենք: Հաճախ մեզ այցելում են մորաքույրս և մորեղբայրս, հորաքույրս և հորեղբայրս: Հայրս բժիշկ է: Նա աշխատում է հիվանդանոցում: Նա շատ զբաղված է և շատ է սիրում իր աշխատանքը: Մայրս ուսուցչուհի է: Նա նույնպես շատ է աշխատում, սիրում է դպրոցը և իր աշակերտներին: Երկու քույրիկներս դպրոցականներ են: Եղբայրս ուսանող է և սովորում է համալսարանում: Նա ամեն օր դասախոսություններ է լսում, իսկ հունվարին և հունիսին քննություններ է հանձնում: Նա միայն լավ և գերազանց գնահատականներ է ստանում: Պապիկս ծեր է, թոշակ է ստանում և չի աշխատում: Նա ամեն առավոտ մարզանք է անում և շատ առողջ է: Պապիկս խնամում է մեր այգին և գեղեցիկ ծաղիկներ է աճեցնում: Տատիկս զբաղվում է տնային գործերով և լավ ճաշեր է պատրաստում: Երեկոները մենք հեռուստացույց ենք դիտում, կարդում ենք կամ զրուցում:

Диалоги: - Ձեր ընտանիքը մե՞ծ է:  - Այո, մեր ընտանիքը մեծ է. ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և մեկ եղբայր:  - Դուք բոլորդ միասի՞ն եք ապրում:  - Այո, և շատ գոհ ենք: Մենք բոլորս լավ բարեկամներ ենք:  - Իսկ ուրիշ հարազատներ ունե՞ս:  - Այո՛, ես ունեմ մի հորաքույր, երկու մորաքույր, երկու մորեղբայր /քեռի/ և երեք հորեղբայր: Նրանք հաճախ գալիս են մեր տուն, մենք նույնպես այցելում ենք նրանց:  - Որտե՞ղ են աշխատում ծնողներդ:  - Հայրս բժիշկ է, նա աշխատում է հիվանդանոցում, իսկ մայրս ուսուցչուհի է և աշխատում է դպրոցում:  - Իմ մայրիկը նույնպես ուսուցչուհի է, իսկ հայրս նկարիչ է. նա աշխատում է թատրոնում:  - Դու եղբայր ունե՞ս:  - Այո՛, ես երկու եղբայր և երկու քույր ունեմ:  - Ի՞նչ են անում նրանք:  - Եղբայրներս ծառայում են Ազգային բանակում: Մեծ քոյրս դերասանուհի է, իսկ փոքրը՝ աշակերտուհի:  - Որտե՞ղ է աշխատում մեծ քույրդ:  - Նա աշխատում է դրամատիկական թատրոնում: Մեծ քույրս ամուսնացած է և երկու երեխա ունի: 

 

Пояснение к тексту

1. Слова Եղբայր, առողջ, կարդալ надо читать "եխպայր", "առոխչ", "կարթալ" (здесь имеет место оглушение звонких согласных).

2. Այցելում են մեզ — посещают нас.

3. Հունվարին, հունիսին — в январе, в июне;

• от всех названий месяцев можно образовать обстоятельство времени путем прибавления окончания ին (родительно-дательный падеж).

• Названия месяцев: հունվար (январь), փետրվար (февраль), մարտ (март), ապրիլ (апрель), մայիս (май), հունիս (июнь), հուլիս (июль), օգոստոս (август), սեպտեմբեր (сентябрь), հոկտեմբեր (октябрь), նոյեմբեր (ноябрь), դեկտեմբեր (декабрь).

4. Մարզանք է անում - делает зарядку.

5. Զբաղվում է գործերով — занимается делами.

6. Գալիս են - приходят.

Неправильные глаголы գալ (приходить), տալ (дать, давать), լալ (плакать) настоящее и прошедшее несовершенное времена образуют от деепричастия с окончанием իս: գալիս, տալիս” լալիս (окончание прибавляется к инфинитиву).

7. В армянском языке словам дядя и тетя, обозначающим родство, соответствуют слова: մորեղբայր или քեռի (брат матери), հորեղբայր (брат отца), մորաքույր (сестра матери), հորաքույր (сестра отца).

8. Մեծ քույր — старшая сестра, մեծ եղբայր — старший брат; փոքր քույր — младшая сестра, փոքր եղբայր — младший брат.

9. Ի՚՚՞նչ է անում: — Что делает? Чем занимается?

10. Ամուսնացած է — замужем, женат. Քույրս ամուսնացած է: — Сестра замужем. Եղբայրս ամուսնացած է: — Брат женат.

Переведите на армянский язык:  Наша семья большая. Мы все хорошие друзья. Мы живем вместе. Часто нас посещают дяди и тети. Мой отец врач. Он любит свою работу. Моя мать тоже очень любит свою работу. Она учительница и работает в школе. Мой старший брат студент, он учится в университете и получает только хорошие оценки. Мой младший брат служит в национальной армии. Моя младшая сестра — школьница. Дедушка получает пенсию. Он выращивает красивые цветы. Бабушка занимается домашними делами. Вечером мы все вместе смотрим телевизор. Твой отец художник? Твоя сестра артистка? Она замужем, и имеет двоих детей. Кто твой отец? Где работает твоя мать? Что делает твой старший брат? Твой дедушка здоров? Он работает? Сколько у тебя сестер?