- •Математикага
- •Эчтәлек
- •Аңлатма язуы
- •Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның (уртанчылар төркеме) математик күзаллауларны үзләштерү үзенчәлекләре
- •1. Тема: Күп, бер. Зур, кечкенә
- •Эшчәнлекнең барышы:
- •2. Тема: Күп, бер. Көн, төн. Алда, артта, уңда, сулда, өстә, аста
- •Эшчәнлек барышы:
- •3. Тема: Зуррак, кечерәк. Түгәрәкләр һәм квадратлар
- •Эшчәнлек барышы:
- •4. Тема: Тигез, никадәр, шулкадәр; зуррак, кечерәк. Квадрат һәм өчпочмак. Озын, кыска
- •Эшчәнлек барышы:
- •5. Тема: 2 санының оешуы. Уң, сул
- •Эшчәнлек барышы:
- •6. Тема: 2 саны. Уңга, сулга, алга, ескә
- •Әшчәнлекнең барышы:
- •7. Тема: 3 кә кадәр санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •8. Тема: 3 кә кадәр санау. Предметларны иңе, буе,
- •1 Калынлыкларына карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •9. Тема: 4 санының оешуы. Түгәрәк, квадрат, өчпочмак. Алга, артка, сулга, уңга, өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •10. Тема: 4 кә кадәр санау. Алда, артта
- •Эшчәнлек барышы:
- •11. Тема: 5 санының оешуы. Озынрак, кыскарак
- •12. Тема: 5 кә кадәр санау. Төрле ераклыкларда урнашкан предметларның санын билгеләү. Түгәрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •13. Тема: Әйтелгән санга туры китереп, предметларны санаргаөйрәтү. Ерак, якын
- •Эшчәнлек барышы:
- •14. Тема: Озын, кыска, озынрак, кыскарак. Күбрәк, әзрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •15. Тема: Киңрәк, таррак. Озынрак, кыскарак. 5 кә кадәр санау
- •16. Тема: Турыпочмаклык. 5 кә кадәр санау. Иңе, буе төшенчәсе
- •Эшчәнлек барышы:
- •17. Тема: Үрнәк фигурага карап санарга өйрәнү. Түгәрәк, квадрат, турыпочмаклык, өчпочмак
- •Эшчәнлек барышы:
- •18. Тема: Аралары төрле булган предмет төркемнәрен чагыштыру. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •19. Тема: Предмет зурлыгының саннан бәйле түгеллеге. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •20. Тема: Предметлар формасының саннан бәйле түгеллеге.
- •5 Кә кадәр санау. Озынрак, кыскарак. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •21. Тема: Предметлар санының урнашу формасына бәйле түгеллеге.
- •4 Кә кадәр санау. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •22. Тема: Предметлар санының ераклыкка бәйле түгеллеге.Уңда, сулда. 5 эчендә санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •23. Тема: Өч предметны озынлыкларына нисбәтле чагыштыру, 5 кә кадәр сакау. Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •24. Тема: Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү. 5 эчендә санау. Тәбәнәк, биек
- •Эшчәнлек барышы:
- •25. Тема: Иң тар, бераз киңрәк, бик киң. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •26. Тема: 5 кә кадәр санау. Үрнәккә карап санау:Киңлек
- •Эшчәнлек барышы:
- •27. Тема: Калын, нечкә, бик нечкә. Предметлары үзара төрле аралыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •28. Тема: Бармаклар белән капшап исәпләү. Калын, нечкәрәк, бик нечкә
- •Эшчәнлек барышы:
- •29. Тема: Биек, тәбәнәк, биегрәк, тәбәнәгрәк. Үрнәк нигезендә предметларны санау. Өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •30. Тема: 5 предмет арасында озынлыкларына бәйле рәвештә нисбәт урнаштыру. Геометрик фигуралар. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •31. Тема: 5 кә кадәр санау. Предметларны биеклекләре буенча чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •32. Тема: Аталган сан буенча исәп. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •33. Тема: Предметларны киңлекләренә карап чагыштыру. Бармаклар белән капшап исәпләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •34. Тема: Предметларны биеклекләренә карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •35. Тема: Шар, куб, цилиндр. Тәртип буенча санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •36. Тема: Пространствода ориентлашу. Кычкырып санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •I. 5 кә кадәр саный белү һәм күләм турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •II. Зурлык эталоннары турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Өйләр» дидактик күнегүе.
- •III. Геометрик фигуралар турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Бер үк фигураларны тап» дидактик уены.
- •2. «Нәрсә нәрсәгә охшаган?» уен күнегүе.
- •IV. Пространствода ориентлашу
- •1.«Кая барып нәрсә табасың» дидактик уены.
- •V. Вакыт аралыгында ориентлашу
- •1. «Крошка ярдәм итик» уен күнегүе
- •Кулланылган әдәбият
III. Геометрик фигуралар турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
Дидактик уеннар, күнегүләр, сораулар
1. «Бер үк фигураларны тап» дидактик уены.
Материал: 2 геометрик фигуралар җыелмасы (тәрбияче һәм ба-лага). Бу геометрик җыелмада төрле зурлыктагы түгәрәк, квадрат, өчпочмак, турыпочмаклык, шар һәм куб бар.
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Тәрбияче балага берәр төрле геометрик фигура күрсәтә һәм нәкъ шундый ук фигураны табып бирергә сорый. Бала бу фигураның исемен дә әйтергә тиеш.
2. «Нәрсә нәрсәгә охшаган?» уен күнегүе.
Материал: предметлар (тәлинкә, кәсә, яулык, туп, стакан, банка, тәрәзә, ишек), геометрик фигуралар (түгәрәк, квадрат, шар, цилиндр, турыпочмаклык һ. б.).
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Тәрбияче төрле геометрик фигураларны күрсәтә (түгәрәк, квадрат, шар, цилиндр, турыпочмаклык һ. б.) һәм «Бу гео-метрик фигура ничек дип атала?» — дип сорый. Түгәрәк, квадрат, шар, цилиндр, турыпочмаклык, өчпочмакка охшаган предметларны табарга сорый. Балалар предметларны геометрик фигураларга охшатып эзлиләр: тәлинкә — түгәрәк, яулык — квадрат, туп - шар, стакан - цилиндр, тәрәзә, ишек — турыпочмаклык һ. б. Бәяләү критерийлары:
1 б ал л — бала бары тик түгәрәкне генә аера һәм дөрес итеп атый белә. Предметларны геометрик фигураларга охшата алмый.
2 балл— бала түгәрәк, квадрат, өчпочмакны аера, ә шар һәм кубны атый белми. Тәрбияче ярдәменнән башка геометрик фигураларга туры китереп, предметларны сайлый белми.
3 балл — бала түгәрәк, квадрат, өчпочмак, шар, кубны атый, аларга хас сыйфатларны аера. Предметларны геометрик фигураларга охшатып таба белә.
IV. Пространствода ориентлашу
Дидактик уеннар, күнегүләр, сораулар
1.«Кая барып нәрсә табасың» дидактик уены.
Материал: уенчыклар - курчак, куян, тычкан, туп.
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Тәрбияче балаларга таныш уенчыкларны бүлмә буйлап яшереп чыга. Шуннан соң ул балаларга биремне әйтә: «Уңга барсаң, курчак табарсың, сулга барсаң — куянны; алга барсаң, тычкан булыр, артка китсәң, туп табарсың. Син кая барырсың?» Бала нинди уенчык тапканын һәм аның кайсы юнәлештә ишерелгәнлеген сөйләп бирә.
«Кәгазьләр белән уйнагыз» уен күнегүе.
Материал: кәгазь.
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Тәрбияче:
Уң кул белән кәгазьне Тотып өскә чөегез! Сул кул белән тотып алгач, Аска ук төшерегез!
Бала тәрбияче әйткән биремне үти. Шуннан соң эшне ничек баш-каруын, кәгазьне кайсы кулы белән тотып, нинди юнәлештә йөртүен сөйли.
3. «Уенчыкларны дөрес итеп тез» уен күнегүе. Материал: уенчыклар - матрёшка, машина, туп, пирамида.
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Балалар ковёрда тәрбиячегә карап утыралар. Тәр-бияче уенчыкларны билгеле бер тәртиптә тезеп чыгарга тәкъдим итә. Матрешканы алдыңа, машинаны артка, тупны сулга, пирамиданы үзеңнән уңга куярга кирәк.
Балалар биремне үтәгәч, тәрбияче аның дөреслеген тикшерә. «Пи-рамиданы кая куйдыгыз? Артка кайсы уенчыкны куйдыгыз?» - дип сораштыра.
Уен 3—4 тапкыр кабатлана.
Бәяләү критерийлары:
1 балл — бала хәтта тәрбияче ярдәме белән дә биремне үти алмый.
2 балл — өстәмә рәвештә аңлаткач, биремне үти ала. Уң һәм сул кулларын аермый, өсне, асны билгели алмый. Предметларны үз-үзенә карата билгеле бер тәртиптә урнаштырганда, кыенлыклар килеп чыга.
3 балл — бала, ялгышмыйча, юнәлешләрне билгели, үзе табарга тиеш предметларны һәм юнәлешләрне хатасыз әйтеп бирә. Уңны, сулны, өс, асны аера. Предметларны үз-үзенә карата ничек урнашуларын дөрес итеп билгели.