17. Адлюстраванне гістарычнага працэса ў творах аўтараў Старажытнай Грэцыі.

Антычная гістарыяграфія прайшла доўгі шлях развіцця і набыла шэраг спецыфічных рыс. Для большасці антычных гісторыкаў было характэрна разуменне гісторыі як “настаўніцы жыцця”, таму гісторык не выкладаў падзеі нейтральна, а інтэрпрэтаваў іх у пэўных мэтах – праслаўлення мінулага, гераічных продкаў, нават з пропускамі “нязручнага” матэрыяла.

Антычны гісторык звяртаў ўвагу на знешні бок выкладання, якое павінна было ўздзейнічаць на чытача. Уводзіліся спецыяльныя прамовы, стварэнне хутчэй не гістарычнага партрэта, а мастацкага вобраза. Асаблівасцю антычнай гістарыяграфіі была пераважная цікавасць да мясцовых гісторый (хаця як выключэнне выглядаюць творы Герадота, Палібія). Прынцыповай рысай антычнай гістарыяграфіі была цыклічная тэорыя развіцця як працэс ператварэння адных грамадскіх форм у другія, завяршэнне цыкла і яго новае ўзнікненне. Рухаючымі сіламі развіцця лічыліся розныя фактары: умяшальніцтва багоў, воля і характар выдатных асоб, асаблівасці дзяржаўнай пабудовы (Палібій), геаграфічнага становішча (Страбон). Антычная гістарыяграфія адрознівалася абмежаваным колам крыніц і індывідуальным характарам гістарычнага даследавання, не было добра пастаўленай архіўнай службы.

Першаасновай антычнай гістарыяграфіі складалі міфы, гераічны эпас, генеалогія продкаў. Радзімай грэчаскай гістарычнай навукі былі іанійскія полісы (гарады-дзяржавы Малой Азіі), адкуль выйшлі першыя гісторыкі: Гекатэй і Дыянісій з Мілета, Харон з Лампсака і інш., за якімі замацавалася назва “лагографы”. Лагографы ўпершыню ўвялі ў гістарычную літаратуру геаграфічныя і этнаграфічныя экскурсы, і гэта зрабілася рысай антычнай гістарыяграфіі.

Грэчаскі гісторык Герадот (каля 484-425 г. да н.э. Ён сістэматычна прамяняе гістарычную крытыку, але рацыяналізм спалучаецца з прадказаннямі, тлумачэннем сноў, верай у неабвяргальную волю лёсу. “Гісторыя” Герадота.

Фукідыд (460-395 г. да н.э.) з яго галоўным творам – “Гісторыяй Пелапанесскай вайны”. Фукідыд падвергае факты крытыцы і праверцы. У даследаванні найстаражытнай гісторыі Фукідыд упершыню прымяніў метад “адваротных заключэнняў”, г.зн. заключэнняў ад вядомага да невядомага, а таксама прыёмы параўнальна-гістарычнага даследавання, супастаўлення інфармацыі розных крыніц. Пелапанесская вайна паказваецца не як шэраг падзей, а як барацьба дзвюх супрацьлеглых сістэм – дэмакратычных Афін і арыстакратычнай Спарты.

Ксенафонт (430-каля 350 г. да н.э.). Яго галоўная праца – “Геленіка”, прысвечана падзеям Пелапанесскай вайны. Ксенафонт вядомы як прыхільнік арыстакратычнай Спарты і майстра падачы фактаў у патрэбным рэчышчы, але без хлусні.

Арыстоцель (384-322 да н.э.) мае дачыненне да гістарычнай навукі як аўтар дзвюх цесна звязаных паміж сабой прац – тэарэтычнай “Палітыкі” і канкрэтна-гістарычнай “Афінскай палітыі”, аднак гэта толькі частка яго навуковай спадчыны. пад рэдакцыяй і пры ўдзеле Арыстоцеля складзена 158 “палітый”- апісанняў дзяржаўнага ладу грэчаскіх полісаў. Гісторыя, сцвярджае ён, паказвае рэчы такімі, якімі яны былі, паэзія – такімі, якімі яны маглі быць

На гістарыяграфію, акрамя перыпатэтыкаў, найбольшы ўплыў аказала вучэнне стоікаў, заснавальнікам якога быз Зенон (каля 336-264 да н.э.). Усе людзі роўныя ў адзінай сусветнай дзяржаве, як станоўчае, так і адмоўнае ў жыцці не мае розніцы з пункту гледжання вышэйшых, маральных крытэрыяў, патрэбна быць абыякавым да матэрыяльнага жыцця і яго хваляванняў.

Еўгемерам (каля 280 г.да н.э.) метад рацыяналізацыі міфаў, у адпаведнасці з якім міфы з’яўляюцца змененымі версіямі сапраўдных падзей.

Эфор, аўтар “Усеагульнай гісторыі Грэцыі” (340 г. да н.э.).

Палібій (205-123 гг. да н.э.). “Гісторыі” з 40 кніг з’яўляецца заваяванне Рымам міжземнаморскага свету. Дыядора Сіцылійскага“Гістарычная бібліятэка” носіць кампілятыўны характар.

Дыянісій Галікарнаскі, аўтар “Рымскіх старажытнасцей”,

Плутарха (каля 46-126), “Паралельныя жыццяпісы он охотно привлекает сведения из частной жизни изображаемых лиц, анекдоты и остроумные изречения. В текст включены многочисленные моральные рассуждения, разнообразные цитаты поэтов.

18. Древний Рим, как и античная Греция, выдвинул свою плеяду замечательных историков.

Катон положил начало и римской историографии. Предшествовавшие ему римские историки писали по-гречески. Изданное Катоном в семи книгах сочинение «Origines» (Начала) первое историческое сочинение на латинском языке. Оно было написано по источникам, которыми потом уже мало пользовались римские анналисты и историки. Тут были приняты во внимание древние фасты, местные летописи разных италийских городов; это была вообще история насколько возможно документальная. Написана она была Катоном в старости. Хронологически она обнимала шесть столетий (до 603 г от основания Рима), а название свое, «Начала», получила от того, что в ней две книги (вторая и третья) были посвящены происхождению разных городов Италии.

Цезарь «Записки о галльской войне» Они характеризуют весь ход галльской войны вплоть до решительных действий 52 до н. э. включительно. Целью их было, очевидно, показать Риму, как много Цезарь сделал за 8 лет своего проконсульства, как многого добился и как не правы были те, которые говорили, что он искал войны. Герой рассказа прежде всего он сам (о нём говорится в третьем лице), но ещё более его войско.

Тит Ливий-- один из самых известных римских историков, автор чаще всего цитируемой «Истории от основания города». После 27 до н. э. Ливий начал работать над фундаментальной работой по истории Рима в 142 книгах, в которой проповедовал нравственные ценности. В них он видел залог возрождения Рима. В сохранившихся книгах помещено около 40 речей исторических и полулегендарных фигур.

Гай Корнелий Тацит- Главным трудом Тацита была задуманная им общая история его времени. Первоначально он предполагал дать рассказ о жестоком царствовании Домициана и в виде успокаивающего контраста — о более счастливом царствовании Траяна; но он охватил всю эпоху принципата от смерти Август. До нас дошли лишь первые 4 книги и часть пятой. Рассказ ведется с большой подробностью; Самым зрелым произведением Тацита,— «Летопись».

Ио?сиф Фла?вий- известен дошедшими до нас на греческом языке трудами — «Иудейская война» (о восстании 66—71 годов) и «Иудейские древности» (где изложена история евреев от сотворения мира до Иудейской войны). они имели целью ознакомить античный мир с историей и культурой евреев и развенчать устойчивые предубеждения против этого народа.