1.Прадмет задачы і асноўныя паняцці гістарыяграфіі.

Тэорыя гісторыі – вобласць агульных уяўленняў аб гісторыі у цэлым; вышэйшы найбольш развіты узровень гістарычнага пазнання.

Гістарыяграфія – базавая дысцыліна. У шырокім сэнсе гістарыяграфія – спецыяльная гістарычная дысцыпліна, якая вывучае працэс развіцця гістарычнай навукі і яе заканамернасці.Гісторыя гістарычнай навукі – працэс развіцця істарычай навукі.

Значэнне тэрміна гістарыяграфія: 1.працы па гісторыі гістарычнай навукі; 2.сукупнаць гістарычных прац, створаных у нейкую эпоху; 3. сукупнасць навуковых прац па якой-небудзь гістарынай праблеме ці па перыядзе гістарычнага развіцця.

Тэрін гістарыяграфія паходзіць ад грэч. “гісторыя” і “графа”- пішу – г.зн. апісанне гісторыі.

Рубінштэйн і Кірэева: гісарычнае мысленне у старажытнасці і сяр.вв. не выходзіла за рамкі пералічэння фактаў.Гістарыяграфія з’яўляецца ў перыяд Адрадж.

Калеснік: крытэрыі вылучэння гістарыяграфіі як самастойнай дысцыпліны – дасягненні ў тэорыі і метадалогіі даследавання; паняційны апарат; навуковыя цэнтры;кадры гісторыкаў.гістарыяграфія як навука пачынаецца не раней чым у 18 ст. Гістарыяграфія ўзнікае з патрэбай гістарычнай практыкі.

Лапо-Данілеўскі:гістарыёграфамі у сярднявечнай Францыі называлі мастакоў(жан гістарычнай мініяцюры). З 16 ст. – асобы, якім кароль даручаў пісаць афіцыйную історыю Францыі.

У дарэвалюцыйнай Расіі была пасада прыдворнага гістарыёграфа. У 18 ст. – Міллер і Шчарбаты, з 1803 – Карамзін, потым Пагодзін і Салаўёў.

Тэрмін “гісторыя гістарычнай навукі ” замацаваўся не адразу. Трэба было напрацаваць свой матэрыял, вылучыць канцэпцыі.Гістарыяграфія як аналітычная дысцыпліна патрабавала час, каб “выспець“. Да пачатку 20 ст. тэрмін усталяваўся.Першапачаткова разглядаліся біяграфіі гісторыкаў з анаціраванным пералікам іх прац.

1884 – Каяловіч “Гісторыя рускай самасвядомасці паводле гістарычных помнікаў і гстарычных твораў”

2-я палова 19 – пач. 20 ст. навуковая дысксія паміж Каяловічам і Бястужавым-Руміным. Бястужаў-Румін падмяняў аналіз простым пералічэннем прац.

2 разуменні гістарыяграфіі: 1.збліжэнне істарыяграфіі з крыніцазнаўствам і бібліяграфіяй; 2. з філасофіяй гісторыі.

Рубінштэйн – падручнік, 1941г. Гістарыягрыфія – гісторыя гістарычнай навукі.

Існуе паняцце “гістарыяграфія гістарыяграфіі”.

Шапіра – уключэнне ў прадмет гісторыі працэс укаранення ведаў у жыццё.

Шміт: гістарыяграфія – інтарэс грамадства да гістарычных ведаў, сістэму гістарычнай адукацыі.

Пытанні сучаснай гістарыяграфіі: 1. вывучэнне заканамернасцяў узнікнення, змен іст. Канцэпцый, іх аналіз.(гіст. Канцэпцыя – сістэма поглядаў як на ўвесь гістарычны прцэс, так і на канкрэтныя перыяды, з’явы.);2.аналіз тэарэтыка-метадалагічных прынцыпаў гісарычнай навукі;3.вывучэнне працэсаў назапашвання ведаў аб чалавечым грамадстве;4. аналіз заканамернасцяў,паводле якіх мянялася праблематыка;5.вывуч. развіццё і асаблівасці функцыянавання навуковых устаноў, сістэму адукацыі;6. распаўсюджаннне гістарычных ведаў, іх уплыў на грамадства;7.міжнародыя сувязі гістарычнай навукі, уздзеянне на айчынную гістарыяграфію замежных; 8. вывучэнне аб’ектыўных умоў развіцця гістарычнай навукі.

Прынцыпы гстарыяграфічнага панання :1. п. Гістарызма- любая гістарыграфічная з’ява павінна разглядацца ў працэсе развіцця і ў сувяі з фактарамі якія яе абумоўліваюць;2.п.цэласнасці – паыход да вывучэння кожнага перыяда, тэорыі, персаналіі як да сістэай з’явы;3. каштоўнасны(аксеалагічны) п.- пры вывучэнні працэса развіцця гістарычнай навукі канцэнтруецца увага на тых зявах, якія маюць значэнне для сучаснага жыцця;4.аналіз і ўлік грамадскіх поглядаў гісторыка.

Метады гістарыяграфічнага пазнання – сукупнасць прыёмаў вывучэння гістарычнай навукі : 1.параўнальна-гістарычны;2.храналагічны (вывучэнне храналагічнай паслядоўнасці; павінен спалучацца з параўнальным);3. праблемна-храналагічны (падзяляе вялікую тэму на шэраг вузкіх праблем);4.перыядызацыі (вылучэнне этапаў у развіцці гіст. навукі); 5.рэтраспектыўнага(зваротнага) аналізу (рух думкі ад сучаснасці да мінулага); 6.перспектыўнага аналізу (вызначае перспектыўныя быдучыя палі даследавання).

Важнейымі у гістарыяграфіі з’яўляюцца – паняцце гістарыяграфічны факт і гістарыяграфічная крыніца. Гістар-ны факт – гэта цэлы шэраг з‘яў.гэта працы гісторыкаў, ідэі зафіксаваныя ў іх. Складаецца як з ідэальных(думкі, ідэі, канцэпцыі), так і матэрыяльных(працы гісторыка) кампанентаў. Гіст. Крыніцы - працы гісторыкаў у любой іх форме. Гіст -ныя крыніцы - дакументальныя, матэрыялы канферэнцый, асаблівы від – цэнзіі на гіст. працы.

У тэорыі гаворка ідзе аб агудьных фундаментальных праблемах гісторыі. Гісторыя можа вступаць як рэальнасць, быццё чалавецтва. У гэтам выглядзе гісторыя выступае ў анталагічным сэнсе. Гісторыя – пазнанне чалавека сябе, навакольнага свету. – Гнасеалагічны аспект. Філасофія гісторыі – галіна філасофскіх ведаў, прадмет якой, высвятленне прыроды гістарычнага працэсу, вылучэнне вытокаў і фундаментальных прынцыпаў гістарычнага быцця, спасціжэнне сэнсу гісторыі, яе накіраванасці і шматмернасці. – рэфлексійна-аналітычнае асэнсаванне гістарычных ведаў.

Тэорыя гісторыі разглядае абумоўленасць гістарычных ведаў соцыокультурнымі, гнасеалагічнымі і аксеалагічнымі фактарамі. Механізм, разуменне, тлумачэнне гістарычнага апісання. Наратыў – гіістарчнае апісанне. Т.ч. філасофія гістрыі – даследаванне гістарычнага быцця у цэлым; філсофскі аналіз гістарычнага пазнання, яго форм, метадаў, асаблівасцяў. Эпістэмалогія – тэорыя пазнанняю.Філ. гіст. адлюстроўвае ўсе змены ў разуменні быцця, гісторыі на працягу часу. Цэнтральнае месца – гістарыясофія – вобласць “вечных” пытанняў аб чалавеку, яго лёсе, сэнсе гсторыі, яе пачатку і канцы.(Пытанні: Што такое гісторыя?Ці адзіная гісторыя?Ці можна зразумець гісторыю?)