- •Аннотация
- •Аннотация
- •Мазмұны
- •1. Геологиялық бөлім 8
- •2 Техника-технологиялық бөлім 29
- •2.7. Ұңғымаларды пайдалану кезінде қиындықтармен күресу және оны алдын-алу жөніндегі салтанатты іс-шаралар 55
- •2.8. Ұңғы өнімдерін жинау жүйесінде және кәсіпшіліктік дайындауға қойылатын талаптары мен кеңестер 60
- •4. Экономикалық бөлім 75
- •6. Қоршаған ортаны қорғау бөлімі 96
- •1. Геологиялық бөлім
- •1.1 Кен орын туралы жалпы мәліметтер
- •1.2 Ашылу тарихы және кен орынның игерілуіне қысқаша шолу
- •1.3 Стратиграфия
- •1.4 Тектоника
- •1.5 Мұнайгаздылығы
- •1.5.1 Өнімді объектілердің коллекторлық қасиеттері
- •1.6 Гидрогеологиялық мінездеме
- •1.7 Газ, конденсат және мұнайдың физикалық, химиялық қасиеттері
- •1.7.1 Қабаттағы газ-конденсат қасиеттері
- •1.7.2 Қабаттағы мұнай қасиеттері
- •1.8 Мұнай мен газдың қорлары
- •2. Техника-технологиялық бөлім
- •2.1. Игерудің технологиялық көрсеткіштік жүйесі
- •2.1.1. Игеру объектісін таңдау
- •2.1.2. Пайдалану ұңғыларының орналасу анализі
- •2.1.3. Кен орындарын игеру режимі
- •2.1.4. 01.01.10Ж игерілген кен орындарының жағдайын және реттелуін бақылау
- •2.2. Қабаттағы көмірсутекке әсер ету әдістері
- •2.3. Өндірудің техникаға арналған таңдауы және белгілері
- •2.4. Технологиялық көрсеткіштердің, ұңғыма қорының структурасының және олардың қазіргі дебиттерінің анализі
- •2.5. Мұнай және газды игерудің технологиясы
- •2.6 Ұңғымаларды пайдалану түрлерінің көрсеткіштерінің мінездемесі
- •2.7 Ұңғымаларды пайдалану кезінде қиындықтармен күресу және оны алдын-алу жөніндегі салтанатты іс-шаралар
- •2.8 Ұңғы өнімдерін жинау жүйесінде және кәсіпшіліктік дайындауға қойылатын талаптары мен кеңестер
- •3. Арнайы бөлім
- •3.1. Eclipse-300 симуляциялық модельге қысқаша түсінік
- •3.2. Қабат моделінің геолого-физикалық сипаттамасы және игеру нұсқалары
- •3.3. Симуляциялық модель
- •3.4. Симуляциялық моделде қолданылатын командалар мен мәліметтер
- •3.4.1 Eclipse бағдарламасының құрылымы
- •3.4.2 Қарашығанақ мұнай-газ-конденсат кен орынның қайта газ айдау әдісі арқылы қабат қысымын ұстау үшін жазылған бағдарлама коды
- •3.5 Қабатқа қайта газ айдау арқылы қабат қысымын ұстау мақсатында моделдеу кезінде алынған мәліметер
- •4 Экономикалық бөлім
- •4.1 Ұңғыманы игерудің технико-экономикалық көрсеткіштері
- •4.2 Экономикалық тиімділік есебі
- •5. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау
- •5.1. Газды және газды-конденсатты ұңғыларын пайдалану кезінде еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету
- •5.2. Еңбекті қорғау туралы заңнаманың негізгі ережелері
- •5.3. Ақ «қпо б.В.» компаниясындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі жұмысты ұйымдастыру
- •5.4. Компания аумағында, өндірістік және қосалқы орын жайларында жұмыс істейтіндердің тәртіптік қылықтарының жалпы ережелері
- •5.5. Негізгі қауіпті және зиянды факторлар
- •5.6. Жазатайым жағдайлар мен кәсіптік аурулардың алдын алу әдістері және құралдары
- •5.7. Электрмен жарақаттанудың алдын алу жөніндегі негізгі талаптар
- •5.8. Жеке қорғаныс құралдары. Жеке қорғаныс құралдарын берудің тәртібі мен нормалары. Пайдалану мерзімі
- •5.9. Өрт қауіпсіздігі. Өрттерді, жарылыстарды, аварияларды, болдырмаудың әдістері мен құралдары. Олар туындаған жағдайдағы қызметкерлер құрамының іс-қимылы
- •6 Қоршаған ортаны қорғау бөлімі
- •6.1 Қоршаған ортаны қорғауды анықтайтын негізгі нормативтік және құқықтық құжаттар
- •6.2 Қоршаған ортаға тасымалдау және газ-мұнай өңдеу технологиясы әсерінің негізгі факторлары
- •6.3 Атмосфераның ластаушы көздері ретінде технологиялық үрдістердің анализі
- •6.3.1 Атмосфералық ауаны қорғау
- •6.4 Су қорларын ластау көздері
- •6.4.1 Су қорларын қорғау
- •6.5 Топыраққа және жер қойнауына әсер етуі
- •6.5.1 Жер қойнауын қорғау
- •6.6 Қоршаған ортаны қорғау шараларын ұйымдастыру
- •6.7 Санитарлы – қорғау аймағы (сқа)
- •6.8 Қоршаған ортаның жағдайын бақылау және алдын-алу шаралары
- •Қолданылған әдебиеттер
2.3. Өндірудің техникаға арналған таңдауы және белгілері
Көп қабатты газоконденсатты және мұнай кен орнын өндіру тәжірибесінде эксплуатациялық объектілерді негіздеу кезінде бірнеше қатар критериялар қарастырылады:
өнімділік қимасының қалыңдығы;
кеніштің орнатылған саны;
кеніштің қанығу сипаты;
мұнайлылық және газдылық контурының жоспарында болуы;
қиманың әртүрлі бөлігінің гидродинамикалық байланысы;
флюидтарын қанағаттандыратын коллекторлардың литолого-физикалық қасиеттері;
олардың құрамындағы геологиялық қордың ұлғаюы және кеніштің зерттелу дәрежесі.
2.7-кесте. Пайдалану объектілерінің геологиялы-физикалық сипаттамасының мәліметтері
Параметрлер |
Ι обьект |
ΙΙ обьект |
ΙΙΙ обьект Оңт.Батыс |
ΙΙΙ обьект Солт.Шығыс | |
Орт тереңдіктің жату пішіні |
4200 |
4700 |
5050 | ||
Кеніш түрі |
Массивті |
Массивті |
Массивті | ||
Коллектор түрі |
Кеуектілі |
Кеуектілі |
Кеуектілі | ||
Газарынның қабаты,м |
1400 |
610 |
200 | ||
Мүнайгаздықтың көлемі ,мың м2 |
173150 |
198880 |
362600 | ||
Қалыңдықтың жалпы орташа, м |
276,5 |
395,3 |
159 | ||
Кеуектілік, бірлік бөлігі |
0,095 |
0,099 |
0,092 |
0,091 | |
Өткізгіштік, 10-3мкм2 |
2,17 |
3,22 |
2,49 |
2,40 | |
Қабат температурасы,оС |
76,2 |
82,6 |
89,0 | ||
Қабат қысымы, МПа |
54,75 |
57,05 |
59,20 | ||
Қабат жағдайында мұнай тұтқырлығы, мПАс |
- |
- |
0,57 |
0,28 | |
Мұнай құрамындағы күкірт, % |
- |
- |
0,9 |
0,7 |
Пайдалану объектілерінің бөлінуі жайлы сұрақ, яғни массивті мұнайгаздыконденсатты кеніштің өзінің ерекшеліктері бар. Біртекті кеніштің екі обектіге бөлінуіне себеп болып, оның мұнайлы бөлігінің биіктігі 200 м болуында,және ол өзіндік өнеркәсіптік мәніне ие.Сол уақытта , жобалау құжаттарындағы таскөмір қимасының бөлігі және пермдік құрылымның айырмашылығын ескере отырып, сонымен қатар 1988 жылғы барлау жұмыстарының қорын есептей отырып, газконденсатты бөлігі өндірудің екі объектісіне бөлінген.
Осылайша кен орнында өндірудің үш объектісі бөлінді: I пайдалану объектісі төменгі пермнің газконденсатты бөлігін құрайды; II объект – таскөмірді құрылымдардың газконденсатты бөлігін, III объект кеніштің мұнайлы бөлігін (карбон + жоғарғы девон).Әрбір пайдалану объектісінің тиімділік қалыңдығының өзгеруі әртүрлі диапазондарына сәйкес пайдалану аумақтарындағы жұмыстарда ерекшеленді, сонымен I объекте 2 аймақ айқындалды (ГП-1 және ГП-2), II объекте 3 аймақ (ГК-1, ГК-2, ГК-3),үшінші пайдалану объектісінің әрбір аумағында 2 аймақ алынған (Н-1-1, Н-1-3 и Н-2-2, Н-2-3).
Пайдалану объектісіндегі негізгі геологиялы –физикалық сипаттамасы 3.1-кестеде келтірілген.
2.4. Технологиялық көрсеткіштердің, ұңғыма қорының структурасының және олардың қазіргі дебиттерінің анализі
2010 жылдың 1-ші қаңтарындағы күйі бойынша Қарашығанақ кен орнының ұңғылар қоры 241 ұңғыны құрайды, оның ішінде газ және конденсат өндіру, сонымен бірге, Қарашығанақ кен орнын игеруге бақылау мақсатында 175 ұңғы бұрғыланған.
Пайдалану қорын 91 ұңғы құрайды, олардың ішінде:
қазіргі әрекеттегі қорда – 35 ұңғы;
әрекетсіз қорда – 56 ұңғы.
Консервацияда 72 ұңғы бар. Бақылаушы газ ұңғылары – 12, оның ішінде 5-і күрделі жөндеуді керек етеді. арнаулы қор 61 ұңғыны құрайды, олардың ішінде:
ағынды су ұңғылары – 13 ұңғы;
түсіруші – 41ұңғы;
Т және Р2-дегі бақылаушы – 7 ұңғы;
Жабылуын күтіп тұрған – 5 ұңғы, оның ішінде:
арнаулы – 2 ұңғы;
пайдаланушы – 3 ұңғы;
Жабылған ұңғылар – 35 ұңғы, оның ішінде:
барлаушы – 31 ұңғы;
пайдаланушы – 4 ұңғы;
«Лира – 1,2» объектілерінің ұңғылар қоры 23 ұңғыны құрайды.
2009 жылдан бастап 2010 жылға дейінгі кезеңдегі әрекеттегі қор ұңғыларының динамикасы:
2010 жылдың қаңтар айында әрекеттегі қор 36 ұңғыны құрады. 2 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуіне байланысты тоқтатылды. Газ және мұнай беретін – 34 ұңғы.
Ақпан айындағы әрекеттегі қор 35 ұңғыны құрады. №145 ұңғы фонтанды арматура бойынша өткізулері үшін тоқтатылды. Пайдалануға №126 ұңғы енгізілді. Газ және мұнай беретін 33 ұңғы.
Наурыз айында әрекеттегі қор 39 ұңғыны құрады. №196 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымынан төмен түсуі себепті тоқтатылды. Пайдалануға енгізілді: қысым төмендеу себебімен тоқтатылған 3 ұңғы, ұңғыларды күрделі жөндеуден кейінгі 1 ұңғы, техникалық себептерге байланысты тоқтаған №803 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 33 ұңғы.
Көкек айында әрекеттегі қор 33 ұңғыны құрады. Қабат қысымы төмендеуі себебімен 5 ұңғы тоқтатылды. Газ және мұнай беретін - 32 ұңғы.
Мамыр айында әрекеттегі қор 33 ұңғыны құрады. 4 ұңғы тоқтатылды: 3-і қабат қысымы төмендеуі салдарынан, ал №806 ұңғы сақтауда тұрды. пайдалануға техникалық себептерге байланысты тоқтаған №145 ұңғы берілді. Газ және мұнай беетін – 28 ұңғы.
Маусым айында әрекеттегі қор 31 ұңғыны құрады. 3 ұңғы тоқтатылды: 2 ұңғы қабат қысымы төмендеуінен, ал №806 ұңғы сақталған қорда тұр. Пайдалануға күрделі жөндеуден №167 ұңғы берілді. Газ және мұнай беретін – 26 ұңғы. №102 ұңғы (№101 ұңғы орнына) қабат қысымының қаныққан қысымнан 410 барға дейін төмен түсуі кезіндегі, қабаттағы конденсат бағтын зерттейтін эксперименталды бағдарлама бойынша жұмыс істейді.
Шілде айында әрекеттегі қор 30 ұңғы құрады. №126 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуіне байланысты тоқтатылды. Пайдалануға күрделі жөндеуден №905 ұңғы қосылды. Газ және мұнай беретін – 28 ұңғы.
Тамыз айында әрекеттегі қор 32 ұңғыны құрады. 5 ұңғы тоқтатылды: 4-і қабат қысымының төмендеуінен, 1ұңғы сақталған қорда тұр. Газ және мұнай беретін – 24 ұңғы.
Қыркүйек айында әрекеттегі қор 35ұңғыны құрады. 11 ұңғы тоқтатылды: 4-і қабат қысымының төмендеуінен, 7 ұңғы сақталған қорда тұр. пайдалануға берілді: қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы, күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 21 ұңғы.
Қазан айында әрекеттегі ұор 34 ұңғыны құрады. 8 ұңғы сақталған қорда тұр. Пайдалануға берілді: қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы, күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 23 ұңғы.
Қараша айында әрекеттегі қор 35 ұңғыны құрады. 7 ұңғы сақталған қорда тұр. Күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы пайдалануға берілді. Газ және мұнай беретін – 28 ұңғы.
Желтоқсан айында әрекеттегі қор 35 ұңғы құрады. Қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуінен 1 ұңғы тоқтатылды. Пайдалануға қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы енгізілді
2.8-кесте. Ұңғылар қорының 2009-2010 жылғы динамикасы
Көрсеткіштер |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
1. Пайдалану қоры |
81 |
81 |
81 |
81 |
82 |
82 |
83 |
85 |
86 |
88 |
89 |
91 |
1.1Әрекеттегі қор |
36 |
35 |
39 |
37 |
33 |
31 |
30 |
32 |
35 |
34 |
35 |
35 |
а) газ және мұнай беретін |
34 |
33 |
33 |
32 |
28 |
26 |
28 |
24 |
21 |
23 |
28 |
31 |
б) осы айда тоқтатылған |
2 |
1 |
1 |
5 |
4 |
4 |
1 |
5 |
11 |
8 |
4 |
1 |
в)әрекетсіз қорда енгізілген |
0 |
1 |
5 |
0 |
1 |
1 |
1 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
г)консервациядан енгізілген |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
д) бұрғылаудан енгізілген |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1.2 Әрекетсіз қор |
45 |
46 |
42 |
44 |
49 |
51 |
53 |
53 |
51 |
54 |
54 |
56 |
а)ұңғыларды күрделі жөндеу |
1 |
1 |
2 |
2 |
2 |
2 |
1 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
б) күрделі жөндеуді күтіп тұрған |
27 |
27 |
26 |
25 |
24 |
23 |
23 |
22 |
21 |
21 |
22 |
23 |
в) Ркб б/ша тоқтатылған |
8 |
8 |
5 |
7 |
12 |
15 |
17 |
15 |
13 |
15 |
14 |
14 |
г)технологиялық шектеулер б/ша тоқтаған |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
д) ҰҚЖ кейін орналастыру және меңгерудегі |
6 |
6 |
5 |
6 |
8 |
8 |
9 |
11 |
12 |
13 |
13 |
14 |
е)техникалық себептер б/ша тоқтатылған |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
2. Бақылау қоры |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
2.1.Бақылаушы газ ұңғылар |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
2.2 ҰҚЖ күту кезеңінде |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
3.Орналастыру және меңгеруде |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
а) бұрғылаудан кейін |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
б) консервациядан кейін |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
4. Тоқтатып қойылған қор |
82 |
82 |
82 |
82 |
81 |
81 |
80 |
78 |
77 |
75 |
74 |
72 |
5. Арнаулы қор |
84 |
84 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
85 |
5.1. «Лира 1,2» объектісі |
23 |
23 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
24 |
а) айдау астында |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
б) бақылаушы |
16 |
16 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
17 |
в) жөндеу немесе жойылуды күтудегі |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
5.2. Ағынды су ұңғылары |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
а) айдайтын |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
б) бақылайтын |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
12 |
5.3. Түсіруші ұңғылар |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
41 |
5.4.Т және Р2-дегі бақылаушы |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
6.Жойылуды күтудегі ұңғылар |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
а) пайдалану |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
б) арнаулы |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
«КПО» б.в. ЖТАҚ балансында барлығы |
264 |
264 |
265 |
265 |
265 |
265 |
265 |
265 |
265 |
265 |
265 |
241 |
Жабылған ұңғылар |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
35 |
а) барлаушы |
29 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
31 |
б) пайдаланушы |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Ι обьекттегі ұңғымалар бастапқы шығынымен сипатталады, ұңғымадан газдың бастапқы жоғары шығынымен (1000 мың. м3/тәу),100 мың.м3/тәу төмен шығынды ұңғымаға дейін.
Ι обьект ұңғымалары бойынша газдың орташа бастапқы шыгыны 590 мың.м3/тәу.
ΙΙ обьекттегі ұңғымалар біртекті бастапқы газ шығынымен сипатталады (200 мың. м3/тәу-тен 650 мың.м3/тәу дейінгі үрдісте) орташа алғанда 377 мың.м3/тәу. ΙΙ обьекттегі ұңғымалардың 85%-ң көбі 300-500 мың.м3/тәу-тің көлемінде бастапқы шығынмен негізделген.
Жұмыстың бастапқы периодында Ι обьекттегі ұңғымаларды өңдіру кезінде шығынның тез төмендеуімен мінезделеді. Қарастырылып отырған Ι обьект ұңғымаларының шағыны алғашқы 3 жыл өңдеу кезінде 2,2-ден 5,0-ге дейін төмендеді. Орташа алғанда 3,3-ге дейін. Және де қарастырылып отырған II объектегі ұңғымалардығы шығынның төмендеуі байқалады,бірақ ол көп ерекшеленбейді, өйткені бастапқы 3 жыл өңдеу кезіндегі шығын 1.2-ден 2.0-ге дейін төмендеді. I объектегі шығынның бірден төмендеуі II объектегі ұңғымамен салыстырғанда кішкене көлемдегі дренаждау қатынасын айтады,бірінші объектегі жоғары біртексіздігімен айқындалды.
01.02.2009 жылғы мәлімет бойынша кейбір ұңғымалардың тұрақсыз конденсаты 87 т/тәу тең ( 166 ұңғыма) 561 т/тәу дейін өзгереді (127 ұңғыма). 1 обьект ұңғымалары бойынша орташа конденсат шығыны.
285 т/тәу (87-493 т/тәу үрдіс өзгерісінде). I+II объект өңдеу ұңғымалары бойынша 277 т/тәу (106-488 т/тәу үрдіс өзгерісі кезінде), II+III объект – 384 т/тәу ( 253-489 т/тәу үрдіс өзгерісі кезінде), I+II+III объекты– 355 т/тәу ( 230-561 т/тәу). Конденсаттың шыгындары бойынша ұңғымалардың категориялары кестеде көрсетілген.
2.9-кесте. КМГКК тұрақсыз конденсат шыгыны бойынша ұңғымалардың категориясы
Ұңғымалардың шығыны бойынша категориясы | ||
Аз шығынды <200 мың.м3/тәу |
Орта шығынды 200-400 мың.м3/тәу |
Жоғары шығын >400мыңс.м3/тәу |
110,166,172,320,350,408,806 |
116,138,145,146,152,153,154,163,167,196203,215,314,326,432,626,628,803,827,911 |
118,126,127,168,171,324,328,330,379,804 |
Тұрақсыз конден орта шығыны – 139 тыс.м3/тәу |
Тұрақсыз конден орта шығыны – 281 тыс.м3/тәу |
Тұрақсыз конден орта шығыны – 468 тыс.м3/тәу |
Бұған дейін барлық ұңғымалар мұнай бөлігінде перфорацияланған газконденсат обьектілерімен бірге өңделді. 905 ұңғыманың мұнай бойынша бастапқы шығыны 230 т/тәу құрады. Ал еріген газ бойынша бастапқы шығыны 168 мың м3/тәу. 721 м3/т газ факторы жұмыс істеп тұрған саға қысымы 21.6 МПа. Ал 01.02.2009 мәліметі бойынша 905 ұңғыманың мұнай шығыны 576 т/тәу, ал еріген газдың 18,8 МПа сағалық қысымы кезінде, жалпы шығыны 246 мың.м3/тәу.