Көлік инфрақұрылымының негізгі көрсеткіштері

Көрсеткіштер	2008ж	2009ж	2010ж
Әуежайлар	21	17	20
Оның ішінде
Халықаралық рейстер орындауға рұқсаты бар, халықаралық	14	14	15
Темір жол вокзалдары (класстық емес, бірінші, екінші класстық)	32	32	32
Автовокзалдар	57	57	60
Теңіз порттары	1	1	1
өзендік порттар	2	2	2

Қазақстан Республикасында 2005- 2007 жылдар аралығындағы пассажирлер тасымалдауы

Жыл	Барлығы	Халықаралық қатынас	Қалааралық қатынас
2010	1,7	0,6	1,1
2009	1,9	0,6	1,3
2008	2,7	1,0	1,7

2008 жылы әуе көлігімен 58 596 резидент емес (келгендер), 198 514 резиденттер (шыққандар) және ішкі туризм бойынша 26 748 адам тіркелген.

Қазақстан Республикасында пассажирлер тасымалдауда 60% үлесімен керекті инфрақұрылымы мен материалды- техникалық базасымен ұлттық “Пассажирские перевозки” ААҚ және “Национальная компания “Қазақстан темір жолы” жұмыс жасауда. Ұлттық “Қазақстан темір жолы” темір жол тасымалдаушысы 14 маршрутпен жұмыс істейді. Олар арнайы “Жемчужина шелкового пути” атты пойыз проектісін ұйымдастыруына үлес қосқан. 2002 жылы Алматы- Тараз- Шымкент- Ташкент- Самарқанд- Үргенч- Бішкек- Балықшы- Алматы маршруты

бойынша этап жасалған. Енді екінші Тегеранға дейін, үшінші Пекинға апаратын маршруттар жоспарлануда.

2009 жылы темір жол көліктерімен 2571 резидент емес (келушілер), 18459 резидент (шыққандар) және ішкі туризм бойынша 20405 адам тіркелген.

Автомобильді көлік жақын мемлекеттерге шоп- туризм ұйымдастыруда және экскурсиялық маршруттарда пайдаланады. Бірақ та оның дамуы тікелей жолдың хал- жайына байланысты болады.

Келешекте қоғамдағы экологиялық таза туристік көліктің дамуына көп назар аудару қажет.

Оған мысал ретінде 2009 жылы салына басталған “Медеу- Шымбұлақ” канат жолы бола алады. Бұл әуе жолы курорт жасалудағы инфрақұрылымның бір бөлігі болып қана қоймай, Азиада- 2011 өткізуде де қажет зат.

Туризм дамуына көптеген қызығушылық тудыратын автомобиль жолдары:

• Бішкек- Алматы- Хоргос;

• Шымкент- Қызылорда- Ақтөбе- Орал- Петропавл;

• Алматы- Қарағанды- Петропавл- Челябинск;

• Алматы- Қарағанды- Астана- Қостанай- Челябинск;

• Омск- Павлодар- Семей- Майқапшағай;

• Астрахань- Атырау- Ақтау- Бекдаш;

2009 жылы қалааралық автобустарда 452 резидент емес (келушілер), 66438 резидент (шығушылар) және ішкі туризм бойынша 77037 адам тіркелген.

Өз-өзін бақылау сұрақтары:

1. Тасымалдау құралдарына жататындар:

2. Туризмдегі көлік инфрақұрылымы дегеніміз -

3. Байланыс желінің құрастыруында қандай қағидат қолданады?

4. Әлеуметтік инфрақұрылымның тұтынушылық қызметтері қамтиды

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. Учебное пособие. Москва. 1996г.

2. Гуляев В.Г. Туристские перевозки. М. финансы и статистика.1998.

3. Оптимизация условий отдыха и обслуживания туристов в туристских гостиницах с учетом специфики маршрутов. Разработка М. Винодаровой - М.: Центр, рекл. - информ. бюро "Турист", 1989.

4. Бекбулатова Е. Индустрия гостеприимства Казахстана: традиции и новый этап бизнеса. // Аль-Пари - № 3, 1998.

5. Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства. Пер. с англ. - М: Аспект Пресс. 1995.

8- тақырып. Телекоммуникациялық жүйелер, тұрмыстық және инженерлік байланыстар

Лекция мақсаты: Байланыс пен телекоммуникация жүйелерін талдау.

Лекция сұрақтары:

1.1 Туризмнің ақпараттық инфрақұрлымының мақсаты

1.2 Туризмның ақпараттық инфрақұрлымының функциясы

Ақпараттық басқару технологиялары (АБТ)-жүйені ойда тұрғызу және амал қолдану, қабылдау, жинау, сақтау, ізденіс және ақпаратты өңдеп, амалдар қолдану арқылы техникалық есеп жүргізу.

Олар соңғы жылдары туризм индстриясы мен қонақжайлықты компьютерлік техникалардың турфирмалардың кеңінен қолдану үстінде сонымен қатар қонақжайлық кәсіпорындар бұл жүйені енгізуде, көлік құралдарын қолайлы ақпарат алуға және қонақ үйдегі нөмерлер қорын біліп отыруға мүмкіндік береді. Олар аз уақытта жылдам резервтік көмек және ішінара түзету немесе өзгертулер, сонымен катар көмекші міндеттер туристік қызмет түріне құжат дайындау, билет сияқты, есеп қисап, нұсқаушылар және ақпаратты-анықтамалық қамтамасыз ету қызметтері. Ақпараттық өріс-туристік өнімді өндіруші ретінде амал колданып, туристік және ақпараттық ағымдардың арақашықтығын.

Ақпарат кәзіргі кезде өндірістік ресурс болып табылады, ішін-ара түзетулер болады, ұнамды туристік өнімді шығару кезінде. Бұл кезде жалғыз амал туристік өнімнің дүниежүзілік туристік нарыққа жылжуына, туристік нарықты ақпараттау шартты түрде клссификациялауға болады: кіретін туристік өнімді ұсыну арқылы нұсқаушы (келіп жатқан туристер туралы мәлімет туристік нарық, өндірушілердін маркетингтік зеріттеу туристік ақпарат, дүниежүзілік жағдай туралы) шығыс, туристік өнімді шығарушының қызығушылығын көрсетеді (Туристік ресурс және бәсекелестік туризмнің артықшылығы болып табылады, арнайы ақпарат, жарнама және т.б.)

Туристік өнімді өндіруде максималды ісер алатындай амал қолдану, ақпараттық өріс мынандай талаптарға жауап беруі тиіс: 1 Барынша ұтымда және оперативті реагенттік болуы керек 2 Сенімді болу кейбір жағдайлардың коммуникация жағынан кедергі болмауы тиіс 3 Қамту жағынанерекшелігі болмауы тиіс

Туристік ақпарат инфрақұрылымы-бұл ақпараттық және жарнамалық қызметі брондау және орындарды резевтеу жүйесі,.

Туристик өнім әр түрлі келесідей қызметтер түрін ұсынады, турды ұйымдастыруда.саяхаттаушыға, турфирма таратушыларына бір түйін бола алады Ақпарат жылдамдығы, оперативті байланыс бірінші дәрежелі жағына ие болады, сондықтан ақпаратты технологиялармен туризмде үлкен роль атқарады.

Ғаламдық компьютерлік (брондау жүйесі және резервтеу) туристік нарыққа 90жылдары ене бастады. Брондау жүйесі авиабилеттердің шетелдерде 50ж пайда бола бастады; авиакомпания және турфирма офистерінд тәулік бойы брондау қызметін қолданатын 600 мың терминал орнатылды.

Инфрақұрылымныың ақпараттық белгілеуі, функциялары және элементтердің құрамы.

Соңғы жылдары брондау компьютерлік жүйесі (Computer Reservation Systems - CRS) – масштабының өсуіне байланысты қолданылуына ие болады – ғаламдық резервтер жүйесі (Global Distribution Systems - GDS). GDS бір жағынан, бір жалғыз өшірілген брондау емес, өтелі болуы мүмкін де.

Қазіргі тұтынушыларға инт ернет жүйесі арқылы мүмкіншілігі бар: турфирма бармай-ақ турагеннтіктердің сөзіне сеніп, ақшаны қалалық және халықаралық қонақ-үйлерге қоңырау шалмай–ақ тұтынушы өзіне нөмір брондап ала – алады интернет жүйесі арқылы. Бүгүнгі күні интернет –брондау брондаудың процентінің көп үлесін алмайды.Қазіргі бизнисмендер күн сайын активті түрде жұмыс жасайтын,туристер интернет арқыле қарым-қатынас жасайды.Мүмкүн келешекте, дүниежүзілік желіде қызмет көрсетуі маңызды болады,турагентікттіктердің қатынасынан гөрі.

Дүниежүзілік кампьютер брондау жүйесі.

Шетелдік брондау және резервтеу жүйесі ұтымды,көп функционалдв,сенімді,басқару өте оңай,интегроциланған ғаламдық интернет жүиесі. Олардыңтехникалық деңгеиі өте биік. Мұндай жүиелерге:”AMADEUS” “Гобриель” “Сейбр” “Голилео” “Worloispon” “Fidelio Hotel Banil” “AMADEUS” –брондау жүйесі 1987ж құрылған үш ең ірі Европаның авиокомпонясымен; “Air Fronce” “Iberio” “Lufthonso”сонвменен қатар 25шағын авиокомпонияалар “AMADEUS”-жүиесі туристік бизнестің өзегі. Қазіргі уақытта бұл жүйе, брондау жүиесі дүние жүзінде ең ірі. Ол нақты және толық ммнут сайын жаңартылған ақпаратты береді, сақталатын орны деректер орталығы Эрдинг қ. (Германия),туристік агенттік және авибилеттер бүкүл әлемде сататын офистерге қазіргі уақытта брондаудың күшті тәсілі. Негізгі бөлік қоры авиобилеттерді брондау ақпараттары,қонақүй көлікті жолға алу, алдағы уақытта қызмет түрі кеңеитіледі және теміржол және туристік сапарлар, круиз және пороход реистер қосылады.

Өз-өзін бақылау сұрақтары:

1.Туризмнің ақпараттық инфрақұрлымының мақсаты

2.Туризмның ақпараттық инфрақұрлымының функциясы

3.Туризм инфрақұрлымының ақпараттық элементтерінің құрамы

4.Туризм ақпараттық инфрақұрлымының элементтеріне теориялық

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. Учебное пособие. Москва. 1996г.

2. Бекбулатова Е. Индустрия гостеприимства Казахстана: традиции и новый этап

4. бизнеса. // Аль-Пари - № 3, 1998.

9- тақырып. Шектес база

Лекция мақсаты: Рекрециялық ресурстрды қолдануды қамтамасыз етуге мүмкіндік пен ыңғайлылық беретін ғимараттар мен жабдықтарды талдау.

Лекция сұрақтары:

1.1 Рекреация инфрақұрылымы

1.2 Бос уақытты ұйымдастыру.

Рекреация: 1-физикалық, зияткерлiк және адамның өндiрiс күштерi; 2- Кез келген дене, физикалық және рухани күштердi қалпына келтiру, көңiл көтерулер; 3- бос уақытта далада белсендi демалыстағы уиккенд көбiнесе тұрғындардың қатысумен сабақтас индустриялардың жылдам дамитын сегменті . 4-организмның қайта құруы және адамгершiлiк популяциялар, белсендi қызметтi қамтамасыз ететiн мүмкiндiгi әр түрлi шарттар, сипат .

Рекреациялық, қызмет - бұл адамның күштерiнiң ұлғаймалы ұдайы өндiрiсi бойынша (шара ) қызмет.

Рекреация қызметi - бұл :

♦ ұжымдардың тұрғындардың демаллысын жүзеге асырулары қағаттандыру бойынша қызметтер қажеттiктер,

♦ адамның қызметi және тұрғынның топтары туралы ұғым

♦ рекреация жұмыстары;

♦ циклдер рекреация жұмыстар;

Өндiргiш күштерiнiң сауығу, таныстыру, қалпына келтiруi рекреация қызметiнiң әр түрлi түрлерi бар болады.

Рекреация қызметтерi үшiн типтi реттеген және мерзiмдiлiк бiр уақытта. (еңбек және тұрмыс-салттың алмасуы ) циклдiкпен де, табиғи және (тәулiктiк, маусымды тағы басқалармен ) циклдермен де бұл демалушы және (демалыстың ұйымдастырушылары жеке алғанда

) қоғамның қызметiнiң әлеуметтiк-тұрмыстығы шартталған.

Программалық қызмет көрсету - бiр мақсат, түрткi болған адам дардың саяхаты арқылы (танысу мүмкiндiгі, үйрену, өзiн көрсете бiлу, тағы басқаларды әуестiктiң қанағаттандыру қабылдаған шешiмiне (көлiкпен, жаяулап, жануарларды пайдалану немесе басқа әдiстермен ) кеңiстiкте, (себепке ) іске асырудагы қызметтердiң нақтылы жиынтығы.

Нақтылы программа бойынша туристiк фирмалардың көпшiлiгі халықаралық туристтiк нарығындағы бәсекенің артуына байланысты кешендi қызмет көрсетуді өз түтынушыларына ұсыну. Мамандануға сұраным және ұсынымды жүйенi кеңейтiп мүмкiндiк беру табиғи нәрсе, нарықта туристтiк фирмаларға қызмет көрсетудi деңгейдi бiрден жоғарылатқан (тақырыпқа, технология ) программалардың бір түрi . Рекреация қызметі, рекреация жұмыстарында қызмет көрсетудегi жақсы программа қажет.

Программалық туризм - бұл рекреация қажеттiктерiне сәйкес маңызды қызметке кепiлдiк беретiн саяхаттың мақсаттарына , қызметтер көлемiне байланысты , тұтынушы-туристерге ең тиімді түр. Осы анықтау сол негiзгi қағиданы құрайды :

1) туристардың белсендi маңызды қызмет бағытын;

2 ) әрбiр туристтiң жеке қажеттiктерiнiң есепке алуынуы;

3) жоспарлалған деңгейдiң кепiлдiгi бар қызметтер көлемi, ғылыми негізделген қисынды нормалар және стандарттар бойынша қызмет көрсету, Тұтынушылардың өз тапсырысы немесе жолдаманың алуын iске асырудың кезегінденақтылы деректер бередi.

Туризмдегі программалық қызмет көрсетудi ұтымды енгiзу үшiн төмендегілер керек :

♦ арнайы әзiрлеу, туристтiк кадрлардың бiлiктiлiгiн , қайта даярлау және

♦ бiр үлгiдегi сценарилер және рекреация жұмыстарының циклдерiн жасау;

♦ туристтiк инфрақұрылымды белсендi дамыту;

♦ кәсiпкерлерді мемлекет тарапынан қолдау;

♦ қорғаудың кепiлдiгi тұтынушылар дұрыс айтады;

♦ тұтынушы меншiктi демалыстың программаларының құрастыруында қатыса алу үшiн сайып келгенденi сұрау

♦ белгiлер және мүдделердiң әлеуметтiк салуды iске асырудың жүйесiн ұйымдастыруы; -психологиялықтары ортақтықпен сабақтас тұрғындардың әр түрлi топтарының қызмет көрсетуiне келелi ұстаным;

♦ программалардың жұмысы жеке түрлерi бойынша туристтiк кәсiпорындардың мамандандыруы.

Туристтiк демалыстың программалары және саяхаттардың дифференциациялары үшiн параметрлердiң санында кеңiстiк - уақытша оқшау бөлiгi, әлеуметтiк - (тағы басқаларды сауығу, қарым-қатынас, таныстыру ) бағытталғандық.

Рекреакция қызмет көрсетудi программа бұл : жоспарлалған қызметтердiң күндер бойынша және таралған жиыны олардың беруiн уақыт; рекреация жұмыстарының нақтылы циклi.

Рекреация жұмыстарының циклдерi бұл : өзара байланысты және базасында бастаушы пайда болатын қарапайым рекреация жұмыстарының өзара мерзiмдi тiркесi жұмыстар (негiзгi ); демалыстың мақсаттық бағыт болатын уақытындасының адамдардың қызметiнiң әр түрлi түрлерiнiң өзара байланысты тiркесi; демалыстың негiзде жүрiс-тұрыс мүмкiндiк беретiн программасы мүмкiндiк және үлгiлер нақты шарттардағы нақтылы рекреация мақсаттарын жүзеге асыру. Рекреация жұмыстарының циклдерi бойынша программалардың құрастыруы рекреацияның жеке түрлерi бойынша туристтiк кәсiпорындардың мамандандыруын ойлайды. Рекреация жұмыстарының циклдерi қысқы, жазғы және тыс маусымдыға жiктеледi. Туристтiк қозғалыс маусымды сипатты тасысады. Күн ванналар қабылдауға болатында мерзiмдерде ол, желкендi, шаңғы, коньки тебу немесе басқа спорттың түрлерiмен суға түсiп, шұғылдануға көбiнесе айқындалады. Екiбастан, бар болады, және негiзiнділерге таңырлық және қалжыңбастан сипатының жұмыстарын жататын тыс маусымды жұмыстар, дегенмен және олар жақсы маусымдарда өйткенмендер күштiрек айқындалады.

Рекреация жұмыстарының циклдерi екi iргелi талаптарға қанағаттандыруы керек: пайдалылықтар және жеке тартымдылық. Уақыт рекреация - адамның қызметiнiң (адамның қағылез күштерiнiң ұлғаймалы ұдайы өндiрiсi ) рекреация функциясының iске асыруының уақыты. Ол оның аттрактивностиының параметрлерi және алдын алу тиiмдiлiк (еңбек, тұрмыс-салт, демалыс ) адамның қызметiнiң сипатынан ғана емеске тәуелдi болады. Туристтiк - рекреация қорлары - бұл қоршаған орта табиғи адам жасалған объекттер және құбылыстардың жиынтығы, қызметтер туристтiк-экскурсиялық жарамды өндiрiстерге және қажеттiлiктi қанағаттандыру Рекреация инфрақұрылымының мiнездемесi Инфрақұрылым рекреация - жұмыс iстейтiн ғимараттар, имарат, туристтiк өнiмнiң өндiрiс жатпайтын артефакттердiң кешенi тiкелей, бiрақ меймандардың рекреация қызмет көрсетуiне қажеттi : сақталған халық салттары, мерекелiк ырымдар стадион, хауыздар, корттар, атлетикалық және сауықтыру кешендерi, монша және сауна, демалыстың бақтары, бақтар, хайуанаттар бағы, Океанарийды, қолөнер кәсiбi, сонымен бiрге.

Өз-өзін бақылау сұрақтары:

1. Рекреацияның негiзгi ұғымдары.

2. Рекреация инфрақұрылымының функциялары.

3. Рекреация инфрақұрылымының тағайындауы.

4. Рекреация инфрақұрылымының элементтерiнiң құрамы.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. Учебное пособие. Москва. 1996г.

2. Гуляев В.Г. Туристские перевозки. М. финансы и статистика.1998.

3. Оптимизация условий отдыха и обслуживания туристов в туристских гостиницах с учетом специфики маршрутов. Разработка М. Винодаровой - М.: Центр, рекл. - информ. бюро "Турист", 1989.

4. Бекбулатова Е. Индустрия гостеприимства Казахстана: традиции и новый этап бизнеса. // Аль-Пари - № 3, 1998.

5. Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства. Пер. с англ. - М: Аспект Пресс. 1995.

10- тақырып. Туристік сфераның өндірістік объекттері

Лекция мақсаты: Туристік және спорттық құрал-жабдықтар, құрал сайманды және сувинир өнімдер өндірісін талдау.

Лекция сұрақтары:

1.1 Туристік сфераның өндірістік объекттерінің маңызы.

1.2 Мәліметтік сервис қызметтері.

Ойын-сауық индустриясының әлеуметтік бағыты жеке және қоғамдық қажеттіліктердің қалыптасуына ықпал ететіндігінен көрінеді. Ойын-сауық индустриясы көп қырлы міндеттерді шеше отырып (тәрбиелеу, оптимистік көңіл-күй қалыптастыру, демалу мүмкіндігін беру, адамның мәдениетін дамыту) жалпы жеке тұлғаны қалыптастырып дамытады. Өзінің бос уақытының бір бөлігінде көңіл көтере отырып адам өзін еңбек күші ретінде қайта қалпына келтіреді.

Бос уақыт – рекреациялық процестің дамуының керекті шарты. Бос уақытты жұмыстан тыс уақытпен шатастырмау керек. Жұмыстан тыс уақыт бір-бірінен өзінің мәні жағынан ерекшеленетін төрт тотптан тұрады: 1) үйден жұмыс орнына дейін бару және қайтуға арналған уақыт; 2) күнделікті қажеттіліктерді өтеуге арналған уақыт (ұйқы, тамақтану, жеке тазалық); 3) үй шаруашылығына жәнене тұрмыстық қажеттіліктерді өтеуге арналған уақыт; 4) бос уақыт – демалуға, физикалық жәнене ақыл-ойды дамытуға раналған уақыт. Бос уақыт адамның физикалық және рухани күш-қуатын қалпына келтіріп, дамытуға жұмсалады. Бос уақыт басқаша айтқанда белсенді іс-әрекетке кетеді. Бос уақыттың негізгі екі функциясы бар:

1. адамның күшін қалпына келтіру;

2. физикалық жәнене рухани даму.

Қалпына келтіру функциясына тамақтану, ұйқы, қозғалыс жатады. Даму функциясына сауықтыру, танымдық және қатысу жатады.

Пайдалану сипатына қарай бос уақыт күнделікті, апталық және жыл сайынғы болып бөлінеді. Демалыс адамның жұмыс істеу қабілетін толықтырады, жүйке жүйесіне жәнене психологиясына тиетін қысымды бәсеңдетеді. Демалыс кезіндегі адамның іс-әрекетін келесідей жіктеуге болады:

1. Белгілі бір физикалық ауырлықпен байланысты іс-әрекет (серуендеу, спортпен шұғылдану);

2. Әуесқой шұғылдану – аңшылық, балық аулау, жеміс-жидек жинау және т.б.;

3. Өнер әлеміне бейімделу (театрға, концертке, мұражайларға сапар шегу);

4. Интеллектуалдық іс-әрекеттер (көркем әдебиет, газет, журналдар оқу, теледидар көру);

5. Еркін тақырыпқа әңгімелесу, сұхбаттасу, өз таңдауына байланысты сөз табысу;

6. Белсенді (ойын-сауық, билеу) немесе пассивті түрде көңіл көтеріп, сергу;

7. Көңіл көтеру үшін саяхат жасау.

Ойын-сауық индустриясын күрделі әлеуметтік-экономикалық жүйе ретінде қарастыру оның заңдылықтарын қалыптастыруға, типтік сипаттамаларын бағалауға мүмкіндік береді. Құрылымды зерттеуде жүйенің өзара қарым-қатынасы және сыртқы ортамен байланысы анықталады. Жүйенің бөліктерін әр түрлі белгілері бойынша бөлуге болады: уақыт бойынша, кеңістікте және аралас.

Ойын-сауық индустриясының әр түрлі елдердегі даму тәжірибесі оның жекелеген бірліктерінің құрамын анықтауға мүмкіндік береді. Ойын-сауық индустриясына негізгі қызметі адамның көңіл көтеруге деген қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған кәсіпорындар жатады. Олар цирктер, зоопарктер, аттракциондар, ойынханалар, демалыс парктері, клубтар, театрлар, кинотеатрлар, изостудиялар, концерттік ұйымдар мен ұжымдар және т.б.

Халыққа көңіл көтеру қызметін ұсынатын сфераға әлемдік тәжірибеде туризм кәсіпорындарын да жатқызады. Сонымен қатар сәйкес құрал-жабдықтар мен инвентарь өндіретін өнеркәсіп салалары да ойын-сауық индустриясының құрамына кіруі керек.

Көңіл көтеру процесінің негізгі сипаттамаларына келесілерді жатқызуға болады:

• адамның көңіл көтеру түрін өз еркімен таңдауы;

• ойын-сауық түрлерінің шексіз тізімі;

• көңіл көтеруді тұтынуға тұлғаның алдын-ала дайындығы;

• ойын-сауықтың түрін адамның жиі ауыстыруы;

• ойын-сауықты басқа қызмет түрлерімен араластыру, мысалы көңіл көтеру мен демалу, немесе көңіл көтеру және спорт және т.б.;

• ойын-сауық қызметін тұтынудың кезеңділігі.

Сонымен қатар бұқаралық көңіл көтеру және дербес сипаттағы ойын-сауықты бөліп қарастыруға болады. Ойын-сауық арнайы ұйымдастырылуы мүмкін және кездейсоқ болуы мүмкін.

Арнайы ұйымдастырылған көңіл көтеру орындарының бірі – клубтар. Клуб өз мүшелерінің әлеуметтік белсенділігін, творчестволық бастауын, мәдени деңгейін дамыту мақсатында құрылады. Клубқа келушілер бірге демалып, көңіл көтереді. Клубтық қауымдастық үшін инициативтілік, өзіндік іс-әрекет, қоғамдық пікір тән. Клубтарда әр түрлі мақсаттағы тұлғааралық қарым-қатынастар бекітіліп, дамиды. Өзара қарым-қатынас арқылы адамдардың әлеуметтік белсенділігі артады. Клуб – бос уақытты өткізу орталығы болып табылады.

Мамандандырылған клубтар ортақ қызығушылықтар бар тар шеңбердегі келушілер контингентіне арналып құрылады. Олар бір мамандықтың, әлеуметтік топтың, жастары шамалас адамдар тобы болуы мүмкін.

Клубтардың ғимараты әр түрлі демалыс түрлеріне байланысты қызмет көрсетуге бағдарланған болуы тиіс. Клуб мекемесінің типтік құрамы көрермендерге арналған кешен, демонстрациялық және клубтық кешендер, әкімшілік-шаруашылық және техникалық бөлмелерді қамтиды (1-сурет).

Көреремендер кешенінің бөлмелеріне вестибюль, фойе, санитарлық тораптар жатады. Демонстрациялық кешенді сахнасы бар көрермендерге арналған зал, концерт немесе кино көрсетуге қызмет көрсететін бөлмелер құрайды. Клубтық кешен бөлмелеріне ақпараттық-лекциялық, көрмелер мен студиялар, демалыс жәнене көңіл көтеру бөлмелері жатады.

Клубтың көрермендер залы көп мақсатта қолдануға ранлаған, сондықтан ол жеңіл трансформалануы керек. Клубтың ішкі кеңістігі жанға жайлы, тартымды болғаны жөн. Дербестендірілген интерьер ерекше клубтық атмосфера туғызатындай болуы керек.

Мамандардың айтуы бойынша, кез-келген тәуелсіз кәсіпорынның басты міндеті: соңғы уақытта тұтунышының адалдығы деген жағымды түсінікті күшейтетін, нарықтың үлестік бөлігін күшейтетін және табыс алып келетін маркетинг және сұраныс тұтқаларының базалық компонеттерін анықтау мен нарыққа қатысудың рентабельді жолдарын құру болып табылады. Басқа сөзбен айтқанда тәуелсіз кәсіпорындардың тиімді саясатын классикалық және жалпыға танымал элементтерден басқа, нарыққа оның орнын айқандайтын, бәсеке қабілеттілігін арттыратын бірнеше өзіндік элементтерден құралады

Оларға: жергілікті болу және жоғары деңгейдегі сервис жатады.

Жергілікті болу – кейде бизнесті жүргізудің ең тиімді жолдарының бірі болып табылады. Жергілікті қоғамның мүшесі және көршісі болу – барлық тәуелсіз кәсіпорындарға тән қасиет. Бұл үлкен шығындарды керек етпейді.

Сервистің жоғары деңгейі – өзінің нарықтағы үлесін алуға, бәсекеге қабілеттілікті арттыруғы, клиенттердің назарын аударуға, олармен ұзақ мерзімдік байланыс орнатуға септігін тигізеді. Қалай айтсақ та тұтынушы ойын-сауық сапа үшін көп қателіктерді ескермейді. Тәуелсіз кәсіпорындардың бәсеке қабілеттілігінің маңызды жетістігі бұл сервис

Өз-өзін бақылау сұрақтары:

1. Туристердің ұжымдық орналасу мекемелеріне не кіреді?

2. Туристердің жеке топтарының орналасу мекемелеріне не жатады?

3. Кіші қонақ үйде қанша жататын орын бар?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Г.А. Карпова. Экономика современного туризма.- Москва-Санкт-Петербург 1998.

2. М.Б. Биржаков. Введение в туризм.- Москва-Санкт-Петербург 2000.

3. Ю.Н. Борисов, Н.И. Гаранин, Ю.В. Забаев, А.И. Сеселкин. Маркетиг в туризме. Учебное пособие. -Москва 1996.

4. Ю.Н. Борисов, Н.И. Гаранин, Ю.В. Забаев, А.И. Сеселкин. Экономика туризма. Учебное пособие. -Москва 1996.

5. Менеджмент туризма. Группа авторов. Учебник.Российская международная академия туризма. -Москва 1996.

11- тақырып. Туристік сферада жалпы қолдану объектісі

Лекция мақсаты: Туристер қолданатын туристік емес сала объекттерін талдау.

Лекция сұрақтары:

1.1 Жалпы мемлекет коммуникациялары.

1.2 Туристік салада жұмыс істейтін коммуналдық жеке меншік объекттер.

Туризмдегі басқару органы – мемлекеттік бекіту, мемлекеттер мен аймақ тарта туризм басқармасының дамуына кіретін фунциялар.

1991 – 2007 жылы туризмдегі мемлекеттік аппарат басқармасы, Қазақстан Республикасында болған:

• Дене шынықтыру Министрлігі, спорт және туризм. (1991жыл);

• Жастар істерінің Министірлігі, спорт және туризм;

• Көлік Министрлігі, комуникация және туризм;

• Туризм және спорт агенттігі Қазақстан Республикасындағы туризм департаменті облыстық (қалалық) әкімшілік (2000 жылдан 2003 жылға дейін);

• Сауда және индустрия Министірлігі (2007 жыл.);

• Сауда және индустрия Министрлігіндегі туристік іс-әрекет және сауданы реттеу комитеті;

• ҚР Туризм және спорт Министірлігі (2007 жыл.);

• Туризмдегі индустрия комитеті (2007 жыл);