GIDROMETR

Ашық су кеңiстiгi бар, ұзындығы үлкен өзен бойында қалыптасқан мұз жамылғысының шекарасы дегеніміз:

C) мұздың жиегi

F) мұздың шеті

G) орысша кромка льда

Арнаның ені 50 м, орташа тереңдік 2 м. Арнаның көлденең қимасының ауданы (м²) құрайды:

B) 100м²

C) 90-110 м²

F) орта есеппен 100 м² жуық

Арнаны шөп басып кеткен немесе мұз жамылғысы бар болған жағдайда гидрометриялық зырылдауықты пайдаланып негiзгi әдiс бойынша су ағысының жылдамдығын тiктеменiң неше нүктесiнде өлшейдi

B) 3 нүктеде немесе бiр нүктеде

C) h>0,75 м болғанда – 3 нүктеде, h<0,75 м болғанда - 1 нүктеде

F) 0,15h; 0,5 h және 0,85h немесе 0,5h тереңдікте

Ағыстың жылдамдығы түйіспесі 20 айналым сайын түйісетін гидрометриялық зырылдауықпен анықталады. Өлшеу уақыты 103 сек. Соңғы сигнал нөмірі 4. Зырылдауықтың қалақтық бұрандасының 1секундтағы айналым саны (айн/с) құрайды:

B) 0,78

C) 0,776

F) 0,79 кіші

Ашық арна жағдайында гидрометриялық зырылдауықты пайдаланып негiзгi әдiс бойынша су ағысының жылдамдығын тiктеменiң осыншама нүктесiнде өлшейдi:

B) 2 немесе бір нүктеде

C) 0,2h және 0,8h немесе 0,6h

F)  h>0,75 м болғанда – 2 нүктеде, h<0,75 м болғанда - 1 нүктеде

G) 3 нүктеде

Австрия фирмасы "Рост" (Вена) гидрометриялық зырылдауығының қалақтық бұрандасының өлшемi (мм) құрайды:

B) 30

C) 29-31

F) 31 кіші

Ағынның орташа жылдамдығы 2 м/с, орташа тереңдігі 2,48 м және өзеннің ені 10,1 м болса, онда су өтімі мынадай шаманы құрайды:

B) 50,0 м³/с

C) 50,1 м³/с

F)  51,0 м³/с аз ғана кем

Ағынның орташа тереңдігі 6 м; ; J=0,001. Шези формуласы бойынша есептелген жылдамдық мынаған тең:

B) 0,77 м/с

C) 0,76-0,78 м/с

F) 0,78 м/с аздап кем

Арнаның көлденең қимасының ауданының су деңгейіне тәуелділігі арнаның пішіні төмендегідей болғанда түзу сызықты болады:

B) тіктөртбұрыш;

C) жәшік тәріздес

F) қимасы тіктөртбұрышты каналда

Ағынды көлемі келесі бірліктермен өрнектеледі:

B) м³

C) км³

F) м³10⁶

Ағынды қабаты келесі бірліктермен сипатталады:

B) мм

C) м

F)  см

Ағынды модулі келесі бірліктермен өрнектеледі:

B) м³/(с км²⁾

C) л/(с км²)

F) бір өлшем ауданға бір өлшем уақытта ағып келетін су мөлшерімен

Ауаның өлшенген температурасы 11,9 ^оС, түзету +0,1 ^оС. Ауаның түзетілген температурасы құрайды:

B) 12,0 ^оС

C) 12,0 ^оС артық емес

F) 12,0 ^оС кем емес

Ашық арнада гидрометриялық зырылдауықпен ағыс жылдамдығын өлшеу кезінде судың тереңдігі мынадай шамаға тең болуы тиіс:

B) h 10 d қалақтық бұранданың

C) h шамасы 10 d қалақтық бұрандадан кем емес

F) h= 10-11d қалақтық бұранданың

Ағыстың жылдамдығы тіктеменің екі нүктесінде өлшенді. Жылдамдық: V_0.2 = 1.5 м/с, Vор.= 1,1 м/с. Тіктеменің 0,8h нүктесіндегі ағыс жылдамдығы V_0.8  келесі шаманы (м/с) құрайды:

B) 0,7

C) 0,6-0,8

F) 0,8 кем

Ағынның жылдамдығы 1,5 м/с, гидравликалық радиус 4,5 м, су бетінің еңістігі 10 ‰. Жылдамдық коэффициенті (С, м^1/2/с) құрайды:

B) 7,1

C) 7,0-7,2

F) 7,2 кем

Арна ашық болған жағдайда қалақтық бұрандасының диаметрi 12 см гидрометриялық зырылдауықпен жылдамдық өлшеу жұмыстарын жүргiзуге болатын ең төменгi тереңдiк:

B) 10 см

C) 0,1 м

F) 100 мм

Ағынның қандай элементтерi су өтiмiн өлшеу үшін репрезентативтi:

B) жылдамдық қима бойынша орташа жылдамдыққа жуық ағындағы нүктелер, тiктемелер, қабаттар

C) жылдамдығы қима бойынша орташа жылдамдыққа жуық нүктелер мен жылдамдық тiктемелері

F) жылдамдығы қимыл қима бойынша орташа жылдамдыққа жуық қабат

“Ағыс өлшеуші ГР-42” көмегімен келесі сипаттамаларды анықтауға болады:

B) ағыстың жылдамдығы мен бағытын

C) су қоймаларындағы су массасының орын ауыстыру жылдамдығын

F) көлдер мен бөгендердегі ағыстың бағытын

Араластыру әдiсiмен су өтiмiн анықтауға арналған анағұрлым жетiлдiрiлген құрал:

B) "Ағын" аспабы

C) электрөткізгіштік есебін электрлік импульс санына көшіретін құрал

F)  су өтімін араластыру әдісі бойынша өлшеуге арналған Коробков құралы

Арнаны шөп басу коэффициентi деп аталады

B) К_ш.б.  Q_ш.б./Q_а.а.;

C) бiрдей су деңгейi кезiндегi арнаны шөп басқандағы су өтiмiнiң арна ашық болған жағдайдағы су өтiмiне қатынасын

F) бiрдей су деңгейi кезiндегi Q_ш.б. –дың Q_а.а. қатынасы

Алғашқы мұздық түзілімдер:

B) шарбымұз

C) шыны мұз

F)  алғашқы мұз жиегі

Аталған аспаптардың ішінен мыналар анағұрлым заманауи:

B) УПЦО

C) цифрлы бір тросты ұзақ уақыт әрекет ететін деңгей өлшеуші

F) цифрлы қалтқылық деңгей өлшеуші

Ашық арна жағдайында келесі нүктеде тереңдiк бойынша жылдамдық тiктеменiң орташа жылдамдығына жуық:

B) 0,6 h нүктесінде

C) су бетінен 0,6 тереңдікте орналасқан нүктеде

F) тіктеменің 0,6 тереңдігінде орналасқан нүктеде

Әуеден өлшеу әдісін қолданудың басымдылығы:

B) су тасу кезінде су өтімін шапшаң анықтау

C) өзенде сең жүрген кезде су өтімін тез арада анықтау

F) жету қиын жерлерде тез арада өлшеу жұмыстарын жүргізу

Әрбiр өлшеу кезiнде гидрометриялық зырылдауықты осынша уақыт ұстап тұру қажет:

B) 100 секундтан кем емес

C) кем дегенде 1 минут 40 секунд

F) 100 секунд

Бұлақтық термометр бойынша су температурасы осындай дәлдiкпен өлшенедi:

B) 0,10 ^оС

F) онның бір бөлігіндей дәлдікпен

H) он пайыз дәлдікпен

Барлық өлшеулер осынша санаттарға бөлінеді:

B) 3

C) тек қана 3

F)  үштен кем емес

Бұрынғы Кеңес үкіметі аумағында 1917 жылы желідегі гидрологиялық бекеттердің саны:

B)  1500 болды

C) шамамен мың жарым болды

F)  1490-нан 1500-ге дейін

Беттік қалтқы жоғарғы және төменгі тқстамалардың арасындағы 200 м қашықтықты 100 с өтті. Қалтқының қозғалыс жылдамдығы (м/с) құрайды:

B) 2,0

C) 1,5-2,5

F) 2,1 кем

Бұрынғы Кеңес үкіметінің гидрометеорологиялық қызметінің Бас басқармасы мекемесінің (ГУГМС) құрылған уақыты:

B)  1936 жыл

C)  шамамен 1936 жылы

F)  20-шы ғасырдың отызыншы жылдарының ортасында

Бөлiктiк су өтiмi дегеніміз:

B) көршiлес екі тiктеменiң арасынан өтетiн су өтiмi

C) өзеннің көлденең қимасына паралелль екі жазықтықтың арасынан өтетін су өтімі

F)  2 іргелес тіктемелердің арасынан өтетін су өтімі

Бір жақ немесе екі жақ жағалаудағы мұздың қозғалмайтын жолақтары:

B) кемермұздар

C) қалдық кемермұздар

F)  тасынды кемермұздар

Беттік қалтқылармен су өтімін өлшеу жазбаларына арналған кітапшаның индексі:

B) КГ-7М(ж);

C) КГ-7

F) КГ-7М

Бөліктік су өтімін өрнектейтін бірлік:

B) м³/с

C) л/с

F) см³/с

Бірмезгілде судың температурасы мен тереңдігін өлшейтін құрал:

B) термобатиграф

C) кемелік батитермограф

F)  ГМ-9-III құралы

Гидрологиялық жылнамалар шыға бастаған уақыт:

E) 1936 жыл

F) Жиырмасыншы ғасырдың отызыншы жылдары

G) Жиырмасыншы ғасырдың жетпісінші жылдары

Гидрологиялық бекеттердің разрядтар саны:

B) 3

C) үштен кем емес

F) үштен артық емес

Гидрометеорологиялық қызмет дегенiмiз:

A) халық шаруашылығын метеорология, климатология, аэрология, агрометеорология, гидрология саласындағы сұраныстарын қанағаттандыруға арналған жалпы мемлекеттiк қызмет

E) халық шаруашылығын ағымдағы гидрометеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етуге арналған жалпы мемлекеттiк қызмет

F) елiмiздiң қорғанысын метеорология, климатология, аэрология, агрометеорология, гидрологиялық ақпараттармен қамтамасыз етуге арналған қызмет

Гидрометриялық түтікшенің көмегімен ағыстың жылдамдығын анықтауға арналған формуланың дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Гидрологиялық ақпараттың коды:

A) Сан түрінде беріледі

C) Қырық бір

F) 41

Гидрометриялық зырылдауық ГР-99-дың қалақтық бұрандасының өлшемi:

B) 8 см

C) 80 мм

F) 0,08 м

Гидрометриялық зырылдауықпен өлшеуге болатын өзен ағынының сипаттамасы:

B) ағыстың жылдамдығы

C) өзен ағысының жылдамдығы

F) каналдағы ағыс жылдамдығы

Гидрометриялық зырылдауық ГР-21-дiң бiр сигналы ненің қанша айналымына сәйкес келедi:

B) зырылдауық қалағының 20 айналымына

C) қалақтық бұранданың 20 айналымына

F) 20 айналымға

Гидрологиялық зырылдауықтың негізгі бөлiктерi:

B) зырылдауықтың жүрiс бөлiгi,

F) корпус, бағытты қалыптандырушы

G) сигнал құрылғысы, электр көзiмен қоректендiру көзi;

Гидрометриялық зырылдауықтың көмегімен жылдамдық келесі қателікпен өлшенеді:

B) 1-5 %

C) жүздің бір –жүздің бес бөлігіндей қателікпен

F) 6 % төмен

Гидрометриялық штангамен өзен ағынының келесі сипаттамасы өлшенеді:

B) тереңдік

C) су бетінен су түбіне дейінгі қашықтық

F) арна түбінен су бетіне дейін см немесе м алынған қашықтық

Гидрометрия пәні дегеніміз:

F) Су объектілерінің режиміне бақылау жүргізу әдістерін зерттейтін.

G) Су мен тасынды қозғалысын, өлшеу құрылғылары мен аспаптарды зерттейтін

H) Өлшеу нәтижелерін өңдеу тәсілдерін зерттейтін гидрологияның бір саласы

Гидрометриялық зырылдауық ГР-55-тiң қалақтық бұрандасының өлшемi құрайды:

B) 70 мм

C) 7 см

F) 0,07 м

Гидрометеорологиялық қызметтің негізгі міндеттері болып:

B) г/м режимді зерттеу; х/ш және еліміздің қорғанысына г/м ақпарат беру, ауа-райы және гидрологиялық құбылыстардың болжауларын беру бойынша қызмет көрсету; ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу; бақылау және ғылыми-зерттеу жұмыстарының материалдарын жинақтап қорытып, жылнамалар, анықтамалықтар, еңбектер және т.б. түрінде баспадан шығару.

C) г/м режимді зерттеу және бақылау және ғылыми-зерттеу жұмыстарының материалдарын жинақтап қорытып, жылнамалар, анықтамалықтар, еңбектер шығару арқылы х/ш барлық салаларын гидрометеорологиялық режим жөніндегі ақпараттармен қамтамасыз ету;

F) халық шаруашылығын және еліміздің қорғанысын гидрометеорологиялық ақпаратпен, аумақтың гидрометеорологиялық режимін зерттеу арқылы ауа-райы және гидрологиялық құбылысты болжамдаумен қамтамасыз ету және бақылау материалдарымен ғылыми зерттеу нәтижелерін баспадан шығару;

Гранулометриялық құрамын анықтау үшін арна немесе көл түбінің грунтын сынамаға алатын құрал:

B) түпқармаушы ДЧ

C) штангалы түпқармауыш ГР-91

F)  ГОИН ТГ-1түтігі

Гидрологиялық бекеттiң бiрiншi разрядты бекет екендiгiн көрсететін өлшеулер немесе бақылаулар:

D) су өтiмiн өлшеу

F) өзеннің көлденең қимасынан 1 с өтетін су мөлшерін өлшеу

G) Q, м³/с өлшеу

Гидрологиялық бекетті орнату және жабдықтау кезінде бірінші кезекте орнатылады:

B) реперлер

C) тұрақты биіктік белгісін бекітетін құрылғы

F) геодезиялық биіктік таңбалары

Гидрометеорологиялық желіні ұйымдастырыудың негізгі қағидалары:

B) cтанциялар мен г/бекеттердің саны барынша аз, ал осыған қарамастан г/м режимді зерттеу барынша толық болуы тиіс, бақылау үздіксіз және мүмкіндігіше неғұрлым ұзақ жүргізілуі керек;

C) гидрометеорологиялық желідегі станциялар мен бекеттердің саны аумақтың гидрометеорологиялық режимін жеткілікті деңгейде толық, үздіксіз және ұзақ зерттейтіндей болуы тиіс;

F) гидрометеорологиялық желіні ұйымдастыру экономикалық тиімділік, репрезентативтілік, бақылау ұзақтығы мен үзіксіздігі есепке алынуы тиіс;

Гидрометриялық тұстама дегеніміз:

D) су өтiмi өлшенетiн, өзеннiң орташа бағытына перпендикуляр өзеннiң көлденең қимасы;

G) су өтімі өлшенетін қима

H) өзеннiң орташа бағытына перпендикуляр өзеннiң көлденең қимасы

Гидрологиялық жылнамаға енгізілетін орташа тәуліктіс су өтімін есептеу қателігі мына аралықты (%) құрайды:

B) 2-8

C 9 төмен

F) 8

Гидрометеорологиялық элементтердiң кешендi графигi деп мынаны атаймыз:

B) су деңгейi мен ауа температурасының бiрiккен хронологиялық графигi

C) берiлген бекетте жұргiзiлген бақылаудың негiзiнде алынған барлық гидрометеорологиялық элементтердiң жылдық жүргiсi бейнеленген график

D) атмосфералық жауын-шашын мен су деңгейi тербелiстерiнiң бiрiккен хранологиялық графигi

Гидравликалық радиус дегеніміз:

B) 

C) су қимасы ауданының шыланған периметрге қатынасы

F) су қимасы ауданының сол жағалау су кемерінен оң жағалау су кемеріне дейінгі арна түбі нүктелерін қосатын сызыққа қатынасы

Гидрометриялық шығырмен өзен ағындысының келесі сипаттамасы анықталады:

B) тереңдік

C) су бетінен судың түбіне дейіңгі қашықтық

F) су бетінен су түбіне дейін см немесе м алынған қашықтықтың мәні

Гидрологиялық бекет учаскесінде байқалған тарихи ең жоғары су деңгейінің биіктік белгісі 775,39 м БЖ. Бекеттің жоғарғы қадасының биіктік белгісі шамамен төмендегідей болуы тиіс:

B) 775,20

C) жуықтап 775,20

F) 775,20 төмен емес

«Гидрометқызметтің» гидрологиялық бекеттер желісінде гидрометриялық өлшеу әдістемесінің бірыңғайлығын қамтамасыз ететін баспаларға мыналар жатады:

B) гидрометеорологиялық станциялар мен бекеттерге нұсқаулық

C) г/метстанциялар мен бекеттерде гидрометеорологиялық өлшеу жұмыстарына қойылатын бірыңғай талаптардан тұратын баспа

F)  бақылауды жүргізу және оның материалдарын өңдеу бойынша біріңғай әдістемелерден тұратын баспа

Гидрометрялық зырылдауық ГР-55-тiң бiр сигналы қалақтық бұранданың осыншама айналымына сәйкес келедi:

B) 20 айналымға

C) 20 айналымнан кем емес

F)  20 айналымнан артық емес

Гидрометриялық тұстамада қатты гидрометриялық көпiр бар болған жағдайда жылдамдық тiктемелерi былайша бекiтіледi:

B) көпiрдегi таңбалар бойынша

C) қатты көпір төсеміне белгі соғу арқылы

F) тақтай төсемдерге штрих салу немесе тіктеме нөмерін қою арқылы

Гидрометриялық зырылдауықпен су өтiмiн өлшеудiң қателiгi:

B) 2-10 %

C) 2 % тең немесе жоғары

F) 10 % артық емес

Егер рейка нөлiнiң биiктiк белгiсi 847,524 абс. м, ал су өлшеу бекетiнiң “0” графигiнiң биiктiк белгiсi 845,21 м Б.Ж. болса, су өлшеу рейксының “0”-нiң келтiру шамасы төмендегі шамаға тең

B) 231 см

C) жуықтап 231см

F) 232 төмен

Еріген заттар өтімін анықтауға арналған формулалардың дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Еріген заттардың орташа жылдық өтімі (S), 0,02 кг/с тең болса, онда еріген заттардың жылдық ағындысы (химиялық ағынды - W, тонна) құрайды:

B) 631

C) 630-632

F) 632 аздау

Ең жоғары су деңгейінің БЖ бойынша биіктік белгісі 132,65 м, ең төменгі су деңгейінің БЖ бойынша биіктік белгісі - 124,35 м. Жағалау тік. Қадалық бекет ұйымдастырған жағдайда осыншама қада бекітуге тура келеді:

B) жуықтап 11

C) 11 кем емес

F) 11 ден 12 дейін

Ең төменгі су деңгейі БЖ бойынша 119,2 м. Су өлшеу бекетінің дұрыс таңдалған "О" графигінің биіктік белгісі (м БЖ бойынша) құрайды:

B) 118,20

C) 118,10

F) 118,00

Егер өзеннiң енi 150 м болса, гидрометриялық өткелдi келесімен жабдықтаған орынды:

B) қайықтық өткелмен

C) тұстамадан жоғары жүру тросы бір жағада бағанға, екіншісінде шығырға бекітілетін қайықтық өткелмен

F) гидрометриялық тросы бар қайық өткелмен

Егер өзеннiң енi 12 м болса, гидрометриялық өткелдi мынаумен жабдықтаған орынды:

B) қатты гидрометриялық көпiрмен

C) қарапайым көпірмен

F) ені 0,75-1,0 м тақтай төселген балкалы көпірмен

Егер өзеннiң енi 25 м болса, гидрометриялық өткелдi келесімен жабдықтаған орынды:

B) аспалы гидрометриялық көпiрмен

C) бетон зәкірге бекітілген және жағалық тіреу арқылы жіберілген тросқа бекітілген көпір

F) тақтай төсемі екі аспалы тросқа ілінетін көпірмен

Жылдамдық коэффициентiн (С, м^0,5/с)анықтауға арналған Шези-Маннинг формуласының дұрыс нұсқасы:

B) 1/n  R^1/6

C) 

F) R^0.17/n

Жүзбе тасындылар өтімі 3.0 кг/с. Су өтімі 10 м³/с. Судың орташа лайлылығы ( в г/м³) құрайды:

B) 300

C) 299-301

F)  300 жуық

Жағалау құламалы болған жағдайда г/зырылдауықтың көмегiмен өлшенген су өтiмiн есептеу кезiнде қолданылатын жағалаулық коэффициент:

B) 0,8

C) 0,8 артық емес

F) 0,9 жетпейді

Жыл iшiнде бекет “0”-нiң үстiнен 140 см биiктiкте су деңгейiнiң тұру ұзақтығы деп мына жағдайдағы күндер саны аталады:

A) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейiнiң 140 см-ге тең болған кездегi күндер саны

D) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейi 140 см-ге тең немесе жоғары болған кездегi күндер саны

F) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейi 140 см-ден жоғары болған кездегi күндер саны

Жағалау жайпақ болған жағдайда г/зырылдауықтың көмегiмен өлшенген су өтiмiн есептеу кезiнде қолданылатын жағалаулық коэффициент:

B) 0,7

C) 0,6-0,8

F) 0,8 жетпейді

Жоғарғы г/бекетте су тасу шыңы 20.03-күнi байқалды, ал төменгi г/бекетте – 23.03. Жоғарғы және төменгi тұстамалардың арасында судың ағып жету уақыты:

B) су деңгейлері шыңдарының графиктегі уақыттық айырымы

C) 3 тәулікті құрайды

F) даталар айырымы

Жылдамдық түйiсуi 20 айналымнан кейiн жүзеге асатын гидромтериялық зырылдауықпен анықталды. Өлшеу уақыты 100 сек. Соңғы сигналдың нөмiрi 4. Зырылдауықтың қалақтың бұрандасының 1 сек айналым саны (айн/с) мынаған тең:

B) 0,8

C) 0,7-0,9

F) 0,9 кем

Жоғарғы еңістіктік су өлшеу бекетінде су деңгейінің биіктік белгісі 105,62 м БЖ, төменгіде 105,52 м БЖ. Су өлшеу бекеттерінің арасындағы қашықтық 2 км. Ұзына бойы еңістік келесі шаманы құрайды:

B) 0,05 ‰

C) бірлік есебімен 0,00005

F)  жүзден бір есебімен 0,005

Жуықтап алғанда шығымы 1 л/с бұлақтың су өтімін мына тәсіл бойынша дәлірек өлшеуге болады:

B) көлемдік әдіс бойынша

C) өлшемделген ыдыстың көмегімен

F) берілген көлемді белгілі бір уақытта суға толтыру арқылы 

Жылдық ағынды қабаты 700 мм; жылдық жиынтық жауын-шашын мөлшері 1000 мм. Жылдық ағынды коэффициенті мына шамалар аралығында жатыр:

B) 0,7

C) 0,6-0,8

F)  0,8 артық емес

Жоғарғы еңiстiктiк бекеттегi су деңгейiнiң белгiсi 105,62 м абс.; төменгi еңiстiктiк бекетте – 105,52 м абс. Су өлшеу бекеттерiнiң арасындағы қашықтық 1,8 км. Су өлшеу бекеттерi аралығындағы учаскедегi су бетiнiң еңiстiгi қандай:

B) 0,000056

C) 0,056 ‰

F) (Н₁-Н₂)/L

Жыл iшiнде бекет “0”-нiң үстiнен 140 см биiктiкте су деңгейiнiң тұру ұзақтығы деп қандай жағдайдағы күндер саны аталады:

A) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейiнiң 140 см-ге тең болған кездегi күндер саны

D) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейi 140 см-ге тең немесе жоғары болған кездегi күндер саны

F) бекет “0”-нiң үстiнде су деңгейi 140 см-ден жоғары болған кездегi күндер саны

Жағадан ажырап су бетiне қалқып шыққан мұз жамылғысы төмен қарай ығысып барып тоқтайтын құбылыс былай деп аталады:

B)мұздың жылжуы

C) мұз ығысу

F) орысша подвижка льда

Жылдық ағынды қабаты 600 мм. Жылдық ағынды коэффициенті 0,65. Су жинау алабына түскен жауын-шашын мөлшері құрайды:

B) 923 мм

C) 922-924 мм

F)  924 мм кем

Жаңадан ашылған тұстамада су өтiмiн гидрометиялық зырылдауықтың көмегiмен мына тәсiлдi пайдаланып өлшейдi:

B) нақты

C) мүмкіндігінше жылдамдық тіктемелерін көп белгілеу арқылы

F) жылдамдық тіктеменің бес нүктесінде өлшенетін тәсілмен

Изотахтар әдісі ... қолданылады:

B) гидрометриялық зырылдауықпен өлшенген су өтімдерін есептеу үшін

C) су өтімін есептеу үшін

F) гидрометриялық зырылдауықтың көмегімен нақты әдіс бойынша өлшенген су өтімін есептеу үшін

Изобата дегенiмiз:

B) бiрдей тереңдiктердi қосатын сызық

C) су бетінен бірдей қашықтықта орналасқан нүктелерді қосатын сызық

F) бірдей тереңдікте орналасқан нүктелерді қосатын сызық

ИРЭЛ эхолотымен тереңдiктердi өлшеу диапазоны:

B) 0,2 м-ден 20 м-ге дейiн

C) 20 м-ден артық емес

F) 20 см-ден басталады

Иондық тасқын әдісі бойынша су өтімі келесі аспаппен анықталады:

B) Пикуш аспабы

C) ЭИВР аспабымен (су өтімін электролиттік өлшеуші)

F) "Ағын" аспабы

Изотахтар дегеніміз:

B) бiрдей жылдамдықтарды қосатын сызық

C) су қозғалысының жылдамдықтары бірдей нүктелерін қосатын сызық

F) өзара тең жылдамдық ағындары жүргізілген сызық

Iлгектi рейканың көмегi бойынша су деңгейi мынадай дәлдiкпен анықталады:

C) 0,1 см

F) 1 мм

G) 0,01 дм

Іс жүзінде ағыс жылдамдығын өлшеу үшін анағұрлым кеңінен қолданылатын әдіс:

B) гидрометриялық зырылдауықтармен

C) ГР-21М, ГР-99, ГР-55 құралдарын қолдану арқылы

F) ИСТ, ИСП құралдарын қолдану арқылы

Көпжылдық су өтімі қисығы мына жағдайларда орын алады:

B) арна тұрақты болғанда және су өтімдері мен су деңгейлерінің арасында байланыс бірмәнді және тұрақты болғанда

C) өлшеу тұстамасында су өтімі мен су деңгейлерінің бір мәнді және тұрақты байланысы бар болғанда

F) өлшенген су өтімдері нүктелері бір қисықтың бойына жатқан жағдайда

Көлемдік әдіс бойынша су өтімін есептеу қателігі мына аралықты (%) құрайды:

B) 1-2

C) шамамен 1,5

F) 2 төмен

Көлшiктердiң, шалшықтардың, тұрып қалған қақ сулардың немесе мұздың үстiмен ағатын судың бетiнде қатқан жас және мөлдiр немесе лайлы мұз былай деп аталады:

C) шынымұз

F) наслуд

G) әйнек мұз

Кинетикалылық параметрі формуласының дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

“Күнделікті су деңгейi” кестесiнде су деңгейiнiң мәнi қандай дәлдiкпен келтiрiледi:

B) 1 см-ге дейiн

F) 10 мм-ге дейін

G) 0,1 дм-ге дейін

Көлдер мен бөгендерде су температурасын үздіксіз 200 м тереңдікке дейін келесі құралмен өлшейді:

B) термобатиграф

C) кемелік батитермограф

F) су температурасының тереңдік бойынша үлестірімін қозғалыстағы кемеден тіркеуге арналған ГМ-9-III құралы

“Күнделiктi су деңгейi” кестесiнде әрбiр тәулiк үшiн су өлшеу бекетi “0”-нiң үстiндегi су деңгейiнiң орташа тәулiктiк шамасы келтiрiледi. Осы су деңгейлерiн абсолюттiк биiктiк белгiлерiне есептеу үшін мына деректер қажет:

D) су өлшеу бекетi “0”-нiң биiктiк белгiсi

F) бекетің "0" графигінің биіктік белгісі

H) өлшенген су деңгейі

Келесі даталардың орташасын құрайтын күн келесі уақыт аралығында жатады:

B)  10.12

C) 9.12-11.12

F) 8.12-12.12

Қозғалыстағы анжырдың атауы:

B) анжыр жүру

F) анжыр тасқыны

G) мұзды сулы тасқын

Қалақтық бұрандасының диаметрi 12 см г/зырылдауық көмегiмен ағыстың жылдамдығын мұз жамылғысы бар жағдайда өлшеуге болатын ең төменгi тереңдiк:

B) 15 см

C) 0,15 м

F) 150 мм

Қозғалмайтын мұз жамылғысының ортасындағы немесе мұз мойнақтарының арасындағы қатпаған су кеңiстiгi былай деп аталады:

C) жылым

G) ойық немесе суат

H) бос су кеңістігі

Қалтқылармен су өтімін өлшеу қателігі мына аралықты құрайды (%):

B) 10-15 пайыз

C) 10 пайыз

F) 15 пайыз

Қысқы коэффициент (К_қыс) деп аталады:

B) берілген су деңгейінде байқалған қысқы су өтімінің осы су деңгейіне сәйкес келетін ашық арнадағы су өтіміне қатынасы;

C) бірдей су деңгейлері кезіндегі мынадай қатынас Q_қыс/Q_жаз

F) бірдей су деңгейлері кезіндегі мынадай қатынас Q_қыс/Q_ашық

Қысқы режимде су өтімін есептеу тәсілдері:

B) қысқы қисықтарды тұрғызу, су деңгейлері жүргісін есепке ала отырып немесе есепке алмай интерполяциялау;

C) қысқы су өтіміне өту коэффициенттері тәсілі

F) тежелген су деңгейлерін төмендету тәсілі

Қыста ауа температурасы өте төмен болған кезеңде өзеннің көлденең қимасының тарылуы:

B) мұз кептелу

C) түптік мұздың түзілуі

F)  анжырдың және түптік мұздың түзілуі

Қалақтық бұрандасының диаметрi 7 см г/зырылдауықтың көмегiмен ағыстың жылдамдығын мұз жамылғысы бар жағдайда өлшеуге болатын ең төменгi тереңдiк:

B) 8 см

C) 0,08 м

F) 80 мм

Қозғалмайтын мұз жамылғысының ортасындағы немесе мұз мойнақтарының арасындағы қатпаған су кеңiстiгi былай деп аталады:

C) жылым

G) ойық немесе суат

H) орысша полынья

Қол лотпен өзен ағынының келесі сипаттамалары анықталады:

B) тереңдік

C) су бетінен су түбіне дейінгі қашықтық

F) арна түбінен су бетіне дейін см немесе м алынған қашықтық

Қадалық су өлшеу бекеті орналастыру кезінде қада қатпайтын топырақ-грунтқа мынадай тереңдікке дейін енгізілуі тиіс:

B)  0,5 м кем емес

C) 0,5 м және одан да артық

F) 0,5 м артық

Қайықтық өткел бар болған жағдайда жылдамдық тiктемелерiнiң орнын мына тәсiл бойынша анықтайды:

B) белгi соғылған трос бойынша

C) белгі соғылатын тросқа биркаларды және нөмірлерді белгіле арқылы

F) тіктеме нөмірі соғылған арнайы маркаларды тросқа ілу арқылы

Лайлылыққа алынған сынаманы қысыммен мына құралдың көмегімен сүзгіден өткізеді:

B) В.С. Куприн құралы

C) ГР-60

F) ГР-65

Лайлылыққа сынама алуға арналған құрал:

B) штангадағы ГР-16М батометр-бутылка

C) ауырлығы бар батометр-бутылка ГР-15

F) ваккумдық батометр ГР-67

Лайлылыққа сынама ұзақ уақыт толтырылатын құрал:

B) штангадағы батометр – бутылка (ГР-16М), ауырлығы бар батометр – бутылка (ГР – 15)

C) ваккумдық батометр ГР-67

F)  ауырлығы бар батометр – бутылка (ГР – 15)

Мамандандырылған гидрологиялық станциялар мен бекеттер:

A) ағынды (су теңдестiк) және селдiк-ағынды

B) көлдiк және батпақтық

C) агрометеорологиялық, қаркөшкiнi, сағалық

Мұз жамылғысы бар арнада жылдамдық үш нүктеде өлшенген. Өлшеу нәтижелері: 0,15h нүктесінде жылдамдық 0,6 м/с; 0,5h нүктесінде жылдамдық 0,4 м/с; 0,85h нүктесінде жылдамдық 0,2 м/с. Жылдамдық тіктемесіндегі орташа жылдамдық (м/с) мынаған тең:

B) 0,4

C) 0,3-0,5

F)  0,5 кем

Мұз аралдары дегеніміз:

B) өзеннің түбімен бірге қатқан мұз аралдар

C)  мұзбен, анжырмен, шарбымұзбен бірігіп аралдар түрінде қатқан түптік мұздың қозғалмайтын түзілімдері

F)  өзен арнасында кішігірім аралдар түрінде қатқан мұздық түзілімдер

Мұзда ойық төменде келтірілген келесі құралдардың бірімен жасалады:

B) сүйменмен

C) мұзда ойық жасауға арналған ПР-01 құралмен

F) үшкір ұшы металмен ауырлатылған ағаш сапты арнайы құрылғымен

Мұз бетiне судың жарықшақтар арқылы шығып, кейiннен қатып мұздың қабатталуын және кедiр-бұдырлық туғызу құбылысы былай деп аталады:

D) қызыл су мұзы

G) орысша наледь

H) қатқабат мұздар

Мына су деңгейлерi сәйкес су деңгейлерi деп аталады:

B) бiр өзеннiң бойында орналасқан екi немесе бiрнеше су бекеттерiнiң тегi бойынша бiртектi су деңгейлерi

F) бiр өзеннiң бойында орналасқан бiрнеше су бекеттерiнiң тегi бойынша бiртектi су деңгейлерi

H) бiр өзеннiң бойында орналасқан екi су бекетiнiң тегi бойынша бiртектi су деңгейлерi

Мұздар және ірі мұздар қалқып келе жатқан кездегі өзеннің жай-күйі:

B) сең жүру

C) сирек сең жүру

F)  жаппай сең жүру

Мұздың сығылуының нәтижесінде бір біріне жабысып қатып қалған мұздардың шоғырлануы:

B) торосы

C) мұз құрсау кезінде жабысып үйілген мұздық түзілімдер

F)  үйінді мұздар

Мемлекеттік су кадастрын жүргізу мына жылдары ұйымдастырылды:

B) 1978 жылдан бастап

C)  20 ғасырдың жетпісінші жылдарының аяғында

F)  20 ғасырдың жетпісінші жылдары

Микротермометрмен су температурасын анықтау дәлдігі мынаны құрайды:

B) 0,01 ^оС

C) 0,1 ^оС кіші

F) 0,001 ^оС артық

Метрология ғылымы дегеніміз:

B) өлшеулер және олардың бірыңғайлығын қамтамасыз ететін әдістер мен құралдар жөніндегі

C) өлшеудің бірыңғайлығын қамтамасыз ететін әдістер мен құралдар жөніндегі

F)  гидрометеорологиялық сипаттамаларды өлшеу кезінде қажетті дәлдікке және олардың бірыңғайлылығына қол жеткізуге мүмкіндік беретін тәсілдер жөніндегі

Орташа тәулiктiк су өтiмi 10 м³/с, ал судың орташа лайлылығы 250 г/м³ болса, онда орташа тәулiктiк тасындылар өтiмi осыншама болады (кг/с):

B) 2,5

C) 2,4-2,6

F)  2,6 жетпейді

Орташа тәулiктiк тасындылар өтiмi 1,5 кг/с, ал орташа тәулiктiк су өтiмi 10 м³/с. Судың орташа тәулiктiк лайлылы (г/м³):

B) 150

C) 149-151

F)  151жетпейді

Орташа жылдық су өтімі 10,5 м³/с. Жылдық ағынды көлемі (м³10⁶) құрайды:

B) 331

C) 330-332

F) 332 кем

Пикуш аспабының көмегімен өзен ағынының келесі сипаттамасы анықталады:

B) су өтімі

C) өзеннің көлденең қимасы арқылы бір өлшем уақытта ағып өтетін су мөлшері

F) жылғадағы су өтімі

Практикада су өтімін өлшеу үшін жиі қолданылатын екі әдіс:

B) гидрометриялық зырылдауық, қалтқылар

C) гидрометриялық зырылдауықтардың түрлі типтері және беттік қалтқылар

F) зырылдауықтар мен беттік қалтқылар

Өзендегі қозғалмайтын тұтас немесе жылымы бар, беті бір тегіс немесе кедір бұдыр мұз жамылғысы:

B) мұз құрсау

C) мұз жамылғысы

F)  жылымы бар мұз құрсау

Өзеннiң енi дегенiмiз:

A) сол жағаның су кемерiнен оң жағаның су кемерiне дейiн (су бетiмен) тартылған түзу сызық бойынша қашықтық

F) өзен ағысына перпендикуляр бағытты көздей отырып, екі жағалау су кемерлерін қосатын түзу сызық

H) тұстама бойымен екі жағалаудың су кемерлері нүктесін қосатын түзу сызық

Өзен учаскесінде су беті еңістігін анықтаудың формуласын келесі түрде өрнектеуге болады:

B)

C)  су деңгейі құламасының Δh өзен учаскесінің ұзындығына L қатынасы

F)  жоғарғы және төменгі тұстамалардың биіктік белгілерінің айырымының өзен учаскесінің ұзындығына қатынасы

Өзен арнасы көлденең қимасының орташа тереңдігін төмендегідей анықталады:

B) 

C)  су қимасының өзеннің еніне қатынасы

F)  өзеннің көлденең қимасының ауданының сол тұстаманың еніне қатынасы

Өзеннің ені 100 м дейін болғанда бойынша өлшеу нүктелерінің орнын анықтауда қолданылатын негізгі әдіс:

B) белгі соғылған трос арқылы;

C) бұрыш өлшеуші инструменттер арқылы жағадан немесе қайықтан (кемеден) белгілеу арқылы;

F) көпірдің төсем тақтайы бойынша;

Өлшеу жұмыстарының негізгі тәсілдері:

B) көлденең қималар, ұзына бойы кескін, қисық галс, шаршылар, аралас тәсілдер бойынша;

C) аралас тәсілдер бойынша, шаршы бойынша, қисық галс бойынша

F) көлденең қималар, ұзына бойы кескін және аралас тәсілдер бойынша

Өлшенген су температурасы 11,9 ^оС құрады, түзету шамасы -0,1 ^оС.  Түзетілген су температурасының мына шаманы құрайды:

B) 11,8 ^оС

C) 11,8 ^оС артық емес

F) 11,8 ^оС төмен емес

Өзеннің, жылғаның, каналдың көлденең қимасының ауданының шартты белгісі:

B) F, м²;

C) F, дм²

F) F, см²

Өлшенген су өтімінің шартты белгісі және өлшем бірлігі:

B) Q, м³/с

C) Q, л/с

F) Q, дм³/с

Ресей (қазір Мемлекеттік) гидрологиялық институтының құрылған жылы:

B)  1919 жыл

C)  Бір мың тоғыз жүз онтоғызыншы жыл

F)  20-шы ғасырдың басы

Рейка нөлінің немесе қада басының келтіру шамасы дегеніміз:

B) су өлшеу бекетінің ноль графигінен рейка "0" немесе берілген қаданың басына дейінгі қашықтық;

C) қада басының биіктік белгісі мен су өлшеу бекетінің ноль графигінің биіктік белгісінің айырымы;

F) стационар рейка "0"-нің биіктік белгісі мен су өлшеу бекетінің ноль графигінің биіктік белгісінің айырымы;

Репердің биіктік белгісі 130,651 м БЖ, репердің № 2 қададан асып түсу биіктігі 1,651 м тең. № 2 қаданың биіктік белгісі (м БЖ) шамамен мынаған тең:

B) 129,000 м БЖ

C) 129,00 м БЖ биік емес

F) шамамен 129,00 м БЖ

Су деңгейі жөніндегі деректер жариялана бастаған жылдар:

B)  1881 жылдан

C)  19 ғасырдың сексенінші жылдарының басында

F)  Бір мың сегіз жүз сексен бірінші жылы

Су өлшеу бақылауларын арнайы өңдеудiң құрамына кiретін барлық негiзгi жұмыстар:

D) су деңгейi тербелiсiнiң типтiк қисықтарын тұрғызу; сәйкес су деңгейлерi графигiн тұрғызу;

F) сипаттық су деңгейлерiн анықтау; су деңгейiнiң қайталанғыштық және тұру ұзақтығы қисықтарын тұрғызу;

G) көпжылдық кезең үшін қамтамасыздығы әртүрлi су деңгейлерiн есептеу

Су бетi ашық болған жағдайда судың салқындауының нәтижесiнде су қабатында және судың түбiнде түзiлетiн мұз:

C) су iшi мұзы

F) тереңдіктік су іші мұзы

H) түптік су іші мұзы

Су деңгейіне бақылау жүргізу, су нысанының жай-күйі, су және ауа температурасы, жауын-шашын, мұздық құбылыстар жазбалары жазылатын кітапшаның индексі:

B) КГ-1

C) КГ-1М

F) КГ-1 М (ж)

Судың бетiне қалқып шыққан, құрамында көбiнесе шарбы мұз, көксоқта, майдаланған мұз бар болатын су iшi мұзы:

B) анжыр

C) беттік анжыр

F) су ішіндегі анжыр

Судың орташа тәуліктік лайлылығы 200 г/м³, орташа тәуліктік су өтімі 10 м³/с. Орташа тәуліктік тасындылар өтімі (кг/с) құрайды:

B) 2,0

C) 1,0-3,0

F)  3,0 кем

Су өтімі дегеніміз өзеннің көлденең қимасы арқылы ... ағып өтетін су мөлшері

B) СИ жүйесі бойынша бір өлшем уақыт аралығында

C) 1 секундта

F) бір өлшем уақытта

Су өлшеу бекетiн ұйымдастыру үшін түзу сызықты учаскенiң ұзындығы осындай болуы керек:

C) өзеннiң 4 еселенген енi

F) өзеннің )B

G) өзеннiң 5 еселенген енi

Су өтiмiн қалтқылармен өлшеу кезiнде жалған су өтiмi Q_ж=10 м³/с болды. Нақты су өтiмi Q_н=8,5 м³/с. Жалған су өтiмiнен Q_ж нақты су өтiмiне Q_н көшетiн өту коэффициентiн табыңыз:

B) 0,85

C) 0,84-0,86

F)  0,86 төмен

Су өлшеу бекетінің нолі 74,83 м БЖ. Су өлшеу рейка басының биіктік белгісі 77, 83 м БЖ. Рейканың ұзындығы 2 м. Рейка “0”-нің келтіру шамасы (см):

B) 100

C) 90-110 шегінде

F) 95-105 аралығында

Су өтімін көлемдік тәсілмен өлшеу кезінде сыйымдылығы 65 л ыдысты толтыру уақыты 40 секунд. Су өтімі тең:

B) 1,62 л/с

C) бір секундта 1,62 литр

F)  1,63 л/с кем

Судың минералдылығы келесі бірліктермен өрнектеледі:

B) г/л;

C) г/м³;

F) мг/л

Су өтiмi қисығының тұзақ тәрiздес пiшiнi мынаның әсерiнен туындайды:

B) арнадағы судың бiрқалыпсыз қозғалысынан

C) судың бірқалыпсыз қозғалысынан

F) өзен арнасы мен жайылмасындағы бірқалыпсыз қозғалыстан

Судың минералдылығы () 2 г/м³ тең, су өтімі (Q), 10 м³/с тең, ал еріген заттар өтімі (S, кг/с) мынаған тең болады:

B) 0,02

C) 0,01-0,03

F) 0,03 кіші

Су өтiмiнiң қисығы дегеніміз

A) Өзеннiң көлденең қимасы ауданының су деңгейiне тәуелдiлiгi

B) Су өтiмi мен су деңгейiнiң арасындағы тәуелдiлiктiң графиктiк көрiнiсi

C) Су өтімі мен су деңгейінің байланыс графигі

Судың қатаңдығы деп аталады:

B) бойында еритін Са²⁺ және Mg²⁺ қосындыларының бар екендігімен айқындалатын судың қасиеті;

C) бойында еритін Са²⁺ қосындыларының бар екендігімен айқындалатын судың қасиеті;

F) бойында еритін Mg²⁺ қосындыларының бар екендігімен айқындалатын судың қасиеті

Су өтімі қисығын тұрғызу кезінде төменде берілген масштабтардың ішінен мыналарды қолайлы деп есептеуге болады:

B) 1:1; 1:2; 1:5; 1:10

C) 1, 2, 5, 10 еселенген

F) 2 және 5 еселенген

Су қимасының ауданы F=600 м² және шыланған периметр P=120 м болғанда, гидравликалық радиус R, ( м) мынаған тең болады:

B) 5 м

C) 4-6 м

F) 6 м

Су өтiмi қисығын төмен қарай экстрополяциялау тәсiлiдерi:

B қисықты графиктiк созу арқылы нөлдiк су өтiмiне экстрополяциялау

C) қисықты бағытын сақтай отырып төмен қарай созу

F) нөлдік су өтіміне экстраполяциялау

Су қимасының ауданы 170 м², санақ басынан оң жағалаудың су кемеріне дейіңгі қашықтық 55 м, сол жағалау су кемеріне дейіңгі қашықтық 155 м. Су қимасының орташа тереңдігі (м) құрайды:

B) 1,7 м

C) 1,6-1,8 м

F) 1,8 м

Су деңгейі ауытқу аралығының өлшенген су өтiмдерiмен осыншама пайыз қамтылған су өтiмi қисығы сенiмдi болып есептеледi:

B) 80 % және одан да артық

C) 80 % кем емес

F)  өлшенген су өтімдерінің 4/5 бөлігін қамтыған

Су өлшеу бекетiнде су деңгейi бiрқалыпты көтерiлген кезеңде, яғни 1996 жылдың 15-17 маусымында су деңгейi өлшенбей қалған. Бекет “0”-нiң үстiндегi су деңгейi 14.06 күнi 65 см, ал 18.06-күнi бекет “0”-нiң үстiндегi су деңгейi 85 см болды. Маусымның 15, 16, 17 жұлдыздарында су деңгейi мынадай мәнге ие болды (см):

B) 70,75,80

C) 70,5, 75,5, 80,5

F) күн сайын 5 см өсіп отырған

Су деңгейі дегеніміз:

B) су нысанындағы (өзен, көл, бөген және т.б.) су бетінің биіктік орны

C) құрлық суы нысанының су бетінің Балтық жүйесі бойынша биікік орны;

F) су нысанындағы (өзен, көл, бөген және т.б.) су бетінің шартты түрде алынған биіктік орны;

Су өлшеу бекетiнде су деңгейi бiрқалыпты төмендеген кезеңде, яғни 1996 жылдың 15-17 тамызында су деңгейi өлшенбей қалған. Бекет “0”-нiң үстiндегi су деңгейi 14.08 күнi 95 см, ал 18.08-күнi бекет “0”-нiң үстiндегi су деңгейi 75 см болды. Тамыздың 15, 16, 17 жұлдыздарында су деңгейi жуықтап мынадай мәнге ие болды (см):

B) 90, 85, 80

C) 90,5, 85,5, 80,5 артық емес

F) шамамен90,0, 85,0, 80,0

Су деңгейінің тәуліктік тербелістерінің негізгі себептері:

B) жауын-шашынның түсуі, мұздық коректену көзінің бар болуы;

C) толысу, қайту, желқума, желбөгет, сең буылу, мұз кептелу құбылыстарының байқалуы;

F) гидротехникалық имараттардың жұмысы;

Су деңгейі көтерілген кезде мұз жамылғысының бұзылмай жағадан ажырап су бетіне қалқып шығу құбылысы дегеніміз:

B) мұз көтерілді

C) мұз судың жоғары деңгейіне көтерілді

F) мұз жағадан ажырап жоғарыға қарай орын ауыстырды

«Су өлшеу бекеті» термині ретінде мынаны түсінеміз:

B) жүйелі түрде (басым жағдайда күнделікті) және белгілі бір мерзімде (жергілікті жердің декретті уақыты бойынша 8 және 20 сағатта) су деңгейінің биіктігін анықтауға мүмкіндік беретін құрылғы;

C) су нысанында су деңгейінің биіктік белгісін жүйелі түрде және белгіленген мерзімде тіркеп отыру үшін су нысанында жабдықталған орын;

F) су деңгейінің биіктік белгісін жүйелі түрде тіркеуге арналған міндетті түрде биіктік реперімен жабдықталған құрылғы;

Су өлшеу бақылауларын алғашқы өңдеу жұмыстарының құрамына мына жұмыстар кiредi (барлық негiзгi жұмыстарды көрсетiңiз):

C) КГ –1М (ж) кiтапшасын, СДӨЖ-ның таспасын өңдеу, КСД, “Күнделiктi ауа температурасы”,

F) “Күнделiктi су температурасы”, “Тәулiктiк жауын-шашын жиынтығы” кестесін.

H) “Қардағы су қоры” кестелерiн құрастыру және гидрометеорологиялық элементтердiң кешендi графигiн тұрғызу

Су өлшеу бекетінің "0" графигін таңдау қағидасы:

B) су өлшеу бекетінің тұстамасында байқалуы мүмкін ең төменгі су деңгейінен 0,5 м төмен алынған шартты жазықтық;

C су өлшеу бекетінің тұстамасында байқалуы мүмкін ең төменгі су деңгейінен 0,5 м-ден кем емес қашықтықта төмен алынған шартты жазықтық;

F) су өлшеу бекеті тұстамасындағы өзен арнасы түбінен 0,5 м және одан да артық төмен алынған шартты жазықтық;

Су бетінің еңістігін өлшеу қателігі мына аралықты құрайды (%):

B) 10-15 % шегінде

C) 15 %

F) 10 %

Су деңгейіне бақылау жүргізу үшін белгіленген негізгі мерзімдер (сағ.):

B) 8 және 20 сағат декеретті уақыт

C) жергілікті жер бойынша 8 және 20 сағат

F) орташа күн уақыты бойынша 7 және 19 сағат

Су қоймасының тұрақты орнында мыналарға жүйелі түрде бақылау жүргізетін орын рейдтік тіктеме деп аталады:

B) гидрологиялық және метеорологиялық бақылаулар кешеніне

C)  судың түсі мен мөлдірлігіне, ағыстың жылдамдығы мен бағытына

F) судың температурасы мен химиялық құрамына, мұздың қалыңдығы мен құрылымына

Су деңгейiн өзу жазушыда мынадай сағаттық механизм қолданылады:

B) гiрлiк және серiппелi

C) серiппелi

F) гiрлiк, серiппелi, электрлiк және электрондық

Стивенс қисығы формуласының дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Су деңгейiн өзi жазушы “Валдайдың” қаламы бар кареткасы қозғалысқа келедi:

B) сағаттық механизммен

C) уақыт өлшеуші механизммен

F) гірлік сағаттық механизммен

Су өтімін репрезентативті элементтер бойынша өлшеу қателігі мына аралықты (%) құрайды:

B) 10-12 пайыз

C) 10 пайыздан кем емес

F) 12 пайыздан артық емес

Су деңгейiн өзi жазушы ГР-38-де барабан қозғалысқа келедi:

B) сағаттық механизммен

C) серіппелі сағаттық механизммен

F) серіппелі сағаттық механизмнің алмалы салмалы төлкелерімен

Су өтімі 10 м³/с, ағынның орташа жылдамдығы 1 м/с және өзеннің ені 20 м болса, онда ағынның тереңдігі осынша шаманы құрайды:

B) 0,5 м

C) 0,4-0,6 м

F)  50 см

Судың мөлдірлігін төменде берілген құралдардың бірімен өлшейді:

B) ақ дискімен

C)  Секки дискімен

F) БД (ақ Секки дискі)

Судың меншікті көлемдік жылу сыйымдылығы (С, Дж/м³.⁰С) тең:

B)  4,186810⁶

C)  4,190010⁶ төмен

F) 4,180010⁶ артық

Су кадастры дегенiмiз:

B) судың режимi, сапасы және пайдаланылуы жөнiнде бiрыңғай мемлекеттiк су фондын құрайтын, жүйелендiрiлген, үнемi толықтырылып және нақтыланатын отыратын су объектiлерi жөнiндегi мәлiметтер жиынтығы

C) судың режимi, сапасы және пайдаланылуы жөнiнде бiрыңғай мемлекеттiк су фонды

F) бір жүйеге түсірілген, үнемi толықтырылып және нақтыланатын отыратын су объектiлерi жөнiндегi мәлiметтер жиынтығы

Су кадастрының негізгі бөлімдері мыналар:

B) беттік сулар; жер асты сулары; су қорларын пайдалану

C) жер асты сулары және су қорын пайдалану

F) жер беті сулары және су қорларын пайдалану

Суларды мемлекеттік есепке алу дегеніміз:

B) жер беті және жер асты суларын және олардың пайдаланылуын есепке алып отыратын гидрометеорологиялық станциялар мен бекеттер желісі

C) жер беті суларын және олардың пайдаланылуын есепке алып отыратын гидрометеорологиялық станциялар мен бекеттер желісі

F) жер беті және жер асты суларын есепке алатын қызмет

Су өтімуі 10 м³/с, су жинау алабының ауданы 500 км². Ағынды модулі (л/с км²) құрайды:

B) 20

C) 19-21

F)  20 кем емес

Су деңгейінің көпжылдық сипаттамалары кестесіне деректер келесі кезеңдер бойынша енгізіледі:

B) соңғы бесжылдықтың әрбір жылдары бойынша және г/бекет жұмыс істеген барлық кезең үшін бақылау деректері бойынша қорытынды жасалады

C) алты жылдан кем уақыт үшін және г/бекет жұмыс істеген барлық кезең үшін бақылау деректері бойынша қорытынды жасалады

F) төрт жылдан артық уақыт үшін және г/бекет жұмыс істеген барлық кезең үшін бақылау деректері бойынша қорытынды жасалады

Су бетінің еңістігі қандай бірлікпен өрнектеледі:

B)  бірлік есебімен

C) промилмен (‰);

F)  мыңнан бір бөлікпен

Су өлшеу бекеті орналасқан учаскеде ең төменгі су деңгейінің биіктік белгісі 125,75 м БЖ. Су өлшеу бекетіндегі ең соңғы қаданың биіктік белгісі келесі шаманы(м БЖ) құрайды:

B) 125,60

C) 125,60 жоғары емес

F) жуықтап 125,60

Су деңгейінің биіктік белгісі 137,65 м БЖ. Бақылау № 4 қада бойынша жүргізілген. Есеп 43 см. № 4 қаданың биіктік белгісі жуықтап мына шаманы (м БЖ) құрайды:

B) 137,22

C) 137,22 артық емес

F) 137,22 кем емес

Су деңгейінің биіктік белгісі 138,65 м БЖ. № 2 қада бойынша есеп 43 тең. "О" бекетінің биіктік белгісі 134,85 м БЖ. № 2 қаданың келтіру шамасы (см) келесі шаманы құрауы тиіс:

B) 337

C) 337 артық емес

F) үш жүз отыз жеті

Су деңгейінің биіктік белгісі 138,65 м БЖ., "О" бекетінің биіктік белгісі 134,85 м БЖ., № 2 қаданың келтіру шамасы 337 см тең. № 2 қада бойынша есеп келесі шаманы құрауы тиіс:

B) 43 см

C) 0,43 м

F) қырық үш см

Су деңгейіне бақылау тәулігіне екі рет жүргізілді және су өлшеу бекетінің "О" графигінен сағат 8⁰⁰-де 145 см, ал сағат 20⁰⁰-де 205 см жоғарыда болды. Бекет "О"-нің биіктік белгісі 1000 м БЖ. Орташа тәуліктік су деңгейі абсолюттік белгі бойынша мына шамаға тең:

B) 1001,750

C) 1001,8 жоғары емес

F)  1001,750 төмен емес

Су өтімін өлшеудің анағұрлым дәл әдісі:

B) көлемдік тәсіл

C) өлшемденген ыдыстың суға толтырылу жылдамдығы бойынша

F) белгілі көлемнің суға толу уақыты бойынша

Су өтiмiн гидрометриялық зырылдауықпен негiзгi тәсiл бойынша өлшеген кезде жылдамдық тiктемелерiнiң саны нақты тәсiлмен өлшеген кездегiге қарағанда жуықтап осынша есе азайады:

B) 2 есеге

C) жарымына

F) ½ бөлікке

Су өтiмi қарқынды көтерiлген кезеңде су өтiмiн гидрометиялық зырылдауықтың көмегiмен нақтылығы бойынша мына тәсiлдi пайдаланып өлшейдi:

B) қысқартылған

C) жылдамдық тіктемелерін және жылдамдық нүктелері азайтылатын тәсілмен

F) жіберілуі мүмкін болатын аз жылдамдық тіктемелерімен

Су өтiмiн есептеудiң араластыру әдiсi мынаған негiзделген:

B) ағынға жiберiлген ерiтiндi шоғырының (концентрациясының) араласу дәрежесiн анықтауға

C) ағынға жіберілген ас тұзының ісерінен судың электр өткізу қасиетінің өзгеруін анықтауға

F) ағынға жіберілген қарқынды бояушының түсінің араласу дәрежесін анықтауға

Су өтiмiн суағармен өлшеудiң қателiгi (%):

B) 2-4

C) 2

F) 4 артық емес

ТМД аумағында бірінші су өлшеу бекеті ұйымдастырылған өзен және оның ашылған уақыты:

B) 18 ғасырдың басында Нева өзенінде

C) 1715 жылы Нева өзенінде

F) 1714-1716 жж. Нева өзенінде

Түптік қармаушы ГР-69 арналған:

B) арна түбінен саздақ, құмдақ және малтатасты грунттарды сынама үшін алу

C) сынама алу үшін су түбінен құмдақ және саздақ топырақ алу

F) су қоймасы түбінен малтатасты топырақты сынама үшін алуды;

Трапециялық суағар арқылы өтетiн меншiктi су өтiмi дегенiмiз:

B) суағар табалдырығының 1 м енi арқылы ағатын су өтiмi

C) суағар табалдырығының 100 см енi арқылы ағатын су өтiмi

F) табалдырығының енi 1 м суағар арқылы өтетін су өтімі

Тасындылардың гранулометриялық құрамын анықтаудың гидравликалық әдістері бөлшектердің өлшемі төмендегідей болғанда қолданылады (мм):

B) < 1

C) 1,0 артық емес

F) 1 және одан кем

Төменде келтірілген зырылдауықтардың ішінен микрозырылдауыққа жатады:

B) ОТТ-5

C) ГМЦМ-1

F) МКРС

Тасындылар салмағы 0,92 г и сынама көлемі 1000 мл болғанда судың лайлылығы (г/м³) құрайды:

B) 920

C) 919-921

F)  921 төмен

Тензометриялық датчикпен өлшенетін су ағынының сипаттамасы:

B) ағыстың жылдамдығы

C) экспериментальдық гидравликалық науадағы ағыс жылдамдығы

F) лабораториялық жағдайда ағыс жылдамдығын

Төменде келтірілген гидрометриялық зырылдауықтардың ішінде түйспесі магнитпен басқарылатын зырылдауық:

B) ГР-99

C)  ИСТ зырылдауығы

F) ГР-21М (жетілдірілген)

Төменде аталған құралдардың ішінен келесісі жылдамдық көрсеткішін немесе 1 секундтағы қалақтық бұранданың айналым санын береді:

B) ИСТ

C) ИСП

F) ГР-21М (жетілдірілген)

Төменде келтiрiлген гидрометриялық зырылдауықтардың қайсы қалақтық бұранданың бiр айналымынан кейiн түйiсуге ие?

B) ГР-99

C) жылдамдық датчигінен және импульсті есептеу механизмінен тұратын зырылдауық

F) импульсті есептеу механизмінен тұратын зырылдауық

Тіктеменің 0,2h нүктесінде жылдамдықты өлшеу уақыты t = 100 секунд, зырылдауық қалағының айналым саны 300. Зырылдауықтың тарировкалық теңдеуі v= 0,54 n. Нүктедегі жылдамдық шамасы тең:

B) 1,62

C) 1,61-1,63

F) 1,63 артық емес

ТМД елдерінде гидрометеорологиялық желіні автоматтандыру мына жылдары басталды:

B)  20 ғасырдың 80-ші жылдары

C) 1984 ж.

F) 20-шы ғасырда

Төменде аталған зырылдауықтардың ішінде анағұрлым заманауи зырылдауық болып табылады:

B) ВГ-1 ¹²⁰/₇₀

C) ГР-21М (жетілдірілген)

F) В-ИСП

Трапециалық суағар арқылы өтетін су өтімін анықтауға арналған формуланың дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Төменде келтірілген гидрологиялық бекеттердің ішінен үзікті әрекет етуші бекет:

B) тізбекті

C) көпірлік

F) су деңгейін өлшеу кезінде қозғалысқа келтірілетін

Тік бұрышты суағар арқылы өтетін меншікті су өтімі дегеніміз:

B) су ағар табалдырығының 1 м еніне сәйкес келетін су өтімі

C) суағардың 100 см ені арқылы өтетін су өтімі

F) табалдырығының ені 1 м суағар арқылы өтетін су өтімі

Төменде келтірілген гидрологиялық бекеттердің ішінен мыналар автоматтыға жатады:

B) пневматикалық

C) гидравликалық

F) электр-механикалық

Тіктеменің тереңдігі бойынша ағын жылдамдығының үлестірім графигі былай деп аталады:

B) эпюра

C) ағыстың тереңдік бойынша жылдамдығының өзгерісінің кескіні

F) годограф

Төменде келтірілген құралдардың ішіндегі профиллограф:

B) өздігінен жазушы эхолот

C)  ИРЭЛ типті эхолот

F) ПЭЛ-2 типті эхолот

Тереңдiктi өлшеудiң деформациялық қателiгi дегенiмiз:

B) өлшеу кезінде арнаның шайылуына байланысты болатын

C) өлшеу кезiнде арнаның деформациялануына байланысты болатын

F) өлшеу кезiнде арнаның морфометриялық сипаттамаларының өзгеруіне байланысты болатын

Төменде берілген әдістердің ішінен мынаусы ең үлкен дәлдікке ие:

B) көлемдік тәсіл бойынша өлшенген

C) ыдыс көлемінің өлшенген уақытта толтырылуы арқылы өлшенген

F) тарировка жасалған ыдыспен өлшенген

ТМД елдері аумағында СИ жүйесін қолдану жөніндегі ГОСТ мына жылы қабылданды:

B) 1981

C) 20-ғасырдың 80-ші жылдарының басында

F)  1980 жылдан кейін.

Төмендегi гидрометриялық зырылдауықтардың үлкен өзенде жұмыс iстеуге анағұрлым қолайлысы:

B) ГР-21

C) ВГ-1¹²⁰/₇₀

F) ГР-21М (жетілдірілген)

Учаскенің ұзындығы L=2,6 км; еңістік I=0,062⁰/₀₀. Учаскедегі су деңгейінің құламасы құрайды:

B) 0,16

C)  0,161

F)  0,16 кем емес

Учаскедегі су деңгейінің құламасы 0,4 м, еңістік 2,1 ⁰/₀₀. Қарастырылып отырған учаскенің ұзындығы шамамен (м) құрайды:

B) 190

C)  190,0 кем емес

F)  190,4 артық емес

Ультрадыбыстың судағы орташа таралу жылдамдығы қандай (м/с):

B) жуықтап алғанда 1500

C) 1000 м/с артық 2000 м/с жетпейді

F) дәл айтқанда 1482

Үш датаның: 25/ХII; 31/I; 4/II – орташа датасын анықтау:

C) 20/I

F) санақ басы таңдалады да, даталар орташаланады

G) санақ басы таңдалып, одан ауытқулар есептеледі де, әрі қарай орташаланады

Үшбұрышты суағар арқылы өтетін су өтімін анықтауға арналған формуланың дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Үш жылдан астам жұмыс iстеп тұрған гидрометриялық тұстамада су өтiмiн гидрометиялық зырылдауықтың көмегiмен нақтылығы бойынша негiзiнен мына тәсiлдi пайдаланып өлшейдi:

B) негiзгi

C) г/тұстамада су өтімі үнемі өлшеніп тұратын әдіспен

F) бекет ашылғаннан кейін үш жылдан соң тұрақты қолданылатын әдіспен

Фрудо санын есептеуге арналған формуланың дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Химиялық талдауға сынама алу тереңдігі құрайды (м):

B) 0,2-0,5 м

C) 0,2 м

F)  0,5 м

Химиялық талдауға сынаманы алады:

B) Молчанов батометрімен, халықаралық үлгідегі батометрмен

C) Паталас батомерімен, шелекпен

F) Рутнер БРм-1 батометрімен, БП-1 портативті батометрмен

Шөп басқан арна тіктемесіндегі деректер мынаған тең болғанда: V_0.15= 0.40 м/с; V_0.5=0,30 м/с; V_0.85= 0,20 м/с, орташа жылдамдық (м/с) шамасы:

B) 0,30

C) 0,29-0,31

F) 0,31 төмен

Шези формуласының дұрыс нұсқасы:

B) 

C) 

F) 

Шөп басқан өзен арнасында жылдамдық үш нүктеде өлшенген. Өлшеу нәтижелері: 0,15 h нүктесінде жылдамдық 1,3 м/с; 0,5h нүктесінде жылдамдық 1,2 м/с; 0,85h нүктесінде жылдамдық 0,2 м/с. Тіктемедегі орташа жылдамдық (м/с) мынаған тең:

B) 0,9

C) 0,8-1,0

F) 1,0 кіші

Шыланған периметр дегеніміз:

B) сол жағаның су кемерiнен оң жағаның су кемерiне дейiн тартылған өзен түбi сызығының ұзындығы;

C) мұз жамылғысы бар болған жағдайда Р_кыс=Р_жаз+В өрнегі бойынша анықталатын ұзындық

F) арна түбінің сумен жанасып жатқан нүктелерінін қосатын сызық

Элементар су өтімі дегеніміз:

B) тіктеме арқылы өтетін су өтімі

C) тіктемедегі V_oр шамасының осы тіктеменің тереңдігіне көбейтіндісі

F) 

ЭПО-10 эхолотымен келесі тереңдiктердi өлшеу ұсынылады (м)?

B) 10 м-ге дейiн

C) 10 м-ден терең емес

F) 1 м-ден 10-ге дейін

Эхолотпен өзен ағынының келесі сипаттамасы өлшенеді:

B) тереңдік

C) су бетінен судың түбіне дейіңгі қашықтық

F) су бетінен су түбіне дейін см немесе м алынған қашықтықтың мәні

20/IV күні өзенде су деңгейi 140 см, су өтiмi 2,0 м³/с болды; 22/IV –күні су деңгейi 142 см блып, тиiсiнше су өтiмi 2,4 м³/с тең болды. Егер 21/IV күні су деңгейi 139 см болса, онда өзенде байқалған су өтiмiнiң мөлшерi:

B) 1,8 м³/с болады

C) секундына 1,8 текше метр болады

F) 1,9 м³/с аз болады

20/V сағат 8⁰⁰ су деңгейі 142 см, ал сағат 20⁰⁰- 150 см болды. Орташа тәуліктік су деңгейі құрайды:

B) 146 см

C) екі су деңгейінің арифметикалық орташасы

F) 1,46 м

қисығын жүргізетін хорда су өтiмi осiне келесі бұрышпен орналасады:

B) 45⁰ жуық

C) 40⁰ –тан 60⁰ дейін

F)  42-48⁰

қисығының бiркелкi жүргiзiлгендiгi төмендегідей тексерiледi:

B) су деңгейiнiң өсуiне қарай су өтiмiнiң өсуiнiң кестесiн құрастыру арқылы

C) су деңгейiнiң өсуiне қарай су өтiмiнiң өсуiн тексеру арқылы

F) су деңгейінің 1 см көтерілуіне сәйкес су өтімінің өсіп отыруы емесе өзгеріссіз қалу талабының сақталуы арқылы

қисығының өлшенген су өтiмi нүктелерi өрiсiнiң бойымен дұрыс жүргiзiлгендiлiгi төмендегідей тексерiледi:

B) өлшенген су өтiмдерiнiң қисығынан алынған су өтiмдерiнен процент есебiмен ауытқуы кестесiн құрастыру арқылы қисығының коррдинаттар кестесiн құрастыру арқылы

C) өлшенген су өтімдерінің қисықтан оң және теріс ауытқулары суммасының өзара тең немесе жуық болуы шартымен

F) қисықты өлшенген су өтімі нүктелері өрісінің ортасынан жүргізу арқылы

"О" бекетінің биіктік белгісі 74,830 м БЖ. Рейканың басының биіктік белгісі 77,391 м БЖ. Рейканың ұзындығы 2,0 м. Рейка "О"-нің келтіру шамасы жуықтап мына шаманы құрайды:

B) 56;

C) 0,56 м

F) жуықтап 56 см

№ 3 қаданың келтіру шамасы 245 см тең, репердің биіктік белгісінің №3 қаданың биіктігінен асып түсу шамасы 4,743 м тең. Репердің биіктік белгісі 127,180 м БЖ. "О" бекет (м БЖ) мына шаманы құрауы тиіс:

B) 120,000

C) 120,000 кем емес

F) жүз жиырма