Logika-Homenko
.pdfМІНІСТЕРСТВО ОСВІТИ І НАУКИ УКРАЇНИ КИІВСЬКИЙ НАЦІОНАЛЬНИЙ УНІВЕРСТИТЕТ ІМЕНІ ТАРАСА ШЕВЧЕНКА
І.В. Хоменко
ЛОГІКА
Підручник для студентів вищих навчальних закладів
Затверджено Міністерством освіти і науки України
як підручник для студентів вищих навчальних закладів
Київ «Центр учбової літератури»
2007
ББК 87.4я73 Х 76
УДК 16(075.8)
Гриф надано Міністерством освіти і науки України (Лист №14/18"Г"1063 від 09.07.2007р.)
Рецензенти:
Омельянчик В.Й. – доктор філосоських наук; Рижко В.А. – доктор філософських наук, професор;
Бандура О.О. – доктор філософських наук, професор.
Хоменко І.В.
Х 76 Логіка. Підручник. – К.: Центр учбової літератури, 2007. – 335 с.
ISBN 978H966H364H529H2
У підручнику в модульній формі викладений курс логіки для студентів виH щих навчальних закладів України. Навчальний модуль містить дві частини: теореH тичну та практичну. У першій викладено навчальний матеріал з логіки, у другій H словник термінів, тест і практикум. У підручник входить також модуль «Цікава логіка», де зібрані різноманітні запитання, задачі, головоломки, спрямовані на визH начення рівня логічної культури мислення людини.
Перевірити рівень загальних знань з логіки після вивчення курсу студенти змоH жуть за допомогою розвязання підсумкових тестових завдань. Завершують підручник розділи «Логіка в слайдах» та «Алгоритми розвязання логічних завдань». Видання супH роводжене розширеним списком рекомендованої літератури. Курс логіки, репрезентоваH ний у підручнику, апробований автором у Київському національному університеті імені Тараса Шевченка та інших вищих навчальних закладах України.
Підручник розрахований на студентів, аспірантів, викладачів вищих нвчальH них закладів. Він може стати у нагоді для тих, хто навчається в коледжах, ліцеях, гімназіях, а також для всіх, кого цікавить логіка.
ББК 87.4я73
©Хоменко І.В., 2007
©Центр учбової літератури, 2007
. . . . . |
. . . . . . . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . |
. . . . |
. . . . . |
6 |
|
|
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
6 |
||
. . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
7 |
||
|
|
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
8 |
||
1. . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
9 |
|||||
1.1. |
|
. . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
9 |
||
1.2. |
|
. . . |
. . . . . |
10 |
|||||
1.3. |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
16 |
||||
1.4. |
|
. |
|
|
18 |
||||
. . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
|||
1.5. ! |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
20 |
||||
, ’ . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
22 |
|||||
. . . . . . |
. . . . . |
. . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
23 |
. |
. . . . . |
. . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
25 |
2. . . . |
. . . . . |
28 |
|||||||
2.1. |
. |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
28 |
|||
2.2. |
|
|
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
29 |
||
2.3. " . |
30 |
||||||||
2.4. |
" . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
32 |
||||
, ’ . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
38 |
|||||
. . . . . . |
. . . . . |
. . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
40 |
. |
. . . . . |
. . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
42 |
3. ’ . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
44 |
||||
3.1. # $ |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
44 |
||||
3.2. % |
|
. |
" & |
46 |
|||||
3.3. # $ . |
. . . . . |
50 |
|||||||
3.4. |
. $ |
. . . |
. . . |
. . . . . |
53 |
||||
3.5. |
|
|
|
. |
|
|
57 |
||
|
. |
. . . . . . . |
. . |
. . . . |
. . . . . . . . . . |
. . . . . . |
. . . |
. . . . . |
3
3.6. ' % ( . . . . . . . . . . . . 58 3.7. ' % ( . . . . . . . . . . 60
, ’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
4. . . . . 70
4.1. ) |
( |
|
. . |
. . . |
. . . . . . . |
. . . |
. . . 70 |
||||||
4.2. |
. . |
. . . |
. . . . . |
. . . . . |
. |
. . |
. . . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 71 |
||
4.3. |
|
|
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 79 |
||
, ’. |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 87 |
||||||||
. . |
. . . |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 89 |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 92 |
||
5. ! " # . . |
. . |
. . . 96 |
|||||||||||
5.1. * |
, ( |
, + |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 96 |
||||||
5.2. |
|
+ |
. . |
. . . 98 |
|||||||||
5.3. + |
. . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 101 |
|||||
5.4. . . |
-. . . . . . . . |
. . . . . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 103 |
||||||||
5.5. |
|
&$ |
. . |
. . . 108 |
|||||||||
5.6. # |
$ |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 117 |
||||||||
5.7. $ % ( + . . |
. . |
. . . 132 |
|||||||||||
5.8. + |
. $ |
||||||||||||
+ |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 137 |
||
5.9. |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 139 |
|||||||||
, ’. |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 146 |
||||||||
. . . |
. . |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 149 |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 153 |
||
6. " " . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 160 |
||||||||||
6.1. |
|
. |
$ |
||||||||||
|
. |
. . . |
. . . . . |
. . . . . . . . . . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 160 |
||
6.2. |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 161 |
||||||
6.3. / |
|
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 167 |
||||||
, ’. |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 169 |
||||||||
. . . |
. . |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 170 |
. . . |
. . . . . |
. . |
. . . . . . |
. . . . |
. |
. . . |
. . . |
. . |
. . . . . . . . |
. . |
. . . 173 |
||
7. $ ". . . . . . |
. . |
. . . 176 |
|||||||||||
7.1. # |
$ |
$ |
. |
176 |
|||||||||
$ . . |
. . . . . . . |
. .$. . . . . . . . |
. . |
||||||||||
7.2. |
|
. |
. . . 177 |
4
7.3. -+. -+ |
189 |
, ’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
192 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
193 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
195 |
8. " . . . . . . . . . . 198
8.1. " +. " & . . . . . 198 8.2. : " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 8.3. " &. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 8.4. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
8.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 8.6. , , $; ; . . . . . . . . . . . . . . . . 210 8.7. , , $; ; . . . . . . . . . . . 214 8.8. , , $; ; ! . . . . . . . . . . . . . . 219
, ’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
232 |
9.1. < . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
232 |
9.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
245 |
9.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
258 |
% &' ()* + . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
% &' ()* ,-' )' &. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
/%'- ( -* -0. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
/ ,) &) , :(’;:-<<; /%=<)0 :-( -<. . . . . . . . . . . . . . . 313
% +,-,-. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
5
Вступ
= - -$ -, .
# & % "+ %
" , ( :
, ’ &$ +
, + % ( ;
, ! , -;
$ $, ! "$, -
$ &$ &$ $;
+ -" &$;
; $
$ $ %$ + , ’-&$ % ;" & « — », -
|
|
|
|||||||
$; |
, $ |
( |
|
, |
|||||
|
|||||||||
; ; |
|
|
|
& |
|
! " & |
|||
" |
|||||||||
|
; |
|
|
$ - |
|||||
& |
|||||||||
|
$ %$; |
|
|
|
|
|
|
||
+ |
" +; |
|
|
|
; |
||||
|
" + |
||||||||
$ " & " ; |
|
||||||||
|
|
|
+ |
|
- |
& .
6
A , ( -!$" :
! +;! ; -
$ $ ; ’ , - -( %$; +-- ; ;$
! " $ : $ " , $
, ( |
, ; ; |
|||||
|
|
|
, |
|||
&, , , - |
||||||
+ - |
||||||
, % $ $ - |
||||||
|
; |
|
|
|
|
|
( - |
||||||
$ & ! ! . |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
’ : |
||||||
1. . |
|
|||||
2. |
$ . |
|||||
3. ’ |
. |
|
. |
|||
4. " & |
||||||
5. + |
( . |
|||||
6. B |
|
. |
. |
|||
7. |
|
|||||
8. & |
" &. |
|||||
9. < . |
|
|
|
1—8 + $ : &&. ) % -, $ - & , ; % -.
B :
, ’ ;&;
7
" ; ’ |
- |
|
$ . |
|
|
) 9 " , |
- |
|
|
& + , |
|
|
$. |
|
/ " . :
;
;
+ $;
’ |
$ |
; |
|
|
|
||||||
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
||||||||||
+,>- ? )(% - , ; |
- |
||||||||||
- ( |
$. |
||||||||||
) |
-’ |
. / ( |
- |
||||||||
|
, |
& % &. - |
|||||||||
|
- $ . C - |
||||||||||
" : « |
|
|
|
||||||||
». |
|
|
|
|
|
|
|||||
, /- ? )(% - , ; - |
- |
||||||||||
|
; |
|
-, ; +- |
||||||||
( |
" . # |
$ |
|||||||||
"-& " & ( , - % + ’ - |
|||||||||||
$ |
. ' |
- |
|||||||||
|
|
, |
|||||||||
( % |
|
||||||||||
|
|
|
( , " |
- |
|||||||
|
|
|
$ $ , - |
||||||||
- ! $ " , $, |
|||||||||||
$ ; . % "$ + ( |
- |
||||||||||
, + - |
|||||||||||
$ |
$ &$ |
$ |
- |
||||||||
+ &$ |
$ %$ + . |
|
|
|
|
|
8
Модуль 1
!"
1.1. #$
' «» $ " « » (logos), ; - « » ( « », « ») « » ( « », « -»). ) = " & « » ! !$ . B ! ! & - % = ( . 544 — . 483 . . .),$ , -.
# + & « »+ . / - + ; % .
+,&%< « /%'-» ( ( -$ « », « », « -», « », « ! », « », « », « -» ; . ' « » -- -’ ;, , + .- ;.
+,&%< « /%'-» ( + - + ’ ! , +. ) « -», « », « » ; . ) "-« » + F - , ( , - + . ' ( $ +-.
1
|
9 |
+,&%< « /%'-» ( -& . "+ .
" # $ , % # - ? / % : — $ , # .
|
+ + " : ’ |
||||
|
. |
— " ( |
|||
|
’- ( . / |
||||
|
|
+ « ». |
|||
|
— " ! , + - |
||||
|
: ! ! , |
, , - |
|||
, $, |
! ; . $ - |
"$ , " ! && - , ; - , % "+ . " ,+ + , $ - + F &$ , $ ( " .
) ’ " ( :
— , ( , - ) ! ".
" && " |
|
$ +- |
||||
: |
& + , |
|||||
|
$ . < $ - |
|||||
&. % |
+- |
( , |
||||
, ), - - |
||||||
|
. ) ’ " && ( + - |
|||||
+ +. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1.2. $ $ |
|
|
|
|||
|
|
|
||||
— ( |
. G& |
- |
||||
2,5 . - : |
|
|||||
" (IV . |
. . — XIX .); |
|||||
|
( XIX . — |
% |
).
10 |
1 |