5-lekciya

5-Lekciya: Tarmaqlanıwshı processlerdi basqarıwshı shárt operatorı. if, if-else, ishpe – ish jaylasqan shárt operatorları. switch tańlaw operatorı

Joba:

1.Tarmaqlanıwshı processler

2.if shárt operatorı

3.if-else operatorı

4.Ternar operator

5.switch tańlaw operatorı

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

Tarmaqlanıwshı processler

Programmalarda ámeller jazılıw rejiminde izbe-iz hám tek bir ret orınlanadı. Kópshilik máseleler júzege keletuǵın hár qıylı jaǵdaylarǵa baylanıslı túrde sáykes qarar qabıllawdı

(sheshimdi) talap etedi. Java tili programmanıń bólekbólekleriniń orınlanıw rejimin basqarıwǵa múmkinshilik jaratıwshı qurallardıń jetkiliklishe úlken kompleksine iye.

Mısalı, programma orınlanıwınıń qandayda-bir qádeminde qandayda-bir shártti tekseriw nátiyjesine qaray basqarıwdı programmanıń ol yamasa bul bólegine uzatıw múmkin (mısalı, tarmaqlanıwshı algoritm). Tarmaqlanıwdı ámelge asırıw ushın shárt operatordan paydalanıladı.

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

if shárt operatorı

if operatorı qandayda-bir shártti shınlıqqa tekseriwi nátiyjesinde programmada tarmaqlanıwdı ámelge asıradı:

if (<shárt>) <operator>;

Bul jerde <shárt> hár qanday ańlatpa bolıwı múmkin, ádetde ol salıstırıw ámeli boladı.

Eger shárt 1 mánisi yaǵnıy shın (true) bolsa, <operator> orınlanadı, al shárt 0 yaǵnıy jalǵan (false) bolsa, hesh qanday ámel orınlanbaydı hám basqarıw if operatorınan keyingi operatorǵa ótedi. Usı jaǵday tómende kórsetilgen.

awa(true) Shárt-ańlatpa

operator yaq(false)

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

Tómende keltirilgen programmada if operatorınan paydalanıw kórsetilgen

package ifoperatori; import java.util.Scanner; public class Ifoperatori {

public static void main(String[] args) { int b;

Scanner input = new Scanner(System.in); b = input.nextInt();

if (b > 0) {

//b>0 shárt orınlanǵan jaǵday

System.out.println("b-oń san");

}

if (b < 0) {

//b<0 shárt orınlanǵan jaǵday

System.out.println("b-teris san");

}

}}

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

if-else operatorı

Shárt operatorınıń if-else kórinisi tómendegishe:

if(<shárt-ańlatpa>) <operator1>;

else

awa(true) Shárt-ańlatpa yaq(false)

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

ax2+bx+c=0 kórinisindegi kvadrat teńleme korenlerin tabıw máselesin kóreyik

package ifelseoperatori; import java.util.Scanner; public class Ifelseoperatori {

public static void main(String[] args) { Scanner input = new Scanner(System.in); double a, b, c;

double D, x1, x2;

System.out.print("a koefficientin kiritiń a="); a = input.nextDouble();

System.out.print("b koefficientin kiritiń b="); b = input.nextDouble();

System.out.print("c koefficientin kiritiń c="); c = input.nextDouble();

D = b * b - 4 * a * c;

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

ax2+bx+c=0 kórinisindegi kvadrat teńleme korenlerin tabıw máselesin kóreyik

if (D < 0) {

System.out.println("Teńleme haqıyqıy korenlerge iye emes");

}

else if (D == 0) {

System.out.println("Teńleme bir haqıyqıy korenge iye");

x1 = -b / (2 * a); System.out.println("x1 = " + x1);

}

else {

System.out.println("Teńleme eki haqıyqıy korenge iye"); x1=(-b + Math.sqrt(D))/(2 * a);

x2=(-b - Math.sqrt(D))/(2 * a); System.out.println("x1 = " + x1 + " x2 = "+x2);

}

}}

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

Programma orınlanǵanda, birinshi náwbette teńleme koefficientleri a, b, c ózgeriwshiler

mánislerı kiritiledi, keyin diskriminantı D ózgeriwshi mánisi esaplanadı. Keyin D mánisiniń teris ekenligi tekseriledi. Eger shárt orınlı bolsa, pútin operator sıpatında keliwshi '{' hám '}'

belgileri arasındaǵı operatorlar orınlanadı hám ekranǵa “Tenleme haqiyqiy korenlerge iye

emes” xabarı shıǵadı hám programma óz jumısın toqtatadı. Diskriminant nolden kishi bolmasa, náwbettegi shárt operatorı onı nolge teńligin tekseredi. Eger shárt orınlı bolsa, keyingi qatarlardaǵı operatorlar blokı orınlanadı - ekranǵa “Tenleme bir haqiyqiy korenge iye” xabarı, hámde x1 ózgeriwshi mánisi baspadan shıǵarıladı hám programma óz jumısın toqtatadI, bolmasa, yaǵnıy D mánisi nolden úlken varianti ushın else gilt sózinen keyingi operatorlar bloki orınlanadı hám ekranǵa “Tenleme eki haqiyqiy korenge iye“ xabarı, hámde x1 hám x2 ózgeriwshiler mánislerı baspadan shıǵarıladı. Usınıń menen shárt operatorınan

shıǵıladı programma óz jumısın toqtatadı.

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

if-else operatorı

Ańlatpadaǵı hár bir else gilt sózi, aldaǵı if gilt sózine tiyisli esaplanadı (tap ashılıwshı hám jabılıwshı qawıslar sıyaqlı). Bunı esapqa almaw mazmunınan qáteliklerge alıp keliwi múmkin. Mısalı:

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>

3 pútin sannıń maksimal mánisin tabatuǵın programma

//…

Scanner input = new Scanner(System.in); int x, y, z, max;

x= input.nextInt(); y= input.nextInt(); z= input.nextInt(); if(x>y)

max=x;

else

max=y; if(max<z)

max=z; System.out.println(“max= ” + max);

//…

</TITUNF></PI></PROGRAMMALASTIRIW></A.B.ORINBAEV>