O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI BAYLANIS, INFORMATSIYALASTIRIW HA’M TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI WA’ZIRLIGI
TOSHKENT INFORMATSIYALIQ TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NO’KIS FILIALI
“Kompyuter injiniringi“ fakulteti
“AT servis” bag’dari
WEB qosimtalarin jaratiw
pa’ninen tayarlang’an
Kurs jumisi
Qabil qilg’an: _________________
Orinlag’an: 301-13 topari ________________
No’kis 2016-Jil
Php da obiektke bag’darlang’an imkaniyatlar
Kirisiw
Tiykarg’i bo’lim
a) Object Oriented Programming (OOP)
b)Klasslar
A’meliy jumis
Juwmaq
A’debiyatlar
Kirisiw
РНР tariyi. Ko’pshilik basqa da’stu’rlew tillerinen pariqli tu’rde, РНР qandayda bir islep shig’ariwshi ya’ki ku’shili da’stu’rshi ta’repinen jaratilg’an emes. Oni a’piwayi paydalaniwshi Rasmos Lerdorf 1994 jili o’zinin’ bas betin interaktiv usilda ko’rsetiw ushin jaratqan. Og’an Personal Home Page (РНР – jeke bas bet) dep at bergen.
1995 jili Rasmos Lerdorf РНР di o’zinin’ HTML formalari menen isleytug’in basqa da’stu’r menen uliwmalastirip PHP/FI Version 2 (”Form Interpretator“) payda etti. 1997 jilg’a barip РНР den paydalaniwshi saytlar 50 min’nan asti. Sonnan keyin web texnologiya ustalari РНР ideyasi tiykarinda quramali til jaratuwg’a Ziva Sukarsi ha’m Endi Gutmans tiykarlig’inda kirisildi. РНР di o’nimdarli dep bolsaplanbag’anlig’i ushin derlik nolden baslap, bar bolg’an С ha’m Perl tillerinen o’rnek alip РНР3 talqinin jaratti. 1999 jilg’a kelip РНР tiykarinda qurilg’an saytlar millionnan asip ketti. 2000 jilda bolsa Zend Technologies shirketi jan’a ko’pg’ana funktsiyalardi qosqan halda РНР4 shariqlawshisin jaratti.
РНР – web texnologiya tili. РНР di ornatiw ushin aldin HTML ha’m da’stu’rlew tilinen xabardar boliw talap etiledi. HTML/CSS ha’m JavaScript lerdi ju’da’ jaqsi biliwshiler ushin РНР di u’yreniw qiyinshiliq tuwdirmaydi. РНР din’ waziypasi HTML faylin jaratip beriw. JavaScript ja’rdeminde orinlanatug’in ko’pshilik operatsiyalardi РНР arqali da a’melge asiriw m’mkin, biraq itibar beriw lazim, sebebi РНР – serverde; JavaScript – klient ta’repte orinlanadi. РНР de jazilg’an kod serverdin’ o’zinde orinlanip, klientke HTML ko’riniste jetip baradi. Bul qa’wipsizlik jag’inan maqsetke muwapiq. JavaScript ja’rdeminde kod jaziw, mag’liwmat uzatiw ha’m qabil qiliwdi biraz tezlestirsede, kodti klient ko’riw imkaniyatina iye boladi. Ba’ri bir ha’r ekewinin’ basqasi basa almaytug’in o’zorni bar, ko’rinip turipti bul orin РНР de a’himiyetli ha’m u’lkenirek.
PHP quramindag’i til strukturasi C ha’m Perl ge uqsasliq qa’siyeti onin’ barliq versiyalarinda saqlanip qalg’an.
A’piwayiliq
PHP din’ kodlarin basqa belgilew tillerine an’sat jaylastiriw imkani bar.
<html>
<head>
<title>
<? Print ―hello‖ ?>
</title>
<head>
<body>.....</body>
</html>
O’nimdarliq
PHP de server jumis protsesin klientlerge bo’listiriw joqari da’rejede qoyilg’an, bunda klient so’rawlari imkan barinsha qanaatlandiriliwi jolg’a qoyilg’an.
Qa’wipsizlik
PHP de qa’wipsizlik 2 bag’anag’a bo’lingen :
Sistemali qa’wipsizlik
Taqdimat qa’wipsizligi
Maslasiwshen’lik
PHP de payda qiling’an stenariylar platformag’a maslasiwshan’ boladi. PHP ge tiyisli bolg’an barliq derekler internette tuwridan – tuwri tarqatiladi.
PHP din’ waziypasi serverdi mag'liwmatlar saqlawshi orin menen baylanistiriw (Apache+PHP+MySQL). PHP di u’yreniwden aldin HTML di biliwin’iz kerek. PHP islewi ushin birinshi na’wbette server da’stu’ri o'rnatilg’an boliwi kerek. Olsiz PHP operatsiyalarin orinlap bolmaydi. Olar Apache, Denver, Open Serverdi o'z kompyuterin’izge ornatasiz.