4. Корпоративтік қаржының ұйымдастырылу қағидалары

Корпорациялардың қаржыларын ұйымдастыру қағидаларының сұрақтары бойынша экономикалық әдебиетте біріңғай ой-пікірлер жоқ.

Корпоративтік қаржыларды ұйымдастыру қағидаларына төмендегілер жатады:

1. шаруашылық қызметті өзін-өзі реттеуі – корпорацияларға өндірістік ж/е ғылыми-техникалық дамуы туралы шешімдерді қабылдауға ж/е оны іске асыруға қолда бар материалдық, еңбек ж/е қаржылық ресурстар тұрғысынан дербестік беру. Корпорация тікелей өз қызметін жоспарлайды ж/е өндірілетін өнімге деген сұранысына б/ты даму перспективасын анықтайды.

2. Өзін-өзі қаржыландыру ж/е өзін-өзі өтеу – корпорацияның дамуына жұмсалған қаражаттар пайда ж/е басқа меншікті қаржылық ресурстар есебінен өтелуі тиіс. Бұл қаражаттар корпорацияның меншікті капиталының минимальді нормативтік экон/қ тиімділігін қамтамасыз етуге қажет. Өзін-өзі қаржыландыру өзін-өзі өтеуге қарағанда тек рентабельділік жұмысты емес, сонымен бірге бюджет жүйесінің кірісін қалыптастыруды жай ж/е ұдайы өндірісті іске асыратын коммерциялық негіздегі қаржы ресурстарын қалыптастыруды көздейді.

3. айналым қорларын қалыптастыратын көздердің меншікті ж/е тартылған болып бөлінуі – экон/ң арнайы салаларында өндірісті ұйымдастыру ж/е технологиялық ерекшеліктерімен анықталады.

4. ақшалай ресурстардың болуы (қаржы резервтерін құру) – нарықтық конъюнктура жағдайында корпорацияның серіктестіктері алдындағы өз міндеттемелерін өтемеу жауапкершілігін реттейтін тұрақты қызметін қамтамасыз ету үшін қажет. АҚ-дағы қаржы резервтері таза пайдадан заңды негізде құрылады, ал басқа шаруашылық субьектілерде олардың жинақталуы құрылтайшылық құжаттарда белгіленеді. Практикада бұл қағидалардың іске асырылуы қаржы саясатын жасау ж/е шаруашылық субьектінің қаржысын басқару жүйесін ұйымдастыру арқылы жүргізіледі. Бұл қағидаларды орындау корпорацияның табыстылығын ж/е қаржылық тұрақтылығын практика жүзінде арттырады.

5. Корпорацияның қаржылық қызметтері мен олардың функциялары

Корпорация қаржысы дегеніміз – қолдануға қажет пайда және ақша қорларды, капиталды қалыптастырудағы және шаруашылық қызмет прпоцесінде туындайтын ақша қатынастарының жүйесін білдіреді.корпорациялар қаржысы қаржы жүйесінің құрамдас бөлігі болғандықтан қаржының атқаратын функцияларын қамтиды. Яғни бөлу және бақылау функциялары. Корпаративтік қаржысының бөлу реттілігі және кәсіпорындарды дамыту үшін белгілі бір бағыттар бойынша бөлу пропорциясын анықтауды қамтамасыз етеді. Корпорация қаржысы 3 функция атқарады: капиталдың, пайда және ақша қорларының қалыптасуы; капиталды, пайда және ақша қорларын пайдалану; бақылау.

1.Капиталдың, пайда және ақша қорларының қалыптасу функциясы өндіріс процесінің үздіксіздігін қамтамасыз етеді.Корпорация мен кәсіпорынның қаржы жоспарындағы(бюджетіндегі) қоры тауардан түскен түсімнен құралады.Осы қордан салықтар мен міндетті төлемдер төленеді.

2.Капиталды, пайда және ақша қорларын пайдалану функциясы қаржының екінші қызметінің(бақылау) экономикалық құрылымын атқарады. Кәсіпорын пайданы пайдалану процесінде мыналар жүзеге асырылады: оның бөлінуі; қайта бөлу – мемлекеттің бюджет жүйесіне табыс бойнша салық төлегенде; тауар формасындағы құн ағынынан қалыптасқан ақша қорындағы табыс бойынша пайда болған нақты шығындар(Ақша-Тауар және Тауар -Ақша).

3.Бақылау функциясы осы екі функцияның жүзеге асырылып отырылуын қамтамасыз етеді. Бақылау функциясы көмегімен ақша құралдары қорын қалыптастыру теңге көмегімен нақты ақша айналымына бақылауды қамтамасыз етеді.