- •Методыка выкладання літаратуры як навуковая дысцыпліна, яе месца сярод дысцыплін літаратуразнаўчага і педагагічнага цыклаў.
- •Беларуская літаратура як вучэбны прадмет. Адукацыйны стандарт вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •9) Адукацыйны стандарт вучэбнага прадмета “беларуская літаратура” (I–XI класы)
- •1. Мэта вывучэння прадмета
- •2. Задачы вывучэння прадмета
- •3. Змест адукацыі па вучэбным прадмеце “беларуская літаратура”
- •4. Патрабаванні да ўзроўню падрыхтоўкі вучняў
- •3) Этапы станаўлення і развіцця методыкі выкладання беларускай літаратуры.
- •Якуб Колас
- •Іван Іванавіч Замоцін
- •8) Канцэпцыя літаратурнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь: асноўныя палажэнні. Канцэпцыя вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •Мэты і задачы літаратурнай адукацыі
- •Прынцыпы літаратурнай адукацыі
- •Адзінства і цэласнасць літаратурнай адукацыі
- •1. Уводзіны
- •2. Зыходныя метадалагічныя перадумовы і прынцыпы пабудовы зместу вучэбнага прадмета
- •3. Дыдактычныя асновы, прынцыпы і крытэрыі адбору ў канструяванні зместу літаратурнай адукацыі
- •4. Мэты вучэбнага прадмета
- •5. Агульная характарыстыка і асаблівасці пабудовы зместу літаратурнай адукацыі па ступенях навучання
- •6. Састаў і структура вучэбна-метадычнага комплексу
- •11) Школьныя праграмы па беларускай літаратуры, асаблівасці іх пабудовы. Агульная характарыстыка.
- •17) Характарыстыка школьных падручнікаў па беларускай літаратуры. Параўнальны аспект (на прыкладзе 1 – 2 паралеляў).
- •14) Агульнадыдактычныя прынцыпы выкладання літаратуры. Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу.
- •Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу на ўроках літаратуры
- •15) Метады і прыёмы выкладання літаратуры. Разнастайныя прынцыпы класіфікацыі метадаў.
- •23,24,25) Тыпы і віды ўрокаў літаратуры, іх класіфікацыя. Адыход ад традыцыйнай структуры ў сучаснай практыцы выкладання (нетрадыцыйныя ўрокі, сучасныя адукацыйныя тэхналогіі).
- •Арганізацыйныя патрабаванні да ўрока
- •Дыдактычныя патрабаванні да ўрока
- •Гігіенічныя патрабаванні да ўрока
- •Метадычныя патрабаванні да ўрока
- •Літаратуразнаўчыя патрабаванні да ўрока
- •Патрабаванні да сучаснага ўрока літаратуры:
- •На кожным уроку павінны быць вытрыманы агульнаадукацыйныя прынцыпы:
- •Класіфікацыя ўрокаў у залежнасці ад падыходаў:
- •1. Найбольшае распаўсюджванне атрымала класіфікацыя, якая адлюстроўвае этапы вывучэння літаратурнага твора (в. Галубкоў):
- •2. Вылучаецца тып урокаў у залежнасці ад роду, жанру твора:
- •3. Тып уроку абумоўліваецца спосабам яго правядзення, формай падачы матэрыялу:
- •Традыцыйная структура ўрока:
- •Нетрадыцыйныя ўрокі па літаратуры
- •Vі клас
- •Этапы работы над праектам
- •12) Вучань як чытач. Асаблівасці ўспрымання школьнікамі мастацкіх твораў на розных узроставых ступенях.
- •13) Настаўнік беларускай літаратуры як арганізатар вучэбна-выхаваўчага працэсу. Дэкрэт Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17.07.2008 года №15 “Аб асобных пытаннях агульнай сярэдняй адукацыі”.
- •7) Прынцыпы дзяржаўнай палітыкі ў галіне адукацыі Рэспублікі Беларусь і іх рэалізацыя пры выкладанні літаратуры.
- •Декрет № 15 от 17 июля 2008 г.
- •30) Падрыхтоўка вучняў да першага знаёмства з мастацкім творам (змест і методыка правядзення ўступных заняткаў). Чытанне мастацкага твора.
- •31) Вывучэнне чытацкага ўспрымання твора вучнямі.
- •33) Аналіз мастацкага твора. Прынцыпы аналізу.
- •Шляхі аналізу мастацкага твора ў школе.
- •35) Заключныя (абагульняючыя) заняткі ў сістэме вывучэння літаратурнага твора.
- •39) Вывучэнне вуснай народнай творчасці ў школе.
- •Спецыфіка вывучэння лірычных твораў у сярэдніх і старшых класах.
- •Сучасная методыка назапасіла багаты арсенал шляхоў, форм, метадаў і прыёмаў работы па вывучэнні лірычных твораў. Выпрацавана схема парадку працы над лірычным творам.
- •Вывучэнне эпічных твораў: шляхі і прыёмы аналізу.
- •Асаблівасці ўрокаў па вывучэнню драматычных твораў. Улік спецыфікі драматычнага роду і драматычных жанраў.
- •Урокі па вывучэнні аглядавых і манаграфічных тэм у гісторыка-літаратурным курсе старшых класаў, іх асаблівасці і методыка правядзення.
- •Урокі па вывучэнні жыццёвага і творчага шляху пісьменніка, іх спецыфіка ў сярэдніх і старшых класах.
- •Тэорыя літаратуры ў школьным вывучэнні.
- •Агульны стан вуснага маўлення ў школе і сістэма работы па яе развіцці на ўроках літаратуры.
- •Інструкцыя аб парадку фарміравання культуры вуснай і пісьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •Глава 2 патрабаванні да правядзення навучальных і кантрольных работ, якія праводзяцца ў пісьмовай форме
- •Прыкладны аб’ём пісьмовага выказвання па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ вызначаецца згодна з дадаткам 7.
- •Глава 3 прыкладная колькасць і прызначэнне вучнёўскіх сшыткаў
- •Глава 4 парадак афармлення I вядзення сшыткаў, афармлення экзаменацыйных работ
- •(Подпіс) у.В.Пракаповіч глава 5 парадак праверкі навучальных, кантрольных, экзаменацыйных работ і работ над памылкамі
- •Глава 6 патрабаванні да афармлення рэферата
- •Глава 7 патрабаванні да афармлення класнага журнала
- •Кантрольная работа ”… “ Дыктант ”…“
- •Дыктант
- •§ 14, Стар. 24 – 25
- •§ 15, 16, Стар. 34 – 39
- •Паўтарэнне. Правапіс о, а, э. Пр. 116
- •Глава 8 патрабаванні да вядзення і афармлення дзённіка
- •67. У агульнаадукацыйных установах выкарыстоўваюцца дзённікі адзінага ўзору, рэкамендаваныя Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь. Дзённік вучань пачынае весці з трэцяга класа.
- •68. Усе запісы ў дзённіках павінны весціся з захаваннем наступных патрабаванняў:
- •Узоры афармлення надпiсу на вокладцы сшытка
- •Колькасць кантрольных работ на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды і прыкладны аб’ём
- •Колькасць кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды
- •Прыкладны аб’ём кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі
- •Урокі па развіцці пісьмовага маўлення вучняў. Методыка навучання сачыненням у школе.
- •Развіццё маўлення лагічнага тыпу
- •Алгарытм працы над рэфератам
- •Алгарытм напісання даклада
- •Унутрыпрадметныя сувязі
- •Міжпрадметныя сувязі
- •Пазакласная праца па літаратуры – арганічная частка навучальна-выхаваўчага працэсу ў школе.
- •Урокі пазакласнага чытання, іх змест і методыка правядзення.
- •Літаратурнае краязнаўства ў школе як культуралагічная праблема.
- •Факультатыўныя заняткі па літаратуры: мэта, структура, формы навучання.
- •1. Уводныя.
- •2. Паглыбляючыя.
- •3. Развіваючыя курсы.
- •Педагагічная мэтазгоднасць выкарыстання тсн на ўроках літаратуры. Методыка прымянення нагляднасці.
- •Дамашняе заданне па літаратуры. Улік і ацэнка ведаў і ўменняў пры вывучэнні літаратуры.
- •Ацэнка вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў па вучэбным прадмеце “Беларуская літаратура”
- •Ацэнка вуснага і пісьмовага выказвання
- •Ацэнка выразнага чытання на памяць
- •Планаванне навучальнай працы настаўніка літаратуры. Віды планаў.
- •Этапы планавання ўрока і падрыхтоўкі да яго
- •Памятка ўрок
- •Тэхналагічная карта ўрока
- •Асноўныя стадыі развіцця беларускай літаратуры і культуры
- •Асноўныя стадыі развіцця літаратуры і мастацкія сістэмы
- •Адукацыйныя мэты і задачы:
- •Развіццёвыя мэты і задачы:
- •Выхаваўчыя мэты і задачы:
- •Віды вусных і пісьмовых работ па літаратуры:
- •Асноўныя патрабаванні да эсэ
Памятка ўрок
Дыдактычная задача настаўніка |
Змест дзейнасці настаўніка |
Умовы станоўчых вынікаў |
Паказчыкі выканання дыдактычнай задачы. |
метады і прыёмы |
1 этап. АРГАНІЗАЦЫЯ ПАЧАТКУ ЎРОКА |
||||
Падрыхтоўка вучняў да працы на ўроку. |
Прывітанне; вызначэнне адсутных; праверка гатоўнасці вучняў да ўрока; гатоўнасць наглядных дапаможнікаў, дошкі і г.д. |
Патрабавальнасць, сабранасць, добразычлівасць настаўніка; адсутнасць шматслоўя; выразнасць, яскрава выражаная накіраваная педагогіка. |
Кароткачасовасць аргмоманту, хуткае ўключэнне ўсіх вучняў у дзелавы рытм, поўная гатоўнасць класа і абсталявання да ўрока. |
гутарка |
2 этап. ПРАВЕРКА ВЫКАНАННЯ ДАМАШНЯГА ЗАДАННЯ |
||||
Высвятленне правільнасці і асэнсаванасці выканання д/з усімі (ці большасцю) вучняў, ліквідацыя высветленых прабелаў; правядзенне ўдасканалення ведаў і ўменняў вучняў. |
Выяўленне ўзроўню ведаў вучняў па д/з; вызначэнне тыповых недахопаў у ведах і прычын іх з’яўлення, ліквідацыя прабелаў. |
Аператыўнасць настаўніка, якая забяспечваецца мэтанакіраванасцю; выкарыстанне сістэмы прыёмаў, якія дазваляюць праверыць выкананне задання ўсімі (ці большасцю) вучняў. |
Праверка настаўнікам за кароткі час ведаў і выяўленне тыповых недахопаў у ведах і па д/з, развіццёвы характар праверкі. |
гутарка, тэсты, заданні, чытанне, пераказ і г.д. |
3 этап. ПАСТАНОЎКА МЭТ І ЗАДАЧ УРОКА |
||||
Падрыхтоўка вучняў да таго віду вучэбна-пазнавальнай дзейнасць (ВПД), якая будзе дамініраваць на асноўным этапе ўрока. Актуалізацыя апорных ВУНаў, фарміраванне пазнавальных матываў. |
Вызначэнне трыадзінай мэты ўрока (адукацыйная, выхаваўчая і развіццёвая); арганізацыя дзейнасці вучняў па яе ўсведамленню. |
Уменне настаўніка вызначаць і фармуляваць трыадзіную мэту ўрока; валоданне прыёмамі арганізацыі дзейнасці вучняў па ўсведамленні мэты. |
Фармуляванне мэты разам з вучнямі; актыўнасць кожнага вучня, г.зн. яго дзейнасць па ўсведамленню мэты. |
слова настаўніка, гутарка |
4 этап. ВЫВУЧЭННЕ НОВАГА МАТЭРЫЯЛУ |
||||
Сфармуляваць у вучняў канкрэтныя ўяўленні аб фактах, падзеях, паняццях, іх сутнасці, вызначыць асноўнае, на аснове ведаў выпрацоўваць уменні. |
Тлумачэнне настаўнікам новага матэрыялу (ці самастойная работа вучняў); успрыманне вучнямі гэтага матэрыялу, яго асэнсаванне, сістэматызацыя, канкрэтызацыя. |
Апора на жыццёвы вопыт вучняў; індывідуальны падыход па дапамозе; арганізацыя вучняў на аперыраванне засвоенымі ведамі. |
Пры выкарыстанні тлумачальна-ілюстрацыйнага метаду выкладання крытэрыем поспеху будзе ўключэнне вучняў ў актыўную ВПД і якасць адказаў на наступным этапе. |
слова (лекцыя) настаўніка, самастойная работа |
5 этап. ПЕРШАСНАЯ ПРАВЕРКА РАЗУМЕННЯ ВУЧНЯМІ НОВАГА ВУЧЭБНАГА МАТЭРЫЯЛУ |
||||
Высветліць асэнсаванасць засваення вучнямі новага вучэбнага матэрыялу: засваенне сувязей і адносін паміж фактамі, з’явамі, працэсамі; высветліць выяўленыя прабелы і на гэтай аснове вырашыць, ці можна пераходзіць да наступнага этапа. |
Праверка настаўнікам таго, ці зразумелі вучні, што з’яўляецца асноўным зместам урока, што трэба засвоіць; праверка цэласнасці і асэнсаванасці засваення новых ведаў. |
Выкарыстанне настаўнікам пытанняў, якія патрабуюць мысленчай і практычнай актыўнасці вучняў; пастаянны зварот да класа; высвятленне прабелаў у ведах і поспехаў вучняў у ходзе праверкі. |
Ці выяўляюць слабыя і моцныя вучні ў ходзе апытання разуменне асноўнага зместу матэрыялу; ці дапаўняў і ацэньваў клас адказы вучняў; ці ліквідаваліся выяўленыя прабелы або нацэльваліся вучні на іх ліквідацыю на наступных этапах урока. |
гутарка |
6 этап. ЗАМАЦАВАННЕ ВЕДАЎ |
||||
Арганізацыя дзейнасці вучняў па прымяненню атрыманых ведаў да вырашэння заданняў. |
Арганізацыя дзейнасці вучняў па ўзнаўленню, вызначэнню істотных прыкмет матэрыялу, канкрэтызацыя ведаў. |
Уключэнне вучняў у дзейнасць не толькі па ўзнаўленню, але і па аперыраванню ведамі; арганізацыя дзейнасці вучняў па ўключэнню атрыманых ведаў у сістэму раней вывучанага. |
Уменне вучняў распазнаваць і ўзнаўляць новы змест; прымяняць новыя веды да вырашэння заданняў; выяўленне і ліквідацыя прабелаў у ведах і ўменнях. |
гутарка, чытанне, пераказ, самастойная работа, тэсты і г.д. |
7 этап. АБАГУЛЬНЕННЕ І СІСТЭМАТЫЗАЦЫЯ ВЕДАЎ |
||||
Засваенне сістэмы паняццяў па курсу. |
Арганізацыя дзейнасці вучняў па пераводу асобных ведаў і ўменняў у цэласную сістэму ўнутрыпрадметных і міжпрадметных. |
Уменне настаўніка задаваць пытанні ,даваць заданні, накіраваныя на абагульненне і ўключэнне часткі ў цэлае. |
Веданне вучняў не толькі асобных фактаў, паняццяў, тэорый, але і сфарміраванасць у іх цэласнай карціны свету. |
слова настаўніка, гутарка |
8 этап. КАНТРОЛЬ І САМАПРАВЕРКА ВЕДАЎ |
||||
Глыбокая і ўсебаковая праверка ВУНаў некалькіх вучняў; выяўленне недахопаў і прычын іх з’яўлення; стымуляванне вучняў на самаадукацыю. |
Праверка паўнаты, асэнсаванасці, дзейнасці і трываласці ВУНаў; высвятленне станоўчых і адмоўных бакоў у ведах; рэкамендацыі вучням па ліквідацыі прабелаў шляхам самастойнай работы або з дапамогай таварышаў. |
Пастаноўка дадатковых пытанняў для высвятлення асэнсаванасці і дзеснасці ведаў; выкарыстанне нестандартных (праблемных) сітуацый па прымяненню атрыманых ведаў. Апора на дапамогу вучням класа на аснове рэцэнзавання адказаў. |
Усебаковасць праверкі ВУНаў; рэцэнзаванне адказаў настаўнікам і вучнямі з выяўленнем адмоўнага і станоўчага ў ведах; канкрэтнасць прапаноў па ліквідацыі прабелаў. |
гутарка, чытанне, пераказ, самастойная работа, тэсты і г.д |
9 этап. ПАДВЯДЗЕННЕ ВЫНІКАЎ |
||||
Даць аналіз паспяховасці авалодання ведамі і спосабамі дзейнасці; паказаць тыповыя недахопы. |
Даць агульную характарыстыку работы класа; паказаць паспяховасць авалоданнем зместам урока; вызначыць недахопы і паказаць шляхі іх ліквідацыі. |
Уменне аператыўна вызначаць тыповае ў паспяховасці засваення ведаў і недахопы, уменне ўлічваць рэальныя магчымасці. |
Сцісласць і змястоўнасць аналіза, вызначэнне далейшых спосабаў работы з тымі, каму складана. |
слова настаўніка |
10 этап. ІНФАРМАЦЫЯ ПА ДАМАШНІМ ЗАДАННІ, ІНСТРУКТАЖ ПА ЯГО ВЫКАНАННІ |
||||
На аснове выяўленых вынікаў засваення вучэбнага матэрыялу даць д/з, якое накіравана на развіццё і замацаванне ведаў, падрыхтоўку да далейшага навучання. |
Паведаміць д/з, даць інструктаж па яго выкананні. |
Уменне даваць метадычныя парады па выкананню д/з. |
Работа па інструктажу ў межах часу ўрока; запіс на дошцы заданняў. |
слова настаўніка |
11 этап. РЭФЛЕКСІЯ |
||||
Дапамагчы вучням асэнсаваць сваю дзейнасць (паспяховасць або недахопы). |
Выкарыстаць метады рэфлексіі (Астравы, адказы на пытанні, Мішэнь, Шкала самаацэнкі і г.д.) |
Уменне карэктна фармуляваць пытанні, выкарыстоўваць дарэчныя метады. |
Павышэнне эфектыўнасці авалодання вучнямі ВУНамі, стварэнне ўмоў для ўнутранай матывацыі на дзейнасць. |
розныя метады |