- •Ақпараттық-дидактикалық материал
- •4. Сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар: Негізгі білім бойынша:
- •4 Кесте Ауыз судың радиациялық қауіпсіздік көрсеткіштері
- •1 Сурет. Жер асты суларының орналасу схемасы
- •2 Сурет. Жер асты су көздерінен суды алушы су құбырының бас қондырғыларының жобасы
- •3 Сурет. Жер беткі су көздерінен суды алушы су құбырының бас қондырғыларының жобасы
- •4 Сурет. Артезиандық скважина құрылымының жобасы
- •5 Сурет. Шахты құдығы
- •6 Сурет. Өзендік су құбырының санитарлық қорғау аймағының 1 белдеуінің жобасы
- •Жер беткі су көздерінің сқа қорғау шаралары
- •7 Сурет. Горизонтальды тұндырғыштың жобасы
- •8 Сурет. Сүзгіштің жобасы
- •Ашықсу қоймаларынан су сынамасын алу әдісі.
- •Судың физикалық қасиетін зерттеу.
- •Судың органолептикалық көрсеткіштерін зерттеу.
- •2. Нитриттер азотын анықтау:
- •3.Нитраттар азотын анықтаудың 2 әдісі бар:
- •1 Әдіс:
- •2 Әдіс:
- •5. Сульфаттарды анықтау:
- •6.Темірді анықтау:
- •7. Судың кермектілігін анықтау:
- •8. Активті қалдық хлорды анықтау
2. Нитриттер азотын анықтау:
10 мл зерттелетін су мен 0,5 мл Грисс реактивін пробиркаға құяды
70-80ºС температурада 10 минут қайнатады.
Нитриттердің жуық мөлшерін кестеден анықтайды.
-
Жанынан қарағанда түстің өзгеруі
Үстінен қарағанда түстің өзгеруі
Нитриттер азотының мөлшері мг/л
Жоқ
Жоқ
0,001 тен төмен
Әрең көрінетін ақшыл қызыл (розовый)
Өте әлсіз ақшыл қызыл
0,002
Өте әлсіз ақшыл қызыл
Әлсіз ақшыл қызыл
0,004
Әлсіз ақшыл қызыл
Ашық ақшыл қызыл
0,02
Ашық ақшыл қызыл
Ақшыл қызыл
0,04
Ақшыл қызыл
Өте ақшыл қызыл
0,07
Өте ақшыл қызыл
Қызыл
0,2
Қызыл
Алқызыл
0,4
3.Нитраттар азотын анықтаудың 2 әдісі бар:
1 Әдіс:
1 мл зерттелетін суды пробиркаға құяды
1 кристалл дефиниламинды қосады
бірте-бірте концентрленген күкірт қышқылын қосады.
Көк сақиналардың пайда болуы суда нитраттардың барлығын көрсетеды
2 Әдіс:
Пробиркаға 10 мл зертелетін суды құяды
1 мл дисульфофенол қышқылын қосады
1 мл 10% аммиак ерітіндісін қосады
Барлығын араластырып, шайқап 20 мин кейін кесте арқылы азоттың судағы мөлшерін анықтайды
-
Жанынан қарағанда түстің өзгеруі
Нитраттар азотының мөлшері мг/л
Әрең көрінеді
0,5
Әрең көрінетін сары түс
1,0
Өте әлсіз сары
3,0
Әлсіз сарғылт
5,0
Әлсіз сары
10,0
Ашық сары
25,0
Сары
50,0
Күшті сары
100,0
4. Хлоридтерді анықтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаға құяды
2-3 тамшы азот қышқылын қосып қышқылдайды
10% күміс нитраты ерітіндісінен 3 тамшы қосады
судың лайлау деңгейін анықтайды.
Хлоридтердің жуық мөлшерін кесте бойынша анықтайды.
-
Тұнбаның мінездемесі
Хлоридтердің мөлшері
мг/л
Аз мөлшердегі бұлыңғыр
1-10
Қатты бұлыңғыр
10-50
Баяу тұнған үлпектер
50-100
Ақ түсті көп мөлшердегі ірітік тұңба
100 ден жоғары
5. Сульфаттарды анықтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаға құяды
1-2 тамшы тұз қышқылын құяды
3-5 тамшы 5% барий хлорид ерітіндісін қосып қайнағанға дейін қыздырады
Сульфаттың жуық мөлшерін лайлылық пен түскен тұнба бойынша кестеден анықтайды.
-
Тұнбаның мінездемесі
Сульфаттардың мөлшері
мг/л
Бірнеше минуттан кейін пайда болатын әлсіз бұлыңғыр
1,0-10
Дереу пайда болатын әлсіз бұлыңғыр
10-100
Қатты бұлыңғыр
100-500
Түбіне тез тұнатын көп мөлшердегі тұнба
500 ден жоғары
6.Темірді анықтау:
1. 10 мл зерттелетін суды приборкаға құяды
2. 2 тамшы концентрленген тұз қышқылын қосады
3. 4 тамшы 50% аммоний радонид ерітіндісін қосады.
4. Темірдің жуық мөлшерін кесте бойынша анықтайды.
-
Жанынан қарағанда түстің өзгеруі
Үстінен қарағанда түстің өзгеруі
Темірдің мөлшері мг/л
жоқ
жоқ
0,05 ден төмен
сәл көрінетін сарғыш- ақшыл қызыл
әлсіз сарғыш- ақшыл қызыл
0,1
өте әлсіз сарғыш-ақшыл қызыл
сарғыш-алқызыл, әлсіз
0,25
әлсіз сарғыш-ақшыл қызыл
ашық сарғыш-ақшыл қызыл
0,5
сарғыш- ақшыл қызыл
сарғыш-ақшыл қызыл
1,0
қарқынды сарғыш- ақшыл қызыл
сарғыш-ақшыл қызыл
2,0
сарғыш-ақшыл қызыл
алқызыл
2,0 ден жоғары