талапкер 9кл
.docxТӘУЕЛСІЗ ҚАЗАҚСТАН І.Тәуелсіздік жолындағы қадам. ІІ. Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық- саяси дамуы ІІІ Экономикалық даму ІҮ. Тәуелсіздік жағдайындағы мәдени құрылыс.
І.Тәуелсіздік жолындағы қадам. 1. Балтық бойындағы ұлттық-демократиялық қозғалыстар тарапынан жаңа одақтық шарт жасау туралы мәселе қойыла бастады. 1988 жылдан бастап. 2. Кеңес қоғамының дағдарысқа ұшырауы себептерін талдауға талпыныс жасалды. КСРО халық депутаттарының І съезінде. 3. Жаңадан сайланған КСРО халық депутаттарының І съезі өтті. 1989 жылы маусымда. 4.Алғаш рет балама кандидаттардың дауысқа түсу құбылысы көрініс берген , Қазақстанның Жоғарғы және Жергілікі кеңестеріне сайлауы өтті: 1989 жылы күз 5. 1989 жылдың маусымында Қазақстан КП Орталық Комитетінің бірінші хатшысы болып сайланған: Н.Назарбаев. 6. 1990 жылы кеңестік жүйеге ауыр соққы болып тиген оқиға. Ресей Федерациясының өз тәуелсіздігін жарялауы. 7. Жоғары Кеңестің ұйғаруымен Қазақ КСР-і Президентінің қызметі тағайындалды: 1990 жылы сәуірде 8. 1990 жылы сәуірде Жоғары Кеңестің мәжілісінде Қазақ КСР-інің Президенті болып сайланған: Н.Назарбаев 9. 1990 жылы 25 қазанда болған оқиға. «Қазақстанның мемлекеттік егемендігі туралы Декларация» қабылданды. 25- қазан Республика күні. -1920 жылы 20 шілдеде Қазақстан КП ОК- нңі кеңейілген ІҮ Пленумы жаңа одақтық шарттың жасалуын жақтаған баламасыз шешім қабылдады. 10. 1990 жылдың соңына қарай КОКП қатарындағы Қазақстандағы коммунистердің саны: 800 мыңдай * «Тамыз бүлігі» 1991 жылы 19-21 тамыз- бұл акцияны ұйымдастырушылар «Кеңес басшылығы» деп атап, КСРО- ны қалпына келтіруді мақсат етті. Елді басқару ме төтенше жағдай жүзеге асыру үшін төтенше жағдайлар жөніндегі мемлекеттік комитет(ТЖМК) құрылды * ТЖМК-ның жарлықтарына бағынбауды шақырған партиялар: «»Азат , «Желтоқсан», Қазақстанның социалистік партиясы. 11. Н.Назарбаев КОКП Орталық Комитеті Саяси Бюросы құрамынан шығатыны жөнінде мәлімдеді: 1991 жылы тамызда 12. 1991 жылы қыркүйектің 7-сінде болған Қазақстан Компартиясының төтенше сьезі қабылдаған шешім: Қазақстан Компартиясын тарату 13. Қазақстан Компартиясы таратылғаннан кейін, оның орнына құрылған жаңа ұйымның атауы: «Социалистік партия» 14. 1991 жылы желтоқсанның 8-күні үш славян мемлекеттерінің басшылары өзара келісіп, күшін жойғанын жариялаған шарт: КСРО-ны құру туралы 15. 1991 жылдың желтоқсанындағы ірі саяси оқиғалардың ең бастысы: КСРО-ның ыдырауы 16. 1991 жыл 8 желтоқсан – Минскідегі славян елдері басшыларының кездесуінде Тәуелсіз Мемлекеттер Одағын құру туралы шешім қабылданды. 17. КСРО өмір сүрген жылдар: 1922-1991 жж. 18. 1991 жыл 13 желтоқсан – Орта Азия республикалары мен Қазақстан басшыларының Ашхабадтағы кездесуі болды. 19. 1991 жылы Қазақстанда өрекпіген саяси ахуалдың қалыптасуына жел берген дисседент жазушы А.Солженицынның мақаласы: «Біз Ресейді қалай көркейтеміз?» *1991 жылы 17 наурызда жүргізілген референдумда, халықтың 94,1% Одақты сақтау қажеттігін жақтап дауыс берген болатын. 20. Тұңғыш рет Қазақ КСР-ң Президентіне сайлау өтті: 1991 жыл 1 желтоқсан. 21. Н.Назарбаев 1960 жыы еңбек жолын жұмысшы болып бастаған қала: Қарағанды облысы Теміртау. * 1973-1977 жж. Қарағанды металлургия комбинатында партком хатшысы, облыстық партия комитетінде екінші хатшы қызметтерін атқарды. 22. Н.Назарбаевтің 1984-1990 жж. Атқарған қызметі: Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы 23. Н.Назарбаевтің 1990 жылдың сәуірінен бастап атқарған қызмеі: Қазақ КСР-нің президенті. 24. Қазақстан Республикасы атауы қабылданды: 1991 жылы 10 желтоқсанда 25. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңы» қабылданды: 1991 жыл 16 желтоқсан. 16 желтоқсан- Тәуелсіздік күні 26. 1991 жылдың аяғына дейін екі аптаның ішінде Қазақстанның тәуелсіздігін таныған мемлекеттер саны: 18 * N N Q * 1992- 30- дан астам елді мойындады: АҚШ, Қтай, иранғ Пәкстан, Канада, Швейцария, т.б. 27. Қазақ халқының Қазақстан тәуелсіздік алғанға дейін екі жарым ғасырдан астам уақыт бойы патша отаршылдары мен большевиктік шовинистік аппаратқа қарсы болған көтерілістерінің саны. 400-ге жуық. 28. 1991 жылы желтоқсандағы Алматы кездесуінде бұрынғы Кеңес Одағын ойға түсірмес үшін жаңа шартта «одақ» деген сөз алмастырылды: «Достастық» сөзімен. 29. 1991 жыл 21 желтоқсан – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын құру үрдісі аяқталды. 30. 1991 жылы желтоқсандағы Алматы кездесуінде басшылары ядролық қаруға байланысты біріккен шаралар туралы келісімге қол қойған мемлекеттер. Қазақстан, Ресей, Украина, Белорусь. ІІ. Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық- саяси дамуы
31. «Қазақстан республикасының ұлттық қауіпсіздак туралы», «Қазақстан Республикасының ішкі істер әскерлері туралы» заңдары қабылдады: 1992 жылы шілде * «Қазақстан Республикасының Коннституциялық сотын сайлау туралы» ҚР Жоғарғы Кеңесінің қаулысы жарыққа шықты: 1992 жылы шілде 32. Тәуелсіз Қазақстанның Елтаңбасы (Ж.Мәлібеков, Ш.Уәлиханов) мен, Туының (Ш.Ниязбеков) жаңа үлгілері қабылданды: 1992 жылы 4 маусым 33. Тәуелсіз Қазақстанның Әнұранының(Мәтін: М.Әлімбаев, Қ.Мырзалиев, Т.Молдағалиев, Д.Дәрбіаева ; Әні: М.Төлебаев, Е.Брусиловский, Л.Хамиди(1944 жылғы нұсқасы сақталды.)) жаңа мәтіні қабылдады: 1992 жылы 11 желтоқсан *— Р S Н* Тәуелсіз Қазақстанның Әнұранының (Мәтін: Ж.Нәжімеденов, Н.Назарбаев; Әні: Ш.Қалдаяқов.)жаңа нұсқасы қабылданды: 2006 жылы 7 қаңтар 34. Тәуелсіз Қазақстанның Конституциясы қабылданды: 1993 жылы 28 қаңтар *— Р S Н* Негізі заң 4 бөлімнен, 21тараудан, 131баптан тұрады. *-Қазақстан унитарлы мемлекет *-Республика әр азаматының абыройлы міндеті, қасиетті борышы, парызы- Отанды қорғау. 35. 1993 жылы 28 қаңтарында қабылданған Конституциядағы қазақ тілінің мәртебесі: Мемлекеттік 36. 1993 жылы 28 қаңтарында қабылданған Конституция бойынша республикадағы биіліктің қайнар көзі: халық 37. Қазақстанда жергілікті кеңестер өщін-өзі тарата бастады: 1993 жылдың күзі 38. 1993 жылдың 13 желтоқсанындаЖоғарғы Кеңестің таратылғанын ресми түрде жариялаған: Жоғарғы Кеңестің төрағасы – С.Әбділдин 39. Қазақстанда Жоғарғы кеңес ресми түрде таратылды: 1993 жылы 13 желтоқсан. * 4 жылға уақыт ішінде Жоғарғы Кеңес 250- ден астам заңдар мен мемлекеттік маңызы бар қөұжаттарға жолдама берді. Олардың арасында ҚР Тәуелсіздігі туралы акт және тәуелсіз Қазақстанның жаңа Конституциясы бар. 40. Ірі азаматтық қозғалыс «Азаттың» ықпалымен құрылған партия: Қазақстан Республикасының партиясы 41. 1993 жылдың ақпанында дүниеге келген қоғамдық қозғалыс: Қазақстан халық бірлігі Одағы 42. 1993 жылдың соңына қарай Қазақстанда ресми тікелген саяси партиялардың саны: 3 43. 1993 жылдың соңына қарай Қазақстанда ресми тікелген саяси партиялар: Социалистік Партия, Қазақстан халық Конгресі, Қазақстан республикалық партиясы 44. . 1993 жылдың соңына қарай Қазақстандағы қоғамдық саяси бірлестіктердің саны. 300-н астам. 45. 1993 жылғы Қазақстандағы ірі ұлттық-мәдени құрылымдар саны. 11. 46. 1993 жылдың соңына қарай Қазақстандағы қоғамдық қозғалыстардың ел арасындағы беделді әрі танымалы: «Невада-Семей», «Азат», «ҚХБО» 47. 1994 жылдың сәуірдің 19- ында жұмыс істей бастаған жаңа парламенттің төрағасыболып сайланған: Ә.Кекілбаев. * Кейбір учаскелерде сайлау тәртібінің бұзылуына байланысты 1995 жылы көктемде таратылды. 48. 1995 жылдың 26 сәуіріндегі референдумға қатысушыларға қойылған сұрақ: «Сіз 1991 жылы бірінші желтоқсанда бүкіл халық сайлаған Президент Н.Назарбаевтың өкілеттік мерзімін 2000 жылдың бірінші желтоқсанына дейін ұзартуға келісесіз бе?» 49. Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданды: 1995 жылды 30 тамызда *— Р S Н*- Конституция 9 бөлім, 98 баптан тұрады. *- Қос азаматтыққа жол берілмеді. 50. Қазіргі Конституция бойынша Қазақстандағы басқару формасы: Президенттік 51. 1995 жылғы Конституция бойынша Қазақстанның парлметіндегі тұрақты жұмыс істейтін екі палата: Сенат пен Мәжіліс 52. Сенат пен Мәжілістен тұратын жаңа Парламент тұрақты жұмыс істей бастады: 1996 жылдың 30 қаңтарынан 53. Президент жарлығымен Қорғаныс Комитеті Қазақстан Республикасының Қорғаныс Министрлігі болып құрылды: 1997 жылы 7 мамыр 54. Тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Қорғаныс Министрі: Сағадат Нұрмағамбетов
Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық жағдайы.
55. 1992 жыл 2 наурыз- БҰҰ мүше болып қабылданды 56. 1992 жылы 8 шілдеде Финляндияның астанасы Хельсинкиде Қазақстан мүше болған ұйым: Еуропа Қауіпсіздің және Ынтымақтастық Ұйымы. (ЕҚЫҰ) 57. Алғашында «Шанхай бестігі» (кейінне Шанхай ынтымақтастық ұйымы) басшыларының алғашқы кездесуі өтті: Шанхай 1996 жылы 16 сәуір 58. Шанхай ынтымақтастық ұйымы басшылары 1998 жылы бас қосқан қала: Алматы. 59. Қазақстан мен Қытай арасындағы жалпы көлемі 1000 шаршы шақырым болатын даулы жердің мәселесінің шешімі: 57 % Қазақстанға 43% Қытайға жатады деп шешілді. 60. Қазақстандың студенттер шетелдердің оқу орындарыдна білімін жетілдіруге мүмкіндік алған бағдардама: «Болашақ»
ІІІ Экономикалық даму
61. Республикада Президенті Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі Президиумының келісімімен бағаны еркіне туралы жарық көрді: 1992 жылы 6 қаңтар * Басты себеп- 1992 жылдың басынан Ресейде бағаның босатылуы. 62. Республика дихандары астықтан рекордты түсім- 33 млн т өнім жинауға қол жеткізді: 1992 жыл. * 1994 жылы республикада егіс алаңы 6 млн га дейін қысқарды. 63. 1993 жылы 15 қараша.- Қазақстанда ұлттық валюта – теңге айналымға енгізілді 64. Республика үкіметінің бағдарламасы бойынша жүргізілген жекешелендірудің бірінші кезеңі аяқталды: 1993жылдың соңы 65. Қазақстанда жекешелендірудің ІІ кезеңі басталды: 1994 жылы көктем. 66. «Қазақстан Республикасының зейнетақыме қамтамасыз ету туралы»заң күшіне енді: 1998 жылы 1 қаңтар.
*— Р S Н* 1. 1993 жылың қазан айында республикада 3,5 мыңнан астам кооператив, 15 мыңнан астам шағын кәсіорын және : 11 мың жеке кәсіпорын жұмыс істеді. 2. 1993 жылы ауылдарда құрылған феремрлік және шару қожалықтарының саны: 15 мыңға жуық. 3. 1993 жылы Коммерциялық банктардың саны160-қа, түрлі биржалар саны жетті: 37 4. 1993 жылы жекешелендірген кәсіпорын саны: 7000 5. 1993 жылы ауыл шаруашылығындағы жеке сектордың үлесі оның жалпы өнімінің неше пайызын құрады: 35 6. 1990-1995 жылдар арасында қазақстандықардың өмір жасының ұзақтығы неше жасқа қысқарған: 4,7 жасқа 7. 1990-1995 жылдар арасында білім алушылардың мөлшері неше пайызға азайды: 39 8. 1990-1995 жылдар арасында ұлттық табыс мөлшері : 7 есе кеміді. 9. 1998 жылдың аяғында ел экономикасының 90% қолында болды: жеке сектордың 10. 1998 жылдың аяғында 500 мыңға жуық жеке шаруашылық өкілдерінің тобы дүниеге келді: кәсіпкерлер. 11.Жекешелендіру ісі жүргізілді: 1994 жылы 12. Мемлекеттік меншікті мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру бағдарламасы жасалған жыл: 1991 жыл.
ІҮ. Тәуелсіздік жағдайындағы мәдени құрылыс.
67. «Тарихи ақтаңдақтарды» әйгілеп, бұқаралық сананы көтеру мақсатында Республика Президентінің жарлығымен 1999 жыл жарияланды: «Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы» * 1998 жыл: «Халықтар тұтастығы мен ұлттық тарих жылы» *1999 жыл: «Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы» 68. Республика үкіметі «Қазақстан Республикасында тарихи сананы қалыптастыру тұжырымдамасын » мақұлдады: 1995 жыл. 69. 1998 жылдан бастап Ш.Уәлиханов атындағы тарих және этнология институты шығара бастаған жаңа журнал: «Отан тарихы» * Тарихқа жаңа көзқарас қалыптастыруға үлес қосқан әл-Фараби атындағы ҚазМҰУ- дың журналы: «Хаббаршы» 70. 1999 жылы жарық көрген Н.Назарбаевтың кітабы. «Тарих толқынында». 71. XX ғасырдың соңында ЮНЕСКО-ның шешімімен 150 жылдық мерейтойы тойланған қазақтың ұлы ақыны: А.Құнанбаев 72. 1996 жылы ЮНЕСКО деңгейінде 150 жылдық мерейтойы өткен «ХХ ғасырдың Гомері» атанған ақын. Жамбыл. 73.1997 жылы 100 жылдық мерейтойы дүниежүзілік және жоғары интеллектуалдық деңгейде аталып өткен жазушы, ғұлама ғалым: М.Әуезов 74. 1999 жылы ЮНЕСКО-ның шешімімен 100 жылдық мерейтойы тойланған ғұлама ғалым Қ.Сәтбаев * 1999 жлы сәуірдің 13 мен 23 аралығында Қ.И.Сәтбаевқа «Қазақстан ғылым- кешегіден бүгінге» деген тақырыпта көрме жұмыс істген қала: Париж. 75. 2005 жылы 5 томы жарық көрген Ұлттық энциклопедия: «Қазақстан» * Қазақстан Тәуелсіздігінің 10 жылдығына орай екі тілде жарық көрген энциклопедиялық анықтама: «Қазақстан Рсепубликасы» 76. Дүние жүзі тілдерінің даму заңдылықтарын саралаған «Жазу тілі» кітабының авторы. О.Сүлейменов. 77. Адам бойындағы ізгі қасиеттердің көмескіленуі мәселесін көтерген М.Шахановтың кітабы: «Өркениеттің адасуы» 78. Қаракерей Қабанбай туралы жазылған Қ.Жұмаділовтың диалогиясы: «Дарабоз» 79. Ә.Нүрпейісовтың Арал және ондағы адам тағдыры туралы романы: «Соңғы парыз» 80. Жанр табысы деп табылған Е.Рахмадиевтің, Ә.Кекілбевтың либеттосы бойынша жазылған опера: «Абылай хан». * 1999жылы Республика парламенті қабылдаған «Білім туралы заң» бойынша негізгі мектеп: 9 сынып көлемінде аяқталды. 81. «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы» қабылданды: 2004 жылы. 82. XX ғасырдың басындағы Республикадағы мектептердің саны: 8 мыңнан астам * Оқушылар саны: 3 млн- нан астам 83. Дүние жүзі қазақтарының құрылтайы өтті: 1992 жылы қыркүйек, қазан (Алматы) 84. 1992 жылы шетелдерде тұрып жатқан қазақ диаспорасының саны: 3 млн. 200 мың (32пайыз) 85. Дүние жүзі қазақтарының тұңғыш құрылтайында сөз сөйлеген Түркиядан келген қадірменді қария, «Алаш» сыйлығының иегері: Халифа Алтай 86. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың жасаған баяндамасы «Құшағымыз бауырларға ашық» 87. Дүние жүзі қазақтары қауымдастығының төрағасы. Н.Назарбаев. 88. Президент Н.Назарбаевтың болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілік сезіміміздің көрінісі деп бағалаған стратегиясы: «Қазақстан 2030» 89. «Қазақстан 2030» даму стратегиясының қоғамның ұзақ мерзімді жеті басым мақсаттарының біріншісі: Ұлттық қауіпсіздік 2.Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы. 3. Экономикалық өрлеу. 4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл- ауқаты. 5. Энергетика ресурстары.; 6. Инфрақұрылым, көлік және байланыс.7. Кәсіпқой мемлекет 90. Қазақстан Республикасының астанасын Ақмолаға көшіру жайлы Президент жарлығы шықты: 1995 жылы. 91. Қазақстан Республикасының астанасы Алматыдан Ақмолаға көшірілді: 1997 жылы. 92. Жаңа астананың ресми тұсаукесер рәсім өтті: 1998 жылы маусым. 93. Астана қаласының 1998 жылға дейінгі атауы: Ақмола 94. 1998 жылғы Парламент шешімімен Конституцияға енгізілген өзгеріс бойынша Президенттің өкілдік мерзімі : 5 жылдан 7 жылға ұзартылды * Үміткер жасының 65- тен аспауы керектігін айқындайтын шек алынып тасталды. 95. 1989 жылғы халық санағы бойынша Қазақстанда тұратын республика тұрғындарының саны: 16 млн. 199,2 мың адам 96. 1999 жылғы халық санағы бойынша Қазақстанда тұратын республика тұрғындарының саны: 14 млн. 952,7 мың адам 97. 1999 жылғы халық санағы бойынша республика тұрғындарының арасындағы қазақ халқының үлесі: 53,4 % * Қалалы елді мекендерде тұрғындар -56%, ауыл халқы- 44% 98. 2004 жылы қыркүйекте Парламент Мәжілісінің кезекті сайлауы алдында саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша ресми тіркелген партиялар саны: 12 99. 2001 жылы үкімет құрамы мен басқа да билік құрылымындағы жас олигархтар ұйымдастырған қоғамдық қозғалыс: «Қазақстанның демократиялық таңдауы» * Кейінірек осы Қозғалыстың негізінде құрылған екі саяси партия: «Ақ Жол», «Қазақстанның демокраятиялық таңдауы» 100. «БАҚ туралы» заң Парламент қабылдады- 2004 жыл. * N N Q *Қосымша деректер Ғарышты игеру 1. 1991 жылы 2 қазнда алғашқы қазақстандық ғарышкер Т.Әубәкіров ғарышқа ұшты 2. 1994 жылы шілде екінші қазақ ғарышкер «Союз ТМ-19» ғарыш кемесінің борт инженері Т.Мұсабаев ғарышқа аттанды. Қазақстан халықтарының тұңғыш форумы 1. 1992 жылы 14 желтоқсанда Алматыда Қазақстан халықтарының форумы өткізілді. Президенттің Бейбітшілк және рухани татулық сыйлғығы тапсырылды. Қазақстан халықтарының Ассамблеясы 1. 1995 жылы 1 наурыз- Мемлекет басшысы жанындағы қоғамдық кеңесші орган- Қазақстан халықтарының Ассамблеясыныңқұрылды. 2. 1995 жылы 24 наурыз- І сессиясы Көппартиялық 1.1991 жылы 7 қыркүйек- «Қазақстанныңсоциалистік партиясы» 2. 1991 жылы күз- «Қазақстанның коммунистік партиясы» 3. 1991 ж қыркүйек- Қазақстанның азаматтық қозғалысы «Азат» негізінде «Қазақстанның Республикалық партиясы» 4. 1991 жылы 5 қазан- «Қазақсанның Халық Конгресі партиясы» 5. 1991 жылы қараша- «Қазақстанның демократиялық прогресс партиясы» 6. 1993 жылы ақпан- «Қазақстанның халық бірлігі» 7. 1994 жылы желтоқсан- «Қазақстанның халықтық- кооперативтік партиясы» 8. 1995 жылы қаңтар- «Қазақстанның өрлеу партиясы» 9. 1995 жылы басы- «Қазақстанның аграрлық партиясы» 10. 1995 жылы жаз- «Қазақстанның демократиялық партяиясы» 11. 1998 жылы қараша- «Ақ жол» қоғамдық қозғалысы 12. 1999 жылы қаңтар- «Отан» 13. 1999 жылы 14 қаңтар- «Қазақстанның отаншылдар» партясы 14. 2001 жылы қараша – «Қазақстанның демократиялық таңдауы» атты қоғамдық- саяси бірлестік 15. 2003 жылы желтоқсан- «Асар» партиясы құрылды. Тарихи анықтама -1913-1915- Аграрлық –демократиялық бағыттағы «Айқап» журналы (бас редакторы М.Сералин) -1913-1918 ж- Либералдық- демократиялық бағыттағы «Қазақ» назеті шықты -1914 ж. 1 тамыз- 1918 ж. 11 қараша Бірнші Дүниежүзілік соғыс -1916 ж. 25 маусым- Патшаның Орта Азия мен Қазақстан бұратаналарын майдан шебіндегі қорғаныс құрылыстарын салу жұмыстарына шақыру туралы жарлығы. 19 –дан 43- жас аралығындағы 500 мыңдай жігіт алынатын болды. Жарлық -1916 жылғы ұлт- азаттық қозғалысың себеп болды. -1916ж.шілде- тамыз- Қазақ демократияшыл зиялыларының халыққа үндеуі. -1916 ж.23 тамыз- генерал Курпаткиннің құпия бұйрығы бойынша әскерге алудан босатылғандар: қызметтегілер, мұсылман дінбасылары, бұратаналардан шыққан полиция қызметекерлері, есепшілер мен бухгалтерлер. -1916-1917 ж.- Қазақстан мен Орта Азиядағы ұлт- азаттық көтеріліс. -1917 ж. 27 ақпан- Ресейдегі Ақпан буржуазиялық –демокартиялық революциясы -1917 ж.- Уақытша Үкіметтің,еңбекшілер Кеңестері мен қазақ комитеттерінің құрылуы. -1917ж – Бүкілресейлік мұсылман съезі -1917ж- Майданға алынғандарды қайтару. -1917ж- Орынбордағы І Бүкілқазақ съезі. -1917ж- «Шура ислами» партиясының құрылуы. -1917ж 25 қазан- Ресейдегі Қазан революциясы. -1917 ж. 21- 26 шілде- Жалпықазақ съезі «Алаш» партиясын құрды. -1917ж- «Үш жүз» партиясының құрылуы -1917 ж- Меркеде «Қазақ жастарының революциялық одағы» (Т.Рысқұлов) құрылды -1917ж- С.Сейфуллин Ақмола қаласында «Жас қазақ» ұйымын құрды. -1917ж.қазан- 1918 ж.наурыз- Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы -1917 ж.қараша-1918ж.ақпан- «Қоқан автономиясы» (М.Тынышпаев, М.Шоқай) -1917ж.желтоқсан- Орынбордағы ІІ Жалпықазақ съезі. «Алашорда» үкіметі құрылды. (Басшысы- Ә.Бөкейханов). Астанасы- Семей қаласы -1918 ж. қазан- наурыз- Қазақстнада Кеңес өкіметінің орнуы. Оңтүстік және солтүстік аудандарында бейбіт жолмен орнауы -1918 ж.желт. –Сырдария облысында Кеңес өкіметінің орнауы (Ташкент- қарулы күреспен) -1918 ж.мамыр- Міндетті әскери міндеткерліктің енгізілуі. -1918 ж.көктем- В.И.Лениннің ірі өндіріс орындарын национализациялау туралы Декреті шықты. – 1918. Мамыр- Чехословак корпусының бүлігі – 1918 ж.мамыр- 1920 маусым- Қазақстандағы шетел интервенциясы мен Азамат соғысы. -1918ж.тамыз- қараша- Ә.Жангелдиннің интернационалдық отрядының экспедициясы—– 1918ж.тамыз-1919 жылы .шілде- Солтүстік Жетісудағы Черкасск қорғанысы -1919ж.қаңтар- азық түлік салғырты -1919ж. 19 қыркүйек- Орынбордың Қазақтанға қосылуы туралы шешім қабылданды -1920 ж.маусым- Верныйдағы антикеңестік бүлік. -1920 ж. 26 тамыз- Қырғыз (Қазақ) АКСР-нің құрылуы -1920 ж. – ҚАКСР еңбекшілерінің құқығы декларациясы. -1920-1924 – Автономиялы Қырғыз (Қазақ) Кеңестік Социалистік Репсубликасының бірінші астанасы- Орынбор қаласы. -1921ж. жаз- Құрғақшылық, аштық. -1921ж. наурыз- Жаңа экономикалық саясатта көшу (Х партия съезінің азық- түлік салығымен алмастырылуы) -1921 ж, 14 наурыз- Түркістан Республикасы ОАК- нің Верный қаласы атын Алматы деп өзгерту туралы Декреті. -1921ж.- «Қосшы» одағы құрылды -1921-1922ж.- Жер-су реформасы (ЖЭС-тің құрамдас бөлігі), қазақтарға патша тартып алған жерлер қайтарылды -1922ж. көктем- Қазақ даласында «Қызыл керуен» кешенді экспедициясы жіберілді, Ә.Жангелдин басқарды , экспедиция Орынбордан Семейге дейін жол жүріп өтті, мақсаты- Кеңес өкіметтің декреттерін насихаттау, мен ұлттық саясатты түсіндіру -1923ж.қараша- Қазақстан ОАК «Іс қағаздарын Қырғыз (Қазақ) тілінде жүргізу туралы» декрет қабылдады. -1924ж.- Орта Азия республикаларының ұлттық- мемлекеттік шекарасын белгілеу. Қазақ жерлерінің тұтастай ҚАКСР құрамына енуі. -1924ж. қаңтар- «Сауатсыздықты жою» қоғамы құрылды -1924ж. 27 қазан- КСРО ОАК қаулысымен Қазақ АКСР құрамына АКСР- нің әкімшілік бөлінісін қайта құру 1925 жылдың басына қарай аяқталды. Тұрғындар саны 1468 адамға көбейіп, 5230 мың адамға жетті. 1926 жылы тұрғындарының 61,3 пайызын құрады. Қазақ АКСР- інің астанасы- Ақмешіт. -1925ж.- Қазақ халқының тарихи дұрыс атауын қалпына келтіру және Қырғыз АКСР- ін Қазақ КСР-і деп қайта құру. -1925ж- Қазақ АКСР-і астанасын Орынбордан Қызылордағы көшіру – 1925-1933жж.- РК(б)П Қазақ өлкелік комитетінің бірінші хатшысы Ф.И.Голощекин. азақ ауылдарының «Кіші қазан» бағыы. Басшылықтың әміршіл- әкімшілік әдісі – 1926ж. 13 қаңтар- Қазақ мемлекеттік драма театрының ашылуы -1926-1937ж.- Өндірісті индустрияландыруды өткізу. -1925- 1932- Ұжымдастыру. Тұрғындар 2 млн адамға (қазақтар) кеміді немесе 49 пайызға азайды. -1927-1931ж.- Түркістан Сібір темір жолы құрылысы. 1929 жылы мамырда құрылыста 39,5 мың жұмысшы мен қызметкер істеді -1928ж.- Алғашқы жоғарғы оқу орны- Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының ашылуы. -1928 ж.-1932ж- Бірнші Бесжылдық жылдары -1928ж. 27 тамыз- Қазақстан ОАК пен ХКК «Аса ірі және жартылай феодал байларды тәркілеу және жер аудару туралы» Декретке қол қойды -1928ж- «қызыл астана құрылысының араңдатушылығы ашылды», яғни талантты сәулетішелр мен инженерлер тобы (П.Буддаси, С.Голдгор, М.Тынышпаев, т.б. ) қуғындалды. -1928ж. тамыз- 1933ж. 1- жартысы- Ірі байлардың шаруашылықтарын тәркілеу. 145 мың -1929 ж.- Мал дәрігерлік институты -1929ж.- Қазақ жазуы араб әрпінен латын әрпіне көшірілді. -1929ж.- Қазақ АКСР-і астанасын Қызылордадан Алматы қаласына көшіру. -1929-1933ж.- Күштеп ұжымдастыр. Тұрғындардың аштықтан жаппай қырылуы мен республикадан тыс жерлерге көшуі. -1930ж.- Жаппай саяси қуғын-сүргін. 27 мыңнан астам адам атылды. ГУЛАГ- та 101 мың қазақстанық отырып шықты. -1930. 4 сәуір- Ж.Аймауытов ату жазасына кесілді. -1930-1932ж. –Қазақстандағы ашаршылық. -1931 ж.- Медицина институты -1931ж. желт.- Сауатсыз тұрғындарды жаппай міндетті оқыту енгізілді. -1931-1932ж.- Қазақстаннан 1 млн 700 мың адам шетелге кетті, -1931-1933 ж.- 6,2 млн республика тұрғынының 2,1 млн-ы аштан қырылды. 40,5 млн малдан 4,5 млн қалды. -1932ж.- Сталинге аштыққа байланысты апаттың көлемі туралы республика қайраткерлерінің бір тобы хат жазды. Ғ.Мүсрепов, М.Ғатаулин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев.(«Бесеудің хаты») -1933ж.- Аштықпен байланысты апат көлемі туралы Тү.Рысқұловтың Сталинге хат жазды -1934ж.- ҚазМУ-дің құрылуы -1936 ж.9- ақпан-ҚАКСР ОК қаулысы- «қазақтар», «Қазақстан» деп жазуға шешім қабылдады, -1936ж. – Қазақ АКСР-ің одақтық республика етіп қайта құру (ҚазКСР) -1937 ж. наурыз- Қазақ КСР-і Конституциясы қабылданды. -1937-1951ж.- халықтарды Қазақстанға күштеп көшіру -1939 ж.- Қазақстан тұрғындарының сауаттылығы 65 пайыз, ал қазақтар арасында 44 пайызға жетті. -1939ж. 1 қыркүйек- 1941ж. 22 маусым- Екінші дүниежүзілік соғыс – Ұлы Отан соғысының басталуы. Ұлы Отан соғысы. Соғыстағы армия қатарында 1 196 164 қазақстандық болды. Шығын шамамен -410 мың адам. -1941ж. 16 қараша- Мәскеу түбіндегі Дубосеково разъезінде 28 панциловшы- батырлар ерлік көрсетті. -1945 ж. 9мамыр- Фашистік Германияны талқандаған Жеңіс күні. -1945ж. 2 қыркүйек – Екінші дүниежүзілік және Ұлы отас соғысы аяқталды. -1946ж. наурыз. -1946-1950 жылдарға арналған КСРО- ның соғыстан кейінгі қалпына келтіру мен халық шаруашылығын дамытудың бесжылдық жоспары туралы заң қабылдады, -1946.- Қазақ КСР ҒА құрылды (президенті- Қ.И.Сәтбаев.) -1947 ж.- Ақша ревормасы -1947ж. желтоқсан- Азық –түлік және өндірістік тауарлардың карточкалық жүйесі жойылды. -1947ж. – Е.Бекмахановтың «ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан» атты моногрфиясы жарық көрді, осы кітабы үшін ол буржуазияшыл-ұлтшыл деп жарияланды, – 1949 ж.- Семей ядролық полигонындағы жер үсті жарылысы (полигон: Семей, Павлодар, Қарағанды облыстарының түйіскен жерде) -1952 ж.- Е.Бекмахановтың сот алқасы 25 жылға соттады. -1953ж. 5 наурыз- И.В.Сталин қайтыс болды. -1954ж.- Е.Бекмаханов Қазақстанға оралды. -1954ж.- Тың және тыңайған жерлерді игерудің басталуы, екі жылға есептелген тың көтеру жоспары бір жылда орындалды, тыңға арналған жер өндеудің тиімді жүйесі 20 жылдан кейін жасалды. -1954-1959 ж.- Қазақстан тыңын игеруге 20 млрд. Сом жұмсады -1954-1962ж.- Тың игеруге КСРО- ның еуропалық бөлігінен 2 млн адам келді. -1954-1965ж- Қазақстанға өндіріс пен транспортта жұмыс істеуге 0,5 млн адам келді. -1956ж.- Байқоңыр ғарыш кешенің іске қосу. -1956ж. – Жалпыға бірдей міндетті жетіжылдық білім беруді енгізу. -1957 ж. Экономикалық аумақтық ұстаным бойынша басқаруды қайта құру. Совнаркомдар құру. – КОКП ХХ съезі тауар ақша қатынасын тікелей тауармен алмастыру идеясын көтерді. – КОКП ХХ съезі Сталиннің жеке басына табынушылықта айыптады. – КОКП ХХІ съезі –коммунистік қоғамның кең көлемді құрылысына бағыт алу. – 1959 ж.- Металлургия комбинатындағы құрылысшылардың ауыр жағдайына байланысты Теміртау қаласындағы толқулары. -1959ж.- Жаппай міндетті сегізжылдық білім берудің енгізілуі. -1959 ж.- Елге санақ жүргіу. Республика тұрғындарының саны- 9295 мың қазақтар -2787 мың. -1960ж.- Д.Қонаев Қазақстан Компартиясы ОК бірінші хатшысы болып сайланды. (осы қызметі 1986 жылғы желтоқсанға дейін атқарды) -1961 ж.- Ақмола қаласы атын Целиноградқа (Хрущев бастамасымен) -1961ж. 1сәуір- Байқоңырғарыш айлағының басқарылатын ғарыш кемесінің ағаш ұшырылуы. -1963ж.- Ядролық қаруды ада, ғарыш кеңістігінде және су астында жаруға тыйым салу туралы шарт. -1965 ж.- Шаруашылық реформа: өнеркәсіп салалары бойынша одақтық- республикалық министрліктердің құрылуы (Совнархоздар таратылды) -1969ж.- Даман аралында, Жалаңашкөл көлінде Қытаймен қарулы қақтығыс. – ХХ ғ. 60-70 жылдары – Сауатсыздықты біржолата жою. – ХХғ. 70-ж. И.Н.Худенконың ауыл шаруашылығын басқарудың экономикалық әдістерін пайдалану жөніндегі бастамасы. -1970ж.- Жалпыға бірдей міндетті орта білім беруді реттеу. 1974-1977ж.- Екпінді құрылыстрға комсомолдық жолдамамен 25 мыңнан аса жігіттер мен қыздар жіберілді. -1977 ж. –КСРО Конституциясын қабылдау -1978ж.- Қазақ КСР Конституциясын қабылдау. -1979ж.- Қазақстанда неміс автономиясын құруға қарсы Целиноград тағы шеру -1979ж-1988ж.- Ауған соғысы. Оған 21979 қазақстандық қатысты, академик А.Д.Сахаров Ауғанстанға әскер кіргізуге қарсы шықты. – 1980ж ж.—Экономикадағы, саясаттағы дағдарыс. 1982ж.- Азық- түлік бағдарламасының қабылдануы. -1985ж. наурыз- М.С.Горбачев КОКП ОК бас хатшысы болып сайланды. 1985ж. сәуір- КОКП ОК сәуір Пленумы қайта құруға бағыт ұстады. 1985-1991жж.- КСРО- да өткен мемлекеттік мекемелер жүйесін қайта құру (перестройка) 1954-1986ж- Республикда қазақ тілінде 600- ден астам мектеп жабылды. -1960-1962 және 1964-1986ж- Республиканы қонаев басқарды. -ХХғ. 80ж. 2 жартысы- Экономикадағы дағдарыстық жағдай. -1986ж. 16 желтоқсан- Қазақстан компартиясы ОК Ү Пленумы Қонаевты орнынан алып, бінші басшысы қызметіне Колбинді сайлады. -1986ж. 17 желт.-18желт- Алматыдағы жаппай толқулар, Қазақстаннан басқа республикаларға 9 мыңнан аса қазақ жастары кетуге мәжбүр болды. -1987ж.- Республиканың халық шаруашылығы құлдырай бастады. -1988ж.- Ш.Құдайбердіұлы, А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев,Ж.Аймауытов, М.Дулатовтар ақталды. -1989- Қарағанды шахтерлерінің ереуілі. -1989- «Невада- Семей» О.Сүлейменолвтың экологиялық қозғалысы -1989ж.- «Әділет » тарихи –ағарту қоғамы құрылды. -1989ж. 15 ақпан- Кеңес әскерлерін Ауғанстаннан шығару. -1989ж.- Н.Ә.Назарбаевты Қазақстан Компартиясы ОК Бірінші хатшылығына сайлау. -1989ж. маусым- Қордаланған, шешілмеген әлеуметтік проблемалар Жаңаөзендегі жаппай тәртіпсіздікке ұрындырды, ол тәртіп қорғау органдары және әскер көмегімен басылды. 1989ж 22 қыркүйек.- «Тілдер туралы Қазақ КСР» заңы қабылданды, қазақ тілі- мемлекеттік тіл болып жарияланды. -1989ж.- Санақ жүргізу. Республика тұрғындары – 16 млн 465 мың адамға жетті. 1990ж.- «Азат» азаматтық қозғалысы құрылды (1991ж. күзден- саяси партия) -1990ж.- «Алаш», «Бірлік», «Желтоқсан» қозғалыстары пайда болды. 1990ж. – Қазақстанның социал –демократиялық партиясы құрылды. 1990ж. сәуір.- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Назарбаевты Қазақ КСР-інің Президенті еіп сайлады -1990ж- Президент «30-40 жылдар мен 50- жылдардағы заңсыз қуғын- сүргіннен жапа шеккен, ақтлған азаматтарға көмек көрсету жөнідегі шаралар туралы » Жарлыққа қол қойды. -1990ж.- Сауд Арабиясы қатысуымен- шетелмен бірлескен алғашқы банк –«әл- Барака- Банк Қазақстан» құрылды -1990ж. 25 қазан- Қазақстанның мемлекеттік егемендігі туралы Декларациясы қабылданды. 1990ж- Ақшаның құнсыздануы, инфляция, бағаның өсуі, халық тұынатын тауарлардың жетіспеуі 1991ж. – Қазақстан Компартиясының кезектен тыс және төтенше съезі коммунистік партияны таратуға шешім шығарды; жаңадан құрылған партия социалистік деп аталды. 1991ж.- Қазақстан комсомолы Қазақстан Жастары Одағы деп өзгертілді -1991ж. – Қазақстанда 48 кәсіби театр, 19 ұлттық- мәдени орталық жұмыс істеді. -1991ж. қазан.- тұңғыш қазақ ғарышкері Т.Әубәкіров ғарышқа ұшты. 1991ж. желт. – Назарбаев бүкілхалықтық сайлауда Қазақстан Президенті болып сайланды -1991ж.тамыз- Мәскеудегі мемлекеттік төнкеріс жасауға әрекет. 1991ж.- Қазақ КСР Қауіпсіздік Кеңесінің құрылуы -1991ж.- Одақтық бағыныстағы мемлекеттік кәсіпорындарының Қазақ КСР үкіметі қарамағына өтуі. -1992ж. қаңтар- Қазақстанның алғашқы алтыны. -1991ж. Қазақ КСР- інің алтын қоры мен алмаз қорын құру. 1991ж.- Семей ядролық полигонының жабылуы 1991ж- «Қазақстан халық конгресі» партиясының құрылуы -1991ж.- Қазақ КСР атауын Қазақстан Республикасына ауыстыру. – 1991ж – Қазақстан президентінің «Қазақстандағы 1986 жылғы 17-18 желтоқсандағы оқиғаларға қатысқаны үшін жауапқа тартылғандарды ақтау туралы» Жарлығы – 1991ж 10 желтоқсан. – Алматыда – Президент инаугурациясы өтті. – 1991 ж. 16 желтоқсан- «Қазақстан Республикасының Мемлекет Тәуелсіздігі туралы» Коституциялық заңы қабылданды – 1991ж 8 желтоқсан- Минскідегі РКФСР; Белоруссия, Украина басшыларының басқосуы; ТМД құру. – 1991ж 21 желтоқсан- 11 бұрыңғы одақтық республика Алматыда ТМД құрылғаны туалы хаттамаға қол қойды, баспасөз конференцясын Н.Ә.Назарбаев ашты. – 1991ж -инфляцияның күшеюі, тұрғындарының басым бөлігі тұрмыс деңгейінің төмендеуі. – 1991ж- Нарықтық экономикаға бағыт алу; – 1991ж- Қазақстанның ЕҚЫҰ мүшелігіне қабылдануы. -1922ж. 30 желтоқсаннан-1991ж. 26 желтоқсаны- КСРО өмір сүрген кезең. – 1992ж.- Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін құру. -1992ж.- қаңтар- Қазақстанды тәуелсіз мемлекет ретінде әлемнің 30- дан аса мемлекеті таныды -1992ж. қазан- Қазақстанның халықаралық Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымына мүшелікке қабылдануы. -1992ж. 29 қыркүйек—Қазақтардың дүниежүзілік алғашқы құрылтайы – 1992ж.- Мемлекеттік рәміздер бекітілді. -1992ж. желтоқсан- Қазақстан халықаралық форумы -1993ж. 28 қаңтар- Қазақстан Республикасындағы Конституциясы қабылданды -1993ж. 15 қараша- Қазақстан Республикасыныңң ұлттық- валютасы – теңге енгізілді. -1993ж. – Н.Ә.Назарбаев Лиссабон хаттамасына қол қойды.онда Қазқстан ядролық қарусыз аймақ деп жарияланды – 1994 ж. наурыз- Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі сайлауы -1994ж. сәуір- Министрлері Кабинетінің энергиямен қамтамасыз ету бағасын босату туралы қаулысы. -1994ж. Қазақстан мен Ресей Федерациясы арасындағы Байқоңыр ғарыш айлағын мерзімін ұзарту құқығымен Ресейге 20 жыл мерзімге жаңа жалға беру туралы келісім. -1994ж. – Қазақстан Қырғызстан, Өзбекстан арасында біртұтас экономикалық кеңістік- Орталық Азия одағын құру туралы шартқа қол қойды. -1995ж. 30 тамыз- Бүкілхалықтық референдумда Қазақстан Республикасының екінші Конституциясын қабылдау -1995 ж. 28 қаңтар- Екі палаталы Парламент сайлау өтті. 1995ж.- Қазақстанның «Ислам конференциясы» ұйымына қабылдануы 1996ж. наурыз- Ресей, Қазақстан, Белоруссия, Қырғызстандағы экономикалық және гуманиарлық саладағы интеграцияны тереңдету туралы шартқа қол қойылды (1998 жылы Тәжікстан республикасы қосылды) -1997ж. –Қазақстан Республикасының эконмикасында шетел капиталы барынша тартуға бағдар. -1997ж.- Ел астанасын Ақмола қаласына көшіру -1997ж.- Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы- «Қазақстан -2030» жариялануы -1997ж.- «Қазақстан республикасындағы тілдер туралы» заңаның қабылдануы -1997ж.- Жалпыұлттық татулық және қуғын- сүргін құрбандарын еске алу жылы. 1998- Халықтар бірлігі мен ұлттық тарихы жылы -1999 Ұрпақтар бірлігі мен сабақтасытығы жылы. -1999ж. сәуір- Қ.Сәтбаевтің 100 жылдық мерейтойы 2000ж.- Мәдениет жылы -2001- ҚР Тәуелсіздігінің 10 жылдығы 2002- Денсаулық жылы. 2003-Астанада Әлемдік және дәстүрлі – ұлттық діндер лидерінің І Съезі болып өтті. -2003-2005ж.- Аулды дамыту жылдары. -2006..- Қазақстан Републикасының Әнұранының жаңа мәтіні бекітілді. -2008ж.6 шілде- Астана қаласының 100 жылдық мерейтойы -2009ж.- Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаевтің «Дағдарыстан дамуға» атты халыққа Жолдауы