4 Практикалық (семинарлық) сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар

№ 1 практикалық жұмыс (2 сағат)

Тақырыбы: Физикалық шамалар және олардың сандық ұсынылуы.

Бұл жұмыстың мақсаты физикалық шамалардың өлшемділігінің классификациясымен танысу.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1. Тақырып бойынша ауызша сұрақ

• Негізгі және туынды физикалық шамалар

• Туынды шамалардың өлшемділігін анықтаудағы негізгі қағидалар

2. есепті шешу

3. Бақылау тапсырмаларын талдау

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

Келесі сұрақтарға жауап беру:

1. Өлшем бірлік қандай сипаттамада болады?

2. Негізгі физикалық шамаларды атаңдар.

3. Ампердің өлшемділігі неге тең?

4. Радиан және стерадиан арасындағы айырмашылық

5. Кандела нені көрсетеді?

6. Кельвин нені көрсетеді?

7. Өлшемділік дегеніміз не?

8. Туынды шамалардың өлшемділігін анықтауда қандай қағидалар қолданады?

9. Өлшемсіз шама несімен ерекшеленеді?

Ұсынылатын әдебиеттер

1 Орнатский П. П. Теоретические основы информационно-измерительной техники. – Киев: Вища школа, 1983 г.

2 Клаассен К.Б. Основы теории измерений. Электронные методы и приборы в измерительной технике. Учебное пособие. Москва: Постмаркет, 2000 г.

3 Журавин Л. Г., Семенов Б. И., Шлыков Г. П. Расчет метрологических характеристик при проектировании средств измерений. Учебное пособие, Пенза, 1988 г.

№ 2 практикалық жұмыс (3 сағат)

Тақырыбы: Өлшеулердің негізгі операциялары және олардың қолданбалы бағдарламалары мен пайдалану құралдары.

Бұл жұмыстың мақсаты өлшеу түсінігі, бақылау, өлшеу әдістері, сонымен қатар R,L,C өлшеуге арналған құралдардың жұмыс істеу принципін және негізгі сипаттамаларын зерттеу болып табылады.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1. Тақырып бойынша ауызша сұрақ

• өлшеудің және бақылаудың функциясы

• мультиметрдің өлшеу тәртібі

• мультиметрдің бақылау тәртібі

2. Бақылау тапсырмаларын талдау

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

Келесі сұрақтарға жауап беру:

1. Импеданс өлшемдерінің негізгі сипаттамаларын атаңдар

2. Импеданстың барлық өлшемдерінің өлшеу принципі неге байланысты?

3. Сыйымдылықта жоғалу немен бағаланады?

4. Индуктивтілікте жоғалу немен бағаланады?

5. Өлшеу процесі қандай сипаттаманы көрсетеді?

6. Бақылау қандай сипаттаманы көрсетеді?

7. Элементарлық өлшеу құралдар нені көрсетеді?

8. Комплекстік өлшеу құралдар нені көрсетеді?

9. Өлшеу нәтижесінің мәнін қандай құралдың көмегімен алуға болады?

10. Өлшеуіш R,L,C көмегімен өлшеулерді жүргізгенде қандай факторларды еске алған жөн?

Ұсынылатын әдебиет

1 Орнатский П. П. Теоретические основы информационно-измерительной техники. – Киев: Вища школа, 1983 г.

2 Клаассен К.Б. Основы теории измерений. Электронные методы и приборы в измерительной технике. Учебное пособие. Москва: Постмаркет, 2000 г.

3 Журавин Л. Г., Семенов Б. И., Шлыков Г. П. Расчет метрологических характеристик при проектировании средств измерений. Учебное пособие, Пенза, 1988 г.

№ 3 практикалық жұмыс (2 сағат)

Тақырыбы: Ықтималдықты үлестіру және өлшеу қателіктері заңдарының санды сипаттамаларын есептеу.

Бұл жұмыстың мақсаты өлшеу қателіктерінің және таралу ықтималдық заңдарының сандық сипаттамаларымен танысу.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1.Тақырып бойынша ауызша сұрақ

- өлшеу нәтижелерінің қателіктерінің таралу заңдары

- «Үш сигма ережесі»

- сенімді аралық

2. есептер шешу

3. Бақылау тапсырмаларын талдау

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

Келесі сұрақтарға жауап беру:

1. Сенімді аралық дегеніміз не?

2. Қателік сипаттамаларын бағалауда қандай таралу заңдарын қолданады?

3. «Үш сигма ережесі» қандай таралу заңында қолданады?

4. «Үш сигма ережесін» қолданғанда қандай параметрлер кішірейеді және үлкейеді?

Ұсынылатын әдебиет

1Новицкий П.В., Зограф И. А. Оценка погрешностей результатов измерений. Ленинград: Энергоатомиздат, 1985 г.

2Гоноровский И. С. Радиотехнические цепи и сигналы. 4 издание – Москва: Радио и связь, 1986 г.

3Рабинович С. Г. Погрешность измерений. Москва: Энергия, 1978 г.

4 Тихонов В. Ш. Статистическая радиотехника. – Москва: Радио и связь, 1982 г

№ 4 практикалық жұмыс (2 сағат)

Тақырыбы: Өлшеу сигналдарын түрлендіру.

Бұл жұмыстың мақсаты өлшегіш, масштабты түрлендіргіштердің шығыс, кіріс параметрлерін, аралық элементтердің параметрлері өзгерген кездегі шығыс сипаттамаларының өзгеруін анықтау.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1.Тақырып бойынша ауызша сұрақ

- реостатты түрлендіргіштер

- сыйымдылықты түрлендіргіштер

- инвертирлеуші сумматор

2. есептер шешу

3. Бақылау тапсырмаларын талдау

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

Келесі сұрақтарға жауап беру:

1. Вариантқа сәйкес есептерді шешу.

2. Реостатты түрлендіргіш нені көрсетеді?

3. Сыйымдылықты түрлендіргіштің кіріс шамасы

4. Сумматорда қандай шарт міндетті түрде орындалады?

Ұсынылатын әдебиет

1 Новицкий П.В., Зограф И. А. Оценка погрешностей результатов измерений. Ленинград: Энергоатомиздат, 1985 г.

2 Гоноровский И. С. Радиотехнические цепи и сигналы. 4 издание – Москва: Радио и связь, 1986 г.

3 Рабинович С. Г. Погрешность измерений. Москва: Энергия, 1978 г.

4 Тихонов В. Ш. Статистическая радиотехника. – Москва: Радио и связь, 1982 г.

5 Вашны Е. Динамика измерительных цепей. – Москва: Энергия, 1979 г.

6 Алиев Т.М., Тер-Хачатуров А.А. Измерительная техника. Учебное пособие. Москва: Высшая школа, 1991 г.

№ 5 практикалық жұмыс (3 сағат)

Тақырыбы: Өлшеу құралдары қателіктерінің жүйелік құраушыларын түзету

Бұл жұмыстың мақсаты аспаптарда түзетулерді қалай жүзеге асыруымен танысу.

Практикалық сабақтың жоспары

1.Тақырып бойынша ауызша сұрақ

- жүйелік қателік

- өзгертулер енгізу

2. Бақылау тапсырмаларын талдау

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

Келесі сұрақтарға жауап беру:

1. Жүйелік қателік дегеніміз не?

2. Жүйелік қателіктерді құраушылар

3. Түзету дегеніміз не?

4. Түзету қалай анықталады?

Ұсынылатын әдебиет

1 Новицкий П.В., Зограф И. А. Оценка погрешностей результатов измерений. Ленинград: Энергоатомиздат, 1985 г.

2 Гоноровский И. С. Радиотехнические цепи и сигналы. 4 издание – Москва: Радио и связь, 1986 г.

3 Рабинович С. Г. Погрешность измерений. Москва: Энергия, 1978 г.

4 Тихонов В. Ш. Статистическая радиотехника. – Москва: Радио и связь, 1982 г.

5 Вашны Е. Динамика измерительных цепей. – Москва: Энергия, 1979 г.

№ 6 практикалық жұмыс (3 сағат)

Тақырыбы: Кездейсоқ процестердің статистикалық сипаттамаларын бағалау

Бұл жұмыстың мақсаты кездейсоқ процестердің статистикалық сипаттамаларымен танысу, оларды бағалауға үйрету.