Жұмысты орындау тәртібі:

1. Белдіктің f сырғанау үйкеліс коэффициентін тәжірибе жүзінде анықтау.  өлшеу қамту бұрышының үш мәнінде жүргізіледі. Жекеленген бақылау нәтижелері және есептеулер нәтижесі кесте 1 енгізіледі.

2. есептелінеді. Бұл кезде Р=0,95, болады.

3. Оқытушының нұсқауымен берілген белдіктік берілістің параметрлері (r₁, r₂, a), электроқозғауыш (N,n) және f­ табылған мәнінен келесі мәндер есептеледі:

• қажетті қамту бұрышы ₁;

• сырғанау бұрышы _C1;

• бастапқы созылу S₀.

Кесте 1.

, қамту бұрышы	Бақылау саны №№	S2	S1
	1 2 3 4 5

Есептің мазмұны

1. Зертханалық қондырғының сұлбасы.

2. Бақылау нәтижелері (кесте 1) және f сырғанау үйкеліс коэффициенті бойынша статистикалық өңдеу.

3. Белдіктік берілістер сұлбасы және олардың параметрлерін есептеу

Бақылау сұрақтары:

1. Белдіктік берілістердің берілістік қатынасы қалай?

2. Белдіктік берілістердің өзара өстік арақашықтығы қандай параметрлерден тәуелді болады?

3. Қамту бұрышы және сырғанау бұрышы дегеніміз не?

4. Алдын-ала созылу шамасы неден тәуелді болады?

5. МЕСТ 8.011-72В бойынша өлшеу нәтижелері қандай үлгіде көрсетіледі?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Е.Я. Красковский, Ю.Д, Дружинин, Е.М.Филатов. Расчет и конструирование механизмов приборов и вычислительных систем. - М.: Высшая школа, 1991.

2. Справочник конструктора-приборостроителя. Детали и механизмы приборов/В.Л. Соломахо, Р.И. Томилин, Б.В. Цитович, Л.Г. Юдовин. -Мн.: Выш. шк., 1990.-440с.:ил.

3. В.Д. Ванторин. Механизмы приборных и вычислительных систем. - М.: Высшая школа, 1985.

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,3,6,9]

1. Ремендегі кернеу және үдеу.

2. Жазық-ременді берілістің жобалау есебі.

№2 зертханалық жұмыс. Жобалау және конструкциялау негіздері. Бөлшектер өзара ауыстырмалылық және техникалық өлшеулер. (4 сағ.)

1-бөлім. Бөлшектерді дайындау дәлдігін статистикалық талдау.

Жұмыстың мақсаты: Гаусс заңы бойынша, бөлшектер параметрлерінің қателіктерінің үлестірілуі кезінде бөлшектерді дайындап шығару дәлдігінің статистикалық зерттеу әдістемесін тәжірибеде игеру.

Дәлдік параметрлерінің бірін үлестірім заңы бойынша тексеру.

Жұмысты орындау тәртібі:

1. Барлық таңдалған бөлшектердің және болттың ұзындығының өлшемін келтіру. өлшеу нәтижесін хаттамаға жазу.

2. Берілген параметлер үлестіруінің эмприкалық жиілігі мен статистикалық сипаттамасын анықтау.

3. Үлестірудің теориялық жиілігін анықтау.

4. Үлестірудің эмприкалық полигоны мен теориялық қисығын салу және олардың сәйкестігі жайында қорытынды жасау.

5. Критериін есептеу және үлестірім туралы қағиданы тексеру.

6. Зерттелетін параметр бойынша дәлдік көрсеткішін анықтау.

7. Алынған нәтижелерге қорытынды жасау

8. Есеп құру.

Есептің мазмұны

1. Жұмыс тақырыбы.

2. Өлшемі көрсетілген бөлшек эскизі.

3. Өлшеу хаттамасы (1-кесте)

4. Эмпирикалық және теориялық жиіліктер есептеулері.(2-кесте)

5. өлшенетін параметрдің орташа мәні мен орташа квадраттық ауытқу шамасын есептеу.

6. Үлестірімнің эмпирикалық полигоны мен теориялық қисығы.

7. Критерийі мен А критерийінің есептеуі.

8. Қалыпты үлестірім туралы қағиданы тексеру қорытындысы.

9. Шашырау өрісі мен дәлдік көрсеткішін анықтау.

10. Қорытындылар.

Бақылау сұрақтары:

1. Қандай бөлшек сапасы параметрлерінің үлестірімі қалыпты заңға бағынады және неліктен?

2. Зерттелетін сапа параметрінің орташа арифметикалық мәні мен орташа квадраттық ауытқуы қалай анықталады?

3. Бөлшек дайындаудың дәлдік көрсеткіші қалай анықталады?

4. Кездейсоқ қателіктердің тәжірибелік және теориялық үлестірім сәйкестктері қалай анықталады?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Е.Я. Красковский, Ю.Д, Дружинин, Е.М.Филатов. Расчет и конструирование механизмов приборов и вычислительных систем. - М.: Высшая школа, 1991.

2. Справочник конструктора-приборостроителя. Детали и механизмы приборов/В.Л. Соломахо, Р.И. Томилин, Б.В. Цитович, Л.Г. Юдовин. -Мн.: Выш. шк., 1990.-440с.:ил.

3. В.Д. Ванторин. Механизмы приборных и вычислительных систем. - М.: Высшая школа, 1985.

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,11,13]

1. Өлшеу қателіктернің жіктелуі.

2. Кездейсоқ қателіктердің таралу заңдары.

3. Өлшеу нәтижелерін математикалық талдау

2-бөлім. өзара алмастыру негіздері.

Жұмыстың мақсаты– дәлдік шектер мен қондырғылар жүйесін, номиналь және шектік өлшемдерді шартты түрде белгілеу ережелерін, тесіктер мен біліктердің шектік ауытқуын, дәлдік шектерін оқып үйрену.

Жұмысты орындау тәртібі:

Келесі есептерді шешу керек:

1) келесі деректер бойынша тетіктердің дәлдік шектерін және қондырғыларды, шектік өлшемдер мен ауытқуларды, саңылаулар мен керілістерді анықтау керек, мм:

а) Ǿ ; б) Ǿ; в) Ǿ; г) Ǿ.

Дәлдік шектер өрістерінің сызбасын сызу керек.

2) Келесі қосылыстар белгілі: D = 90 мм, S_max = 12 мкм, - Td = ei = -22 мкм; TD = 35 мкм. Анықтау керек S_min, ТП, ES, ET, D_max и D_min.

3) Біліктің номинал диаметрлі және шекті ауытқулары берілген

Вариант	D, мм	es, мкм	ei, мкм	Вариант	D, мм	es, мкм	ei, мкм
1	2	-6	-12	10	190	-50	-96
2	4	0	-8	11	270	-190	-400
3	8	10	1	12	350	-62	-151
4	16	23	12	13	450	-230	-480
5	20	48	35	14	630	-550	-550
6	35	85	60	15	720	265	185
7	68	50	20	16	900	300	210
8	90	0	-35	17	1100	1555	1450
9	140	2	-20

Шекті өлшемдерді анықтау керек және шекті ауытқулары бар номинал өлшемнің шартты белгісін жазу керек.

4) шекті өлшем мен нақты ауытқу берілген

Вариант	dmax, мм	dmin, мм	er, мкм	Вариант	dmax, мм	dmin, мм	er, мкм
1	2,475	2,455	+1	9	150,015	150,115	100
2	4,970	4,922	-15	10	200,05	200,235	49
3	7,975	7,885	-120	11	280,094	280,414	450
4	14,984	14,914	-30	12	320,19	320,42	100
5	24,935	24,883	-75	13	500,144	500,515	250
6	49,95	49,911	-25	14	559,74	559,67	-500
7	69,97	69,94	-40	15	670,155	670,030	800
8	99,988	99,934	-65

Тетіктің номинал және нақты өлшемдерін табу, шекті ауытқуларды есептеп шығару, тетіктің шекті өлшемдері және шекті ауытқулары бойынша жарамдылығын анықтау, шекті ауытқулары бар номинал өлшемді белгіленуін келтіру, шекті өлшемдері (масштабты емес) мен шеткі ауытқулары бойынша (масштабты) дәлдік шектер өрістерінің сызбаларын сызу, оларда нақты өлшем мен нақты ауытқуды көрсету керек.