Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Лекциялар (1)

.pdf
Скачиваний:
175
Добавлен:
24.03.2015
Размер:
812.36 Кб
Скачать

Оқушыға белгілі бір дәрежеде білім берумен қатар оқуға, үйренуге деген ынтасын арттыру әр ұстаздың міндеті. Сабақ барысында шәкірттің білімге құштарлығын арттыру, еңбек етуге баулу, жалпы оқушы бойында жауапкершілік сезімін қалыптастыру мұғалімге қойылатын басты талап. Осы талапты шешуде электронды оқулықтың пайдасы өте зор.

Жоғарыда айтылған тиімсіз жақтарды болдырмау үшін төмендегідей ұсыныс жасауға болады:

1.Компьютерді сабақтың белгілі бір кезеңдерінде ғана пайдалану;

2.Компьютерді пайдалану уақытын сақтау;

3.Компьютерді пайдалануда қауіпсіздік ережесін сақтау;

4.Дәстүрлі және электронды оқытуды кіріктіру арқылы жүргізу. Себебі электронды оқыту – оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын қамтитын компьютерлік технологияға негізделген оқыту, бақылау, модельдеу, тестілеу т.б. бағдарламалар жиынтығы. Электрондық оқулық жай оқулықтарға өте тиімді қосымша мүмкіндіктер береді. Атап айтқанда:

Кері байланысты іс жүзінде тез арада қамтамасыз етеді; Жай оқулықтағы кездеспейтін қосымша материалдарды электронды

оқулықтардан қысқа уақытта табуға болады; Гипермәтінді түсіндірмелерге өту барысында уақытты үнемдеуге

көмектеседі.

Кез келген сабақ бойынша ең бастысы электронды оқулықтарды дайындаудың бір жүйеге келтірілген заңдылығы болуы керек.

Осыған байланысты электронды оқулықтарды дайындауда мынадай дидактикалық шарттарды ескерген жөн:

-белгілі бір пәнге байланысты дайындалған оқулықтың сол пәннің типтік бағдарлаиасына сәйкес болуы;

-Электрондық оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тақырыптарға

қатысты дәріс конспектісін қамтитын негізгі сарамандық және тәжірибелік тапсырмаларды орындауға арналған қосымша материалдарға анықтама, библиографиялық көмекші, аралық және қорытынды бақылау сұрақтарынан тұратын тест материалдарды дайындауда пайдаланылған әдебиеттер тізімдері бөлімдерін қамтуы; Белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен артық болмау.

Түрлі сабақтарда электронды оқулықпен жұмыс нәтижелерін бағалау үшін түрлі диагностикалық зерттеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік бар:

1.Білім мониторингісі;

2.Сауалнамалар;

3.Түрліше тестілік бақылаулар;

4.Жеке оқушылармен әңгіме, пікір алмасу т.б.

5.Оқушыларды сырттай бақылау

Электрондық оқулықтарды қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығын жоғарыда айттық. Сондай-ақ мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан қолдана алады.

Заман табына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды география сабағында пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой өрісі дамыған шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу қажет деп ойлаймыз.

ЭО негізгі қасиеттері:

Жинақтылық

Жүйелілік

Эстетикалық көркемділігі

Жылдамдылығы және т.б. ЭО құрылымы

1.Материалдың мәтін, сурет,график, кескін, кесте және т.б. түрде баяндалуы. Ол оның дәстүрлі оқулықтан ерекшелігін көрсетеді.

2.Материалддың кескін түрінде баяндалуы-оқулық мазмұнының графиктік-мәтіндік түрде бейнеленуі. Онда оқу материалының негізгі идеясын айқындайтын үзінділерін оқушының меңгеруіне ыңғайлы етіп, графиктік түрде бейнелеу.

3.Өзіндік тексерудің (өзіндік бақылаудың) тестілік жүйесі. Онда оқу материалын қаншалықты деңгейде меңгергенін айқындайтын сұрақтар мен тапсырмалар беріледі.

ЭО құрылымдық элементтері:

Сыртқы беті;

Титулдық экран;

Мазмұны;

Аннотация;

Оқу материалының толық баяндалуы;

Оқу материалының қысқаша мазмұны;

Қосымша әдебиеттер;

Өзіндік білімді тексеру жүйесі;

Өзіндік бақылау жүйесі;

Мәтіндік үзінділерді іздеу функциясы;

Авторлар тізімі;

Терминдік сөздер;

Оқулықтың элементтерін басқару бойынша анықтамалық жүйе;

Оқулықпен жұмысты басқару жүйесі.

ЭО қойылатын талаптар:

1.Жан-жақтылығы

2.Ізгіліктілік

3.Бейімділігі

4.Модульдік

5.Экономикалық тиімділігі

6.Тұтынушыға бағдарлау

Ерекшелік деңгейі

Дәстүрлік

Интеллектуальдық

 

Қағаз түріндегі

 

Оқыту траекториясы бойынша

 

материалдың бейнеленуі

оқулық

 

 

(өзіндік оқу мен өзіндік бақылау)

 

 

 

 

 

Сурет 8.1 - Электрондық оқулықты топтау

ЭО құрастыру алгоритмі:

Оқу пәнінің мазмұндық көлемін бағалау

Үйренушінің білімділік, икемділік дағдыларын қалыптастыру

Оқу материалын өзіндік білім алу деңгейіне бөлу

Глоссарий дайындау

Лекциялар конспектісін дайындау

Тест материалын дайындау

Материалдарды электрондық түрде дайындау

Өзіндік және практикалық сабақтардың материалын дайындау

Белгіленулер деңгейі

Терминдік

 

Ақпараттық

 

Өзіндік

 

Жалпы курс

сөздер

 

 

оқыту

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тестік

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Лекция,

 

сұрақтар

 

Мульти-

Глоссарий

 

теориялық

 

мен

 

 

 

материалдар

 

Өзіндік

 

медиялық

 

 

 

 

 

 

 

 

 

бақылау

 

 

 

 

 

 

жүйелері

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 8.2 - Электрондық оқулықтың белгілену деңгейлері

ЭО құрастыру алгоритмі:

Оқу пәнінің мазмұндық көлемін бағалау

Үйренушінің білімділік, икемділік дағдыларын қалыптастыру

Оқу материалын өзіндік білім алу деңгейіне бөлу

Глоссарий дайындау

Лекциялар конспектісін дайындау

Тест материалын дайындау

Материалдарды электрондық түрде дайындау

Өзіндік және практикалық сабақтардың материалын дайындау

ЭО құрамы:

Жалпылама

курс

Автоматтан-

дырылған

аннотация;

пән туралы қысқаша ақпарат;

жұмыс бағдарламалары;

электрондық оқулықпен және оның бөлiктерiмен жұмыс жасау туралы әдiстемелiк нұсқаулар;

ұсынылатын бiлiм беру бағдарламалары;

теориялық материалдар (лекция конспектiлерi);

теориялық материалдарға негiзделген оқу құралы;

практикалық жұмыстарды орындауға негiзделген әдiстемелiк құрал;

практикалық жұмыс пен бақылау жұмыстарының тапсырмаларының тiзiмi;

бақылау тапсырмалары;

лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;

бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;

бақылау тестiлерiнiң жинағы;

телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;

глоссарий;

әдебиеттер тiзiмi және Интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;

озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;

үйренушiнiң жұмыс папкасы;

мұғалiмнiң жұмыс папкасы.

Электрондық оқулықтар және оны құрастыруға қойылатын дидактикалық талаптар Жоспар:

-электрондық оқулық ұғымы және оның мәні;

-электрондық оқулыққа қойылатын психологиялық және педагогикалық талаптар;

-электрондық оқулықты құрастыруға қойылатын дидактикалық талаптар;

-электрондық оқулықтың қағидалары.

-электрондық оқулықты құрастыруға қойылатын әдістемелік нұсқаулар.

Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi – оқыту процесiн ақпараттандыру. Аталған бағытты жүзеге асыру үшiн жаңа буын оқулықтарын электрондық вариантқа аудару қажет.

Білім жүйесін ақпараттандыру үрдісін дамыту – отандық оқытуға бағытталған бағдарламалық құралдар дайындалмайынша мүмкін емес. Олардың ауқымы кең болып табылады. Бұлар бақылау және тестілеу бағдарламалары, компьютерлік ойындар, ақпараттық анықтама жүйелері, оқыту орталары, электрондық оқулықтар және мультимедиялық бағдарламалар[43]. Педагогика және техника ғылымдарының қол жеткен табыстары негізінде оқытуға арналған бағдарламалық құралдардың әр түрлерін жасау және дайындау ҚР Білім және ғылым министрлігінің республикалық білімді ақпараттандырудың ғылыми-әдістемелік орталығының негізгі қызметі болып табылады.

Электрондық оқулықтар жасаудың педагогикалық технологиясының құрылымы оқыту үрдісінің заңдылықтарына негізделіп, бір-бірімен байланыста 4 компоненттен тұрады: мотивациялық – мақсатты, мазмұндық, операциялық және бағалы-нәтижелік.

Оқушылар үшін электрондық оқулық – ол өзінің мектеп қабырғасында жүрген жылдарында өздігінен білімін толықтырып отыруға және мақсатты түрде бітіру емтихандарына дайындалуына мүмкіндік беретін ақпарат көзі.

Мұғалім үшін ол – өзінің педагогикалық тәжірибесі арқылы толықтырып және дамытып отыруға болатын ашық әдістемелік жүйе. Неғұрлым ұсыныстар мен толықтырулар көп болса, соғұрлым РБАО-ның электрондық оқулықты қажетті білімдермен қамтамасыз етудегі жұмысы сапалы болады.

Электрондық оқулықтың мазмұны оқушының интеллектiлiк ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б.

Электрондық оқулықтар қашықтықтан оқыту формасына негiзделiп жасақталады және оны жүзеге асыру үшiн қолданылады.

Осы уақытқа дейiн бақылаушы, жаттықтырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқты қолданбалы программалар қолданылып келдi. Бұл программалар оқушының өздiгiнен оқып-үйренуiне және өзiндiк жұмыс жасау қабiлетiн дамытуға мүмкiндiк бередi.

Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпараты көбiрек қамтылуы керек, себебi ол оқушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды.

Электрондық оқулықтың құрылымы

Бiз оқулықтың сыртқы құрылымын қарастыратын боламыз. Оқулықтың сапалылығы тақырыптық мазмұнның баяндалуымен анықталады. Егер аталған оқулық бойынша үйренушi сынақ немесе емтихан тапсыратын болса, онда оның мазмұндық материалы келесi үш түрде өрнектелетiн болады:

1.материалдың мәтiн, сурет, график, кескiн, кесте және т.б. түрлерде баяндалуы. Ол оның дәстүрлi оқулықтан ерекшелiгiн көрсетедi.

2.материалдың кескiн түрiнде баяндалуы – оқулық мазмұнының графиктiк

мәтiндiк түрде бейнеленуi. Онда оқу материалының негiзгi идеясын айқындайтын үзiндiлерiн оқушының меңгеруiне ыңғайлы етiп, графиктiк түрде бейнелеу.

3.Өзiндiк тексерудiң (өзiндiк бақылаудың) тестiлiк жүйесi. Онда оқу

материалын қаншалықты деңгейде меңгергенiн айқындайтын сұрақтар мен тапсырмалар берiледi.

Материалдың мұндай түрде бейнеленуi оқушының есте сақтау қабiлетiнiң дамуына және өткен материалды ұмытпай, оны дамытуына игi әсерiн тигiзедi.

Ал ендi электрондық оқулықтың құрылымдық элементтерiне жан-жақты тоқталайық:

-сыртқы бетi;

-титульдық экран;

-мазмұны;

-аннотация;

-оқу материалының толық баяндалуы (кескiндер, кестелер, графиктер, бейнелер);

-оқу материалының қысқаша мазмұны (кескiн курс түрiнде берiлуi);

-қосымша әдебиеттер (оның тiзiмiн ғана емес, мәтiндердi де енгiзу қажет);

-өзiндiк бiлiмдi тексеру жүйесi;

-өзiндiк бақылау жүйесi;

-мәтiндiк үзiндiлердi iздеу функциясы;

-авторлар тiзiмi;

-терминдiк сөздер;

-оқулықтың элементтерiн басқару бойынша анықтамалық жүйе;

-оқулықпен жұмысты басқару жүйесi.

Әрбiр құрылымдық элементке жеке-жеке тоқталып, сипаттама берейiк:

Сыртқы бетi түрлi-түстi бояулармен боялып, эстетикалық тұрғыдан әдемi безендiрiлуi қажет. Ол үшiн графиктiк қойылымдар мен түстер қолданылады. Оқулықты көрмеге қою мақсатында анимациялық құбылыстармен безендiрiлуi қажет.

Титульдық экран. Онда оқулықтың атауы, жоғарғы бiлiм мекемелерi (мысалы, Қазақстан Республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi), авторлық құқық, оқулықтан лицензиядан өткен белгiсi, баспаға тапсырылған күнi, оқулық авторларының мекемелерi туралы ақпараттар жазылады.

Мазмұны. Ол оқулықтың негiзгi құрылымдық элементтерiнiң қатарына енедi. Оқулық мазмұнының негiзгi құрылымдық бөлiктерiн шағын түрде үйренушiнiң оқуына жеңiл болатындай етiп көрсету қажет. Сонымен бірге мазмұны басқа бөлімдерге өтуді қамтамасыз етеді:

-білімді өзіндік тексеру жүйесіне;

-аралық

Электрондық оқулыққа қойылатын талаптар:

1.Жан-жақтылығы.

2.Iзгiлiктiлiк. Онда кез келген орындаушы өзiне қажеттi бiлiмдi ала алады.

3.Бейiмдiлiгi. Ұсынылып отырған оқу материалы барлық орындаушылар үшiн бiрмәндi болуы керек. Бiрақ оқу материалы әр түрлi формада берiлуi мүмкiн.

4.Модульдiк. Кез келген электрондық оқулықты дәстүрлi оқулықтар негiзiнде құрылымын жасақтау.

5.Экономикалық тиiмдiлiгi. Аталған оқулыққа сұраныс көп болуы қажет және сәйкес түсетiн пайданы да қарастыру қажет.

6.Тұтынушыға бағдарлау.

Электрондық оқулықтың құрамы:

-аннотация;

-пән туралы қысқаша ақпарат;

-жұмыс бағдарламалары;

-электрондық оқулықпен және оның бөлiктерiмен жұмыс жасау туралы әдiстемелiк нұсқаулар;

-ұсынылатын бiлiм беру бағдарламалары;

-теориялық материалдар (лекция конспектiлерi);

-теориялық материалдарға негiзделген оқу құралы;

-практикалық жұмыстарды орындауға негiзделген әдiстемелiк құрал;

-практикалық жұмыс пен бақылау жұмыстарының тапсырмаларының тiзiмi;

-бақылау тапсырмалары;

-лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;

-бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;

-бақылау тестiлерiнiң жинағы;

-телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;

-глоссарий;

-әдебиеттер тiзiмi және Интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;

-озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;

-үйренушiнiң жұмыс папкасы;

-мұғалiмнiң жұмыс папкасы.

Аталған құрам арқылы электрондық оқулықтың құрылымы тұрғызылады. Заманның жаңа даму сатысында білім беру жүйесі қоғамның жаңа экономикалық

саясат, әлеуметтік және интеллектуалдық деңгейіне сай келуі тиіс. Осыған орай кәсіби білімнің мақсаты, мазмұны және оны оқыту тәсілдері қайта қаралып, оқу жүйесін реттеу, жетілдіру, ұйымдастыру мәселелері зерттеліп, өз шешімін табуды қажет етеді.

Ғылыми-техникалық прогресті жылдамдатып, өндірісті автоматтандыру мен күшейтудің, жоспарлау мен басқаруды жетілдірудің аса маңызды факторының бірі болып компьютерлік технологияны пайдалану саналады[44]. Қазақстанда жүріп жатқан өзгерістер, білім беру жүйесінің алдына мектеп оқушыларының болашақтағы кәсіби ісәрекеттерінде компьютерлік технологияларды пайдалану арқылы даярлығын жетілдіру міндетін қойып отыр.

Кадр даярлаудың барлық деңгейлерін қамтитын маңызды аспектінің бірі электронды оқытуды – е-learning кеңінен енгізу. Мамандар мұның болашағы зор екендігіне түйінді болжамдар жасап отыр. Жапония, АҚШ, Ұлыбритания, Финляндия, Оңтүстік Корея сияқты дамыған елдерде электрондық оқыту бойынша ұлттық бағдарламалар орындалып, қағаз оқулықтардың орнын алмастыру мәселесі талқылануда. Электрондық тәсілмен оқыту 2015 жылға қарай білім беру ұйымдарының 50% -ын қамту, 2020 жылы бұл көрсеткішті 90% -ға жеткізу жоспарлануда. Сол секілді, таяу жылдары мектепке дейінгі тәрбиеде компьютерлік оқыту ойындары, орта мектепте – электрондық оқулықтар, колледждер мен кәсіптік лицейлерде – виртуалды тренажерлар, жоғары оқу орындарында – электрондық ғылыми-зерттеу зертханалары пайдаланылатын болады [45].

Электрондық оқулықты қажетті білімдермен қамтамасыз ету

Анимацияны, дыбыстық жазуларды қолдану деңгейi

 

Кәдімгi

 

 

 

мультимедиялық

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Мультимедиялық

 

 

 

Мультимедиялық

 

 

 

 

 

 

 

 

Электрондық оқулықтың жұмыс жасау құрылымы

Терминдiк сөздiктер

Глоссарий, негiзгi түсiнiктердң анықтамалары

ақпараттық

лекция, теориялық материалдар

өзiндiк оқыту

 

Жалпы курс

 

Жалпылама

 

 

курс

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тестiк сұрақтар

 

 

 

 

мен өзiндiк

 

Мультимедия-

 

Автоматтан-

бақылау

 

лық

 

дырылған

жүйелерi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 8.3 - ЭО ортасында жұмыс жасау құрылымы

Жаңа заман мамандары меңгеруді қажет ететін білім, іскерлік – дағдының да аяса үздіксіз кеңейіп, мазмұны толықтырылуда. Бұл кәсіптік және құзырлылық деңгейі жоғары, өндірістің қарқынды даму жағдайына тез бейімделе білетін, кездескен проблеманың шешімін өздігінен дербес жүзеге асыра алатын бәсекеге қабілетті маманды қалыптастыру қажеттілігінен туындайды.

Жаңа ғасырға білімді адам болып, білімді компьютерлік технологияны жетік меңгергенде ғана енуге болады. Өйткені, халықтың іс-әрекеті барған сайын олардың ақпараттануына, компьютердің және телекоммуникацияның көмегімен алған ақпараттарын тиімді өңдеу қабілетіне байланысты. Бұл жоғары кәсіби білім беру жүйесінің алдына оқушылардың компьютерлік технологияны оқу үдерісінде, практикалық әрекеттерде пайдалануға даярлығын қалыптастыру міндетін қояды.

Мектеп оқушыларын компьютерлік технологияны меңгертуде, электрондық оқулықтарды оқу үдерісінде, кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға даярлау, кәсіптік және құзырлылық деңгейі жоғары, бәсекеге қабілетті маманды қалыптастыруда септігін тигізеді.

Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше, сауатты, әрі жан-жақты маман даярлау мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру оқытушының интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани азаматтық және басқа да көптеген адам келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып оқу-тәрбие үдерісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.

Электрондық оқулық (ЭО) – қолданушыға ақпаратты жүйелі ұйымдастырып, қолдануға мүмкіндік беретін интерактивті жүйе. Электрондық оқулықтар бастапқыда қашықтан білім беруді ұйымдастыру үшін әзірленген болатын. Алайда, уақыт өте келе, оқыту үдерісінде электрондық оқулықтардың көптеген мүмкіндіктерінің арқасында оны қолдану өрісі кеңейді. Электрондық оқулықтар өз бетімен дербес білім алуға, қандай да бір курстың жасақталған құралы ретінде, дәстүрлі оқулық қалай қолданылса, оны да солай пайдалануға болатындығы анықталды. ЭО оқыту мазмұнын анықтаумен қатар, оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін тексеру және бағалау құралы болып табылады.

Электрондық оқулықтармен оқыту, оларды жетілдіруге қажетті жағдайларды құру, өңдеу және ендіру, жаңаны дәстүрлі әдіспен қиылыстырудың жолдарын іздеу психологиялық-педагогикалық, оқу-әдістемелік проблемаларды шешуді талап етеді.

Оларды әр түрлі бағыттар қатарында ажыратуға болады [46]:

-оқу үдерісіне электрондық оқулықты ендіру проблемасын шешу үшін бірыңғай ғылыми-әдістемелік кешенді жетілдіру;

-тәжірибелік іс-әрекетте электрондық оқулықты пайдаланудың әдістемесін жасау;

-электрондық оқулықпен оқытатын болашақ мұғалімдерді даярлау және оны оқу үдерісіне ендіру;

-жоғары оқу орындарын материалдық-техникалық жабдықтау;

-қажетті әдістемелік қамтамасыздандыруды іздеу, өңдеу және құру. Электрондық оқулық – ақпаратты бейнелеудің әртүрлі формалары

арқылы оқу материалын ұсынуды қамтитын электронды тасымалдағышты дидактикалық, әдістемелік және интерактивті бағдарламалық жабдыққа жатады.

Электрондық оқулықтарды теориялық, анықтамалық-ақпараттық, практикалық материалдар және тапсырмалар жиынтығы ретінде қарастыруға болады.

Электронды оқулықпен оқыту, оқытушының оқушымен жеке жұмыс iстегенiндей болады. Дәстүрлi оқытуда кейбiр оқушылар түсiнбей қалған материалды оқытушыдан қайталап сұрай беруге кейде қысылады, ол жаңа тақырыпты дұрыс қабылдай алмауына әкеп соғады. Ал, электронды оқулықпен жеке жұмыс iстеген оқушы, берілген тақырыпты бiрнеше қайталап оқуына, тыңдауына, тiптi түсiнбеген сөздi бөлiп анықтама бөлiмiнен қарауға, белгілі бір тапсырмаға байланысты басқа да түсініктемелерді пайдалануына мүмкіндіктер алады. Дәстүрлi оқытуда әр оқушыны, оқытушы тарапынан бақылау өте жиi болмай қалуы да кездеседi, ал электронды оқулықтың көмегiмен оқыту үдерiсiнiң әр сатысын мәліметтер базасы арқылы бақылап отыра алады. Оқытушы-ұстаз тапсырманың дұрыс орындалуын ғана қадағалап қоймай, қате орындаған жағдайда оқулықтың тарауына, керектi тақырыбына немесе қажет ақпарға сiлтемелер берiп, түзетулер енгізе алады. Бұл оқушы үшiн, бiрiншiден үлкен көмек, жеңiлдiктер туғызса, екiншiден, сол материалды автоматты түрде бақылап, әдiл бағасын беруге, оқушыға

қажетiне қарай кеңес беруге, сол жайында барынша мәлiмет алуға мүмкiндiк жасайды. Электронды оқулықтың автоматтандырылған оқу үдерісі ашық дамитын

әдістемелік жүйе екендігі белгілі. Сонымен бірге, электронды оқулық оқу ақпаратын тасымалдаудың жаңа құралы болып табылады. Онда оқу ақпараты толық мазмұндалып, әр түрлі қосымшалар, анықтамалық материалдар, бақылау тапсырмалары, ұсынылатын әдебиеттер тізімі және тақырыптық ресурстарға сілтемелер беріледі.

Электронды оқулықтың жетістіктері мыналар болып табылады [47]: - шұғыл кері байланысты қамтамасыз етеді;

-дәстүрлі оқулықта көп іздеуді қажет ететін тиісті ақпаратты тез табуға көмектеседі;

-гипермәтінді түсіндірмелерді бірнеше рет қарап шығу барысында уақытты анағұрлым үнемдеуге мүмкіндік береді;

-қысқа мәтіндермен қатар көрсетеді, әңгімелейді, жобалайды, т.с.с. (мультимедиатехнологияның мүмкіндігі мен артықшылығы тура осы жерде көрінеді);

-әрбір оқушыға дербестік тұрғыдан қатынас жасауға мүмкіндік беріп, олардың өз бетінше білім алуын қамтамасыз етеді;

-белгілі бір бөлім бойынша білімді тексеруге мүмкіндік туады.

Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi – оқыту үдерісiн ақпараттандыру. Аталған бағытты жүзеге асыру үшiн жаңа буын оқулықтарын оқытумен қатар, электрондық оқулықтарды оқу үдерісіне кеңінен пайдалану қажет деп есептейміз.

Электрондық оқулықтың мазмұны оқушының интеллектiлiк ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б.

Мектептерде осы уақытқа дейiн бақылаушы, жаттықтырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқты қолданбалы бағдарламалар қолданылып келдi. Бұл бағдарламалар оқушының өздiгiнен оқып-үйренуiне және өзiндiк жұмыс жасау қабiлетiн дамытуға мүмкiндiк бередi.

Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпарат көбiрек қамтылуы керек, себебi ол оқушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды.Білім беру жүйесін ақпараттандыруда

электронды

оқыту

кешенін пайдалану тиімді.

Электрондық оқулық пен оқытудың

негізгі

мақсаты – оқыту үдерісін

үздіксіз

және

толық

деңгейін бақылау, сонымен

қатар

ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білім берудің кез келген саласында электрондық

оқулықтарды

пайдалану

оқушылардың

танымдық

белсенділігін

арттырып

қана

қоймай,

ойлау

жүйесін

қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек

етуіне

жағдай жасайды.

 

Осы

уақытқа

дейінгі

білім беру саласында

тек мұғалімнің айтқандарын

немесе оқулықты пайдалану

қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды, сондықтан қазіргі

ақпараттандыру

қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес.

 

 

 

Қазіргі

уақытта

электрондық оқулықтың

 

қандай

екендігі туралы біртұтас ой

жоқ. Электрондық

оқулық дегеніміз – мультимедиалық оқулық, сондықтан электрондық

оқулықтың құрылымы

сапалы жаңа деңгейде

болуға

 

тиіс.

Электрондық

оқулық

оқушының

уақытын

үнемдейді,

оқу материалдарын

іздеп

отырмай,

өтілген және

оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді.

Мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уақыт масштабын өзгертуге және көріністерді тез немесе жай түрде көрсетуге пайдалы. Электрондық оқулық таңдап алынған хабарды көшіруге мүмкіншілік туғызады. Электрондық оқулықтың ең қажет элементі аудиохабарлар, Мысалы: құстардың дауыстарына қарай қандай құс екенін ажырата білу, жүрек қағысын байқау.

Бір жағынан, электрондық оқулықтың кемшілік жақтары да

бар. Бұл

психологиялық-педагогикалық талаптардың пәнаралық байланыстарды

көрнекілік

материалдарда бірыңғай таңдау, оқушының жеке ерекшеліктерін, денсаулық

жағдайын

және оқып үйренудегі мамандық бойынша бағыты ескерілмейді.

 

Оқушылар ақпараттық технологияның жаңа формасымен жеке адамға, қоғамға, экономикаға, өндіріске және бизнеске ықпалымен қазіргі мектеп қабырғасында-ақ танысады. Компьютерлік оқыту кезінде есептеу техникасының көмегінсіз білім, білік, дағдысын қалыптастыруды жүзеге асыру мүмкін емес.

Жүргізілген теориялық зеттеулер мен эксперименттік жұмыстар физика, технология, математика, информатика, химия т.б. сабақтарын компьютермен оқытудың қажеттілігін көрсетіп берді. Біздің ойымызша физика және технология сабақтарында электрондық оқулықтарды пайдалану компьютерлік оқытудың жалпы педагогикалық тәсілдерінің құрамдас бір бөлігі болып табылатындығын көрсетіп береді. Компьютерлік оқыту басқа үдерістермен бірігу арқылы біртұтас педагогикалық мақсатқа жету үшін қызмет етеді.

Біздің жұмыстарымыз тәжірибе көрсеткеніндей компьютерлік оқытудың жетістіктері оқыту сапасын жақсартудан тұрады. Физика сабағына компьютерді пайдалану демонстрациялық түрде қалай берілсе педагогикалық үдерісте дербес белсенділігін арттыруға да солай әсер етеді.

Компьютерлік оқыту кезінде дербес амалдың педагогикалық мағынасы оқушылар үдерісін әрбір моментінде нақты талаптарға жауап беретін тапсырма алады. Сондықтан да, педагогикалық үдерістің құрылымдық элементі бола тұрып, компьютер оқу сапасын жақсартады, физика, информатика, технология т.б. пәндерінің мұғалімдеріне оқыту деңгейін жақсартуды қамтамасыз етеді, оқушыларға сабақта білімді жақсы меңгеруіне мүмкіндік береді.

Білім берудің кез-келген саласында «Электрондық оқулықты» пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Электрондық оқулықтарда теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі.

Қазіргі таңда еліміздің білім мен ғылым саласының алдында жаңа талаптар пайда болуда, білім беру жүйесінің барлық деңгейінде қоғамның жаңа талаптарына сәйкес келетін білімді, кәсіби біліктілігі жоғары жастарды, бәсекеге қабілетті білім ордаларын қалыптастыру.