- •2.Операционды күшейткіш негізіндегі инверттемейтін күшейткіш.
- •3.Операционды күшейткіш негізіндегі инверттейтін күшейткіш.
- •4.Инверттейтін сумматор
- •Қосып-алу схемасы. Баланс шарты.
- •5.Инверттемейтін сумматор
- •6.Алгебралық теңдеулер жүйесін шешу схемалары.
- •7. Масштабтық коэффициентпен суммалайтын схемалар
- •8.Интегратор
- •9.Айырымдық интегратор. Үшрежимді интегратор.
- •11.Қос интегралды орындайтын схемалар.
- •12. Дифференциатор.
- •13. Айырымдық дифференциатор.
- •14. Дифференциалдық теңдеулер жүйесін шешу схемалары
- •15. Логарифмдік түрлендіру схемалары. Көбейткіш.
- •16. Шалаөткізгіштер физикасы. Ферми деңгейі. Шалаөткізгіштік материалдар.
- •17. P және n типті шалаөткізгіштер. P – n өткелі және оның вольт – амперлік сипаттамасы.
- •18. Диодтар. Қолдану мақсаты мен дайындау тәсілдері бойынша диодтардың классификациясы
- •19. Диод түрлері. Диодтардың жалпы қасиеттері мен параметрлері.
- •20. Транзисторлар, олардың классификациясы. Транзисторлардың жұмыс істеу (күшейткіш) принципі мен оларды қосу схемалары.
- •21. Биполярлық транзисторлар. Екі p – n өткелі бар структуралардың қасиеттері.
- •22. Биполярлық транзисторлар. Статикалық сипаттамалары, h-параметрі. Транзистордың жоғары жиілік және импульстік режимдерде жұмыс істеуі.
- •23. Биполярлық транзисторлар. Қосу схемалары. Типтік қосылулардың эквивалент схемалары және олардың параметрлері
- •24 Биполярлық транзисторлар. Олардың типтері мен ерекшеліктері. Басқармалы p – n өткелі бар биполярлық транзисторлар
- •25. Өрістік транзисторлар. Қосылу схемалары. Статикалық сипаттамалары мен параметрлері
- •Өрістік қосылу сұлбалары және кіріс шығыс параметрлері
- •26. Фильтрлер. Олардың түрлері мен аналогтық схемалары.
- •30. Шалаөткізгіштердегі өткізгіштіктік түрлері. Меншікті және қоспалы өткізгіштік.
- •31. Кіріс сигналын 10 есе күшейтетін иверттемейтін күшейткіш схемасын сызыңыз.
- •32. Кіріс сигналын 10 есе күшейтетін иверттейтін күшейткіш схемасын сызыңыз.
- •46. Берілген екі сигналдың 10*sin(2*pi*10*t) - 20*cos(2*pi*10*t) айырымын интегралдайтын айырымдық интегратор схемасын сызыңыз
- •47. Берілген екі сигналдың 20*cos(2*pi*10*t)-10*sin(2*pi*10*t) айырымын интегралдайтын айырымдық интегратор схемасын сызыңыз.
- •48. Жиілігі 10 кГц сигналды интегралдау қажет. Егер конденсатор сыйымдылығы 0.1 мкФ болса, онда берілген сигналды корректі түрде интегралдау үшін резистор кедергісінің шектік мәні қандай болуы тиіс?
- •49. Жиілігі 10 кГц сигналды интегралдау қажет. Егер резистор кедергісі 10 кОм болса, онда берілген сигналды корректі түрде интегралдау үшін конденсатор сыйымдылығының шектік мәні қандай болуы тиіс?
25. Өрістік транзисторлар. Қосылу схемалары. Статикалық сипаттамалары мен параметрлері
Транзисторлардың өрістік деген түрі бар. Мұнда да биполярлы транзистордағы сияқты үш электрод бар. Бірақ мұнда олар жаппа (затвор), бастау (исток) және құйма (сток) деп аталады. Ал бастау мен құйманың ток жүретін арасын арна (канал) деп атайды. Бұл транзистордың тогы бекітпе мен бастаудың арасына берілген кернеудің әсерінен пайда болатын электр өрісі арқылы басқарылады. Сондықтан да оны өрістік транзистор дейді. Мұндай транзисторларда ток арна арқылы тек бір ғана түрлі зарядпен пайда болады (электрондармен немесе ойықтармен). Зарядтарды арнаға кіргізетін электродты бастау деп атаса, зарядтардың арнадан кететін электродын құйма деп атайды. Ал арнаның кедергісін реттейтін электрод бекітпе деп аталады. Осындай п типті арнасы бар, р - п асуы түріндегі бекітпесі бар өрістік транзистордын схемасы төмендегі 1-суретте берілген.
1-сурет.
1- суретте 1 - бастаудың ұшы; 2 - бекітпе; 3 - арна; 4 - бекітпенің ұшы; 5- кұйманың ұшы.
Жекелеген қақпасымен өрістік транзистор – бұл қақпасы арнадан диэлектрик қабатымен электрлік қатынаста бөлінген өрістік транзистор.
Жекеленген қақпасымен өрістік транзистор электр өткізгіштіктің қарама-қарсы типімен екі аумағы құрылған жартылай өткізгіштің біршама үлкен меншікті кедергісімен пластинадан тұрады. Жекеленген қақпасымен өрістік транзисторларды жиі МДЖ-транзисторлар (металл-диэлектрик-жартылай өткізгіш) немесе МОЖ-транзисторлар (металл-оксид- жартылай өткізгіш) деп атайды.
Өрістік қосылу сұлбалары және кіріс шығыс параметрлері
Өрістік транзисторлардың негізгі шамалары: сипаттаманың тіктігі S, күшейту коэффициенті μ ішкі кедергі Ri.
Өрістік транзистордың сипаттамасының тіктігі деп S шығыс тоғының өзгеруінің оның өзгеруіне әкелген Uси = const болғанда қақпадағы кедергісіне қатынасын айтады:
S = (dIc/dUзи)|Uси = const
Өрістік транзистордың күшейткіш коэффициенті μ деп S шығыс тоғының өзгеруінің оның өзгеруіне әкелген Iс = const болғанда қақпадағы кедергісіне қатынасын айтады:
μ = (dUси/dUзи)|Iс = const
Өрістік транзистордың ішкі кедергісі Ri деп S шығыс тоғының өзгеруінің оның өзгеруіне әкелген Uзи = const болғанда қақпадағы кедергісіне қатынасын айтады:
Ri = (dUси/dIс)|Uзи = const
Өрістік транзистордың күшейткіш коэффициенті, сипаттамасының тіктігі және ішкі кедергісі өзара арақатынаспен біріктірілген:
μ = S Ri
Температура өскенде тіктігі де, табалдырықты кедергісі де азаяды, оның үстіне бұл шамалардың азаюы тоққа кері бағыттарда әсер етеді. Тоқтың олар теңесетін Ic мәндері бар. Бұл тұрақты мәнді ауыспалы тоқ деп атайды. Ауыспалы тоқтың бар болуы – МДЖ–транзисторлардың маңызды ерекшелігі; ол жеңіл жолмен – жұмыс тоқты алумен температуралық тұрақтандыру мүмкіншілігін қамтамасыз етеді
Қосу сұлбалары. Статикалық сипаттамалары және шектері.
Электронды сұлбаларда қолдану ерекшеліктері
Биполярлық транзисторларға ұқсастығына қарай тұрақты потенциал нүктесіне қандай электрод қосылғанына байланысты қосу сұлбаларын үшке бөледі: кірісті, шығысты және қақпалы.
Ортақ кіріс сұлбасы
Ортақ кіріспен сұлба биполярлы транзисторлар үшін ортақ эмиттермен сұлбаға сай келеді.
5-сурет. Ортақ бастау өрістік транзистордың қосылу сұлбасы
Айырмашылығы диод қақпа-арна жабулышы бағытта қосылған болады. Бұл жағдайда кіріс тоқ нольге жақын, ал кіріс кедергісі өте үлкен болады.
Ортақ кіріспен сұлба үшін күшейткіш коэффициентінің максималды шамасы A = -S = -μ құрайды.
Жалпы қақпамен сұлбасы
Ереже бойынша өрістік транзистордың жалпы қақпамен сұлбасы үшін тіпті ұқсамайды, осыдан осы қосылыста қақпа-кіру транзистордың тізбегінің құрамына жоғарғы омдық қолданылмайды.
Жалпы кіріспен сұлбасына қарағанда жалпы шығыстың сұлбасы біршама жоғарғы кіру кедергіге ие болады. Көпшілік жағдайдың бірінде ол қаншалықты үлкен болса да және жалпы кіру сұлбасы үшін де бұл маңызды мән берілмейді. Бұндай сұлбаның артықшылығы каскадтың кіру сыйымдылығын елеулі азайтудан тұрадады. Ерекшелігі эмиттерлік қайталанудан шығу кедергісі сигнал көзіндегі төменгі кедергіден қайталануы әсер етпейді.
6-сурет. Өрістік транзистордың ортақ құйма және ортақ жаппамен қосылу сұлбасы