Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

3877

.pdf
Скачиваний:
0
Добавлен:
21.11.2023
Размер:
407.49 Кб
Скачать

 

Вычислить

интеграл

∫∫∫ f (x, y, z) dx dy dz ,

где

V

область,

 

 

 

V

 

 

 

 

 

ограниченная параболоидом

вращения z = x2 + y2, координатными

плоскостями и плоскостью х + у = 2.

 

 

 

 

 

8.07

∫∫∫(x2 + y 2 ) dx dy dz

8.08

∫∫∫(2x + 3y) dx dy dz

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

8.09

∫∫∫(x2 y 2 ) dx dy dz

8.10

∫∫∫(x2 + z 2 ) dx dy dz

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

8.11

∫∫∫yz dx dy dz

 

8.12

∫∫∫xy dx dy dz

 

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

 

Вычислить

интеграл

∫∫∫ f (x, y, z) dx dy dz ,

где

V

область,

 

 

 

V

 

 

 

 

 

ограниченная параболическим цилиндром z = 9 – x 2

и плоскостями x = 0,

y = 0, z = 0, 2x + y = 6 (x ≥ 0)

 

 

 

 

 

 

8.13

∫∫∫(x + y) dx dy dz

8.14

∫∫∫ yz dx dy dz

 

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

8.15

∫∫∫( y + z) dx dy dz

8.16

∫∫∫x2 y2 dx dy dz

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

8.17

∫∫∫z 2 x dx dy dz

8.18

∫∫∫yx2 dx dy dz

 

 

 

 

V

 

 

V

 

 

 

 

 

Вычислить

интеграл

∫∫∫ f (x, y, z) dx dy dz ,

где

V

область,

 

 

 

V

 

 

 

 

 

ограниченная параболическим цилиндром z = 1 y2 и плоскостями 3x + y -

 

 

 

3

6 = 0, x = 0, y = 0, z = 0

 

 

8.19

∫∫∫(xy + z) dx dy dz

8.20

∫∫∫(x + z 2 ) dx dy dz

 

V

 

V

8.21

∫∫∫xz dx dy dz

8.22

∫∫∫x2 y dx dy dz

 

V

 

V

8.23

∫∫∫(x2 + z) dx dy dz

8.24

∫∫∫(x2 + z 2 ) dx dy dz

 

V

 

V

 

 

40

 

Вычислить

интеграл

∫∫∫ f (x, y, z) dx dy dz ,

где

V –

область,

 

 

V

у =

 

 

 

у = 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ограниченная параболическими цилиндрами

 

х

,

 

х

и

плоскостями

z

=

0

 

 

 

 

 

 

и

x + z = 9

8.25

∫∫∫x2 y dx dy dz

8.26

∫∫∫(x2 + y) dx dy dz

 

V

 

V

8.27

∫∫∫yz dx dy dz

8.28

∫∫∫( y3 + z) dx dy dz

 

V

 

V

8.29

∫∫∫(x + y3 ) dx dy dz

8.30

∫∫∫x2 z 2 dx dy dz

 

V

 

V

§9 Тройной интеграл в цилиндрических и сферических координатах

Для вычисления тройного интеграла часто используются так

называемые цилиндрические координаты.

Положение точки M(x, y, z) в пространстве Oxyz можно определить заданием трёх чисел ρ, φ, z, где

ρдлина радиуса-вектора проекции точки М на плоскость Оху, ρ ³ 0 ;

φугол, образованный этим радиусом-вектором с осью Ох, ϕ [0,2π ];

z – аппликата точки М, z R (рис. 20).

Эти три числа (ρ, φ, z) называются цилиндрическими координатами точки

М.

z

M(x,y,z)

 

 

M(ρ,φ,z)

 

 

 

 

 

 

z

φ

ρ

 

y

 

 

x

 

 

Рис.20 41

Цилиндрические координаты точки связаны с её декартовыми координатами следующими соотношениями:

 

 

x = ρ cosϕ

 

 

 

 

 

y = ρ sinϕ

 

 

 

 

 

z = z.

Тогда

∫∫∫ f (x, y, z)dxdydz = ∫∫∫ f (ρ cosϕ, ρ sinϕ, z)× ρ × dϕ dρ dz .

 

V

V

К цилиндрическим координатам бывает удобно перейти в случае, если область интегрирования образована цилиндрической поверхностью.

Пример 1. Вычислить ∫∫∫z x2 + y 2 dx dy dz , если V – цилиндр

V

х2 + у2 = 2х , ограниченный плоскостями z = 0 , z = a (рис.21).

z

z = a

x

y

Рис.21

x = ρ cosϕ

Решение Перейдём к цилиндрическим координатам = ρ ϕ

. : y sin

=

z z

Уравнение цилиндрической поверхности примет вид:

ρ 2 cos2 ϕ + ρ 2 sin2 ϕ = 2ρ cosϕ , т.е. ρ = 2cosϕ , где ϕ меняется от - π до

2

+ π , а ρ меняется от ρ = 0 до

ρ = 2cosϕ .

2

 

 

 

 

 

∫∫∫z

 

dxdydz = ∫∫∫z

 

 

× ρ dϕ dρ dz =

x2 + y 2

ρ 2 cos2 ϕ + ρ 2 sin 2 ϕ

V

 

V

 

 

 

42

 

 

π

 

 

 

 

2 cosϕ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

2 cosϕ

 

 

 

 

 

 

 

a

 

 

π

 

2 cosϕ

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

z

2

 

 

 

2

 

 

a

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= dϕ ρ 2 dρ z dz = dϕ ρ 2 dρ

 

 

 

 

= dϕ

ρ 2 dρ ×

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

π

 

 

 

0

2

 

 

0

 

π

0

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

2 cosϕ

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a

2

 

2

 

 

 

ρ

3

 

 

4a

2 2

 

 

 

 

 

4a

2

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

dϕ

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

cos3 ϕ dϕ =

 

 

 

cos2 ϕ × cosϕ dϕ =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

π

 

 

3

 

 

0

 

 

3

 

 

π

 

 

 

3

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

(1 - sin 2 ϕ )d sinϕ =

 

2

 

 

 

 

 

 

 

ϕ

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

4a

2

 

2

4a

 

 

sin

3

 

 

2

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

sinϕ

-

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4a2

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

16a2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

1 −

 

 

 

 

− 1 +

 

 

 

=

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сферическими координатами точки M(x,y,z) пространства Oxyz называется тройка чисел ρ, θ, φ, где

ρ – длина радиуса-вектора точки М, ρ ³ 0 ,

 

 

 

 

 

 

 

θ –

угол отклонения радиуса-вектора ОМ от оси Oz, 0 ≤ θ ≤ π ,

 

 

 

 

φ –

угол, образованный проекцией радиуса-вектора ОМ на плоскость

 

Ох и осью Ох, 0 £ϕ £ 2π ,

(рис.22).

 

z

 

 

 

 

 

 

 

 

M(x,y,z)

 

θ

M(ρ,φ,θ)

 

ρ

 

φ

 

 

у

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

Рис.22

Сферические координаты ρ, φ, θ связаны с декартовыми x, y, z

соотношениями:

 

 

 

 

 

 

x = ρ sinθ cosϕ

 

 

 

 

 

 

 

 

y = ρ sinθ sinϕ

 

 

 

 

 

 

 

 

z = ρ cosθ ;

∫∫∫ f (x, y, z)dxdydz = ∫∫∫ f (ρ cosϕ sinθ , ρ sinϕ sinθ , ρ cosθ )ρ 2 sinθ dρ dϕ dθ .

V

V

 

 

 

 

 

 

 

43

 

 

 

 

Переходить к сферическим координатам удобно, когда область интегрирования есть шар или его часть, а также, если подынтегральная

функция имеет вид f (x2 + y 2 + z 2 ) .

Пример 2. Вычислить ∫∫∫xyz dxdydz ,

если область V – часть сферы

V

 

 

x2 + y 2 + z 2 = R 2 , расположенная в I октанте.

 

z

 

 

R

 

 

0•

y

 

R

R x

Рис.23

Решение. Для вычисления интеграла перейдём к сферическим координатам:

x = ρ sinθ × cosϕ y = ρ sinθ × sinϕ , z = ρ cosθ

где

0 ≤ ρ ≤ R , 0 £ ϕ £ π , 0 £ θ £ π .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тогда

 

 

2

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

R

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

∫∫∫xyz dxdydz = dθ dϕ ρ 3 sin 2 θ × cosϕ sinϕ cosθ × ρ 2 sinθ dρ =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V

 

 

0

0

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

π

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

R

2

 

2

R

 

 

 

 

 

 

2

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ρ

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= dθ dϕ sin3 θ cosθ sinϕ cosϕ × ρ 5dρ = dθ sin3 θ cosθ sinϕ cosϕ dϕ

 

 

=

 

 

 

0

 

0

0

 

 

 

 

 

 

0

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

 

0

 

 

 

π

 

π

 

 

 

 

 

 

θ

 

π

 

 

 

ϕ

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

R

6

2

 

2

 

R

6

 

sin

4

 

2

 

sin

2

 

2

 

R

6

 

1

 

1

 

R

6

 

 

 

 

=

 

sin3 θ d sinθ

sinϕ d sinϕ =

 

×

 

 

×

 

 

=

 

×

×

=

 

..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

6

0

 

0

6

4

 

 

0

2

 

 

0

6

4

 

48

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

44

Задание № 9

Тело V задано ограничивающими его поверхностями, μ – плотность. Найти массу тела.

9.1

64(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

y = 0 , z = 0 ( y ³ 0, z ³ 0) ;

 

μ = 5(x2 + y 2 )/ 4 .

 

 

 

9.2

x2 + y 2 + z 2 = 4 ,

x2 + y 2 = 1 ,

 

(x2 + y 2 ≤ 1),

x = 0 (x ³ 0);

 

μ = 4

 

z

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9.3

x2 + y 2 = 1 ,

x 2 + y 2 = 2z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 10x .

 

 

 

 

9.4

x2 + y 2 =

16

z 2 ,

x2 + y 2 =

4

z ,

 

 

 

49

 

 

7

 

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 80 yz .

 

 

 

 

9.5

x2 + y 2 + z 2 = 1,

x2 + y 2 = 4z 2 ,

 

x = 0, y = 0, (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 20z .

 

 

 

 

9.6

36(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 1 ,

x = 0, z = 0 (x ³ 0, z ³ 0);

μ= 5 (x2 + y 2 ). 6

9.7

x2 + y 2 + z 2 = 16 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

(x2 + y 2 ≤ 4);

 

 

μ = 2

 

z

 

.

 

 

 

 

 

9.8

x2 + y 2 = 4 , x2 + y 2 = 8z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

 

 

 

 

 

45

μ = 5x .

9.9

x2 + y 2 =

4

z 2 ,

x2 + y 2 =

2

z ,

 

 

 

25

 

5

 

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 28xz .

 

 

 

 

9.10

x2 + y 2 + z 2 = 4 ,

x2 + y 2 = z 2 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 6z .

 

 

 

 

9.11

25(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 2(x2 + y 2 ).

 

 

 

9.12

x2 + y 2 + z 2 = 9 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

(x2 + y 2 ≤ 4),

y = 0, (y ³ 0,);

 

μ =

 

z

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9.13

x2 + y 2 = 1 ,

x 2 + y 2 = 6z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 90 y .

 

 

 

 

9.14

x2 + y 2 = z 2 / 25 ,

x2 + y 2 = z / 5 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 14 yz .

 

 

 

 

9.15

x2 + y 2 + z 2 = 4 ,

x2 + y 2 = 9z 2 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ =10z .

 

 

 

 

9.16

9(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 4 ,

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

μ = 5(x2 + y 2 )/ 3 .

9.17x2 + y 2 + z 2 = 4 ,

x2 + y 2 = 1 , (x2 + y 2 ≤ 1);

46

μ = 6 z .

9.18

x2 + y 2 = 1 ,

x2 + y 2 = z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 10 y .

 

 

9.19

x2 + y 2 = z 2 / 49 ,

x2 + y 2 = z / 7 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ =10xz .

 

 

9.20

x2 + y 2 + z 2 = 4 ,

x2 + y 2 = 4z 2 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ =10z .

 

 

9.21

16(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 1 ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 5(x2 + y 2 ).

 

9.22

x2 + y 2 + z 2 = 16 ,

 

 

x2 + y 2 = 4 (x2 + y 2 ≤ 4);

 

μ =

 

z

 

.

 

 

 

 

 

 

 

9.23

x2 + y 2 = 4 ,

x 2 + y 2 = 4z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 5 y .

 

 

9.24

x2 + y 2 = z 2 ,

x2 + y 2 = z ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 35 yz .

 

 

9.25

x2 + y 2 + z 2 = 1,

x2 + y 2 = z 2 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 32z .

 

 

9.26

x2 + y 2 = z 2 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

 

 

 

 

 

 

47

 

μ = 5(x2 + y 2 )/ 2 .

 

9.27

x2 + y 2 + z 2 = 9 ,

x2 + y 2 = 4 ,

 

(x2 + y 2 ≤ 4),

z = 0 (z ³ 0);

 

μ = 2z .

 

 

9.28

x2 + y 2 = 1 ,

x2 + y 2 = 3z ,

 

x = 0, y = 0, z = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ =15x .

 

 

9.29

x2 + y 2 = 4z 2 / 49 ,

x2 + y 2 = 2z / 7 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0);

 

μ = 20xz .

 

 

9.30

x2 + y 2 + z 2 = 16 ,

x2 + y 2 = 9z 2 ,

 

x = 0, y = 0 (x ³ 0, y ³ 0, z ³ 0);

 

μ = 5z .

 

 

9.31

4(x2 + y 2 )= z 2 ,

x2 + y 2 = 1 ,

y = 0, z = 0 (y ³ 0, z ³ 0);

μ = 10(x2 + y 2 ).

48

Литература

1.Бермант, А.Ф. Краткий курс математического анализа/ А.Ф. Бермант. −

М.: Наука, 1964. −663 с.

2.Данко, П.Е. Высшая математика в упражнениях и задачах. Ч.2/ П.Е. Данко, А.Г. Попов, Т.Я Кожевникова. — М.: Высшая школа, 1980. —365 c.

3.Минорский, В.П. Сборник задач по высшей математике/В.П. Минорский. - М.: Наука, 2004г. - 336 с. с илл.

4.Пискунов, Н.С. Дифференциальное и интегральное исчисления для втузов. Т.2/Н.С. Пискунов. — М.: Наука, 1970. — 310 c.

49

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]