Türkiye’de Kadın İş Gücü ve İşsizlik

Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2010 yılında, bir önceki yıla göre 0,9 puanlık artışla % 48,8 olarak gerçekleşmiştir. Kadınların işgücüne katılma oranının 1990’da % 34.1; 2002 yılında % 26.9, 2004 yılında % 25.4, 2009 yılı için % 26, 2010 yılında ise % 27,6 olarak gerçekleşmiştir.

2011 yılı Ocak döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,6 puanlık artışla % 48,1 olarak gerçekleşmiştir. Kadınların işgücüne katılma oranı kadınlarda ise 0,7 puanlık artışla % 26,6; aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,5 puanlık artışla % 70,3 olmuştur.

İşgücünün eğitim ve yaş dağılımlarına bakıldığında, Toplam işgücünün % 16,6’sını 15-24 yaş grubundakiler oluşturmaktadır. Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı; erkekler için % 68,2, kadınlar için % 22,6’dır. Yükseköğretim mezunu erkeklerde % 86,1 olan işgücüne katılma oranı, kadınlarda % 72,7’dir.

Bu oranın dünya ortalaması % 51,6’dır. Kırsal kesimde tarım sektörü, kentte ise hizmet sektörü kadınların en yoğun istihdam edildiği sektörleri oluşturuyor. Kadınlar iş gücü piyasasına girmekte ve kalmakta zorluklarla karşılaşmaktadır. Bunun en tipik göstergesi % 30,2 olan tarım dışı kadın işsizlik oranıdır.

Çalışan her 100 kadından 77’sinin sosyal güvencesi yoktur. Türkiye’de kadınlar erkeklere oranla daha az ücretli, güvencesi olmayan düşük seviyeli işlerde istihdam ediliyor. Kırsalda yaşayan kadınların % 84’ü tarım kesiminde işçi olarak aile işlerinde çalışıyor. 2010 verilerine göre, çalışan kadınların % 77’si sosyal güvenceden yoksun olarak çalışmaktadır.

2010 yılında Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı % 27,6 iken dünya ortalaması % 51,6; Türkiye’de kadınların istihdam oranı % 27,6 iken dünya ortalaması % 48; Türkiye’de kadınların işsizlik oranı % 13 iken dünya ortalaması % 7’dir. Türkiye, kadınların iş gücüne katılım ve istihdam oranı acısından dünya ortalamasının ancak yarısı kadar bir oran yakalayabilirken kadın işsizliğinde dünya ortalamasının iki katı bir orana ulaşmaktadır.

Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi (ABİGEM), Türkiye’deki kadınların işgücüne katılım oranının % 28,3, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ise bu oran % 55 olduğu, bunun temel sebebini de; eğitim seviyelerinin Avrupa’ya nazaran nispeten daha düşük olması ve iş dünyasından geri durmaları olarak tespit etmiştir.

Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu raporunda; Türkiye’nin “Ekonomik Katılım ve Fırsatlar” kategorisinde 134 ülke arasında 130. sırada olması Türkiye’de kadının iş gücüne katılımı ve istihdamı konusunda dünya ölçeğinden ne kadar geri bir konumda olduğunu gözler önüne sermektedir.

İşsizlikte oecd ve Türkiye…

Türkiye’nin de üyesi olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bölgesinde, 2009’da % 8,8 olan işsizlik oranı, 2010 yılında %8,5 işsizlik oranı gerçekleşmiştir. OECD işsizlik oranının 2011yılı sonunda %8'in üzerinde olabileceği tahmin ediyor.

OECD raporunda; örgütün kurucu üyelerinden Türkiye’nin 2007 yılında % 9,9 olan işsizlik oranı, 2008 yılında işsizlik oranının % 11 olduğu hatırlatılmıştır; 2009 yılında ise % 14 olmuştur. 2010 yılında Türkiye’de işsizlik oranı % 11,9 gerçekleşmiştir. Bu oran OECD ülkeleri içinde İspanya’dan sonra ikinci en yüksek oran olmuştur.

2011 yılı Ocak ayında % 11,9 olan işsizlik oranı da pek fazla değişiklik olmayacağı öngörülen Türkiye’de işsizlik konusunda endişe verici boyutu ortaya koymaktadır.

OECD İşsizlik oranları
Ülke	2011 (%)	Dönem	Ülke	2011 (%)	Dönem
İspanya	20,4	Ocak	Fransa	9,6	Ocak
Türkiye	11,9	Ocak	Rusya	7,6	Ocak
İrlanda	14,7	Mart	İngiltere	7,8	Şubat
Slovakya	14,5	Ocak	Japonya	4,9	2010 Aralık
ABD	8,8	Mart	Almanya	6,3	Şubat
Yunanistan	12,9	2010 Aralık	Hollanda	4,3	Ocak
Macaristan	12,6	2010 Aralık	İtalya	8,6	Ocak

Türkiye’de iş gücü maliyeti içinde vergi oranı % 38,5 ile % 37 olan OECD ortalamasına uygun olmasına karşılık bu oranın Meksika’da % 15,3, Kore’de % 19,6, İrlanda’da % 23,3 olduğu dikkate alındığında Türkiye’de ücretteki vergi payının istihdamda % 40’ları aşan bir kayıt dışı yarattığı belirtiliyor.

OECD verilerine göre, Türkiye’de ekonomik büyüme hızı 2011 yılında, OECD ve AB geneline kıyasla daha fazla olacak; ancak işsizlik artmaya devam edecektir. 2011 yılı Ocak ayında Türkiye, OECD Ülkeleri içinde işsizlik oranının yüksekliği açısından İspanya, Slovakya, İrlanda ve Yunanistan’dan sonra beşinci sıraya yer almaktadır.

OECD’nın son araştırmasına göre, 2010’da pozitif büyümeye rağmen işsizlik oranında artış öngörülmesi dikkat çekicidir.