Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
шешендік өнер.pptx
Скачиваний:
17
Добавлен:
08.04.2016
Размер:
425.72 Кб
Скачать

С.Аманжолов атындағы Шығыс ШешендікҚазақстан мемле еттік

университеті

өнер

Шешендік өнер — ежелгі Грекия мен Рим заманынан бері қарай көптеген халықтардың мәдени, рухани, өмір тіршілігіндегі өнердің бір түрі.

Шешендік сөздер

Шешендік арнау

Шешендік дау

Шешендік толғау

Шешендік өнердің ерекшеліктері

Сөздің тазалығы

Сөз дәлдігі

Ой жүйелігі

Сөз байлығы

Сөздің мазмұндылығы

Сөз қысқалығы

Сөз түсініктілігі

Сөз анықтылығы

Төле би Қазыбек би Әйтеке би

• Атақты шешендер

• Мемлекет және қоғам қайраткерлері

• Тәуке ханның кеңесшілері

• «Жеті жарғы» әдет-ғұрып заң жинағын шығаруға үлес қосқан билер

• Ұлт тәуелсіздігі мен бостандығын, татулық пен бірлігін насихаттаушылар

Бір үйдің баласы болма, Көп үйдің баласы бол.

Бір елдің атасы болма, Бар елдің данасы бол.

Өзіңе-өзің әмір болма, Халқыңа әділ бол.

Жауыңа қатал бол, Досыңа адал бол.

(Төле би)

Алтын ұяң - әйелің қымбат, Құт-береке – атаң қымбат. Аймалайтын – анаң қымбат, Мейірімді – апаң қымбат.

(Қазыбек би)

Арадан шыққан жау

қиын, Таусылмайтын дау қиын.

Шанышқыласа сөз қиын, Жазылмаса дерт қиын, Іске аспаса серт қиын.

(Әйтеке би)

Жәнібек пен Жиренше.

Жәнібек хан уазірлеріне: “Маған өтірік пен шынның арасы немен айырылады, соны тауып беріңдер”, - дейді.

Ханның қырық уәзірлері қырық күн ойланып, таба алмайды.

Мұны естіген Жиренше шешен үйіне келіп, Қарашашқа:

- Жәнібек ханымыз қырық уәзіріне: “Өтірік шынның арасын айырыңдар,”-деп қысым жасап жатыр,-дейді

Өтірік пен шынның арасы- бір-ақ тұтам жер.Оның мәнісі: көзбен көрген – шын, құлақпен естіген - өтірік.Құлақ пен көздің арасы бір – ақ тұтам ғой.Көзбен көрген – анық , құлақпен естіген – танық емес пе? – дейді.

Т Е С Т

1.Шешендік сөз деген не? А)Ауызекі сөйлеу мәдениеті В)Жазба тіл мәдениеті

С) сөз мәдениетінің жоғарғы формасы.

2. «Шешендік өнер» грек тілінен қандай ұғым береді? А)табиғи дарын В) риторика С)жан-жақты білім

3. Шешендік өнер нешеге нәрсеге негізделеді? А)үш В)екі С)бір

4. Шешендік өнердің теориясын жасаған кім? А)Марк Туллий Цицерон В)М. Ломоносов С) А.Байтұрсынов

5. Ұлттық шешендік өнер кімнен бастау алады? А)Ежелгі сақ, ғұн туындылары мен Орхон ескерткішінен В) Қазақ хандығынан С)Ежелгі Грекия, Римнен.

6. “Жеті жарғыны” жазғандардың бірі- ...

А. Әл-Фараби В. Қазыбек би

С. Сырым би

7.Қазақ шешендік өнердің бірінші кезеңі қай ғасырларды қамтиды?

А)Х-ХІ ғ. В) ХІ-ХІІІ ғ.

С)ХҮ-ХҮІ ғ.

8. Қазақ шешендік өнердің бірінші кезеңінің өкілдерін ата.

А)Құтып В) Майқы би мен Аяз би С)Тәуке хан

9. Қазақ шешендік өнердің екінші кезеңі қай ғасырларды қамтиды?

А)Х-ХІ ғ.

В) ХІ-ХІІІ ғ. С)ХІҮ-ХҮІ ғ.

10. Қазақ шешендік өнердің екінші кезеңінің өкілдерін ата.

А) Майқы би мен Аяз би В) Асан қайғы мен Жиренше С)Тәуке хан

1.С

6.А

2.В

7.А

3.А

8.В

9.С

4.А

10.В

5.А