4.3.2. †Стасу мерзiмдерiн аны‹тау

Цемент ‹амырыныЊ Ћстасу мерзiмдерi Ћстасу басы ж‰не соЊымен сипатталады.

Цемент ‹амырыныЊ Ћстасу басы деп бекiту басынан (су қю кезенi) Вик аспабынын инесi бiрiншi пластинкалы дейiн 1-2 мм жетпейтiн мерзiмге дейiн Ќткен уақыт саналады.

Цемент қамырының Ћстасу соЊы деп бекiту басынан Вик аспабыныЊ инесi цемент ‹амырына 1 мм батпйтын мерзiмге дейiн уа‹ыт саналады.

Аспаптар : инесi бар Вик аспабы, кЏрекшесi бар сфералы‹ ая‹, ‰р тЏрлi гiрлерi бар сауда таразы.

Материалдар : портландцемент.

†стасу басын ж‰не соЊын аны‹тау Џшiн аспап шыЉыршыЉын толтыратын ‰деттегi суЉа ‹ажеттiлiктi цемент ‹амыры пайдаланылады. Аспап инесiн ‹амыр бетiмен жанасуЉа дейiн жеткiзедi ж‰не оЉан еркiн ‹ЋлауЉа мЏмкiндiк берiледi. Иненi Ћстасу басына дейiн ‰р 5 минут сайын ж‰не Ћстасу басынан Ћстасу соЊына дейiн ‰р 15 минут сайын ‹амырЉа батырады. АлынЉан м‰лiметтер 4.9-кестеге жазылады.

4.9-кесте

†стау мерзiмдерiн аны‹тау н‰тижелерi

	Уа‹ыт, мин.		Аспап кЌрсеткiшi, мм
	†стасу басы, саЉ.- мин
†стасу соЊы, саЉ.- мин

4.3.3. Цемент кЌлемiнiЊ Ќзгеру бiркелкiлiгiн аны‹тау

КЌлемi бiркелкi таратылЉан ‹атайып жат‹ан бетондар мен ерiтiндiлерде сызаттар пайда болуы мЏмкiн. Олар цементте бос кальций оксидтерi мен магний оксидтерiнiЊ молшылыЉымен ‹оздырылуы мЏмкiн.

КЌлемнiЊ Ќзгеру бiркелкiлiгi суда цемент шелпектерiн ‹айнатумен аны‹талады. 300 г цементтен ‰деттегi суЉа ‹ажеттiлiктi ‹амыр дайындалады. Ѓр‹айсысы 75 г цементтiЊ 4 Ќлшемi Ќлшенедi ж‰не ‹олмен ‰р Ќлшемге шарик пiшiнi берiледi. Шариктер машина майымен майланЉан шыны ж‰не металл пластинкаларына орналастырылады ж‰не Џстелге пластинканы жеЊiл ‹аЉумен диаметрi 7 - 8 см ж‰не ортасындаЉы ‹алыЊдыЉы 1 см шелпектерi айналдырады, сосын шетiнен ортасына ‹арай суланЉан пыша‹тыЊ ‹имылымен шеттегi Ћш‹ыр ж‰не тегiс дЌЊгелектелген бетi болу Џшiн шелпектер сылап-сипалады. ДайындалЉан шелпектр +20÷22 ⁰С температурада гидравликалы‹ камерада дайындау мерзiмiнен 24 саЉат бойы са‹талады.

Осыдан кейiн шелпектер пластинкалардан алынады ж‰не суы бар бакпен торЉа орнатылады. БактаЉы суды 4 саЉат бойы Џзбей ‹айнауЉа дейiн жеткiзедi, сонан-соЊ шелпектердi бакта суытады ж‰не оларды судан алЉан соЊ тез сырт‹ы бай‹ау жЏргiзiледi.

Цемент кЌлемiнiЊ бiркелкi Ќзгеруi ‹ойылЉан талаптарЉа с‰йкес деп саналады, егер сынауға тартылған шелпектің өң бетінде шеттеріне жететін тарамдалған сызаттар және де шелпектердің қандай болса да майысқан жерлері және көлемінің өсіу байқалмаса (4.5-сурет).

а) б)

в)

4.5-сурет. Цемент көлемiнiң өзгеру бiркелкiлiгiне шидаялмаған шелпек

а – қирау; б – радиалды сызаттар; в - майысу

4.3.4. Цемент тартуыныЊ майдалыЉын аны‹тау

Цемент тартуыныЊ майдалыЉына еленген сынаманыЊ бастап‹ы массасыныЊ пайызбен №008 електегi ‹алдыЉы ‹абылданады.

МСТ 10178-85 талаптрына с‰йкес цемент тартуыныЊ майдалыЉы сондай болуы керек, тек №008 торы бар електен Ќткiзгенде елеуге алынЉан сынаманыЊ 85% кем емесi Ќту керек , ал кЌрсетiлген електегi ‹алды‹ 15% арты‹ емес Ќлшенедi.

Техникалы‹ таразыда 0,1 г дейiнгі д‰лдiкпен 50 г цемент Ќлшендi. …лшем №008 елекке кЌшiрiледi, сосын елек механикалы‹ елеу аспабына бекiтiледi ж‰не 5-7 минут еленедi. А‹ ‹аЉаз бетiнде 0,1 г арты‹ емес цемент ‹алЉаннан кейiн елеу ая‹талды деп саналады. Електегi қалдық 0,1 г дейiнгі дәлдiкпен өлшенеді. Цемент тартуының майдалылығы мына формула бойынша анықталады

Т = (а / 50) 100 ,

мЋндаЉы Т - тарту майдалыЉы, % ;

а – №008 електегi цемент ЌлшемдiгінiЊ ‹алдыЉы, г.

Сынақ нәтижелерi 4.10 - кестесiне жазылады.

4.10-кесте

Цемент тартуыныЊ майдалылыЉын аны‹тау

Цемент тЏрi	Цемент Ќлшемiді-гі, г	Електегi ‹алды‹, г	Тарту майдалылыЉы, %	Орташа маЉынасы
1	2	3	4	5