- •Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
- •2. Пән бойынша жұмыс бағдарламасы
- •2.3 Курстын пререквизиттері.
- •2.5. Курс туралы қысқаша түсінік.
- •2. Пән бойынша жұмыс бағдарламасы
- •2.3 Курстын пререквизиттері.
- •2.5. Курс туралы қысқаша түсінік.
- •2.6. Пәннің мазмұны.
- •2.8. Әдебиет.
- •2.8.1. Негізгі. «Электр машиналар»
- •2.8.2. Қосымша.
- •3 Дәрістін қысқаша курсы
- •2.1 Сурет-Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышы
- •2.2 Сурет- Механикалық сипаттамалар.
- •2.4 Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың тежеу режимдерінің механикалық сипаттамалары
- •2.5 Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары
- •2.6 Тежеу режимдеріндегі ақ-тың механикалық сипаттамалары
- •2.7. Сиихронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •Реостаттық және импульстік реттеу
- •3.18 Сурет-Фазалы роторы бар ақ импульстік параметрлік реттеу кезіндегі басқару сұлбасы (а) жәие механикалық сипаттамалары б)
- •3.9. Асинхронды эж-нің бұрыштық жылдамдығын полюстер санын өзгерту арқылы реттеу
- •Электр жетігінің бұрыштық жылдамдылығын және иін күшін автоматты реттеу
- •4.1. Кернеу бойынша қатаң теріс кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •4.2. Якорь тоғы бойынша қатаң оң кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты реттеу жүйесі
- •Қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығы бойынша қатаң теріс байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі
- •Тиристорлық кернеу реттеуіші арқылы асинхронды эж-дың бұрыштық жылдамдығын автоматты түрде реттеу
- •Түрлендіргіш-қозғалтқыш жүйеде электр жетсгінің моментін автоматты түрде реттеу
- •Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары
- •3.1 Сурет-Әртүрлі қаттылығы бар механикалық сипаттамалары.
- •3.2 Сурет-Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың екі зоналық реттеуінің сипаттамалары.
- •Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығьн магнит ағынды өзгерту арқылы реттеу
- •3.3 Сурет-Магнит ағынды өзгерту арқылы бұрыштық жылдамдықты реттеу эж-нің сұлбалары.
- •Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығын реостаттық және импульстік параметрлік тәсілмен реттеу
- •Ұзақ жұмыс кезінде қозғалтқыштың қуатын есептеу
- •Қайталанбалы-қысқа уақыт және қысқа уақыт режим кезінде қозғалтқыштың қуатын есептеу
- •4 Тәжірибелік жұмыс
- •5. Зетрханалық жұмыс
- •6 Бақылау және білімді бағалау
- •Ибраев Кудайберген Айтжанович «электр машиналар және электр жетек» пәнінен
- •5В080600 - «Аграрлық техника және технология» мамандығына арналған
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
5В080600 - «Аграрлық техника және технология» мамандығына
арналған
«Электрлік машиналар және электр жетек» пәнінен
оқу - әдістемелік кешен
Астана - 2012
С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің АҚ оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қарастырылған және басып шығаруға мақұлданды _________________ №______ хаттама
|
«Бекітемін» С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің АҚ ОӘК төрағасы ___________________________ 2012ж. «____» ________________ |
Автор: К.А. Ибраев– электр жабдықтарын пайдалану кафедрасының аға оқытушысі
«Электр машиналар» пәні ҚР МЖМБС бойынша арналған: 5.03.005-2006 «Қазақстан Республикасының білім жүйесі. Кәсіпшілік тәжірибе. Негізгі жағдайы», 5.03.006-2006 - «Қазақстан Республикасының білім жүйесі. Жоғары оқу мекемелердегі бақылау және білімді бағалау. Негізгі жағдайы», 5.03.007-2006 -«Қазақстан Республикасының білім жүйесі. Білім - кәсіпшілік бағдарламалар. Негізгі жағдайы» 5.03.011-2006 –«Қазақстан Республикасының білім жүйесі. Жоғары оқу мекемелердегі ғылыми – зерттеу жұмысы». 5.03.015-2006 -«Қазақстан Республикасының білім жүйесі. Негізгі жағдайы» тәртіптер сәйкестікте құрастырылған және 5В080600 - «Аграрлық техника және технология» бакалавриат мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған.
Пікр жазған: жылу энергетикасы кафедрасының доценті, т.ғ.к. Б.А. Жәкішев
Электржабдықтарын пайдалану кафедрасының мәжілісінде қаралды және қабылданды. № 8 хаттама «12» желтоқсан 2011ж.
Энергетикалық факультеттің әдістемелік комиссиясының отырысында қаралды және шешім қабылданды
№ 6 хаттама « 20 » қантар 2012ж.
© С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Мазмұны |
|
|
|
1 Терминдер және анықтамалар........................................................... |
5 |
2 Пәнңің бағдарламасы (силлабус) …………………........................ |
8 |
3 Дәрістің қысқаша курсы……………………………………………. |
16 |
4 Тәжірибелік жұмыс ………………………………………………... |
148 |
5 Зетрханалық жұмыс ………………………………………………... |
151 |
6 Бақылау және білімді бағалау........................................................... |
152 |
6 Рефераттардың үлгілі тақырыптары................................................. |
160 |
1 Терминдер және анықтамалар
Электрлік сұлбалар |
Сызулардың МЕСТ бойынша қатаң орындалған, ЕСКД жүйесін қолданып, электрқондырғылардың қызметтік принципін, жұмыстық тәртібімен орнын анықтайды. |
Автоматты басқару жүйесі (реттеу). |
Техникалық жабдықтардың жиынтығын құрайды: датчиктер, күшейткіштер, бағдарламалық контроллерлер, орындаушы орган және регуляторлар. |
Датчик |
Құрылғы: біріншілік құбылтқыштардың логикалық тізбектерін оқи алатын, яғни өлшенген бақылау параметрлерін құбылтып өзгерту арқылы ыңғайлы бір шамаға келтіріп әрі қарай қолдануға жарамды етеді. |
Басқару контуры |
Бұл жүйе: басқару объектісінен (БО) және регулятордан тұрады. |
Ақпараттық өлшеуіш басқару жүйесі |
Өлшеу жабдықтарының жиынтығы және қосымша көмекші құрылғылар, яғни ақпараттық өлшеулермен басқару сигналдарын жинап бақылауға арналған. |
Ұзақ мерзімділігі |
Электротехникалық қондырғының жөндеу мен техникалық қызметтің орнатылған жүйесі кезінде шектік жағдайға жетпей жұмыс істеу қабілетін сақтап қалу қасиеті. |
Типтік динамикалық бөлім |
Элементтердің формальдік абстракті түрі,динамикалық режимдегі беріліс функциясын сипаттайтын. |
Жөндеуге жарамдылығы
|
Электротехникалық қондырғының техникалық қызметінің және жөндеуді өткізу жолымен жұмыс істеу қабілетін сақтап қалу, шағым мен ақаудың пайда болу себептерін тауып алу және алдын алу қасиеті. |
Электрлік өлшеу электрлік емес шамаларды |
Механикалық, жылулық, химиялық және де басқа шамаларды электрлік өлшеуіш аспаптар мен түрлендіргіштермен өлшеу. |
Электронды өлшеуіш аспаптар және басқару құрылғылары (регуляторлар). |
Бұл аналогты және санды өлшеуіш приборлар, электронды элементтік базасының жолымен құрастырылған. |
Автоматты басқару жүйесінің ұстамдылығы. |
АБЖ-ның тұйықталған режимі, белгіленген уақыт аралығында тепе-теңдік жағдайына оралуын айтады. (Жүйе жұмысқа қабілетті). |
Екінші реттік тіркеуіш және басқарушы приборлар |
Өлшеу жабдықтарын, өндірісте шығарылатын, тіркеулік қабілеттілігі (құжаттарды) көрінісін және шығыс сигналының басқару формасын алатын приборлар |
Істен шығу
|
Электротехникалық қондырғының жұмысқа жарамдылығын бұзу |
Электр жетегі |
– электр энергиясын механикалық энергияға түрлендіретін электрмеханикалық жүйе. |
Өндіріс механизмінің сипаттамасы |
- электр қозғалтқыш білігіне келтірілген жылдамдықпен механизмнің кедергі момент арасындағы әуелділікті айтады, яғни =(М). |
Жерге қосқыш қондырғы |
Жерге қосқыш өткізгіштермен және жерге қосқыштың жиынтығы деп аталады. |
Жерге қосқыш |
Жермен тікелей қосылған металды өткізгіш немесе өткізгіштердің тобы. |
Жерге қосу өткізгіштер |
Жерге тұйықталғыштармен жерге қосылған электр қондырғылардың бөлшектерін металды өткізгіштер деп атайды. |
Электр қондырғылар
|
Электр энергиясын тарату, беру және энергияның басқа түріне айналдыру, трансформациялау, қайта өндіруге арналған электр машиналардың, аппараттардың, сызықтардың және қосымша жабдықтардың жиынтығы. |
Автоматы ажыратқыш |
Автоматты ажыратқыштар - қозғалтқыштарды қысқа тұйықталу мен сақтау және аппараттарды тыс жүтемеден қорғау үшін арналған. |