Мазмұны

Кіріспе.............................................................................................................	3
Зертханалық жұмыстардың орындалу тәртібі............................................	3
№1 зертханалық жұмыс. Электрлік цехтың жөндеу жұмыстары бағдарламасының құрылымы мен көлемін анықтау…..............................	5
№2 зертханалық жұмыс. Электрлік цехтың жұмысшылар санын анықтау …………………………………...................…..………………....	8
№3 зертханалық жұмыс. Электрлік цехтың кезекші мен жөндеу персоналдарының еңбекақысын жоспарлау…..................................…….	11
№4 зертханалық жұмыс. Жұмыс бригадасы мүшелерінің еңбекақысын анықтау ………………….........……………….......................................…..	14
№5 зертханалық жұмыс. Жабдықты жаңартудың экономикалық тиімділігін анықтау …………………......................................................….	17
№6 зертханалық жұмыс. КЭС-сынан өндірілетін электр және жылу энергияларының өзіндік құндарын анықтау..........................…………….	21
№7 зертханалық жұмыс. Қазақстан қалаларындағы коммуналды-тұрғын үйлерінің жылу энергиясына қажеттілігін анықтау…...………...	25
№8 зертханалық жұмыс. Қазақстан қалаларындағы коммуналды-тұрғын үйлерінің отынға қажеттілігін анықтау…………………………..	28
Әдебиеттер тізімі………….............………………………………………..	31

Кіріспе

Жұмыстың мақсаты студенттердің алған теориялық білімдерін нығайту және тәжірибеден алған жаңа дағдыларын игеру, энергетикадағы экономикалық мәселелерді шешу болып табылады.

Жалпы айтқанда, зертханалық жұмыстар кешені энергетикалық кәсіпорынның қызметінің әртүрлі сфераларын қамтитын сегіз жұмыстан тұрады: жөндеу қызметкерінің саны, қызметкердің еңбекақысы, технологиялық жабдықты жаңартудың тиімділігі, КЭС-сынан жіберілетін электр энергиясының өзіндік құны, қалалардың коммуналды-тұрғын үйлерінің жылу энергиясына және отынға келешектегі қажеттілігі.

Зертханалық жұмыстардың орындалу тәртібі

Зертханалық жұмыстар бірнеше бөлімдермен орындалады:

1. студенттің сабаққа алдын ала өзіндік дайындалуы: жұмыстың қолмен шығару жолы және әдістемесімен танысуы;

2. оқытушы студенттің зертханалық жұмыс бойынша білімін тексеріп, жұмысқа кірісу рұқсатын беру;

3. зертханалық жұмыстың барлық аналитикалық есептеулері міндетті түрде компьютер­­де, EXCEL бағдарламасында оқытушы мен инженер- программист көмегімен орындалады.

Алынған есептеу мәндері, зертханалық жұмыстың орындалу әдістемесі бойынша өзгереді:

4. алғашқы мәндері есептеулерімен талдаулары зертханалық жұмыстың оқытушыға қорғау үшін тапсырылатын есеп түрінде тапсырылады;

5. қорғауға дайындалу кезінде әр зертханалық жұмысқа байланысты берілген сұрақтарға жауап беру қажет;

6. зертханалық жұмысты қорғау.

№1 зертханалық жұмыс

Электрлік цехтың жөндеу жұмыстары бағдарламасының құрылымы мен көлемін анықтау

Жұмыстың мақсаты: жөндеу циклінің құрылымы мен электр жабдықтарының жөндеуге қажетті еңбек шығынын анықтау.

1. Тапсырма

   0. Электрлік жабдықтардың жөндеу циклінің құрылымдарын анықтау.

   1. Электрлік цехтың жөндеу жұмыстарының бағдарламасын жобалау.

   2. Электрлік жабдықтардың жөнделуінің еңбек сыйымдылығын анықтау.

2. Зертханалық жұмыстың орындалу әдістемесі

3. Алынған нәтижелерді талдау

1. Электрлік жабдықтардың жөндеу циклінің құрылымдарын анықтау

Берілген нұсқа бойынша (1-кестені қараңыз) электрлік жабдықтардың жөндеу циклінің құрылымы жөндеу циклі мен жөндеу аралық мерзiмдердiң 1-кестеде келтірілген жабдықтың екі ауысымдық жұмыс істеу кезіндегi нормативтік ұзақтығының негізінде анықталады.

Жөндеу циклінің құрылымы келесі түрде өрнектеледі, мысалы кабельдік жүйелер үшін

К-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-А-К,

мұндағы К- бір жылда күрделі жөндеу саны;

А- бір жылдағы ағымдық жөндеулер саны.

2. Электрлік цех жөндеу жұмыстарының бағдарламасын жобалау

Электрлік цех жөндеу жұмыстарының бағдарламасын жобалауда ағымдық (п_а) және толық (күрделі) жөндеудің жылдық (п_к) санын жабдықтың әрқайсысы үшін келесі кейіптеме бойынша анықтайды

n_а=(N*п_ац)/(а*Т_ца), (1)

п_к=N/(а*Т_цк), (2)

мұндағы N- бір типті жабдықтың саны (1-кесте бойынша);

п_ац- жөндеу цикліндегі ағымдық жөндеулердің саны;

Т_ца, Т_цк – жөндеу циклінің ұзақтығы (2- кестеде көрсетілген жөндеулер арасындағы уақытқа тең);

а - жабдықтың жұмыс істеу ауысымдарының санын ескеретін еселеуіш ( бір ауысымдық жұмыс үшін а= 1,4; екі ауысымдық жұмыс үшін а=1; үш ауысымдық жұмыс үшін а=0,6). Жабдықтың жұмыс істеу ауысымдарының саны 1- кестеде берілген және п_а, п_к есептеулерін 3-кестеге толтыру керек.

Жабдықтың атауы		Жабдықтың жұмыс істеу ортасы	Жұмыс-тың ауысым саны	Нұсқа бойынша жабдықтар саны
				1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Трансформаторлық қосалқы станция
1	Күштік тарнсформатор, 630кВА	қалыпты	3	2	-	2	-	2	-	2	-	2	-
2	Күштік тарнсформатор, 1000 кВА	қалыпты	3	-	2	-	2	-	2	-	2	-	2
3	Майлы, аз ауыспалы жоғары кернеулі ажыратқыш	қалыпты	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
4	Майлы, аз ауыспалы жоғары кернеулі ажыратқыш, СК камераларында	қалыпты	3	3	2	2	4	3	4	2	2	2	4
5	Енгізулік шкафтар, 0,4 кВ	қалыпты	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
6	Енгізулік шкафтар, 0,4 кВ, сызықтық	қалыпты	3	4	6	4	8	6	8	4	6	4	6
Тарату желілері
1	Шинасымдар, 0,4 кВ, км	қалыпты	2	0,2	0,3	0,3	0,2	0,3	0,4	0,5	0,4	0,4	0,4
2	Күштік және жарықтандырғыш желілер, км	қалыпты	2	2	1,5	1	2,5	2	2,5	1,5	1,5	2	2,2
3	Жердегі кабельдік желілер, км	қалыпты	2	1,5	1	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	1,6
4	Кабельдік желілер, қабырға бойынша, км	қалыпты	2	0,5	0,8	1	1,3	1,4	1,6	1,8	2	2,2	1,8
Цехтың электр жабдықтары		ластанған
1	Асинхронды электр қозғалтқыш, 11 кВт	қалыпты	2	50	100	60	120	50	100	70	120	50	110
2	Асинхронды электр қозғалтқыш, 26 кВт	ластанған	1	10	15	12	18	12	16	10	14	10	20
3	Тарату щиттері	қалыпты	2	20	30	25	40	20	30	18	32	16	30
4	Тарату щиттері	ластанған	1	5	10	6	12	7	14	6	10	5	12
5	Басқару аппараттары	қалыпты	2	50	100	60	120	50	100	70	120	60	110
6	Басқару аппараттары	ластанған	1	10	15	12	18	12	16	10	14	10	20
7	Электрлік шамдар, шоқтану шамы	ластанған	1	50	70	60	80	50	80	70	100	60	80
8	Электрлік шамдар, люминиценттік шам	қалыпты	2	100	120	80	140	100	150	80	130	70	120

1 Кесте - Электрлік жабдықтардың нұсқалары

2 Кесте - Электрлік жабдықтардың жөндеу қиындығы мен жөнделу аралықтары

Жабдықтың атауы	Жөндеу қиындығы Рқ, жөнд. бірлігі	Жөндеу арасындағы аралықтарының ұзақтығы
		ағымдық, ай Тца	күрделі, жыл Тцк
1 Күштік тарнсформатор, 630кВА	10	36	12
2 Күштік тарнсформатор, 1000 кВА	12	36	12
3 Майлы, аз ауыспалы жоғары кернеулі ажыратқыш	3	12	3
4 Майлы, аз ауыспалы жоғары кернеулі ажыратқыш, СК камераларында	8	12	3
5 Енгізулік шкафтар, 0,4 кВ	17,60	12	10
6 Енгізулік шкафтар, 0,4 кВ, сызықтық	15	12	15
7 Шиносымдар, 0,4 кВ, км	12	12	15
8 Күштік және жарықтандырғыш желілер, км	25	12	14
9 Жердегі кабельдік желілер, км	4	12	20
10 Кабельдік желілер, қабырға бойынша, км	10	12	20
11 Асинхронды электр қозғалтқыш, 11 кВт	6	12	12
12 Асинхронды электр қозғалтқыш, 26 кВт	3	8	6
13 Тарату щиттері	2	12	10
14 Тарату щиттері	2	6	10
15 Басқару аппараттары	0,5	12	9
16 Басқару аппараттары	0,5	5	9
17 Электрлік шамдар, шоқтану шамы	0,05	6	-
18 Электрлік шамдар, люминисценттік шам	0,15	4	-

3 Кесте - Жабдықтардың жылдық жөндеу саны

Жабдықтың атауы	Жөндеу саны
	nа	пк

3. Электрлік жабдықтардың жөнделуінің еңбек сыйымдылығын анықтау

Электр жабдықтардың жылдық жөнделу уақыты келесі кейіптемемен анықталады

Т_ж=∑(1,2п_аi+15 n_ki)P_қi, сағ, (3)

мұндағы 1,2 - ағымдық жөндеу кезіндегі бір жөндеу бірлігіне кететін сағаттық уақыт нормасы;

15 - күрделі жөндеу кезіндегі бір жөндеу бірлігіне кететін сағаттық уақыт нормасы;

п- жабдықтар түрлерінің саны;

Р_қ- жабдық бірлігін жөндеудің қиындығы (жабдықтың әрбір жөндеу бірлігінде түріне арнайы 2-кестеде көрсетілген). Электрлік жабдықтарды жылдық жөндеу уақытын есептеу нәтижелері 4-кестеге толтырылады.

4 Кесте - Электр жабдықтың жылдық жөндеу уақыты

Жабдықтың атауы	Жөндеудің жылдық уақыты, сағ
	ағымдық	күрделі	барлығы

2. Зертханалық жұмыстың орындалу тәртібі

2.1 Компьютерде жазбаша орындалған есептеулерді тексеру. Бұл үшін 1 және 2-кестелерден берілген мәліметтер енгізіліп (1.1-1.3 баптарда кетірілген бойынша), жылдық жөндеу саны мен электрлік жабдықтардың жылдық жөнделу уақыты есептелінеді.

2.2 Есептеулердің нәтижелерін талдау үшін алынған есептеулер келесі түрде өзгеруі керек:

а) электрлік цехтың 2 ауысымдық жұмыс формасына ауысуы;

ә) ағымдық жөндеу кезіндегі бір жөндеу бірлігіне кететін сағаттық уақыт нормасы келесі мәндерге өзгереді: 1,5; 1,1; 0,9;

б) күрделі жөндеу кезіндегі бір жөндеу бірлігіне кететін сағаттық уақыт нормасы келесі мәндерге өзгереді: 14; 12; 10.

3. Алынған нәтижелерді талдау

Алынған нәтижелерді талдау кезінде 2.2 бапқа сәйкесті өзгерісті енгізгенде электр жабдықтардың жылдық жөнделу уақытының өзгерісін анықтау керек. Жабдықтардың жылдық жөнделу уақытының уақыт нормасына тәуелді болатын графигін тұрғызыңыз.

№2 зертханалық жұмыс

Электрлік цехтың жұмысшылар санын анықтау

Жұмыстың мақсаты: электрлік жабдықтың жөнделу қиындығына байланысты электротехникалық жұмысшылар санын анықтау.

1. Тапсырма

   0. Эксплуатациялық және жөндеу жұмысшыларының нақты санын анықтау.

   1. Эксплуатациялық және жөндеу жұмысшыларының тізімдік санын анықтау.

2. Зертханалық жұмыстың орындалу әдістемесі

3. Алынған нәтижелерді талдау