- •1.Гістарычная граматыка бел.М. Як лінгвістычная дысцыпліна, яе прадмет і задачы.
- •2.Бел.Мова сярод славянскіх моў.
- •3.Фанетычныя асаблівасці сучаснай бел.Мовы.
- •4.Граматычныя асаблівасці сучас-най бел.Мовы.
- •5. Гістарычныя ўмовы ўтварэння і развіцця бел.Мовы.
- •6. Крыніцы вывучэння гісторыі бел.Мовы.
- •8. Значэнне дзейнасці ф.Скарыны, с.Буднага, в.Цяпінскага, л.Зізінія, м.Сматрыцкага, п.Бярынды і інш. У станаўленні бел.М.
- •9. Тэндэнцыі ў старажытнай бел. Пісьмовай мове.
- •10.Звесткі з палеаграфіі. Графічная сістэма ў гіст. Бел. Пісьменства.
- •11.Сістэма галосных гукаў у старажытнасці і сучаснай б.М. Іх класіфікацыя і характарыстыка.
- •12. Галосныя гукі ў пачатку слова.
- •15.Асаблівасці складу ў стара-жытнасці.
- •14. Характар старажытнага націску, інтанацыя ў старажытнасці.
- •17.Лёс спалучэнняў зычных з наступным (й).
- •22.Спалучэнне рэдукаваных (ъ), (ь) з плаўнымі ў становішчы паміж зычнымі.
- •18.Змяненне спалучэнняў(гт).(кт) перад галоснымі (ь)(і). Дысіміляцыя ў спалучэннях дт,мм і звязанае з ёй чаргаванне.
- •19.Развіццё паўнагалосся. Беларускі варыянт поўнагалосных спал-учэнняў.
- •21. Гіс-ыя ўзнікнення “беглых” га-лосных, з’яўленне прыстаўных га-лосных, падоўжаных галосных (о), (э) у новых закрытых складах.
- •23.Вынікі страты рэдукаваных (ъ), (ь) у кансанантызме.
- •24.Насавыя галосныя ва ўсходне-славянскай мове.
- •25.Фанетычныя змяненні, не абу-моўленыя стратай рэд-ых.
- •26.Граматычныя катэгорыі назоў-нікаў у старажытнасці.
- •27.Старажытная сістэма скланення назоўнікаў.
- •28.Лёс старажытнай сістэмы скланення назоўнікаў.
- •32.Гісторыя скланення асабовых займеннікаў і зваротнага сябе.
- •33.Гісторыя скланення неасабовых займен. Станаўленне форм займ-аў вьсь, вься,вьсэ.
- •34.Утварэнне займеннікаў той, тая, тое. Паходжанне сучасных склона-вых форм гэтых займеннікаў. Скланенне пытальных займеннікаў къто, чьто.
- •35.Прыметнік. Кароткія (іменныя) формы, іх гісторыя.
- •36.Займеннікавыя (поўныя) пры-метнікі, іх утварэнне. Дыферэ-цыяцыя сінтаксічных функцый прыметнікаў.
- •37. Прыналежныя прыметнікі ў гісторыі беларускай мовы.
- •39.Станаўленне лічэбніка як самас-тойнай часціны мовы. Простыя лічэбнікі.
- •38.Ступені параўнання якасных прыметнікаў. Іх утварэнне і ўжы-ванне.
- •41.Сістэма дзеяслоўных форм да-пісьмовага і пачатку пісьмовага перыяду.
- •42.Змяненні ў формах дзеясловаў цяперашняга часу.
- •43.Гісторыя прошлага часу дзеяс-ловаў.
- •44.Гісторыя форм будучага часу дзеясловаў.
- •45.Умоўны лад дзеяслова. Утва-рэнне і станаўленне форм умоўнага ладу.
- •46.Загадны лад дзеяслова. Утварэнне і станаўленне форм за-гаднага ладу.
- •47.Іменныя формы дзяслова.
- •48.Станаўленне сістэмы дзеепры-метнікаў у бел.Мове.
- •49.Гисторыя дзеепрыслощя у бел. Мове.
- •50.Фарміраванне прыслоўя як час-ціны мовы.
- •51.Просты сказ у старажытнасці.
- •52.Складаны сказ у старажытнай бел.Мове.
41.Сістэма дзеяслоўных форм да-пісьмовага і пачатку пісьмовага перыяду.
1.Інфінітыў – пачатковая форма, іменная нязменная форма назоўніка з дзеяслоўнай асновай. Заканчываўся на -ті, перажыў змены, якія прывялі да сучасных суфікаў: -ць, -ці, -чы.
2.Супін- нязменная форма дзеяслова, ужывалася у спалучэнні з дзеясловамі руху і абазначала мэту дзеяння. Ён заканчваўся на –ть: іду ловіть рыбу.
3.Спрагальныя формы
4.Дзеепрыметнік.
42.Змяненні ў формах дзеясловаў цяперашняга часу.
Цяперашні час вызначаецца наяў-насцю двух тыпаў спражэння ў за-лежнасці ад таго, ці далучаецца пры змене па асобах і ліках канчатак да асновы непасрэдна або з дапамогай галосных е, і. Дзеясловы, пры змене якіх па асобах канчатак далучаўся непасрэдна да асновы (кораня), назы-ваюць нетэматычнымі, а спр-не – не-тэматычным. Дзеясловы, пры змене якіх па асобах канчатак далучаўся да асновы пры дапамозе тэматычнага галоснага, назыв. тэматычнымі, а іх спражэнне тэматычным. Тэматычнае спр. у цяп. часе адз.л.: 1асоба несу, кашу, 2ас несеші, косіші, 3ас несе, косіть; мн.л. 1ас несемо, косімо, 2ас несете, косіте, 3ас несуть, косять. Нетэматычнае спр.: інфінітыў – есті, даті, быті; адз.л.: 1ас ем есмь, 2ас есі есі, 3ас есть есть; мн.л.:1ас емо есмь, 2ас есте есть, 3ас. едяте суть.
43.Гісторыя прошлага часу дзеяс-ловаў.
Прошлы час меў 4 формы: дзве простыя (аорыст, імперфект) і дзве складаныя (перфект, плюсквампер-фект). Аорыст абазначаў дзеянне, якое адбывалася ў мінулым і працягвалася нядоўгі час. Імперфект абазначаў дзеянне, якое адбылося ў мінулым і працягвалася доўгі час. Перфект абазначаў дзеянне, якое адбывалася ў мінулым і вынікі якога былі наяўныя ў момант гутаркі пра гэта дзеянне (есмь велъ). Плюсквамперфект абазначаў даўно мінулае дзеянне (бяхъ неслъ). Выцесніўшы аорыст і імперфект, перфект стаў простай формай, паколь-кі перастаў ужывацца дапаможны дзеяслоў, абылы дзеепрыметнік набыў форму таго прошдага часу, які ужываецца і зараз. Другая форма плюсквамперфект была трохчленная (есмь былъ неслъ).
44.Гісторыя форм будучага часу дзеясловаў.
Існавала тры формы будучага часу: простая і 2 складаныя.
Будучы просты час мае канчаткі цяперашняга: кажу і скажу, кажа і скажа.
Будучы складаны І – будучы час са значэннем незакончанага дзеяння (трывання) – хочу пісаті, буду говоріті.
Будучы складаны ІІ або будучы папярэдні час. Ён абазначаў будучае дзеянне, папярэдняе да другога будучага (буду чітал). Гэтая форма зараз не існуе.
45.Умоўны лад дзеяслова. Утва-рэнне і станаўленне форм умоўнага ладу.
Умоўны лад абазначаў не рэальнае, што працякае ў часе, дзеянне, а магчымае пры пэўных умовах ці пажаданае дзеянне. І ў старажытнасці ён быў складанаю дзеяслоўнаю формаю, якая змянялася па асобах і родах у адзін. і мн. і парным ліках. Выражаўся ўмоўны лад дзеепрымет-нікам спрагальнага дзеяслова на л і аорыстам дзеяслова быті, які з’яўляўся і паказчыкам асобы. Змены ва ўмоўным ладзе пачаліся перш за ўсё са зменаю ў дзеяслоўных часах – з паступоваю стратаю аорыста. Страта аорыста вяла да страты формамі быхо, бы дзеяслоўнасці, здольнасці змяняц-ца па асобах і быть паказчыкам асобы. Былая форма аорыста, стаўшы час-ціцаю бы, захавала асаблівасць: яна не мае ў сказе зафіксаванага месца. Умоўны лад мае толькі форму прош-лага часу, значэнне ж прошлага часу ён не мае.