- •В. Н. Веретенников
- •ТЕОРИЯ РЯДОВ
- •Учебное пособие
- •ПРЕДИСЛОВИЕ
- •1. Основные понятия и свойства
- •1.1. Числовой ряд. Сумма ряда
- •1.2. Свойства сходящихся рядов
- •1.3. Критерий Коши сходимости ряда
- •2. Положительные ряды
- •2.1. Признаки сравнения
- •2.2. Признак Даламбера
- •2.3. Признак Коши
- •2.4. Интегральный признак сходимости ряда
- •3. Знакопеременные ряды.
- •Абсолютно и условно (неабсолютно) сходящиеся ряды
- •4. Знакочередующиеся ряды. Признак Лейбница
- •ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ РЯДЫ
- •1. Основные определения
- •СТЕПЕННЫЕ РЯДЫ
- •Биография
- •Научная деятельность
- •Память
- •1. Теорема Абеля
- •1.1. Интервал и радиус сходимости степенного ряда
- •2. Свойства степенных рядов
- •2.1. Равномерная сходимость степенного ряда
- •и непрерывность его суммы
- •2.2. Интегрирование степенных рядов
- •2.3. Дифференцирование степенных рядов
- •3. Ряд Тейлора
- •3.1. Условия разложимости функции в ряд Тейлора
- •3.2. Ряды Тейлора элементарных функций
- •Таблица разложений в степенной ряд (ряд Маклорена) основных элементарных функций.
- •3.3. Приложения рядов
- •3.3.1. Вычисление значений функции
- •3.3.2. Вычисление интегралов
- •3.3.3. Приближенное решение дифференциальных уравнений
- •ИСПОЛЬЗОВАННАЯ ЛИТЕРАТУРА
- •СОДЕРЖАНИЕ
- •Нильс Хенрик Абель
- •ТЕОРИЯ РЯДОВ
- •Учебное пособие
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
(c = |
1 |
). Так как гармонический ряд ∑ |
|
(α = 2 >1) |
сходится, то по теореме 1.3 сходится и |
|||||||||||
|
|
|||||||||||||||
3 |
2 |
|
||||||||||||||
рассматриваемый ряд. ▼ |
|
|
|
n=1 |
n |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Пример 1.6. Исследовать на сходимость ряд ∑sin πn . |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
|
|
|
▲ Очевидно, что an = sin πn → 0 при n → ∞, и мы опять выясним порядок малости an . |
||||||||||||||||
|
|
Известно, что sinα ~ α приα → 0. В нашем случае sin πn πn , т. е. в качестве эталон- |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
ного ряда выберем гармонический ряд |
∑ |
1 |
. Имеем |
|
|
|||||||||||
n |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
= lim sin πn |
= limπ sin πn = π ≠ 0 |
|||||
|
|
a |
n |
= sin π |
, b |
= |
1 |
, lim an |
||||||||
|
|
n |
||||||||||||||
|
|
|
n |
n |
|
n→∞ b |
|
n→∞ |
1 |
|
n→∞ |
π |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|
n |
(c =π) . Так как гармонический ряд расходится, то расходится и данный ряд. ▼
Существуют признаки сходимости рядов, позволяющие непосредственно судить о сходимости (или расходимости) данного ряда, не сравнивая его с другим рядом, о котором известно, сходится он или расходится.
2.2. Признак Даламбера
∞
Теорема 2.1 (признак Даламбера). Пусть дан ряд ∑an , где все an > 0 . Если существует
n=1
предел lim an+1 = ρ , то при 0 ≤ ρ <1 ряд сходится, а при ρ >1 ряд расходится.
n→∞ an
▲ Пусть существует предел lim an+1 = ρ , где 0 ≤ ρ <1. Согласно определению предела для
n→∞ an
любого числа ε > 0 , найдется номер N = N(ε) такой, что для всех n ≥ N будет выполняться
|
an+1 |
|
<ε . Отсюда следует, что ρ −ε < |
an+1 |
< ρ +ε . |
|
неравенство |
|
− ρ |
||||
|
|
|
||||
|
|
an |
|
an |
Т. к. 0 ≤ ρ <1, то ε можно взять настолько малым, что будет выполняться неравенство
ρ +ε <1. Полагая ρ +ε = q , на основании правого из последних неравенств имеем an+1 < q , an
откуда an+1 < an q длявсех n ≥ N . Из этого неравенства, придавая n последовательно значе-
ния N, N +1, N +2, , получим aN +1 < aN q ,
aN +2 < aN +1q < aN q2 ,
aN +3 < aN +2 q < aN q3 ,
………………………
Члены ряда aN +1 +aN +2 +aN +3 + меньше соответствующих членов ряда
aN q +aN q2 +aN q3 + ,
который сходится как ряд, составленный из членов геометрической прогрессии со знаменателем q, 0 < q <1. По признаку сравнения ряд aN +1 +aN +2 +aN +3 + сходится. Но этот ряд
∞
получен из данного ряда ∑an в результате отбрасывания конечного числа первых членов,
n=1
14
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
следовательно, по теореме 2.1 (раздела 1.2) ряд ∑an |
|
сходится. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Пусть теперь ρ >1. Возьмем число ε |
|
настолько малым, |
чтобы ρ −ε >1. Тогда, начи- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ная с некоторого номера N, будет выполняться неравенство (левое) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
aN +1 |
|
>1, или aN +1 > aN > 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
aN |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
Следовательно, lim an |
≠ 0 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
расходится, так как не выполнен необходимый |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
и ряд ∑an |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
признак сходимости. ▼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
Замечание. Если lim an+1 |
=1, |
|
или не существует, то признак Даламбера ответа о схо- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
an |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
димости или расходимости ряда не дает. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
Пример 2.1. Исследовать на сходимость следующий ряд ∑ |
n! |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
▲ Для данного ряда имеем a |
n |
= |
|
, a |
n+1 |
= |
|
. Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5n |
|
|
|
|
|
|
|
5n+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
n+1 = |
(n +1)!5n |
|
= |
n!(n +1) |
= |
n +1 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5n+1 n! |
|
|
|
|
5 n! |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
an |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ = lim an+1 |
= lim n +1 = +∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
an |
|
|
|
n→∞ |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
По признаку Даламбера ряд расходится. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Замечание. Расходимость этого ряда можно было установить и по необходимому при- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
знаку: lim an = lim 152535 n5 |
= lim |
1 |
|
|
2 |
|
3 |
|
n |
= +∞. ▼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5 |
|
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
|
|
n→∞ |
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
Пример 2.2. Исследовать на сходимость следующий ряд ∑n=1 |
(2n2−) |
1n |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
▲ Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1)( |
|
|
)n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n −1 |
|
|
|
2(n |
|
+1) −1 |
|
|
|
|
|
2n +1 |
|
|
|
an+1 |
|
|
(2n |
|
|
|
|
1 2n +1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
, |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
an = |
( |
|
)n |
, an+1 = |
|
|
( |
|
|
|
|
)n+1 |
|
|
= |
( |
|
|
|
)n+1 |
, |
an |
|
= |
( |
|
|
|
)n+1(2n −1) |
= |
|
|
|
|
2n −1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ = lim an+1 |
= lim |
1 |
|
|
|
2n +1 |
= |
|
1 |
|
|
<1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
an |
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
2 2n −1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
По признаку Даламбера ряд сходится. ▼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Общее указание. Для того чтобы из выражения an |
общего члена ряда получить выра- |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
жение an+1 |
надо в формуле для определения an |
заменить n на n +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
n |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 2.3. Исследовать на сходимость ряд ∑n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
▲ Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
nn |
|
|
|
|
|
(n +1)n+1 |
|
a |
|
|
|
|
|
|
(n +1)n+1 n! |
|
|
|
(n +1)(n +1)n n! |
|
|
(n +1)n |
|
|
|
n +1 |
n |
|
1 n |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a |
n |
= |
|
, a |
n+1 |
= |
|
|
|
|
|
, |
|
n+1 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
= 1+ |
, |
||||||||||||||
|
n! |
|
(n +1)! |
|
|
(n +1)!nn |
|
|
|
|
n!(n +1) nn |
|
|
|
|
|
|
nn |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
an |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ = lim |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
1 |
n |
= e >1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n+1 |
= lim 1 |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
an |
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Данный ряд по признаку Даламбера расходится. ▼
15