- •6-AMELIY SABAQ
- •Jumıstıń maqseti:
- •Teoriyalıq bólim.
- •Programma kodınıń qandayda bir bólimin qandayda bir shárt tiykarında bir neshe ret orınlaw
- •for ciklı
- •1-mısal: 1-den 5-ke shekemgi sanlardı basıp shıǵarıw
- •Mine, bul programma tómendegishe jumıs isleydi:
- •2-mısal: Tekstti 5 ret kórsetiw
- •Shıǵarıw (Nátiyje):
- •3-mısal: Birinshi n natural sanlardıń qosındısın tabıń
- •Shıǵarıw
6-AMELIY SABAQ
CIKL (TÁKIRARLANÍWSHÍ) OPERATORLARÍ. PARAMETRLI CIKL OPERATORÍ HÁM ISHPE-ISH TÁKIRARLANÍWǴA BAYLANISLÍ MÁSELELER SHESHIW.
Jumıstıń maqseti:
1.Sabaqtıń teoriyalıq bólimin bekkemlew;
2.C++ programmalastırıw tiliniń cikl operatorları menen tanısıw;
3.Tákirarlanıwshı algoritmler boyınsha berilgen tapsırmalarǵa programmalar dúziw hám nátiyjeler alıw.
Teoriyalıq bólim.
Kompyuterli baǵdarlamalastırıwda cikllar kod blogın qaytalaw ushın qollanıladı. Mısalı, xabardı 100 ret kórsetkimiz keledi. Sonnan keyin basıp shıǵarıw operatorın 100 ret jazıwdıń ornına biz cikldi paydalana alamız. Bul ápiwayı mısal edi. Biz cikllardı paydalanıw arqalı baǵdarlamalarda anaǵurlım ońimlilik penen quramalılıqqa erise alamız.
C++ tilinde cikllerdiń 3 túri bar.
•for cikl;
•while cikl;
•do...while cikl.
Programma kodınıń qandayda bir bólimin qandayda bir shárt tiykarında bir neshe ret orınlaw ushın cikldan paydalanıladı. Eger shárt ras (true) bolsa cikl dawam etedi. Keri jaǵdayda toqtatıladı. Eger shárt bárqulla ras (true) bolsa bunday cikl sheksiz cikl dep ataladı.
Cikldi úyreniw ushın eń ańsat mısal bul 1 den n ge shekemgi natural sanlardıń qosındısın (1+2+3+…+n) tabıw programmasın dúziw. Bul qosındını tákirarlaw procesi arqalı esaplaw ushın 1 den n ge shekemgi sanlardı birimlep qosıp shıǵıw. Summanıń dáslepki mánisin 0 ge teńeymiz. Cikldiń hár bir adımında tómendegishe ámeller orınlanadı:
s=0;
1-adım. s=s+1=0+1=1;
2- adım. s=s+2=1+2=3;
3- adım. s=s+3=3+3=6;
4- adım. s=s+4=6+4=10;
5- adım. s=s+5=10+5=15; ………………………….
i- adım. s=s+i; ………………………….
n- adım. s=s+n;
Hár bir adımda bir qıylı ámel orınlanadı, yaǵnıy summanıń jańa mánisin payda etiw ushın onıń dáslepki adımındaǵı mánisine gezektegi natural san qosıladı.
for ciklı
for-loop sintaksisi:
for (initialization; condition; update) { |
|
} |
// body of-loop |
|
Bunda,
initialization- ózgeriwshilerdi inicializaciyalaydı hám tek bir ret orınlanadı.
condition- eger true, cikldıń denesi eger for orınlanadı , for ciklı toqtatıladı false
update- inicializaciyalanǵan ózgeriwshilerdiń mánisin jańalaydı hám shártti qaytadan tekseredi
C++ tilinde for cikliniń blok sxeması
1-mısal: 1-den 5-ke shekemgi sanlardı basıp shıǵarıw
#include <iostream>
using namespace std;
int main() {
for (int i = 1; i <= 5; ++i) { cout << i << " ";
}
return 0;
}
Shıǵarıw (Nátiyje):
1 2 3 4 5
Mine, bul programma tómendegishe jumıs isleydi:
Iteraciya |
|
|
|
Ózgeriwshi |
|
|
|
|
i <= 5 |
|
|
|
|
Háreket |
|
|
|
|
|
|
||||||
1-shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
basıp shıǵarıladı. |
|
|
|
|
shekem artadı |
|
|
|
|
|
|
|
i = 1 |
|
true |
|
1 |
|
|
i |
2. |
||||||||||||||||||
2- shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
basıp shıǵarıladı. |
|
|
|
shekem artadı |
|
|
|
|
|
|
||
|
i = 2 |
|
|
true |
|
2 |
|
|
i |
3. |
||||||||||||||||
3- shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3basıp shıǵarıladı. |
|
|
|
shekem artadı |
|
|
|
|
|
|
|||
|
i = 3 |
|
|
true |
|
|
|
|
i |
|
4. |
|
|
|||||||||||||
4- shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4basıp shıǵarıladı. |
|
|
|
shekem artadı |
|
|
|
|
|
|
|||
|
i = 4 |
|
|
true |
|
|
|
|
i |
|
5. |
|
|
|||||||||||||
5- shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5basıp shıǵarıladı. |
|
|
|
shekem artadı |
|
|
|
|
|
|
|||
|
i = 5 |
|
|
true |
|
|
|
|
i |
|
6. |
|
|
|||||||||||||
6- shi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cikl tamamlanadı |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
i = 6 |
|
|
false |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2-mısal: Tekstti 5 ret kórsetiw
// C++ te tekstti ekranǵa 5 ret shıǵarıw
#include <iostream>
using namespace std;
int main() {
for (int i = 1; i <= 5; ++i) {
cout << "Sálem dúnya! " << endl;
}
return 0;
}