№4 Laboratoriyaliq jumis

Tema: C++ Builder ortalıǵı, Standard komponentalar bólimi:ListBox hám ComboBox komponentaları. (6 caat)

Jumıstıń maqseti: C++ Builder ortalıǵında Standard komponentalar bólimindegi ListBox hám ComboBox komponentalarınan paydalanıp baǵdarlamalar dúziwdi úyreniw.

Máseleniń qoyılıwı: Tómendegi kestede kórsetilgen tapsırmalardıń baǵdarlamasın C++ Builder ortalıǵında dúzip shıǵıń hám nátiyjesin alıń.

Metodikalıq kórsetpe:

ListBox komponentası. ListBox komponentası kerekli bolǵan elementlerden birewin saylaw múmkinshiligin beriwshi dizimdi tayarlaw ushın isletiledi. Komponentanıń bazı bir qásiyetlerin kórip shıǵamız:

Items – bul qásiyet dizim elementlerin jaratıw ushın isletiledi.

Sorted – keyingi element qosılǵannan keyin dizimniń avtomat ráwishte sortirovkalanıwın támiynleydi.

ItemIndex – saylanǵan elementtiń nomeri (dizim elementleri nol`den baslap nomerlenedi). Eger dizimdegi hesh bir element saylanbaǵan bolsa, onda qásiyettiń mánisi -1 ge teń.

ComboBox komponentası. ComboBox komponentası redaktorlaw aynasına klaviaturadan teriw arqalı yamasa dizimnen saylaw arqalı maǵlıwmatlardı kiritiw múmkinshiligin beredi. Komponentanıń bazı bir qásiyetlerin kórip shıǵamız:

Items, Sorted hám ItemIndex qásiyetleri joqarıdaǵı ListBox komponentası qásiyetleri menen birdey wazıypalardı atqaradı.

Text – redaktorlaw (kiritiw) aynasında qanday tekst bolıwın yamasa ulıwma tekst bolmaslıǵın támiynleydi.

DropDownCount – ashılǵan dizimde kórinip turıwı kerek bolǵan elementler sanın belgilep beredi. Eger dizim elementleriniń sanı DropDownCount qásiyetinde kórsetilgen mánisten kóp bolsa, onda vertikal aylandırıw polosası payda boladı.

1-mısal: ListBox komponentası elementlerin jaratıw, Label1 hám Label2 komponentalarına saylanǵan element indeksin hám elementtiń ózin shıǵarıw, saylanǵan elementti óshiriw, komponentanı tazalaw, Edit1 komponentası járdeminde ListBox komponentasına elementti qosıw hám almastırıw ámellerin orınlawshı baǵdarlama islep shıǵılsın.

Baǵdarlama dúziw izbe-izligi:

Baǵdarlamanıń interfeysin tómendegi súwrette kórsetilgendey etip jaratamız. Barlıq komponentalar súwrette kórsetilgendey etip tegislenedi. Komponenta elementleri Items qásiyeti arqalı kiritiledi.

Baǵdarlama kodın jazıw ushın tómendegi izbe-izlik orınlanadı:

• ListBox1 komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//Label1 ge saylangan element indeksi shigariladi

Label1 -> Caption = IntToStr(ListBox1 -> ItemIndex) + "-element saylangan";

//Label2 ge saylangan elementtin ati shigariladi

Label2 -> Caption = ListBox1 -> Items -> Strings[ListBox1 -> ItemIndex];

• Button1 (Qosiw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//Eger qosiliwshi element aldinnan qosilmagan bolsa qosamiz

if(ListBox1 -> Items -> IndexOf(Edit1 -> Text) == -1)

ListBox1 -> Items -> Add(Edit1 -> Text);

• Button2 (Oshiriw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//Belgilengen elementti oshiremiz

//ListBox1 -> DeleteSelected(); kodi arqali da oshiriwge boladi

ListBox1 -> Items -> Delete(ListBox1 -> ItemIndex);

• Button3 (Almastiriw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//Edit1 ge jazilgan element penen belgilengen elementti almastiramiz

ListBox1 -> Items -> Strings[ListBox1 -> ItemIndex] = Edit1 -> Text;

• Button4 (Tazalaw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//ListBox komponentasin toliq tazalaymiz

ListBox1 -> Clear();

Nátiyje:

2-mısal: ComboBox komponentası elementlerin jaratıw, oǵan jazılǵan elementti Enter knopkasına basqanda aldınnan joq bolsa qosıwshı, jaratılǵan dizimdi faylǵa saqlap qoyıwshı hámde saqlanǵan fayldan dizimdi oqıytuǵın baǵdarlama islep shıǵılsın.

Baǵdarlama dúziw izbe-izligi:

Baǵdarlamanıń interfeysin tómendegi súwrette kórsetilgendey etip jaratamız. Barlıq komponentalar súwrette kórsetilgendey etip tegislenedi. Komponenta elementleri (Delphi, C++, C#, Java, PHP) Items qásiyeti arqalı kiritiledi.

Baǵdarlama kodın jazıw ushın tómendegi izbe-izlik orınlanadı:

• ComboBox1 komponentası OnKeyPress hádiysesine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

/*Tomende eger ComboBox qa element jazilip Enter knopkasina basilsa hamde

usi element aldinnan ComboBox qa qosilmagan bolsa gana qosiladi*/

if(Key == char(13) && ComboBox1 -> Items -> IndexOf(ComboBox1 -> Text) == -1)

ComboBox1 -> Items -> Add(ComboBox1 -> Text);

• Button1 (Saqlaw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//ComboBox1 komponentasi elementlerin Dizim.txt faylina saqlaydi

//Fayl Project1.exe fayli jaylasqan papkaga saqlanadi

ComboBox1 -> Items -> SaveToFile("Dizim.txt");

• Button2 (Oqiw) komponentası ústine 2 márte basıp ashılǵan kodlar aynasına tómendegi kodlardı jazamız:

//Fayldin bar joqligi tekseriledi eger bar bolsa fayldan elementler oqiladi

if(FileExists("Dizim.txt"))

ComboBox1 -> Items -> LoadFromFile("Dizim.txt");

Nátiyje:

Tapsırma variantları:

№	Máseleniń shárti
1.	ListBox komponentası arqalı Noutbuk atları dizimin jaratıw hámde onı faylda saqlaw hám saqlanǵan fayldı oqıytuǵın baǵdarlama dúziw.
2.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Adam atları dizimine Edit komponentası járdeminde element qosıwshı hám dizimnen belgilengen elementti óshiriwshi baǵdarlama dúzilsin.
3.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan İnternet tarifleri dizimindegi elementti Edit komponentasındaǵı element penen almastırıwshı hám dizimdi tolıq tazalawshı baǵdarlama dúzilsin.
4.	ListBox komponentası arqalı Programmalatırıw tilleri dizimin jaratıw hámde onı faylda saqlaw hám saqlanǵan fayldı oqıytuǵın baǵdarlama dúziw.
5.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Qala atları dizimine Edit komponentası járdeminde element qosıwshı hám dizimnen belgilengen elementti óshiriwshi baǵdarlama dúzilsin.
6.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Mámleket atları dizimindegi elementti Edit komponentasındaǵı element penen almastırıwshı hám dizimdi tolıq tazalawshı baǵdarlama dúzilsin.
7.	ListBox komponentası arqalı Planeta atları dizimin jaratıw hámde onı faylda saqlaw hám saqlanǵan fayldı oqıytuǵın baǵdarlama dúziw.
8.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Universit atları dizimine Edit komponentası járdeminde element qosıwshı hám dizimnen belgilengen elementti óshiriwshi baǵdarlama dúzilsin.
9.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Pán atları dizimindegi elementti Edit komponentasındaǵı element penen almastırıwshı hám dizimdi tolıq tazalawshı baǵdarlama dúzilsin.
10.	ListBox komponentası arqalı Mashina atları dizimin jaratıw hámde onı faylda saqlaw hám saqlanǵan fayldı oqıytuǵın baǵdarlama dúziw.
11.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Protsessor atları dizimine Edit komponentası járdeminde element qosıwshı hám dizimnen belgilengen elementti óshiriwshi baǵdarlama dúzilsin.
12.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Uyalı telefon atları dizimindegi elementti Edit komponentasındaǵı element penen almastırıwshı hám dizimdi tolıq tazalawshı baǵdarlama dúzilsin.
13.	ListBox komponentası arqalı Sport túrleri dizimin jaratıw hámde onı faylda saqlaw hám saqlanǵan fayldı oqıytuǵın baǵdarlama dúziw.
14.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan Printer atları dizimine Edit komponentası járdeminde element qosıwshı hám dizimnen belgilengen elementti óshiriwshi baǵdarlama dúzilsin.
15.	ComboBox komponentası arqalı jaratılǵan İnternet provayderleri dizimindegi elementti Edit komponentasındaǵı element penen almastırıwshı hám dizimdi tolıq tazalawshı baǵdarlama dúzilsin.