Джимбин Бадм

НУӰДЛӒ

(Д У н)

Acxh намрин сӧӧднь АрдаснЬ саЛькн ӱлӓнӓ. Эн салЬкна айсар ЭрВНЪ кӱӱкн Гейӱрлӓ.

Нӱӱдлӓ, НӱӱдЛӓ, Нӱӱддӓ НӱднчнЬ сӓӓхн НӱӱдЛӓ. СанДЖ бичӓ ууЛЬ

Салы< ӧрдж дууд!

Хсл газрт ЙОвсн Xo шарм сангдна,

Бардад бичсн бичГинъ Байрддж НӱӱДЛӓнЬ умшна.

Нӱӱдлӓ, Нӱӱдлӓ, Нӱӱдлӓ НӱднчнЬ сӓӓХн Нӱӱдлӓ. Сандж бичӓ ууЛЬ, СаЛЬк ӧрдж дууд!

ЦенЪнӓд ӧргсн Дуугьинь Цергӓ кӧвӱд СОНЪсна. Орн нуТгин чинриГ ОнчТа кевӓр манна.

Нӱӱдлӓ, Нӱӱддӓ. НӱӱДЛӓ НӱднчнЬ сӓӓХн НӱӱДЛӓ. Сандж бичӓ уулЬ, СалъК ӧрдж дууд!

42

ДУРНА БУЛГ

(П о э м ӓ с)

Манцин кец ӧӧрдхлӓ,

Манъхатъад хамр дӱнъгӓв, Тееглӓгъӓн ирӓд мендлХлӓ, Тӓнӓд ӧмнӓсм инӓв!

«БиичнЬ эндр бас Байрин хувцан ӱмсӱв, Хойр халхан ас,

Халун седкдӓрн ӱмснӓв»

Иигӓд тарсн газрм Ирхлӓм нанд келв.

Дурлсн ӱӱнд Дурм

Дала болдж делв.

Ээджлӓгъӓн Харгъсн болдж Эврӓ ТееГӓн ТеврӱвВ, Эн Тууджан келдж

Энъкр ӱӱрнртӓн ирӱвв.

Джилк цагьагьад тенътст ДжирС — дЖ'ИрС ГИВ,

43

А.ЛТН бОЛсн дурнЬ урсХул Амуднъ ГОл МОсквагьур зӱткнӓ Дегд ӧргн, дӓкн гӱн Дуриг ӱӱдӓсн булгур гӱӱнӓ.

ӰЗДжӓнТ, ӧмнӓн бОЛгьагъад Хӓдӓтн,

Уӱмдж Хурдар дОЛЬГан дОльгална, *

Теднӓ деер Ончрдж герлтн ТОдрХа сӓӓХн шам шатна.

Тер дурн бОЛН менд

To yra зӱркдӓс гарсн, Мана энъкр гол балгьснд,

МОсква дунд бумбдвд унТСн,

Байрга джиргьл олн ӓмтнд Батар тартнь бӓрӱлдж ӧгсн, Алтн аагьд кедж дӱӱргӓд Алдр кишГ кӱмнд белглсн,

Мана кӱндТӓ багш Ленинӱр Мел урсад ирӓд бӓӓнӓ,

Орчлнъ дедкӓ эн дурнур Омг авч бас зӧрнӓ»...

...ӧвгнӓ дун Ter дӱӱрӓнӓ,

Оӧдӓн гарч агъар кеднӓ.

— Ююнла дӱнъгцӱлХв Ленинӓ ачиг?—гидж,

Ююнла чигн биш, гиХӓс,— гидж

ӦВГн бийнь сӓн седкЛдӓн санна.

ӧвгнӓ санснь

манД чик болна.

% # #

Ӧвгнӓ дуугъинь чинънӓд кӧвӱнь суув,

ӦНъГрСН ЦЗГТ ХОрТНла нООЛдсан санв.

Тер саамд даалгьВр ӦГӓд Туслнъ ХОртнур эдниГ тӓвлӓ,

Кел ӓмдӓр авч ирӓд Кӱртдж штабт orrxa гидӓ.

45

...Her кецӓс негнӱрнЬ тарХла, Ниткрддсн дӓӓсД ӧӧрнЬ ӱзгддӓ,

БӓрХӓр .харнъгъуд ӱкд тетХЛӓ, БОЛД меТӓр зӱркснЬ ХЗТурда.

Her цааран ишкӓд Оркла,

Hoxa кевгӓ Дӓӓсн шуугда;

Ӧӧрнь кӱрӓд Теднӱр ирХЛӓ,

ӦмнӓснЬ бОСдж Харул хӓӓкрЛӓ...

Буугъин дун арднЬ ХОцрв, БусЛСн сумнЬ ГазрТ кӧрв.

XopTHa тад церГ.чнриГ аддв, Хӓӓсн «кеднь» эднд Оддв.

— «Кел» авХ даадгъвр кӱцв, Кӱртдж orxap эдн гарв.

XopTHa шууГан ард ХОцрв, Хӓӓкрсн дунь СОңъсгдХан уурВ.

ХааЛГЪ кецӓс кецӱр заав, ХОРТНД СуМН уЛМ ХОЛДВ.

ӦмннЬ эврӓ ПОЛК, ӱӱрнрнЬ, ӦнъгӓЛдӓд хӓлӓлдсн ахнр — дӱӱнрнЬ.

...Тиикд acxpcH дусад цусит «Тӧрскндӓн ӦГла»,— гидж кеддӓ. «Дӓӓчин ач»,—гидж ӱӱг Дуундан Оруддж ӓмтн дуудда.

Тер дуссн дусалнр Хурад Тенъгсин усн бслдж гӱӱдӓ, Адтрсн дурна ӱӱддВр бслад Амулнъ джиргълин булг ӧсдӓ.

Цергчн'рӓс цальгрсн дурна дусаднЬ

Ца-цаагъасн тарч урсда,

Тӱрӱг дӓӓнд on ӦГХЛӓрн Тӧрскӓн xapcxap Тедн асХЛа.

...Улгӱрнь, ДОЛЬган деер алТн кеВТӓ гилвкӓД

ӰзгДнӓ нег очн.

тер Дедгӓ Эрднин

46

Ӱӱмдж ЦОКСН зӱркнӓ

ӓӓг сснъгсад — Уӱрнрнь, Отг-нуггнь

ӱлгӱр, тууджд Орулна.

Эрднь, ХальмГ тееГИн ӧӧр ЭнЪкр Тӧрскӓн ирдж Харсла, Нсмгън ТенъГин бел деер

Нерӓн луудулдж ХОртнла нООлдла.,

МарТШ yra ӱӱлдвр ӱзӱлдж

МӧЛӓлддж танксиг эн Хӧрв, AcxpcH цусндан ӧӧмн бӓӓдж АврЛТ yrarbap хадж xopaB.

Эрдньдӓ ӓдл олн дӓӓч Элдӱ ӱӱлдврӱр бас ирВ, Тӱӱнӓ ӧмн ӱдгӱр ӦГЧ

Туурсн баагр МатрОСОв hobb.

...Ке МОСКван дсрд биид Кӱчтӓ ик нООлдан болла, Генерал ПанфилО-вин ӱрд

Гвардейцнр Тууджд ормар цОКЛдда.

Тиикд нарн

ӱзГддг уга бидӓ,

ТиГВ, дӓӓчнрт Кремль герд бОлла.

Бас эдндӓ Тӧрскнь Хамдан билӓ,

БааТр болгъсн

тазран эдн ишклӓ.

ГерОйнрла Хамдан Ленинӓ зӱркн бас цОКЛа,

Герл бОЛдж ӧмннЬ Хаадгь ӱзӱлдж ЙОВла.

Ӧмӓрӓн эдниГ зӧрхднь Тер ОМГ ӦГлӓ,

Ӧндинд Коммуна партин

yxa Тер заала.

...Кӱӱрч ХЯГЬрдГ миинӓ цӧ Кернддж шиигӓд ӱсич бОСХЛа, Буугъин шОр, дӓӓнӓ уган, Бомб Гииндж деерӓсчн асхрла.

47

ХОртн ӓдд бОлв чиГН Хӓӓлж ирӓд чамда ХаргъЛа, ӰнӱгинЬ сансн ээдж-аанчнь

Урӓн келДЖ нуЛЬмсан асХЛа.

БОЛВ, тарсн Газрм, эзнч зӧрӓд

Бссдж ХОртдудла гар бӓрЛдж НООЛДЛа,

Ӧршӓдт уга церГ

дзХдж ирӓд — ӦЛЧр ТООТНЬ ТӱНД

Туурч ЙОВЛа.

Зся, ОдеГ бас кесг ӱӱрнр

Зӱткдж тӱнД нООЛДсар Дедкӓ ДууЛВ.

XopTHa ӧмн ЭДН

ЗОВЛНъгас ӓӓдж Xoftp кӦЛДдж тас

эс ууЛЬВ.

Тедндӓ ӓдд бас зӧрдж бссад

Теегӓн Харсдж Бадмин ОтряД гарв.

Кӱӱкн партизан Тамара, ксмсОМОЛец ВсЛОдя,

Кесг нанЬчн ХаЛьмг ӱрнр туурв.

ДеернЬ нарн бОЛДж Тӧрскнь эцнӓн таадв,

ДииЛХднь ОМГ ӧгч Партнь Кремдӓс хӓЛӓв.

...УӱЛнӓ ца мана гӓрД

ӰӱмӱЛДЖ ХОртИГ ТИИКД КОӦЛӓ, Сӱӱдинь Хӓӓчддж машигъинь керчӓД Сумн метӓр ДОрппан унъгъаЛа.

Тер деЙТенант ДармаеВ бидӓ, ТараДж ХОртиг тӧвЛДЖ хада,

ТенЪгрт бас Гастедло ноолДла, Тӱӱмр ӧгч цистерн шатада.

48

Туурсн героин тов цоклгънас

Толгъагьарн хортн нкӓр шавтла, Укм дӱнътӓгъӓр манънагьинь цоолад УрӱТулдж манахс кӧӧснь лавта.

Игдж Тӧрскн НООлдад

диилХ бОлад ирллӓ, Ирсн ХОртн манас

гарч герӱрн зулла.

Эн догълнъ нульмста ууляд тиикд Одла,

Эргдж Хӓрӱ ирӓд

цусгн acxH НООлдда.

Болв, Хортна нӱкнд

сӱл цоклдан болла,

Берлинд кӱрч манахс диилврин туган тулла.

ТииГдж мана чидл нег урсхулд ннилЛӓ,

Тӧрскндӓн дурлсн дурн кӱн бОлгьнд булылла.

Дурна дусалнр Олндаң

дала бОлдж налада,

Дольгана ардас дОльган нег-неГӓн кӧӧлӓ.

Дуссн дусал бОЛгьиг азад Ода хӓлӓхлӓ,

Дӓӓчнрин хӱв джиргьл тӱӱнд ил ӱзгдлӓ.

Кен ӓмтнӓ тӧлӓ улан цусан асхад,

Кишгиг газр деер

делгрӱлхӓр ӧмӓрӓн ЙОвяа,

Кен ӓмтнЛӓ Хамдан

ни-негӓр джиргъӓд,

Кӱчлдж мӧнъкинд тедн манла зерглдж ЙОвла —

Тедн ӓмд джиргъӓд туурсн нерӓн дуудулна,

Тӧрскнӓннь кишгиг бӓрӓд кОммунизмин шиВӓ босхна.

Тедн наснЬ турцгг мед манла бӓӓХ*

TopCKH — ЭЭДЖ ЭДНИГ

зӱркнДӓн шахдж энъкрдх!

* ♦ *

Ода тазр бсмбар

нам ХагьЛГДШГО1. ОнчТа Kesaip бӓӓх-Днь ХОрТН ХОрЛШГО?

Амгн меднӓ,

ОрЧЛНЪГИИ джиргъЛин ӱнинь,

Ӓмтн меднӓ

тазр

мӧнъкинд кӧкрхинь.

Ӓмтн меднӓ, газрин

ӱннь ӱнТӓгъинь, ӒМТНД эн

ӦЛзӓтӓ

дЖИрГЪЛ ӦГДГИНҺ.

...ӦЛзӓ ӓмтнд седдгнь

Парть мана!

Ӧнр сӓӓХн

седкднЬ далашнъ Гинӓ!

Тер манд нарн

ӧдрӓр, сӧӧгъӓрчн, Тӱнтӓ хааЛгъ

ӧртн,

герЛ мӧнъкиндчн!

ТиитӓД ӓмТНд

парТЛагьан ДЖиргъХД амр,

ӧлзӓтӓ ХааЛгьар

ЙОВад ӰӱрЛХД амр...

1957 днснл.

50

ЭЭЛӒ

1935 дж.

ХӦӦЧНР

51

1935 дж-

ЭЭДЖДАН

БУЛГЪНА ӰКЛ

52