23. Б. У гады 1 сусветнай вайны. Лютаўская бурж-дэм. Рэвалюцыя на тэр.Бел.

Прычыны: супярэчн. паміж Траістым саюзам(Герм.,Аўстра-Венгрыя,Італ.) і Антантай (Англ.,Фр.,Рас.) за падзел калоній, рынкі збыту тавара і крыніц сыравіны. Пачала вайну Герм. и А.-Венгрыя. Вайна пачалася 1 жніўня 1914-Герм. абъяв. вайну Рас. – пачатак вайны, потым аб’яўл.вайну Фр., захапіла Бельг. и Люксембург. 4 жніўня 1914. Англія і калоніі уступілі у вайну. далуч. Японія. Напярэдадні вайны царскім урадам зах. губерніі аб’яўлены на ваенным становішчыі на тэр. устаноўлены жорсткі ваенна-палітычны рэжым. Забаран.дзейнасць усіх паліт.партый, правядзенне маніфестацый, сходаў, шэсцяў, забастовак, якія маглі пагражаць дзярж.парадку і спакою, уводзіл.цэнзура. асобая роля надавалася чыгунцы. Усе чыгуначнікі прайшлі праверку на паліт.благанадзейнасць. Урад разгарнуў сярод нас-ва Бел.шырок.прапаганду у дух афіц.патрыятызму, у “абарону цара і Айчыны”. Таму першапачатк.вайна ўспрымалася бел.нас-вам як айчынная і справядлівая. Аднак няўдачы баяв.дзеянняў царск.арміі настроілі супраць Расіі нас-ва Бел. З пач. 1915 асн. сілы Г. былі на Зах. Фронце. Рускія сдалі Варшаву, Гродна, Ліду, Брэст у выніку жнівеньскага наступлення 1915 у напр. Коўна – Вільня – Мінск. Стаўка галоўнакаманд. з Баранавіч пераведзена ў Магілёў. У верасні 1915 г. немцы прарываюць фронт у раёнё Свянцян, але царск.войскі змаглі утрымаць іх. З кастрычніка 1915 да 1917 фронт стабілізір. на лініі Дзвінск-Паставы – Баранав. – Пінск. Значная частка Б. - пад акупац. Тут усталёўваецца акупацыйны рэжым. Немцы жадаюць каланізаваць і германізавць тэрыт.Бел. Абсталяванне прамысл.прадпрыемстваў вывоз.у Германію, лясн.багацці Белав.пушчы вывоз таксама. Адкрываліся прыватн.ням.школы, у астатн.школах уводз.ням.мова. Вясной 1916 г.-наступальная аперацыя у раёне воз.Нарач, але рашучых вынікаў не дабіліся. Лета 1916г.- Баранавіцкая ваенная аперацыя, яе мэта падтрымаць наступленне рус. войск на паўдн.-зах.фронце, т.е у зоне Бруісілаўскага прарыву.Усходн.частка уяўляе сабой прыфрантавую зону. Адступленне рускіх войск у 1915, пагроза ням.акупацыі выклікалі бежанства, іх выкарыстоўв.у якасці таннай рабоч.сілы. Перабудав. заводы для абслугов. арміі (уся металаапрацоўчая прам.) у с/г - крызіс. Няма мужчынск.рук -забралі на фронт. Бел.план мабілізацыі выканала на 95-97%. Сакрацілісь пасяуныя плош. Амаль перасталі паст. на рынак прадукты 1-й неабходнасці., у 5-8 раз узраслі цэны). Усё гэта разам з бясконцымі рэквізіцыямі (адабранне маёмасці на патрэбы арміі) і розн.ваен.павіннасцямі прывяло да росту сялянск.руху. Сял. рух – шырокі. стыхійнасць и масавасць (Сенно, Рэчыца, Лепель).Ваен.паражэнні рас.арміі выклікалі салд.рух, расло дэзерцірства (уцёкі салдат). У 1916-буйнейшае паўстаннне на Гомельск.размеркавальн.пункце. Але было задушана і армія паступова з апоры самадзяржаўя станав.яе праціўнікам. З 1915г расце і рабочы рух. Красавік 1915 – выступленне рабочых и служачых Гомельск. чыгуначнага вузла. 1916 – рух ахапіў 11 насел.пунктаў. Але массавага руху не б. з-за прыфрантавога становішча Б., перанасыч. яе войскамі и паліцыяй. Узраслі антыурад., настроі. У гады вайны склаліся неспрыяльн.умовы д/развіцця бел.нац.руху. Многія яго удзельнікі пакін.тэр.Бел. У жн.1915г спынілася выданне “Нашай нівы”. Бел.нар. рух выступіў з асуджэннем вайны. З 1915 г.у Вільні пачаў дзейнічасць Бел.народны камітэт, які выказваўся за незалежнасць Бел і Літвы і адраджэнне ВКЛ, але немцы аддалі перавагу прапанове падпар. Бел.земляў «Кароне Польскай» і адбываецца паланізац. Т.ч.абвостраны вайной эк. крызіс, невырашанасць нац. пытання стала каталізатарам рэвал. пераўтварэнняў. Лютаўская Рэвалюцыя. Па хар-ру рэв. – бурж-дэмамакр., гал. задача – звяржэнне царскога самаўладзя. 27 лютага 1917-пачатак лют. Бурж-дэмакратычн.рэвалюцыі у Петраградзе. Тут - масавыя выступленні рабочых і да іх далуч. салдаты. Мікалай ll 2 сакавіка адрокся ад прастола (будучы у Магілёве), і яго брат таксама-канец праўлення дынастыі Раманавых (1613-1917). Пасля звяржэння самадзяржаўя усталявалася двоеўладдзе. З аднаго боку-Часовы урад на чале с князем Львовым, з другога- Петраградскі савет. Фармальна правіць Часовы урад, петраградскі савет-кантралір.Часовы ўрад. У петрагр.савеце большасць было эсэраў, меньшавікоў, якія лічылі, што улада павінна быць у руках буржуазіі, але часовы урад быў у ўлады. Але партыя бальшавікоў лічыла, што пасля рэвалюцыі трэба ставіць пытанне аб пераходзе улады у іх рукі. У гарадах і мястэчках былі створаны органы рэвал.-дэмакр. улады - Саветы рабочых і салдацкіх дэпутатаў (большасць – эсэры и меньш-кі. Бел.на пачатку рэвалюц.была падзелена на две часткі: на Заходн.былі немцы, на усходняй-рускія. На Бел: 1) ліквідава.старыя органы ўлады і утварэнне новых: разбройваецца паліцыя і жандармерыя; 2) Замена губернск.орган.улады на прадстаўнікоў часовага ўрада (губерня-Камісары часовага ўрада). Камісары былі ўстаноўлены ад 4 сакавіка 1917г.і былі устаноўлены у кожн.губерні (так, Мінск.губ-Самовенка, Віц-спачатку Карташоў, потым Ваўковіч, Магіл-Судзілоўскі, Хамянтоўскі і інш.). Былі ўтовораны і Саветы. 4 сакавіка у Мінску спачатку як Савет рабоч.дэпутатаў, з 8 сакавіка як Савет салдацк.і рабоч дэпутатаў. У Віцебску-такс.8 сакавіка Савет рабоч.дэпутатаў. У маі былі аб’яднаны Савет рабочых і сял.дэпутатаў. Усяго за мес.– 37 саветаў. У паветы Часовы урад прызначаў камісараў. На ўзроўні валасцей павятов.камісіям было даручана арганізаваць выбары усесаслоўн.валасного камітэта. Яны выбір.праз 2-х ступенчат.выбары: спачатку сельск.нас-ва выбір.прадстаўнікоў, а потым ужо яны выбір.дэпутатаў існаваўшага Савета рабоч.і сял.дэпутатаў. Двоеўладдзе захоўв.да ліпеня 1917г. Часовы урад не вырашыў пытанні аб прыпыненні ваен. дзеянняў, аб скасаванні памешчыцкага землеўладання і перадачы зямлі ва ўласнасць сялян. Выпашэнне гэт.пытанняў ускладалася на Ўстаноўчы сход, скліканне якога затрымлівалася. У краіне нарастаў паліт.і экана.крызіс. Выйсце з яго было прапанавана партыяй бальшавікоў. У красавіку 1917 Ленін распрацав.курс на перарастанне буржуазна-дэм.рэвалюцыі ў сацыялістычную. Пытанне аб міры-прыпыніць ваен.дзеянні і пачаць перамовы аб заключэнні міру без анэксій (далучэнне адной дзяржавы да другой) і кантрыбуцый (выплат на карысць дзяржавы-пераможцы). Прадугледжвалася перадаць Зямлю Саветам рабоч.і сял.дэпутат. Аднак для вырашэння гэт. пытан, бальшав.трэба было узяць ул.у свае рукі.Нац. Пытанне. Ставіцца пытанне аб з’езде бел.нац.партый і на ім яны хацелі выказацца аб становішчы Беларусі у будучым. З’езд быў сабраны 25-27 сакавіка 1917г у Мінску. На ім прысутнічалі 150 дэлегатаў. З’езд абраў Белар.нацыянальны камісарыят на чале са Скірмунтам. Напапярэдадні з’езда прадстаўнікі распушчан.партыі БСГ (у 1907г) аб’явілі аб аднаўленні св.дзейнасці. Т.ч, сакавік 1917 трэба лічыць часам аднаўлення дзейн.БСГ.у Ліпені 1917 адбыўся другі з’езд, на якім абрана Цэнтральн.рада бел.арганізацый на чале з Лёсікам. Яны выступалі за федэратыўна-дэмакрат.рэспубліку Беларусь (аўтаномія у складзе Расіі). Аднак Часовы урад выступаў за адзіную і незялімую Р.Часовы урад страчвае кантроль, не змог вывесці краіну на дэмакрат.шлях развіцця. У жніўні 1917г галоўнакамандуючы войскамі Часовага ўрада Карнілаў падняў мяцеж з мэтай выхаду з крызісу шляхам устанаулення ваеннай дыктатуры.Мяцеж разгромлены і адбываецца бальшавізацыя саветаў (большасць мест-бальшавікам) Імі быў распрацаваны курс на захоп улады праз узброенае паўстанне.