- •6.Асимиляцыя,аглушэнне звонкага зычнага на канцы слова як фанетычныя працэссы беларускай мовы,што не перадаюцца на письме.
- •8.Дзеканне,цеканне,прыстауныя зычныя.Падаужэнне зычных.Як фанет.Працессы бел.Мовы.Што перадаюцца на письме.
- •11.Нациск,яго тыпы и функцыи.Асноуны и пабочны нациск у складаных словах.Лагичны и фразавы нациск.
- •12.Интанацыя.Састауныя.Элементы.Интанацыимелодыка,рытм,тэмп,интенсиунасць.Пауза,тэмбр,нациск.Функцыи.Интанацыи.
- •13.Прынцыпы.Арфаграфии.Написанни,заснаваныя.На.Их.
- •14.Асноуныя.Нормы.Литаратурнага.Вымаулення.Нацискных.И.Ненацискных.Галосных,зычных,спалучэнняу.Зычных.Гукау.
- •16.Паняцце.Пра.Лексику.Беларускай.Мовы.Адназначныя.И.Мнагазначныя.Словы.Ужыванне.Слоу.З.Прамым.И.Пераносным.Значэннем.Тыпы.Пераносу.Значэнняу.Слова.
- •17.Амонимы,их.Тыпы,стылистычныя.Функцыи.У.Мове.
- •18.Лексіка беларускай мовы паводле паходжання
- •19.Лексіка беларускай мовы паводле сферы ўжывання
- •20.Стылистычныя.Разрады.Лексики.Нейтральная(мижстылявая)лексика.Стылистычна.Афарбаваная.Лексика-книжная(навуковая,афицыйна-справавая,публисцыстычная,мастацка-паэтычная),гутарковая(размоуная)лексика.
- •21.Актыуная.И.Пасиуная.Лексика.Устарэлыя.Слова-гистарызмы.И.Архаизмы,ужыванне.Их.У.Мове.Неалагизмы,умовы.Их.Узникнення.Наватворы(аказиянализмы).
- •23.Антонимы,их.Тыпы,стылистычныя.Функцыи.У.Мове.Паронимы.
- •25.Фразеалагичныя.Адзинки.Беларускай.Мовы.Фразеалагичныя.Слоуники.
- •26.Прыказки,устойливыя.Параунанни.Крылатыя.Словы.Афарызмы.Стылистычнае.Выкарыстанне.Фразеалагизмау,прыказак,крылатых.Слоу.Перыфраз.
- •28.Асноуныя.Спосабы.Утварэння.Слоу.У.Бел.Мове.
- •29.Систэма.Часцин.Мовы.Самастойныя(пауназначныя),несамастойныя(непауназначныя).Часцины.Мовы.Пераходныя.З)явы.У.Систэме.Часцин.Мовы.
- •30.Агульная.Характарыстыка.Назоуника.Як.Часцины.Мовы.
- •31.Назоуники.Першага.Скланення.И.Их.Склоновыя.Канчатки.У.Адз.Лику.
- •32.Назоуники.Другога.Скланення.И.Их.Канчатки.У.Родным.И.Месным.Склонах.Адз.Лику.
- •33.Рознаскланяльныя.Назоуники.Асабливасци.Их.Склонавых.Канчаткау.Нескланяльныя.Назоуники.
- •34.Агульная.Характарыстыка.Прыметника.Як.Чацины.Мовы.
- •36.Агульная.Характарыстыка.Личэбника.Як.Часцины.Мовы.
- •37.Скланенне.Личэбникау.Розных.Разрадау.
- •39.Харатктарыстыка.Катыгорый.Пераходнасци-непераходнасци,зваротнапсци-незваротнасци,стану,трывання.Дзеяслова.
- •40.Характарыстыка ладу,часу,асобы, ліку, роду дзеслова
- •50.Асноуныя.Синтаксичныя.Адзинки.Синтаксичная.Сувязь.(злучэнне,падпарадкаванне).
- •51.Паняцце.Пра.Словазлучэнне.Тыпы.Словазлучэнняу.
- •52.Класификацыя.Простых.Сказау.
- •53.Аднасастауныя.Сказы.И.Их.Тыпы.
- •54.Няпоуныя.Сказы.И.Их.Тыпы.
- •55. Галоўныя члены сказа
- •56.. Даданыя члены сказа
- •21.3 Прыдатак
- •58. Аднародныя члены сказа
- •59.Азначэнне Аднародныя ,неаднародныя
- •62.Параунальныя.Звароты.И.Знаки.Прыпынку.Пры.Их.
- •63.Пабочныя.Словы.Словазлучэнни.И.Сказы.И.Знаки.Прыпынку.Пры.Их.
- •64.Устауныя.Словы,словазлучэнни.И.Сказы.Знаки.Прыпынку.Пры.Их.
- •65Коска пры зваротку
- •66.Складаны.Сказ.Як.Синтаксичная.Адзинка.Тыпы.Адносин.Памиж.Частками.Складаных.Сказау,сродки.Их.Выражэнняу.Тыпы.Складаных.Сказау.
- •67Коска ў складаназлучаным сказе
- •68.Паняцце.Пра.Складаназалежн.Сказ.Виды.Даданых.Частак.И.Сродки.Сувязи.Памиж.Ими.У.Складаназалежным.Сказе.
- •69Коска ў складаназалежным сказе
- •70. Коска ў бяззлучнікавым сказе
- •71.Складаныя.Сказы.З.Розными.Видами.Сувязи. И.Знаки.Прыпынку.У.Их.
- •72 Правілы пастаноўкі знакаў прыпынку і двукосся пры простай мове і цытатах
- •74 Цытаты і знакі прыпынку пры іх
- •75.Паняцце.Пра.Пунктуацыю.Класификацыя.Знакау.Прыпынку.У.Бел.Мове.
11.Нациск,яго тыпы и функцыи.Асноуны и пабочны нациск у складаных словах.Лагичны и фразавы нациск.
Націск – вылучэнне аднаго са складоў з дапамогай гукавых сродкаў, дзякуючы чаму слова набывае адметнае фанетычнае аблічча: марыць – марыць, памяць – памяць, гадзіна – гадзіна, выпадак – выпадак, музыка – музыка.
Функции.нациску-кульминацыйная(забяспячэнне.цэласнасци.слова,яго.арганизацыи)-сигнификатыуную(адрозненне.слоу,их.варыянтау,граматычных.форм)-размежавальная(вызначэнне.межау.слова)-экспрэсиуну.(выраженне.адносин.аутара.да.зместу.маулення).
Структурныя.тыпы.нациску-свабодны(можа.падаць.на.любы.склад)фиксавальны(падае.на.пэуны.склад)рухомы(кали.з.аднаго.складу.падае.на.други.адз.лик.и.мн.лик)нерухомы
Фанетычныя.тыпы.нациску-силавы(мускальнае.напружанне)таничны(галасавы.тон)колькасны(працягласць).
Фразавы.нациск-вылучэнне.аднаго.мауленчага.такта.у.межах.фразы.Лагичны-гэта.вылучэнне.у.межах.фразы.слова.для.падкрэсливання.яго.значэння.
Правапіс літар о,э,аўскладаных словах
1. У складаных словах можа быць адзін асноўны і адзін або некалькі пабочных націскаў. Калі ў другой частцы складанага слова націск на першым складзе, то ў першай частцы замест о пішацца а: дабрадзей, скараход, салявар, дабраякасны, галаваломка, вадасховішча, малатабоец, бамбасховішча, раўнапраўе.
Літара о захоўваецца ў складаных словах, першай часткай якіх з'яўляюцца слова-, што-, фота-, мота-: словазлучэнне, словазмяненне; штодзённы, штомесяц, штогод; фотаздымак, фотакопія, фотаплёнка, фотакамера, фотавыстаўка і г. д.; але: фатаграфія і вытворныя ад яго; мотагонкі, мотакрос, мотаспорт і г. д.; але: матавоз, матацыкл і вытворныя ад іх.
2. Калі ў другой частцы складанага слова націск не на першым складзе, то ў першай частцы захоўваецца о: асновапалажэнне, бавоўнапрадзільны, вогнетрывалы, водаразмеркавальнік, вагонарамонтны, востракамбінацыйны, высокаідэйны, галоўнакамандуючы, корманарыхтоўка, конегадоўля.
У першай частцы некаторых складаных слоў, асабліва навуковых тэрмінаў, можа выразна праяўляцца пабочны націск і тады, калі асноўны націск падае на першы склад другой часткі. У такім выпадку пад пабочным націскам у першай частцы захоўваецца напісанне о: агорафобія, азонастойкі, азотнакіслы, збожжасховішча, коксагазавы, манголазнаўства, мовазнаўства, мовазнаўчы, маторазборка, работадавец, словатворчасць, фондасховішча і інш.
Ва ўсіх іншых выпадках напісанне падобных слоў вызначаецца па слоўніку.
3. Літара о пішацца ў першай частцы складаных слоў, калі другая частка пачынаецца з ў (у нескладовага): марозаўстойлівы, торфаўборачны, вогнеўстойлівы, збожжаўборка.
4. Лічэбнікі ад 600 да 800 утвараюць асобны тып складаных слоў, у якіх першая частка скланяецца і пішацца як самастойнае слова.
Напрыклад:
Н. шэсцьсот семсот восемсот
Р. шасцісот сямісот васьмісот
Д. шасцістам сямістам васьмістам
В. шэсцьсот семсот восемсот
Т. шасцюстамі сямюстамі васьмюстамі
М. (аб) шасцістах сямістах васьмістах
5. Гук [э] у першай частцы складаных слоў захоўваецца і абазначаецца літарай э: мэтанакіраваны, мэтазгодна, рэдказубы, шэравокі, арэхападобны, крэдытаздольнасць, тэлебачанне.
6. У складаных словах, утвораных ад лічэбніка ў форме роднага склону і іншага слова, першая частка пішацца так, як яна пішацца ўродным склоне лічэбніка: трохдзённы, чатырохпавярховы, шасціствольны, шасцісоты, пяцідзёнка, дзесяцігодка, сямікласнік, васьмігадовы, васьмісоты, дзевяціградусны, саракагоддзе, саракапяцітонны, двухсотметровы.
7.Калі складаныя словы маюць у сваім складзе больш за дзве часткі, то кожная з іх пішацца як асобна ўзятае слова: авіяматорабудаванне, аўтатрактарабудаванне, аэрафотапрыбор.