Дәріханаларда гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды жүргізу.

Дәріхана ауасының микроорганизмдермен ластануы бірінші кезекте тұдырады. Себебі, микроорганизмдер дайындап жатқан дәрілердің сапасына және дәріханаішілік инфекцияның пайда болуына үлкен әсер береді. Көбіне дәрілерді патогенді, шартты – патогенді, сапрофитті микроорганизмдер зақымдайды.

- 7 -

Берілу жолдары: ластанған бюреткалар, дәрі алуға келуші науқас адамдар, бактерия тасымалдаушы науқастың рецепттері, науқас немесе бактерия тасымалдаушы дәріхана қызметкерлері .

Дәріхана ауасының ластануымен күрес жолдарының физикалық және химиялық жолдары бар. Физикалық әдістерге: қыздыру, қайнату, сәулелендіру т.б. жатады. Химиялық әдістерге: арнайы химиялық хлорлы ерітінділерді пайдалану кіреді.

Ультракүлгін сәулесімен дәріхана ауасын сәулелендіру өте тиімді және оңтайлы әдіс. Ол үшін қабырғаға ілетін, жылжымалы, төбелік бактериоцидті шамдар қолданылады.

Ал дәріхана бөлмесінің жабдықтарын залалсыздандыру үшін күнделікті жуып – шаю кезінде (бөлменің тағайындалуына байланысты) 0,5 - 3 % хлорамин ерітінділерін пайдаланады.

Дәріханада пирогендікпен күрес жолдары.

Иньекциялық ерітінділерде микроорганизмдердің және оның ыдырау өнімдерінің болуы ерітіндінің пирогенді сияқты теріс жағдайын тудырады. Пирогенділік организмге түскен кезде, оның температурасын жоғарылату қасиеті деп түсіндіріледі.

Ауада жиі кездесетін патогенді және сапрофитті микрооргнизмдердің пирогендік қасиеті жоғары болады.

Дәрі дайындау үшін апирогенді су алуда арнайы дистилляторлар пайдаланылады. Сонымен қатар, асептикалық блоктарда қатаң санитарлық тәртіп сақталады: жұмыс алдында бөлмені жуу, залалсыздандыру, бөлмені дезинфекциялау, жұмыс үстелінің бетін бактериоцидті шамның көмегімен залалсыздандыру.

Жұмысқа тұратын және жұмыс істеп жүрген қызметкерлер жылына бір рет арнайы медициналық тексерістен өтуі тиіс.

Иньекциялық емес стерильді және стерильді емес дәрілік заттарды дайындау үшін тазартылған су пайдаланылады. Ол дистилляция, кері осмос, иондық алмасу тәртібімен алынады. Микробиологиялық тазалығы бойынша тазартылған су ауыз су талаптарына жауап беруі қажет, яғни 1 мл суда 100 микроорганизмнің болуы рұқсат етіледі (егер ол микроорганизмдер энтеробактериялар, эрсиниялар, ауреус стафилакоктары болмаса ғана). Стерилді иньекциялық емес дәрілерді асептикалық дайындауға арналған су стерильденеді. Ал иньекциялық ерітіндіні дайындауға арналған су тазартылады, апирогенділенеді.

7. Сабақтың мазмұны:

1. Бастапқы білім деңгейін бағалау (Қосымша 1).

2. Студенттердің өздік жұмысы:

- Дәріхана гигиенасы тақырыбына жағдайлық есептер шешу (Қосымша 2).

3. Қорытынды білім деңгейін бағалау (Қосымша 3).

Қосымша 1.

Негізгі білім деңгейін бағалау.

1. Дәріхананың қай бөлмелерінде таза ауа келу ағыны өте жоғары болады?

А) рецептуралық

Б) ассистенттік

В) асептикалық

Г) жуу бөлмесі

Д) дистилляциондық

2. Дәлдігін көрсетіңіз:

1. тазартылған су (в)

2. иньекция дайындауға арналған су (а,б)

А) апирогенді

Б) стерильді

В) 1 мл суда 100 микроорганизмдердің болуы рұқсат етіледі

- 8 -

3. Асептикалық блоктың бөлмелері мен жабдықталуына санитарлық талаптарды көрсет:

А) канализазия және су құбыры тартпау

Б) сүзгілер орнатылмаған сорып – шығару жүйесі арқылы ауамен қамтамасыздандыру

В) дистилляторды қызметкердің үстеліне орналастыру

Г) бактериоцидті шамдар арқылы ауаны жұмыс орнын залалсыздандыру

Д) блоктан шығар алдында шлюз орналастыру

4. Асептикалық блокты жуу тәсілін кезегімен орналастыр:

А) бөлме қабырғасын, есіктерді төбеден еденге қарай

Б) төбе, қабырға, есікті ғана жуу

В) еденді жуып, дезинфекциялайды

Г) еден, төбе, жабдықтарды жуу

Д) стационарлық жабдықтарды жуып, залалсыздандырады

5. Асептикалық бөлме басқа бөлмелермен қатынасады:

А) есік

Б) шлюз арқылы

В) дистилляциондық

Г) стерильді бөлме

Д) тұрмыстық бөлме

6. ҚР ДСМ – мен бекітілген дәріхана торабының құрылымына қайсысы кірмейді:

А) өндірістік дәріханалар

Б) дайын дәрілік заттар ддәріханасы

В) медициналық техника дүкендері

Г) дәріханалық базалар

Д) косметикалық салон

7. Қызметтің бағытына қарай бөлінетін дәріханалардың түрлерін жаз:

А) өндірістік

Б) дайын дәрілерді сату

8. Дәріханаларды ашу және жұмыс істеу үшін өте қажетті құжат:

А) инструкция

Б) санитарлық ережелер мен нормалар

В) кесте

Г) лицензия

Д) құрылыстың санитарлық ережелер мен нормалар

9. Дәріхана бөлмелерінің жалпы құрамын көрсет:

А) өндірістік

Б) қосалқы

В) медициналық пунк

Г) санитарлық - тұрмыстық

Д) әкімшілік

10. Өндірістік және дайын дәрілерді сататын дәріханаларға ортақ бөлмелерді ата:

А) халыққа қызмет көрсету залы

Б) қойма

В) асептикалық

Г) дистилляциондық

Д) шикізат қабылдау бөлмесі

11. Емдік – профилактикалық мекемелердің арнайыландырылған V категориялы дәріханасы қанша койка санына есептелген:

А) 20 - 30

Б) 30 – 40

- 9 -

В) 60 - 80

Г) 80 - 100

Д) 100 – 150

12. Асептикалық блок қызметкерінің қолын дезинфекциялау ұзақтығы:

А) 0,5 сағат

Б) 1 сағат

В) 1,5 сағат

Г) 3 сағат

Д) 4 сағат

13. Дәріхана бөлмелерін және жабдықтарын залалсыздандыруда қолданылатын физикалық әдістер:

А) ультрокүлгін сәулелендіру

Б) қайнату

В) хлорлау

Г) сүрту

Д) жуу

14. Дәріхананы генералды жуып – шаю кезектілігі:

А) күніне 1 рет

Б) күніне 2 рет

В) аптасына 1 рет

Г) айына 1 рет

Д) кварталда 2 рет

15. Сырт киім шешетін гардеробта 1 адамға арналған аудан:

А) 0,33 м²

Б) 0,45 м²

В) 0,55 м²

Г) 0,78 м²

Д) 0,88 м²

Қосымша 2.