1.4 Шпурлардың санын анықтау

Шпурлардың санын келесі фомуламен анықтайды

, дана (2)

мұнда Δ – АЗ патрондағы тығыздығы, кг/м³(кесте 1);

- АЗ патрон диаметрі, м;

- шпурларды толтыру коэффициенті, келесі мәндерге ие болады 0,4-0,5 шпурдың диаметрі 32 и 36 ммболғанда және 0,5-0,65 шпурдың диаметрі 40-45 мм болғанда;

l_з – шпурдағы зарядтың ұзындығы, м;

k – АЗ оқтаған кездегі тығыздалуы, қарапайым патрондар үшін 1,1 тең және кесілген патрондар үшін 1,2 тең.

Шпурлардың нақты саны қабылданған вруб түріне және кенжардағы шпурлардың орналасу схемасына байланысты қабылдайды.

Кезкелген беріктігі бар жыныстарда сыналық врубтар (бір немесе бірнеше қатарлы) және тік врубтар қолданылады. Кенжарда қолданылатын шпурлар жинағы врубты, көмекші және контурлы болып бөлінеді.

Врубты шпурлар кенжардың ортасында қолданылады. Олар қосымша ашық бет жасау үшін арналған, бұл жағдайда заряд жарылысының күші есейеді. Врубты шпрлардың тереңдігі басқа шпурларға қарағанда 10-15% артық алынады.Врубты шпурлардың саны қабылданған вруб түріне байланысты алынады. Тік сыналы вруб үшін врубты шпурлардың саны N_вр = 4-12 дана. Қос врубты шпурдың аралығы 0,35-0,5 м құрайды, кенжар кеңістігіне құлау бұрышы 80-85°.

Контурлы шпурлар қазба пішіні бойынша жыныстарды бұзу үшін арналған. Оларды қазба периметрі бойынша жобалық қимадан 15 – 20 см аралықта орналастырады. Беріктігі орташа жыныстарда өтілген кезде шпурлардың ұштарын қазбаның жобаланған контурында орналастырады. Сонымен, контурлы шпурларды кенжарға көлбеу бұрышпен орналастырады, көлбеу бұрышы 75-85° болады. Контурлы шпурлардың зарядтары ең соңғы болып аттырылады.

Контурлы шпурлардың арақашықтығы келесі формуламен анықталады

, м. (3)

Контурлы шпурлардың саны келесі формуламен анықталады

, дана, (4)

мұндаР − шпурлардың орналасу периметрі, м.

Көмекші шпурларды кенжарға тік бұрышпен бұрғылайды, врубты және констурлы шпурлардың аралығында біркелкі орналасатырады. Олар негізгі сілемдегі жыныстарды бұзуға арналған, врубты шпурлар атылғаннан кейін атылады.

Көмекші шпурлардың санын келесі формуламен анықтайды

, дана. (5)

1.5 АЗ шығынын анықтаймыз

Жалпы АЗ шығыны келесі формуламен анықталады

, кг. (6)

Шпурлардағы орташа заряд мәні келесі формуламен анықталады

, кг. (7)

Врубты, көмекші және контурлы шпурлардағы зарядтардың көлемін анықтау үшін орташа заряд көлемін келесі түзету коэффициенттерге көбейту керек — врубты шпурлар үшін 1,2, көмекші және контурлы шпурлар үшін — 0,85-0,9

, , . (8)