10. Дербес эем-нің элементтік базасы.

Дербес ЭЕМ-нің (ДЭЕМ) элементтік базасы болатынэлектрондық компоншттері информация өңдеудің белгілі бірқызметін немесе оны сақтау ісін аткарады. Мұндайкомпоненттер интегралдык схемалардеп аталады.Интегралдық схема металдан не пластмассадан жасалғанқорапқа салынған жартылай өткізгішті кристалдардан түрады.Жіңішке жіп секілді арнайы сымдар осы кристалды қораптыңшеткі тақшаларымен жалғастырады.Жартылай өткізгішті кристалл көбівесе өте таза кремнийденжасалады, оны жасауда вакуумдық бүрку, тырналау,қоспаларды иондық түрде енгізу, дәлме-дәл фотолитографиятәрізді және де басқа жоғары сапалы технологияларқолданылады.Осындай күрделі технология нәтижесінде кристалда электрсхемасына біріктірілгш "электрондық молекулалар" жасалады.Олар бір кристалл көлемінде (5x5 мм) жүз мыңнан аса бір-бірімен байланысқан "электрондық молекулаларды"құрастырып, өте күрделі информацияны түрлендіружұмыстарын орындай алады. Мүмкін болашақта осындайсхемалар элементтері рөлін тікелей ұғымдағы заттардың молекулалары атқаратын шығар.Интегралдық схемаларды жасау, тексеру, олардыңсапаларын бақылау - барлығы да автоматтандырылған, оныңүстіне оларды сериялық түрде шығару да меңгерілген.Интегралдық схемаларды шығаруды баспаханалардағы кітаптыкөбейтіп шығарумен салыстыруға болады. Олар өздерініңатқаратын функцияларына қарай ЭЕМ-нің әртүрлі тетіктерінің -шифраторлардың, сумматорлардың, күшейткіштердіңтүрлеріне байланысты бөлек-бөлек топтарға жіктеліп, серияларға бөлініп шығарылады.

Бұл схемалардың интегралдық (біріктірілген) деп аталусебебі олардың бір кристалы күрделі логикалық функциялардыңбелгілі біреуін орындай алады, сосын олардан транзисторлар мендиодтардан құрастырылған сияқты машина қондырғылары оңай жасалады.ДЭЕМ бірыңғай аппараттық жүйеге біріктірілген техникалықэлектрондық қүрылғылар жиынынан түрады. ДЭЕМ қүрамынакіретін барлық қүрылғыларды олардың функционалдықбелгілеріне қарай екіге бөлу қалыптасқан, олар: жүйелік блокжәне сыртқы құрылғылар.

Жүйелік блок мыналардан тұрады:

- микропроцессор;

- оперативті есте сақтаушы қүрылғы немесе жедел жады;

- тұрақты есте сақтаушы қүрылғы;

- қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары.

Ал, сыртқы қүрылғылар былайша бөлінеді:

- информация енгізу қүрылғылары;

- информация шығару құрылғылары;

- информация жинақтауыштар.

ДЭЕМ-нің құрамында ең аз дегенде жүйелік блок, бір-бірден енгізу, шығару құрылғылары және ең аз дегенде бір информацияжинақтауыш құрылғы кіреді. ДЭЕМ-де шешілетін мәселегебайланысты пайдаланушы адам оның минималдыконфигурациясына қосымша шеткері құрылғыларды қосуарқылы кеңейтуіне болады.Информация мен басқару командаларын енгізетін негізгіқұрылғыларға пернетақта (клавиатура), "тышқан" тәріздітетік және сканер (із кескіш) жатады. Осындай функциялардыбұлардан өзге жарық қаламұштары, жарық сезгіш планшеттер,джойстиктер (ұршық тәріздес тетік) және басқа да мәселелердішешуге қолданылатын қүралдар орындайды. Мысалы,осылардың кейбіреуін жобалау жұмыстарын автоматтандырудақолдануға болады.