dif
.pdf3.3. Предел функции (задачи 4, а, б) |
91 |
т.е. символы f и lim для непрерывных функций перестановоч-
ны. Этим свойством мы будем широко пользоваться при отыска- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
нии пределов, например, lim |
√ |
|
|
|
|
|
|
|
= lim (x4 + 3x + 10) = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x4 + 3x + 10 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→3 |
|
|
|
|
||||||
= √ |
|
|
|
|
= 10. Использованы непрерывностьq |
функции y = √ |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
81 + 9 + 10 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
u |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
и теорема о пределе суммы. |
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + |
9x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
3.3.8. Найдите lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
Решение. |
|
|
|
x + |
9x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
9x2 |
+ 1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
1 + |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
! |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! = x lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
! = |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= x lim 1 − |
|
9x |
|
|
|
1 − |
|
9 + |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 |
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
→−∞ |
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→−∞ |
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= 1 − sx lim |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
9 + |
|
|
|
|
|
|
= 1 − 3 = −2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2b, если a > 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a√b = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Напомним, что |
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
По |
этой причине |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a2b, если a < 0. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
9x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
2 |
= −r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
9x + 1 |
|
|
|
|
, поскольку x → −∞, а потому x < 0. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
x2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + √ |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9x2 |
+ 1 |
|
|
|||||||||||
|
|
3.3.9. Докажите самостоятельно: lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 4. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→+∞ √ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
Из задач 3.3.8 и 3.3.9 следует, что |
lim |
x + |
9x |
+ 1 |
не существует. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
3.3.10. Найдите A = lim |
|
x + 8 |
− |
8x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
√ |
√ |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
5 − x − |
7x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Замечаем, что числитель и знаменатель при x → 1 стремятся к нулю, т.е. имеем неопределённость типа 0/0. Умножим числитель и знаменатель на множители, сопряжённые соответствую-
щим выражениям: |
√ |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
√ |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
√ |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
A = lim |
( |
|
|
x + 8 − |
|
|
8x + 1)( |
√ |
x + 8 + |
|
|
|
8x + 1)( |
5 − x + |
7x − 3) |
= |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x |
|
1 |
√ |
|
|
|
|
|
|
√ |
7x − 3)( |
5 − x + |
√ |
|
|
|
|
√ |
x + 8 + |
√ |
|
|||||||||||||||||
|
→ |
|
|
( 5 − x − |
|
|
|
|
|
|
|
7x − 3)( |
8x + 1) |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= lim |
(x + 8 − 8x − 1)( 5 − x + |
7x − 3) |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
x→1 (5 |
− |
− |
7x + 3)(√x + 8 + √8x + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= lim |
|
7(1 − x) |
|
· √ |
5 − x |
+ |
√ |
7x − 3 |
|
= |
7 |
|
2 + 2 |
= |
7 |
. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
· 3 + 3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
x |
→ |
1 |
8(1 |
− |
x) |
x + 8 + |
8x + 1 |
|
8 |
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
Мы воспользовались непрерывностью функции √x и теоремой о пределе частного и суммы.
923. Методические указания (контрольная работа № 3)
√√
3.3.11.Найдите lim 3 2x − 1 − 3 3x − 2 .
|
|
|
|
|
|
|
x→1 |
|
|
|
|
|
|
x − 1 |
(a |
3 |
|
|
3 |
) = (a |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
). |
||||||||
Решение. |
3Применим |
формулу |
|
− |
b |
− |
b)(a + ab + b |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Полагая a = |
2x − 1, b = |
|
|
|
3x − 2, умножим числитель и знамена- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тель на неполный квадрат суммы чисел a и b. Получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
− |
|
p |
|
|
|
− |
|
|
|
2x − 1 − 3x + 2 |
|
|
|
|
p |
|
|
|
− |
|
|
= |
= |
|||||||||||||||||
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
−(x − 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
x→1 (x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
1) 3 |
(2x |
|
1)2 + 3 |
(2x − 1)(3x − 2) + 3 |
(3x |
|
2)2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
x→1 |
(x − 1) |
|
3 |
(2x − 1) |
2 |
+ |
|
1 |
(2x − 1)(3x − 2) + |
3 |
(3x −1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2)2 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= lim |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
x→1 |
p(2x − 1)2 |
+ p(2x − 1)(3x − 2) + p(3x − 2)2 |
|
−3 |
|
|
|
|
(Применили теоремы о пределе частного, суммы и произведения, а
√
также непрерывность функций u2 и 3 u.)
3.3.12. Найдите lim 31/x, lim 31/x.
x→0+0 x→0−0
Решение. Сделаем замену t = 1/x. Если x → 0 + 0, то t → +∞, если x → 0 − 0, то t → −∞ (см. пример 5, в, г, п. 1.5). По свойству показательной функции y = ax при a > 1 получаем
|
|
lim |
|
1/x |
lim |
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
x |
|
|
3 = +∞, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
→ |
0+0 3 = t + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
→ ∞ |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
lim |
31/x = |
lim 3t = lim |
|
|
= 0. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
x→0−0 |
|
t→−∞ |
|
|
t→+∞ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Как видим, предел lim 31/x не существует. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3.3.13. Найдите lim |
51/x − 1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→0 |
71/x − 1 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
1/x |
− 1 |
|
||||||||
Решение. Найдём правый и левый пределы: lim |
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||
71/x |
||||||||||||||||||||||||||
|
51/x − 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
x→0+0 |
− |
1 |
|
||||||||
lim |
. Сделаем замену t = |
|
. Тогда |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
71/x − 1 |
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
x→0−0 |
|
|
|
|
|
5t − 1 |
|
|
|
(5/7)t − 1/7t |
|
|
|
|
||||||||||||
|
lim |
51/x − 1 |
= |
lim |
|
= |
|
lim |
= 0. |
|
||||||||||||||||
|
71/x − 1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
x→0+0 |
t→+∞ 7t − 1 |
|
|
|
|
t→+∞ |
1 − 1/7t |
|
|
|
|
|
Мы воспользовались свойством показательной функции y = ax: при
a < 1 справедливо x + |
a |
x |
= 0, при a > 1 |
x |
+ |
x |
|
|
|
a = +∞, а также |
|||||||
lim |
|
|
|
|
lim |
|
|
|
→ ∞ |
|
|
|
|
→ ∞ |
|
|
|
теоремой о пределе частного. |
|
|
|
|
|
|||
Аналогично получаем |
|
lim |
51/x − 1 |
= |
lim |
5t − 1 |
= 1. |
|
|
71/x − 1 |
7t − 1 |
||||||
|
|
|
x→0−0 |
t→−∞ |
|
3.3. Предел функции (задачи 4, а, б) |
93 |
По свойству показательной функции при |
a > 1 следует, что |
lim at = 0. Мы показали, что существуют конечные правый и ле-
x→−∞
вый пределы, но они неравны. Следовательно, предел не существует. Итак, мы познакомились с понятием предела функции f (x). Ес-
ли функция в точке x0 непрерывна, то отыскание предела lim f (x)
x→x0
не представляет труда. Он равен f (x0). Если же свойство непрерывности нарушено, то могут возникнуть неопределённости вида 0/0, ∞/∞, 0 · ∞, ∞ − ∞, ∞0, 00, 1∞. C первыми двумя типами неопределённостей мы уже встретились. Другие рассмотрим позднее.
Задачи для самостоятельного решения |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.3.14. Исходя из определения предела, докажите, что: |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
1 |
|
= |
|
1 |
; |
б) |
|
lim |
|
|
|
1 |
|
|
= |
−∞ |
; |
|
в) |
|
lim |
|
1 |
|
= + ; |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||
а) x |
|
1 x + 2 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
2 0 x |
− |
|
|
|
|
|
|
x 2+0 x |
− |
|
∞ |
|||||||||||||||||||
|
→ |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
→ |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
г) |
lim |
|
|
|
|
|
= |
lim |
|
|
|
|
|
|
= |
lim |
|
|
|
|
= 0; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
x→−∞ x + 1 |
|
|
x→+∞ x + 1 |
|
|
x→∞ x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
д) |
lim |
arcsin x = |
π |
|
|
|
lim |
|
|
1 |
|
|
|
= 2; |
|
ж) lim x3 = 8. |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
x |
|
1 |
− |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 ; е) x 1 x + 1 |
6 |
|
|
|
x |
→ |
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
3.3.15. Найдите: а) lim (x3 +4x |
− |
5); б) lim |
4x4 − 8x2 + 28 |
, обос- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
x3 + 1 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
новывая ссылками на соответствующие теоремы каждую операцию.
Ответы: |
а) 11; |
б) 10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3.3.16. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
||||||||||||
а) lim |
x2 − 6x + 5 |
; б) |
lim |
x3 − 27 |
; |
в) lim |
x3 − 3x2 + 4 |
. |
||||||||
x→1 x2 − 3x + 2 |
x→3 |
x − 3 |
|
x→2 x3 − 2x2 − 4x + 8 |
||||||||||||
Ответы: |
а) 4; |
б) 27; |
в) 3/4. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
3.3.17. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
||||||||||||
|
1 − |
√4 |
|
; б) lim |
1 − |
√3 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
||
а) lim |
x |
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x→1 |
1 − |
√6 x |
|
x→1 |
1 − |
√5 x |
|
замену |
x = t |
12 |
, в примере |
|||||
Указание. |
В |
примере а) сделать |
|
|
б) x = t15. Использовать |
формулу |
am |
− |
bm = (a |
− |
b)(am−1 |
+ |
|||||||||
+am−2b + . . . + abm−2 + bm−1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Ответы: а) 3/2; |
б) 5/3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3.3.18. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
3x4 − 7x2 + 4x + 1 |
|
|
|
2x2 |
3x + 1 |
|
3 |
|
|
|
||||
а) |
lim |
; б) lim |
; |
|
|
|
||||||||||
|
|
x−2 + 2 |
|
|
|
|||||||||||
|
x→∞ |
6x4 + 5x3 − 2 |
x→∞ |
|
|
|
|
|
||||||||
в) |
lim |
x2 + 4x + 1 |
; г) lim |
2x3 + 4x2 + 1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x→∞ x3 + x2 + 5 |
x→∞ |
2x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Ответы: а) 1/2; |
б) 8; в) 0; |
г) ∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
94 |
|
|
3. |
Методические указания (контрольная работа № 3) |
|||||||
3.3.19. Найдите пределы: |
|
|
√ |
|
|
||||||
|
|
x3 + |
√ |
|
|
|
x3 + |
|
|
||
а) |
lim |
16x6 + 5 |
; б) |
lim |
16x6 + 5 |
. |
|||||
|
|
x3 |
|
x3 |
|||||||
|
x→−∞ |
|
|
x→+∞ |
|
|
|||||
Ответы: |
а) −3; б) 5. |
|
|
|
|
|
|
3.3.20. Найдите пределы: |
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 3 |
; |
|
||||||||||||||
а) |
lim |
2 + x |
− 2 |
; |
|
|
б) lim |
|
9 + 5x + 4x2 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x→2 |
|
|
|
x − 2 |
|
|
|
|
x→+0 3 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
в) |
lim |
√10 − x − 2 |
; |
|
г) lim |
√2x − 1 − |
√3x − 2 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x |
→ |
2 |
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
1 |
|
|
|
|
|
4x − 3 − 1 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
г) −1/6. |
|
||||||||||||
Ответы: |
а) 1/4; |
|
б) 5/6; в) −1/12; |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
3.3.21. Найдите пределы: |
|
|
|
|
lim (√ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
а) x |
|
|
x(√ |
|
|
|
x); |
|
б) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
lim |
|
x2 + 1 |
− |
|
|
x |
x2 + x + 1 |
− |
||||||||||||||||||||||||||||
→ |
+ |
∞ |
|
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→±∞ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
в) x→+∞ |
|
|
x |
|
|
+ 3x |
|
|
− |
x |
|
|
− 2x |
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
lim |
( |
|
3 |
|
|
2 |
|
√ |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Указание. Прибавить и вычесть x. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Ответы: |
а) 1/2; |
|
б) ±1; в) 2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
3.3.22. Найдите пределы:
√
x2 − x + 1);
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
||
а) |
1 |
|
; б) |
1 |
; |
в) lim |
3 |
x−2 |
+ 1 |
. |
|||
lim 2 |
x−3 |
|
lim 2 |
x−3 |
|
|
|
||||||
|
1 |
|
|||||||||||
|
x→3+0 |
|
x→3−0 |
|
x→2+0 |
4 |
x−2 |
+ 2 |
|
||||
Ответы: а) +∞; |
б) 0; в) 0. |
|
|
|
|
|
|
3.4. Первый замечательный предел (задача 4, в)
Предлагается изучить п. 1.7.1.
Обратите внимание на то, что в первом замечательном пределе
lim sin x
x→0 x
синуса стремится к нулю, и в знаменателе находится точно этот аргумент. Непосредственным следствием первого замечательного пре-
дела являются следующие пределы: lim |
|
tg x |
= 1, lim |
arcsin x |
= 1, |
||||||||||||||||
|
x |
|
|
x |
|||||||||||||||||
|
arctg x |
|
|
= 1. Действительно, |
|
x→0 |
|
|
|
x→0 |
|
||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x→0 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
lim |
tg x |
lim cos x |
· |
sin x |
= lim cos x |
· |
lim |
sin x |
= 1 |
|
|
||||||||||
|
x |
|
|
x |
x |
|
|
||||||||||||||
x 0 |
|
= x 0 |
|
x |
→ |
0 |
x |
→ |
0 |
|
|
||||||||||
|
→ |
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(мы использовали теорему о пределе произведения и непрерывность
функции cos x, из которой следует, что lim cos x = cos lim x = 1).
x→0 x→0
Для отыскания второго предела сделаем замену arcsin x = y, x = sin y. Если x → 0, то y → 0, что следует из непрерывности функции arcsin x.
3.4. Первый замечательный предел (задача 4, в) |
|
|
|
95 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Находим lim |
arcsin x |
|
|
= lim |
|
|
|
y |
|
|
|
= lim |
1 |
|
|
= 1. Аналогично |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x→0 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
y→0 sin y |
y→0 (sin y)/y |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
доказывается, что lim |
arctg x |
|
= 1 (замена arctg x = y). |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3.4.1. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
а) |
lim |
sin 5x |
; б) |
lim |
|
sin 3x |
; |
|
в) |
|
lim |
arcsin 3x |
; |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
tg 5x |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
arctg 4x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
г) |
lim |
1 − cos 2x |
; |
д) |
|
lim |
|
sin x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→2 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Решение. а) |
lim |
|
sin 5x |
|
|
= lim |
5 sin 5x |
= lim |
5 sin u |
|
= 5, (u = 5x); |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
5x |
|
|
|
|
|
u→0 |
|
|
u |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin 3x |
· 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
sin 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
б) lim |
= lim |
|
|
|
3x |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
tg 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
x→0 tg 5x |
· 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arcsin 3x |
· 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
arcsin 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
в) lim |
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
3x |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
arctg 4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
arctg 4x |
|
|
x→0 |
|
|
|
· 4 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
г) |
lim |
1 − cos 2x |
|
|
= lim |
2 sin2 x |
|
= 2 lim |
|
sin x |
|
· |
sin x |
= 2; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x 0 |
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
0 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
0 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
→ |
sin x |
|
|
|
|
sin 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
д) lim |
= |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
x→2 |
x |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.4.2. Найдите следующие пределы, сделав подходящую замену:
а) lim |
sin 3x |
; б) |
lim |
cos x − sin x |
; в) |
lim |
sin (x − π/6) |
. |
||
|
|
|
|
|
||||||
x→π sin 2x |
|
x→π/4 |
cos 2x |
|
x→π/6 |
√3/2 − cos x |
Решение: а) поскольку непосредственное применение первого замечательного предела невозможно, так как аргумент синуса не стремится к нулю, то сделаем замену x = y + π. Когда x → π, то y → 0. Теперь
|
lim |
sin 3x |
|
= lim |
sin(3y + 3π) |
|
= lim |
− sin 3y |
|
= |
− |
3 |
; |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
x π sin 2x |
|
|
|
y 0 sin(2y + 2π) |
|
y |
→ |
0 |
|
sin 2y |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
б) используем формулу тригонометрии cos x − sin x = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
√ |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
|||||
= |
|
2 sin |
|
− |
x |
, затем делаем замену y = |
|
|
− x, x = |
|
|
− y. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
4 |
4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
cos x − sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
√2 sin |
− x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
Имеем |
|
lim |
|
|
= |
|
|
lim |
|
4 |
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→π/4 |
cos 2x |
|
|
x→π/4 |
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
= lim |
|
|
|
|
2 sin y |
|
= lim |
|
2 sin y |
= |
|
|
|
2 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
y→0 cos |
− 2y y→0 |
sin 2y |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
96 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Методические указания (контрольная работа № 3) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
sin |
x − |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
x − |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
в) |
|
lim |
6 |
|
|
|
|
= |
|
|
lim |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
x→π/6 |
√3 |
− |
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
x→π/6 cos |
|
|
|
− cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x − |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
= |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
x→π/6 2 sin |
x + π/6 |
sin |
x − π/6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
y |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
→ |
|
2 sin |
y + π/3 |
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ 2 sin |
|
+ |
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
6 |
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(замена: y = x |
|
− |
|
π |
, |
|
|
|
cos α |
− |
|
cos β = 2 sin |
α + β |
|
sin |
β − α |
). |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Задачи для самостоятельного решения |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.4.3 3.4.6. Найдите следующие пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.4.3. а) lim |
sin 4x |
; |
|
|
|
б) lim |
|
|
sin 5x |
; |
|
|
в) lim |
arctg 2x |
; |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
tg 3x |
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
г) |
lim |
arcsin 5x |
; |
|
|
д) |
|
|
lim |
arcsin 4x |
; |
|
е) lim |
sin 5x − sin 3x |
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
arctg 3x |
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ответы: |
а) 4; |
|
|
|
|
б) 5/3; |
|
в) 2; |
|
г) 5; |
д) 4/3; |
е) 2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.4.4. а) |
lim |
1 − cos3 x |
; |
|
|
б) |
|
lim |
|
1 + 2 sin x − cos x |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x sin 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
1 + 3 sin x − cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
в) |
lim |
tg x − sin x |
; |
|
|
г) |
|
|
lim |
cos 4x − cos 3x |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→0 √ |
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
д) |
lim |
|
|
|
|
1 − cos x |
|
|
|
; |
|
е) |
lim |
|
|
√cos x − √cos x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
1 − cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ответы: |
а) 3/4; б) 2/3; |
|
в) 1/2; |
|
г) −7/2; д) √ |
|
; |
|
|
е) −1/12. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.4.5. а) |
lim |
sin x − sin a |
; |
|
|
|
б) |
|
|
lim |
|
|
sin(x − π/3) |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→a |
|
|
|
|
|
|
|
x |
− |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
π/3 |
1 |
− |
2 cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
в) |
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
x − 3 tg x |
; |
|
|
|
|
|
г) |
|
|
lim |
(π/2 |
− |
x)tg x. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
π/3 |
cos(x + π/6) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
π/2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) 1/√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Ответы: |
а) cos a; |
|
3 |
; |
|
в) −24; |
г) 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|||||||||||||||
3.4.6. а) |
lim |
|
|
|
|
2 − 1 + cos x |
; |
|
|
б) |
|
lim |
|
|
1 + sin x − |
|
|
|
|
1 − sin x |
; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
sin2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
√ |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
в) lim |
1 − (cos x) · |
|
|
|
|
cos 2x |
; г) |
|
|
lim |
sin(a + 2x) − 2 sin(a + x) + sin a |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Ответы: |
а) |
√ |
|
/8; |
б) 1; |
в) 3/2; |
г) − sin a. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.5. Второй замечательный предел (задача 4, г) |
97 |
3.5. Второй замечательный предел (задача 4, г)
Предлагается изучить п. 1.7.2.
|
из |
|
|
n→∞x |
1 + n |
n |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||||
Каждый |
|
пределов lim |
1 |
|
= e |
(n |
– натурально), |
||||
|
|
|
|
||||||||
x→0 |
= e, |
x→∞ |
1 + x |
|
|
|
|
|
|
||
1 |
|
|
1 |
|
= e называют вторым замечатель- |
||||||
lim (1 + x) x |
|
lim |
|
|
|
ным пределом. Здесь e – число Эйлера, e = 2,718281828 . . .
3.5.1. Докажите справедливость следующих утверждений: а) если lim α(x) = 0, то
|
x→x0 |
|
|
|
|
1 |
= e; |
|
(1) |
||||||
|
|
|
|
lim [1 + α(x)] |
α(x) |
|
|||||||||
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) если |
lim |
α(x) = 0 и lim |
α(x)ϕ(x) существует, то |
|
|||||||||||
|
x→x0 |
x→x0 |
|
|
|
lim |
α(x)ϕ(x) |
|
|||||||
|
|
|
|
lim [1 + α(x)]ϕ(x) = ex→x0 |
|
|
; |
(2) |
|||||||
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) если |
lim |
f (x) = 1 и lim [f (x) |
− |
1]ϕ(x) существует, то |
|
||||||||||
|
x |
→ |
x0 |
x |
→ |
x0 |
|
|
|
|
1]ϕ(x) |
|
|
||
|
|
|
|
|
lim [f (x) |
− |
|
|
|||||||
|
|
|
|
lim f (x)ϕ(x) = ex→x0 |
|
. |
(3) |
x→x0
Действительно, положив в (1) α(x) = t, получим:
|
|
1 |
|
|
1 |
= e. |
|
|
|
||
|
lim [1 + α(x)] α(x) |
= lim(1 + t) t |
|
|
|
||||||
|
x→x0 |
t→0 |
|
|
|
|
|
|
|
||
Соотношение (2) следует из (1), так как |
|
|
|
|
|
||||||
x→x0 |
x→x0 h(1 + α(x)) |
1 |
|
i |
α(x)ϕ(x) |
= e |
lim α(x)ϕ(x) |
. |
|||
lim |
[1 + α(x)]ϕ(x) = lim |
|
α(x) |
|
|
|
x→x0 |
|
Последняя операция является следствием непрерывности экспоненты, строгое обоснование мы опускаем.
Если lim f (x) = 1, то |
lim α(x) = |
lim [f (x) |
− |
1] = 0 и утвержде- |
||
x x0 |
x x0 |
x |
→ |
x0 |
|
|
→ |
→ |
|
|
|
|
ние (3) следует из (2) при α(x) = f (x) − 1.
Заметим, что во втором замечательном пределе раскрывается неопределенность типа 1∞. Обратим внимание на то, что
lim 1ϕ(x) = 1. Этот предел не содержит никакой неопределенности
x→x0
и в случае, если lim ϕ(x) = ∞, что следует из определения предела
x→x0
на языке последовательностей.
В следующей задаче рассмотрены случаи, когда lim f (x)ϕ(x)
неопределенности не содержит. |
x→x0 |
|
3.5.2. Докажите справедливость следующих утверждений:
а) если функции f (x) и ϕ(x) непрерывны в точке x0 и f (x) > 0,
то |
lim f (x)ϕ(x) = f (x0)ϕ(x0); |
(4) |
|
x→x0 |
|
98 |
|
|
3. Методические указания (контрольная работа № 3) |
||||||||
|
|
|
lim f (x) = q < 1, |
lim ϕ(x) = + |
∞ |
, либо lim f (x) = |
|||||
б) если либо x x0 |
|
x |
→ |
x0 |
|
x |
x0 |
||||
= q > 1, но |
|
|
→ |
, то |
|
|
|
|
|
→ |
|
lim ϕ(x) = |
|
|
|
|
|
|
|
||||
x |
→ |
x0 |
−∞ |
|
|
|
|
|
|
(5) |
|
|
|
|
lim f (x)ϕ(x) = 0; |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
x→x0 |
lim ϕ(x) = |
|
|
, либо lim f (x) = |
|||
|
|
|
lim f (x) = q < 1, |
−∞ |
|||||||
в) если либо x x0 |
|
x |
→ |
x0 |
x |
x0 |
|||||
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
→ |
|
= q > 1, но |
lim ϕ(x) = + , то |
|
|
|
|
|
|
|
|||
x |
→ |
x0 |
∞ |
|
|
|
|
|
|
(6) |
|
|
|
|
lim f (x)ϕ(x) = ∞. |
|
|
|
x→x0
Справедливость соотношения (4) следует из непрерывности степенно-показательной функции. Доказательство формул (5) и (6) опустим. (Интуитивно они очевидны.) Формулы (1) (3) и (4)
(6) справедливы и при x → ∞, −∞, +∞. Предел lim f (x)ϕ(x) может
x→x0
привести также к неопределенностям 00, ∞0, которые мы рассмотрим позднее.
3.5.3. Найдите следующие пределы:
|
|
|
x2 + 3x |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
а) x→0 1 + |
x + 1 |
|
|
|
|
|
|
2x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
; |
б) |
lim |
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
в) x→∞ 1 + x2 + 1 |
|
x+1 |
|
|
x→−∞ |
|
|
|
|
x + 1 |
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
lim |
1 |
|
|
|
|
; |
г) |
|
lim |
1 + |
|
1 |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x2 + 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 1 = 0, то можем положить в |
||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: а) так как lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
соответствии с (2) α(x) = |
x2 + 3x |
, ϕ(x) = |
2 |
|
. Получаем |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
x + 1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x→0 1 + |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2+3x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2(x+3) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
x + 1 |
|
= e |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
= e |
|
|
|
|
= e ; |
|
|
||||||||||||||||||
|
lim |
|
x + 3x |
|
|
|
|
lim |
|
x+1 |
·x |
|
|
|
|
lim |
|
x+1 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
б) полагаем |
|
|
в (2) |
α(x) = |
|
|
|
, |
что возможно, |
|
так |
|
как |
|||||||||||||||||||||||||||
|
2x + 1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
2x + 1 |
x |
|
lim |
1 |
|
x |
|
|
|
||||||||||||||||
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= e |
|
|
|
|
= e |
|
; |
||||||||||||||||||||||
lim α(x) = 0. Получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x+1 |
· |
|
1 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
lim |
|
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
в) x→∞ 1 + x2 + 1 x2+1 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
lim |
|
|
|
|
= ex→∞ x2+1 |
= e0 = 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
г) x→−∞ 1 + x + 1 |
|
|
= e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 0, так как |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
lim |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim x+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
x lim |
x2 + 1 |
|
|
|
x + 1/x |
= −∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
= x lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
x + 1 |
1 + 1/x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
→−∞ |
→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Все четыре рассмотренных предела содержат неопределённость 1∞. Раскрывая эту неопределённость, можно получить самые разнообразные ответы, включая 0, 1 и ∞.
3.5. Второй замечательный предел (задача 4, г) |
99 |
||||||||||||
3.5.4. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
x+4 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
x→∞ |
x + 3 |
|
x→5 |
4x − 18 |
|
|
|
|
|||||
; |
|
|
|
||||||||||
а) lim |
x + 2 |
|
б) lim |
|
x − 3 |
. |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5−x |
|
|
Решение: а) так как |
lim |
x + 2 |
= 1, то имеем право применить |
||||||||||
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
x→∞ x + 3 |
|
|
|
|
формулу (3), положив в ней f (x) = |
x + 2 |
, ϕ(x) = x + 4. Получаем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x+4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
x→∞ x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim x+2 |
1 (x+4) |
|
lim |
−(x+4) |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x+3 |
= |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= (1∞) = e |
|
|
|
|
|
|
= e |
||||||||||||||||||||||||
lim |
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞( x+3 − )· |
|
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= e−1 = 1/e; |
|
|
|
|
|
|
|
|
x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
б) поскольку lim |
|
|
|
= 1, то также применима формула (3). |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
5 |
|
4x |
|
− |
|
18 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x−3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
(15 |
3x) 2 |
− |
|
|
|
|
5 x |
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
1 |
)·5−x |
|
|
||||||||||||||
Находим |
|
lim |
|
|
|
x − 3 |
|
|
|
|
|
= (1∞) = ex→5( 4x−18 |
− |
= |
|
|||||||||||||||||||||
|
x→5 |
|
|
4x |
|
|
|
18 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
lim |
|
− · |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(5−x)(4x−18) |
= e3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= ex→5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
3.5.5. Найдите следующие пределы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
а) x→1 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 3 |
|
x−2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→−∞ x + 1 |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
lim (x2 + 2)x +1; б) |
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
в) x→−∞ |
4x + 1 |
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
4x2 |
+ 1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
8x + 5 |
|
|
; |
|
г) |
x→+∞ 5x2 |
+ 2 |
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение: а) так как lim (x2 + 2) = 3, lim (x3 + 1) = 2 и функции
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→1 |
|
|
|
x→1 |
|
|
||||
f (x) = x2 + 2 и ϕ(x) = x3 + 1 непрерывны в точке x = 1, то |
|||||||||||||||||||||||||
lim (x2 + 2)x3+1 = 32 = 9 (см. (4)); |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
x→1 |
|
|
|
|
x→−∞ |
x + 1 |
= 2, |
x→−∞ |
|
− |
−∞ |
||||||||||||||
б) находим |
|
lim |
|
|
|
|
2x + 3 |
|
|
|
lim |
|
(x 2) = |
, следова- |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
x−2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
тельно, |
x→−∞ x + 1 |
|
|
|
= 0; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
в) x lim |
|
4x + 1 |
1 |
, x lim |
x3 = −∞, поэтому |
|
|||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
8x + 5 |
2 |
|
||||||||||||||||||||||
→−∞ |
|
|
|
x3 |
|
|
|
∞ |
→−∞ |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x→−∞ |
8x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
lim |
4x + 1 |
|
= + |
|
|
|
|
(см. (6)); |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
lim |
|
4x2 + 1 |
= |
|
4 |
, lim |
x2 + 1 |
= + |
∞ |
, поэтому |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
||||||||||||||||
г) x + |
|
5x2 + 2 5 |
|
x + |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
→ ∞ |
|
|
|
|
x2+1 |
|
|
|
|
|
|
|
→ ∞ |
|
|
|
|
|
|
||||||
x→+∞ |
4x2 |
+ 1 |
|
x |
= 0 (см. (5)). |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
5x2 |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
100 |
|
|
3. Методические указания (контрольная работа № 3) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Задачи для самостоятельного решения |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.5.6 3.5.8. Найдите следующие пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
2x2+3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
− 4 |
|
|
1 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin(x−2) |
; |
||||||||||||||||
3.5.6. а) lim |
|
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
б) |
|
lim |
1 + |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
+ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
→∞ |
|
|
x |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
→ |
2 |
|
|
|
|
|
x + 3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
в) |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x−1 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
lim |
|
1 + sin2 4x x ; г) lim (1 + tg x) x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x1→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2(x−3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
д) |
lim |
|
1 + |
x − 3 |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
x→3+0 |
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Ответы: |
|
а) e2; |
|
б) e4/5; |
|
|
в) 1; |
г) 0; |
|
д) +∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
5x2 + 3 |
|
|
4x+3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; б) |
|
|
|
|
|
|
|
|
x−π |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
5x2 − 2x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.5.7. а) x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→π |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
указание: использовать формулу |
|
tg α |
|
|
|
tg β = |
|
sin(α − β) |
; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
24cos α · cos β |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
3x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8x − 14 |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
в) |
lim |
|
x−1 ; |
|
|
г) |
lim |
|
|
|
x3−8 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→1 |
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
x→2 |
|
3x − 4 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 |
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
+ 6 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
lim |
|
|
|
|
|
; |
|
е) |
|
lim |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
+ 1 |
|
|
|
|
|
x2 |
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
д) x→∞ x2 |
|
|
x3 |
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
lim |
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x2 − 6 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
ж) x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Ответы: |
|
а) e8/5; |
б) e; |
|
в) e2; |
г) e5; |
д) 1; |
|
е) ∞; ж) 0. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 5 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x + 1 |
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
3.5.8. а) |
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
б) |
|
lim |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
x |
|
3x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
→ ∞ 5x + |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
в) |
lim |
|
4x + 3 |
; |
|
|
г) |
|
lim |
|
8x2 + 3x + 1 |
|
|
. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2x + 1 |
|
|
|
|
|
16x2 + 7 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→+∞ |
|
|
x→−∞ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ответы: |
|
а) 0; |
б) 0; |
|
|
в) +∞; |
|
г) +∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Используя число e, вводят ряд новых функций: ex, называемую
экспонентой, ch x = |
ex + e−x |
гиперболический косинус, sh x = |
|||||||||||
|
|||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
ex − e−x |
гиперболический синус, th x = |
sh x |
|
= |
ex − e−x |
ги- |
||||||
|
ch x |
|
|||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
ex + e−x |
||||||
перболический тангенс, cth x = |
ch x |
= |
ex + e−x |
гиперболический |
|||||||||
sh x |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
ex − e−x |
|
|
|
котангенс. Функции sh x, ch x, th x, cth x называют гиперболическими. Находят применение и функции, обратные гиперболическим:
arsh x, arch x, arth x, arcth x.