- •Химия факультеті магистратура
- •Мұнай мен көмірден алынған дизель отынының сапасын жақсарту
- •Алматы 2011 резюме
- •Нормативтік сілтемелер
- •Глоссарий
- •Белгілеулер мен қысқартулар
- •1 Әдебиеттерге шолу
- •4 Кесте – Жылдың әр түрлі мезгілдерінде фильтрлену температурасына тәуелді
- •1 Индикаторлы диаграмма – Дизельді қозғалтқыштарда отынның жануы
- •2 Индикаторлы диаграмма – Дизель отынының тұтқырлығының температураға тәуелділігі
- •1.2.1 Гидротазалау процесінің термодинамикасы, химизмі және механизмі
- •1.2.2 Көмір және мұнай дистилляттарын гидротазалау және гидрокрекинг процестерінің катализаторлары
- •Көмір дистилляттарын гидротазалау мен гидрокрекингілеу катализаторлары 11-кестеде берілген.
- •2 Эксперименттті жүргізу әдістемелері
- •2.1 Шикізаттың және катализатордың сипаттамалары
- •2.1.1 Экспериментті жүргізу әдістемесі мен құрал-жабдықтары
- •2.2 Алынған өнімдерді анықтаудың физико-химиялық әдістері және құрал-жабдықтары
- •14 Кесте – пост 2Мк аппаратының техникалық көрсеткіштері
- •2.2.2 Дизель отынының лайлану, қату және шекті фильтрлену температураларын анықтау
- •Дизель отынының фракциялық құрамын анықтау
- •2.2.4 Дизель отынының цетан индексін есеп жолымен анықтау.
- •2.2.5 Дизель отынын озондау
- •2.2.6 Газдын тығыздығын пикнометр көмегімен анықтау
- •2.2.7 Йод санын анықтау
- •2.2.8 Электронды микроскопия.
- •2.2.9 Инфрақызыл спектрлік анализ
- •2.2.10 Газды–хроматографиялық талдау
- •2.2.11 Дизель отынының тығыздығын пикнометр көмегімен анықтау
- •2.3 Өлшемдер мен эксперимент қателіктері
- •3 Экспериментттік бөлім және нәтижелерді талқылау
- •3.1 Зерттеу нысаны, гидрлейтін орта және катализатор сипаттамалары
- •Промотирленген Ni-қаңқалы катализаторлар әртүрлi көмiрсутектi шикiзаттарды, күкiрттi мұнайды, қайнау температурасы 1800с және одан жоғары температурадағы фракцияларды гидротазалауда қолданылады [77].
- •3.4 Озондаудың гидрлеу процесіне әсері
- •5 Гистограмма. Тауарлы дизель отындарының күкірт мөлшерінің озондау жағдайына тәуелді өзгеруі
- •Cурет 23 – Көлемдік жылдамдығы 0,5 л/мин озон-ауалы қоспамен және 30 мин уақыт аралығында озондалған пмөз-ң тауарлы дизель фракциясының иқ-спектроскопия әдісімен алынған кескіні
- •Cурет 24 – Көлемдік жылдамдығы 0,125 л/мин озон-ауалы қоспамен және 60 мин уақыт аралығында озондалған «Жанажол» кен орны дизель фракциясының иқ-спектроскопия әдісімен алынған кескіні
- •Қорытынды:
- •Пайдаланылған әдебиеттер:
2.2.10 Газды–хроматографиялық талдау
Гидрогендеу өнімдері – фракциялар құрамын анықтау 7% скваланмен толтырылған ұзындығы 50мм, ішкі диаметрі 0,2 мм тоттанбайтын болаттан тұратын капиллярлы бағаналарда жалынды-иондалатын детектормен ЦВЕТ-530 хроматографында жүргізілді. Газ-тасымалдағыш-аргон 1,0-1,3 мл/мин көлемдік жылдамдықпен берілді, ағынды бөлгіш 1:20. Бағдарланған температураны арттыру 40-1100 С аралығында 20 С/мин жылдамдықпен жүргізілді. Нәтижелерді өңдеу арнайы компьютерлік бағдарлама бойынша орындалды.
2.2.11 Дизель отынының тығыздығын пикнометр көмегімен анықтау
Мұнай және мұнай өнімдерінің тығыздықтарын анықтайтын стандарт температура 200С температура болып табылады. Тығыздықты анықтау үшін белгісі бар шыны пикнометрді немесе көлемі әр түрлі капилляр түтіктерді қолданады. Әрбір пикнометр өз «су санымен», яғни 200С температурадағы пикнометр көлеміндегі су массасымен сипатталады. Су санын анықтау үшін алдымен пикнометрді хром қоспасымен, кейіннен дистелденген сумен, соңынан этил спиртімен жуып, кептіреді.
Таза, құрғақ пикнометрді 0,0002г дәлдікпен аналитикалық таразыда өлшейді. Пикнометрді қайнатылып, содан кейін бөлме температурасына дейін салқындатылған дистелденген сумен пипетка көмегімен толтырады (белгісі бар пикнометрді белгісінен жоғары, түтікті пикнометрдің ернеуіне дейін толтырады). Пикнометрді ішіндегі суымен 200,10С температурада 30 минут бойы термостатта ұстайды.
Пикнометр түтігі ішіндегі су деңгейі тұрақталған кезде, судың артық мөлшерін пипеткамен немесе фильтр қағазымен жинап алады да, түтік ішін құрғатып, пикнометрді тығынымен жабады. Пикнометрдегі су деңгейін белгінің жоғарға деңгейімен орнатады.
Түтікті пикнометрлерде судың артық мөлшерін түтіктен фильтр қағазымен жинап алады. 200,10С температурада су деңгейі орнықталған пикнометрдің сырты құрғатылып сүртіліп 0,0002г дәлдікпен өлшенеді.
Пикнометрдің су санын m мына формуламен анықталады:
m= m2 – m1 (6)
мұндағы ,
m2 – сумен алынған пикнометр массасы, г.
m1 – бос пикнометрдің массасы, г.
Мұнай (мұнай өнімдері) тығыздығын 20 рет анықтағаннан кейін пикнометрдің су санын міндетті түрде тексереді.
500С температурада тұтқырлығы 75 мм2/с артық емес мұнайлардың тығыздықтарын анықтау барысында құрғақ және таза пикнометрді пипетка көмегімен зерттелетін мұнаймен (мұнай өнімдерімен), (18-200С температурада) белгісі бар пикнометрдің белгісінен сәл жоғары, түтікті пикнометрдің ернеуіне дейін пикнометр түтігінің қабырғаларын былғап алмай байқап толтырады. Осыдан кейін пикнометрді тығынмен жауып ішіндегі мұнаймен (мұнай өнімімен) 200,10С температурада мұнай (мұнай өнімі) деңгейі орныққанға дейін термостатта ұстайды.
Мұнайдың артық мөлшерін пипеткамен немесе фильтр қағазымен жинап алады Пикнометрдегі мұнай деңгейін белгінің жоғарғы деңгейімен орнатады. Денгейі орныққан пикнометрді термостаттан алып, сыртын құрғатып сүртіп 0.0002 г дәлдікпен өлшейді.
Зерттелген мұнайдың (мұнай өнімінің) «көрнекі» тығыздығын мына формуламен есептейді:
(6)
мұндағы, m3 – мұнаймен (мұнай өнімімен) пикнометрдің массасы,г.
m1 – бос пикнометрдің массасы, г;
m – пикнометрдің су саны,г.
Зерттелетін мұнай немесе мұнай өнімінде судың және механикалық қоспалардың болуы тығыздықты анықтау нәтижелеріне кері әсерін тигізетінін ескерген жөн.
Сурет 13 – Дизель отынының тығыздығын анықтайтын шыны пикнометр