2.2 Есептер кешенінің қойылымы
«Қаржылық есеп берудің сандық сараптамасы» есептер кешені банктің теңгерімдік мәліметтер сараптамасы негізінде қаржылық жағдайын сараптауға, керекті есепті және реестрлерді алуға, есеп беруді құруға арналған. Ол келесі функцияларды орындайды:
операциялық деректерді енгізу және реттеу;
деректерді өңдеу;
деректерді жинау және есепке алу;
қаржылық құралдардың әрекетін қадағалау;
сервистік функциялар;
есеп беруге деректерді дайындау.
Есептің мақсаты – банктың қаржылық жағдайы бойынша оперативті және сенімді деректерді алу. Есептер кешені қаржылық бақылау департаментінде қаржылық сараптама жүргізу үшін шешіледі. Кез келген датаға оперативті деректерді алуға мүмкіндік бар. Есепті шешудің нәтижесі болып Қаржылық жағдай сараптамасы құжаты табылады.
Есептеудің жиілігі – күнделікті, ай сайын және техникалық ақаулар болған немесе электроэнергия болмаған жағдайда автоматты түрде тоқтатылады. Ақау болған жағдайда сәйкесінше өңдеулерді қарастыру қажет, мысалы, реұйымдастырулар режимі, қызметтік жазбаларды қайта қалпына келтіру.
Деректерді енгізу банктің қаржылық жағдайын сараптауды жүргізу кезінде қаржылық басқару департаментінің аналитигі арқылы жүзеге асады.
“Банк жұмысының тиімділігі көрсеткішін есептеу және талдаудың ақпараттық жүйесін құру” АЖ есептерінің өзара байланысы
Ақпараттық жүйе (АЖ) – бұл экономикалық объектіні басқаруға арналған ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, жіберу жүйелерінің жиыны.
Барлық АЖ құрамындағы элементтерінің роліне байланысты екі бөлімнен тұрады: функционалды және қамтамасыз етуші.
Функционалды бөлімі объектіні басқару жүйесінің нақты моделі болып табылады. Функционалды жүйе – бұл нақты функциялар шегіндегі АЖ бір бөлігі. Әрбір функционалды жүйе есептер кешені мен есептер болып бөлінуі мүмкін. Есептер кешені – бұл белгілі бір белгілеріне байланысты жинақталған есептер жиыны. АЖ есептер құрамы келесі факторлармен анықталады:
осы немесе басқа басқару функциясының маңыздылығы;
басқару процедураларының түрлендіру мүмкіншіліктері;
компьютерлерді қолдануда қызметкерлерді басқару деңгейі;
ақпараттық қорлардың және теникалық құралдардың болуы.
Тапсырмалардың өзара байланыс сызбасы 3 суретте көрсетілген.
Банктің ең маңызды мәселесі баланстық мәліметтер талдауына негізделген несие тәуекелін басқару. Несиелерді тәуекелділік кластарға топтау оларды талдау, азайту әдістерін құру және банк қызығушылығын қорғау несие тәуекелін төмендетеді.
Несиелік тәуекел нақты бір салаларда немесе заңды тұлғалар мен жеке тұлғалардың қаржы тапшылығында жеңілдетіледі, несиелерді шоғырландырудан бас тартуға алып келеді. Алайда теңгерімдік мәліметтер бұндай ақпаратты алуға мүмкіндік бермейді, ал тәріздес топтауларды автоматтандыру тіпті мүмкін емес. Бұндай мақсаттарға жүйеден тыс және аналитикалық есептің мәліметтерін пайдалану керек.
“Банк жұмысының тиімділігі көрсеткішін есептеу және талдаудың ақпараттық жүйесін құру”АЖ жататын тапсырмалардың өзара байланыс сызбасы
Сурет 3
Енгізу ақпараты
Енгізу ақпараты – бұл АЖ функцияларын орындау үшін қажет мәліметтер қорынан немесе пернетақтадан берілетін сигналдар, мәліметтер, құжаттар түрінде келетін ақпарат.
Кіріс хабарламалар ретінде бухгалтерлік баланс мәліметтері қабылданады (5 кестені қараңыз).
Енгізілетін құжаттар тізімі 5 кестеде көрсетілген, Ақпараттың құрылымдық бірлігінің тізімі мен сипаттамасы 6 кестеде көрсетілген
Кесте 5 –Кіріс хабарламалар тізімі
|
Хабарлама |
Беру мерзімділігі
|
Ақпартты қолданушылар | ||
|
Атауы |
Идентификатор |
Ұсыну түрі | ||
|
Банк теңгерімі |
BALANC
|
Мәліметтер қоры |
Күнделікті Ай сайын Сұраныс бойынша |
Аналитик |
Кесте 6 - Ақпараттың құрылымдық бірлігінің тізімі мен сипаттамасы
|
Хабарлама атауы |
Идентификатор | ||
|
Банктің бухгалтерлік теңгерімі |
Теңгерім | ||
|
Реквизит аты |
Мәні |
Реквизит ұзындығы | |
|
Теңгерім коды |
CodeBalance |
9(4) | |
|
Теңгерім бабының атауы |
NameBAL |
A(120) | |
|
Бап мәні |
ZNACH |
9(9) | |
Шығу ақпараты
Шығу ақпараты - бұл АЖ функцияларын орындау барысында басқару объектісіне, қызметкерге немесе басқа басқару жүйесіне құжат, сурет, мәліметтер, сигналдар түрінде берілетін ақпарат.
Тапсырманың шығу ақпараты болып келесілер табылады:
жиынтық теңгерім;
қаржылық жағдай бойынша коэффициенттер.
Шығу хабарламалар тізімі 7 кестеде берілген.
Шығу хабарламаларының ақпараттық құрылымдық бірлігінің тізімі мен сипаттамасы 8, 9 кестелерде көрсетілген.
Шығу құжатының нұсқасы 1қосымшада берілген.
Кесте7 -Шығу хабарламалар тізімі
|
Хабарлама |
Беру мерзімділігі
|
Ақпартты қолданушылар | ||
|
Атауы |
Идентификатор |
Ұсыну түрі | ||
|
1. Жиынтық теңгерім |
Жиынтық теңгерім |
Тізімдеме |
Күнделікті Ай сайын Сұраныс бойынша |
Аналитик |
|
Қаржылық жағдайы бойынша коэффициенттер |
Коэф |
Тізімдеме |
Күнделікті Ай сайын Сұраныс бойынша |
Аналитик |
Кесте8 -Шығу хабарламаларының ақпараттық құрылымдық бірлігінің тізімі мен сипаттамасы
|
Хабарлама атауы |
Идентификатор | ||
|
Жиынтық теңгерім |
Жиынтық | ||
|
Реквизит атауы |
Мәні |
Реквизит ұзындығы | |
|
Теңгерім коды |
CodeBalance |
9(4) | |
|
Теңгерім бабының атауы |
NameBAL |
A(120) | |
|
Көрсеткіш мәні |
Zanch |
9(9) | |
Кесте9 -«Қаржылық жағдайы бойынша коэффициенттер» шығыс хабарламаларының ақпараттық құрылымдық бірлігінің тізімі мен сипаттамасы
|
Хабарлама атауы |
Идентификатор |
|
Қаржылық жағдайы бойынша коэффициенттер |
Коэф |
|
Реквизит атауы |
Мәні |
Реквизит ұзындығы |
|
Дата |
DATA |
D(8) |
|
Көрсеткіш |
Parameter |
А(40) |
|
Мүмкін мәндері |
ValidValue |
9(6) |
|
Көрсеткіш мәні |
Zanch |
9(9) |