- •Я. Н. Марозава
- •Л I таратура асноўная:
- •Дадатковая:
- •Тэма: нацiск (акцэнтуацыя) . Для кантролю і
- •Гістарычныя чаргаванні зычных гукаў :
- •Пазіцыйныя чаргаванні зычных гукаў:
- •Гістарычныя чаргаванні галосных гукаў :
- •Зычныя няпарныя па звонкасці і глухасці:
- •11 Санорных: [ л ] , [ л' ] , [ м ] , [ м' ] , [ н ] , [ н' ] , [ в ] , [ в' ] , [ ў ] , [ р ] ,[ j ]
- •Зычныя парныя па звонкасці і глухасці:
- •1. Свiсцячыя [з ] , [с ] , [дз ] , [ц ] , [з' ] , [с' ] , [дз' ] , [ц' ] перад шыпячымі [ ж ], [ш], [дж], [ч] прыпадабняюцца да шыпячых , а іменна:
- •2. Шыпячыя [ ж ] , [ ш ] , [ дж ] , [ ч ] перад свісцячымі прыпадабняюцца да свiсцячых , а іменна:
- •Заданнi да тэмы ”фанетыка. Гукі і літары. Неадпаведнасць вымаўлення напісанню ”
- •Наяўнасць асобных гукаў:
- •2. Наяўнасць спалучэнняў гукаў:
- •Тэма: я к а н н е і
- •Заданнi да тэм : аканне . Яканне
- •Тэма: правапiс галосных у і складаных словах і
- •Заданнi да тэмы : правапiс галосных у складаных словах
- •Да тэм ”Аканне”, ”Яканне ” і ” Правапiс галосных у складаных словах ” :
- •Заданнi да тэмы: правапiс спалучэнняў галосных у iншамоўных словах
- •І варыянт
- •Іі варыянт
- •Тэма: правапiс I, ы, й пасля прыставак .
- •Тэма: п р а в а п I с у , ў і
- •Пасля галосных
- •Заданнi да тэмы: правапiс у, ў
- •Тэма: правапiс звонкiх I глухiх, і свiсцячых I шыпячых зычных .
- •Тэма: правапiс некаторых і
- •Заданнi на паўтарэнне правапiсу
- •Тэма: правапiс прыстаўных і галосных I зычных і
- •Заданнi да тэмы: правапiс прыстаўных
- •Марфалагiчнае падваенне і
- •Выключэнне 1 з тэмы ”падоўжаныя зычныя ” :
- •Выключэнне 2 з тэмы ”падоўжаныя зычныя ” :
- •Тэма: правапiс мяккага знака і
- •İ апострафа і
- •Тэма: з а ц в я р д з е л ы я з ы ч н ы я і
- •Тэма: дзеканне. Цеканне і
- •Тэма: правапiс вялiкай лiтары і
- •Тэма: правапiс складаных назоўнiкаў і
- •Узор: Кравец кравецкі; свет свецкі (правіла ”ЦёТаЧКі ” )
- •Тэма: марфемная структура слоў і
- •Запомнiць:
- •У з о р № 2: словаўтваральны разбор
- •Тэма: р о д н а з о ў н I к а ў і
- •Род назоўнiкаў
- •Род абрэвiятур і
- •Канчаткi назоўнiкаў м. Р. 2-га скланення . Ў р. Склоне адз. Л. .
- •Тэма: ступенi параўнання прыметнiкаў .
- •Памылкi пры ўтварэннi I ўжываннi ступеней параўнання прыметнiкаў
- •Тэма: сiнтаксiчная сувязь лiчэбнiкаў і з назоўнiкамi і
- •Сінтаксічная сувязь паміж словамі ў межах дробавых лічэбнікаў
- •Тэма: з а й м е н н I к і
- •Тэма: правапiс канчаткаў дзеясловаў і
- •1 Варыянт
- •2 Варыянт
- •3 Варыянт
- •Правапiс суфiксаў дзеясловаў і
- •Тэма: д з е е п р ы с л о ў е і
- •Памылкi ва ўтварэннi I . Ва ўжываннi дзеепрыслоўяў і
- •1 Памылка ва ўтварэнні :
- •2 Памылка ва ўжыванні :
- •Прыёмы выпраўлення памылак ва ўжываннi дзеепрыслоўяў
- •3 Лагічная памылка ―
- •Гэта ўжыванне дзеепрыслоўя закончанага трывання з суфіксам -ўшы (-шы ) замест незакончанага ці наадварот.
- •Напрыклад, лагічная памылка ва ўжыванні дзеепрыслоўя ў наступным сказе: Добра адпачываючы на летніх канікулах, дзеці ў верасні зноў з радасцю ўзяліся за вучобу. ( Трэба: адпачыўшы ).
- •Памылкi ва ўтварэннi I ва ўжываннi .
- •Дзеепрыметнiкаў і
- •Тэма: правапiс часцiц і
- •Тэма: асаблiвасцi беларускiх і словазлучэнняў і
- •Словазлучэннямi не з’яўляюцца:
- •Варыянт 1
- •Варыянт 2
- •Тэма: знакi прыпынку ў простым сказе і знакi прыпынку памiж дзейнiкам I выказнiкам
- •Знакi прыпынку пры аднародных членах
- •Знакi прыпынку пры адасобленых членах і пры адасобленых азначэннях I прыдатках
- •Знакi прыпынку пры адасобленых акалiчнасцях
- •Знакi прыпынку пры зваротках I адасобленых пабочных канструкцыях
- •Знакi прыпынку ў складаназлучаных . Сказах .
- •Знакi прыпынку ў складаназалежных . І сказах .
- •Знакi прыпынку ў бяззлучнiкавых сказах і
- •Знакi прыпынку ў камбiнаваных сказах . ( з рознымі відамі сувязі ) і
- •Тэма: т ы п ы т э к с т а ў і
- •1. Арфаграфічныя 3. Граматычныя
- •2. Пунктуацыйныя 4. Моўна-стылістычныя
- •Тэма: л е к с I к а. Ф р а з е а л о г I я .
- •210038, Г. Віцебск, Маскоўскі праспект, 33.
Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
УА “Віцебскі дзяржаўны універсітэт імя П.М.Машэрава”
Я. Н. Марозава
РЫХТУЕМСЯ
ДА ЦЭНТРАЛİЗАВАНАГА ТЭСЦİРАВАННЯ
Дапаможнік для слухачоў факультэта
давузаўскай падрыхтоўкі
Віцебск
Выдавецтва УА ”ВДУ імя П. М. Машэрава”
2008
УДК 808. 26 (075. 8)
ББК 81 .411 . 3 - 923
Друкуецца па рашэнні навукова-метадычнага савета ўстановы адукацыі “Віцебскі дзяржаўны універсітэт імя П.М.Машэрава”
Аўтар: дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства ВДУ імя П.М.Машэрава Я.Н. Марозава
Рэцэнзент: дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства УА ”ВДУ імя П.М.Машэрава" кандыдат філалагічных навук Л. İ. Злобін
-
М - 25
Марозава Я.Н.
Рыхтуемся да цэнтралізаванага тэсціравання: Вучэбны дапаможнік для слухачоў ФДП.― Віцебск: Выд-ва УА “ВДУ імя П.М.Машэрава”, 2008. — 150 с.
ISBN 985-425-308-2
Дапаможнік прызначаны для слухачоў факультэта дауніверсітэцкай падрыхтоўкі і ўключае ў сябе тэарэтычны матэрыял да тэм, практычныя заданні, табліцы і схемы да тэм цэнтралізаванага тэсціравання. Стараннае вывучэнне адпаведных правілаў, прапанаваных схем і табліц, самастойнае выкананне прапануемых практычных заданняў і іх аналіз на занятках дапамогуць слухачам ФДП падрыхтавацца да цэнтралізаванага тэсціравання па беларускай мове.
Дапаможнік можа быць выкарыстаны таксама школьнікамі, настаўнікамі, студэнтамі пры вывучэнні беларускай мовы.
УДК 808. 26 (075.8))
ББК 81.411.3 - 923
ISBN 985-425-308-2 |
© Марозава Я.Н., 2008 © УА ”ВДУ імя П.М. Машэрава”, 2008 |
У В О Д З İ Н Ы
Неабходнасць стварэння вучэбнага дапаможніка для слухачоў факультэта дауніверсітэцкай падрыхтоўкі тлумачыцца тым, што пры ўсёй мнагалікасці дапаможнікаў для абітурыентаў па беларускай мове па-ранейшаму застаецца актуальным крытычны аналіз многіх складаных пытанняў на ўсіх моўных узроўнях (па фанетыцы, арфаэпіі, марфеміцы, словаўтварэнні, марфалогіі, сінтаксісе, пунктуацыі), супярэчліва асветленых у розных крыніцах, у розных нарматыўных слоўніках. У многіх дапаможніках для абітурыентаў утрымліваюцца хібы, памылкі, недахопы.
З а д а ч ы гэтага выдання:
● асвятліць як мага паўней і ў той жа час кампактней скампанаваць і даступна растлумачыць асноўныя тэмы, выносімыя на цэнтралізаванае тэсціраванне па беларускай мове;
● для больш трывалага зрокавага засваення моўнага матэрыялу прапанаваць схемы, табліцы, алгарытмы;
● акрэсліць некаторыя спрэчныя падыходы да асобных пытанняў;
● папярэдзіць магчымыя тыповыя памылкі абітурыентаў;
● прапанаваць практыкаванні на замацаванне правілаў і кантрольныя тэставыя заданні па асноўных тэмах цэнтралізаванага тэсціравання.
Свядомае засваенне слухачамі ФДП правілаў, самастойнае выкананне прапанаваных заданняў і аналіз іх на занятках пад кіраўніцтвам выкладчыка будуць садзейнічаць развіццю кемлівасці, лагічнага мыслення, узбагачэнню слоўнікавага запасу выпускнікоў школ, дапамогуць свядомаму засваенню фанетыкі, арфаграфіі, граматыкі беларускай мовы, фарміраванню навыкаў пісьмéннай мовы, навыкаў культуры мовы, у цэлым ― падрыхтавацца да паспяховай здачы цэнтралізаванага тэсціравання па беларускай мове.
Дапаможнік не прэтэндуе на дасканаласць і бездакорнасць, аўтарка з удзячнасцю прыме і ўлічыць заўвагі і пажаданні для яго палепшання, якія можна дасылаць на адрас: 210038 г. Віцебск, Маскоўскі прасп., 33, УА ”ВДУ імя П. М. Машэрава”, кафедра беларускага мовазнаўства.