1c2Прадмет
.pdf
Прапорцыі нацыянальнай эканомікі
- гэта суадносіны матэрыяльнарэчыўных элементаў і працоўнай сілы падчас грамадскага ўзнаўлення.
для нацыянальнай эканомікі найбольш важнымі з'яўляюцца галіновыя і тэрытарыяльныя прапорцыі, якія фарміруюцца падчас бесперапыннага руху таварных і вартасных струменяў.
Класіфікацыя прапорцый:
узнаўленчыя прапорцыі
" галіновыя прапорцыі - у развіцці матэрыяльнай вытворчасці: прамысловасці, сельскай гаспадаркі, транспарта, сувязі, гандлю і іншых галін грамадскай вытворчасці;
" тэрытарыяльныя прапорцыі - у размяшчэнні вытворчасці па асобных эканамічных раѐнах;
2. Сістэма нацыянальных рахункаў.
Сістэма нацыянальных рахункаў (СНР) - гэта сістэма ўзаемаўвязаных макраэканамічных паказчыкаў, якія характарызуюць асноўныя эканамічныя працэсы, умовы, працэс і вынікі ўзнаўлення эканомікі, арыентаванай на рынкавыя адносіны.
2. Сістэма нацыянальных рахункаў.
для характарыстыкі вынікаў нацыянальнай эканомікі прынята вылучаць дзве сістэмы макраэканамічных паказчыкаў у залежнасці ад тыпу гаспадарання.
1)Цэнтралізавана-планавую сістэму гаспадарання апісвае
макростатыстычная мадэль баланс народнай гаспадаркі, галоўны паказчык ВУП.
2)Для рынкавай эканомікі існуе свая мадэль - сістэма нацыянальнага рахаўнкаў.
Сістэма нацыянальных рахункаў - гэта збор балансавых эканамічных табліц, якія адлюстроўваюць, выдаткі суб'ектаў гаспадарчай дзейнасці на куплю тавараў і паслуг, з іншага - іх даходы ад вынікаў гаспадарчай дзейнасці
Асноўная мэта СНР –
атрыманне на аснове статыстычнай
справаздачнасці колькаснай інфармацыі пра вытворчасць, размеркаванне і выкарыстанне грамадскага прадукта
СНР дае звесткі пра ўсе стадыі эк. кругазвароту - вытворчасці, абмене, першасным і другасным размеркаванні, спажыванні і зберажэнні.
Стандартная сістэма нацыянальных рахункаў, распрацаваная Статыстычнай камісіяй ААН, ужываецца ў сусветнай практыцы з 1953 г. У 1968 г. была ўведзена новая версія м/нр стандарту СНС, якая існавала да 1993 г.
З 1993 гады дзейнічае трэцяя мадыфікацыя
СНС.
Вялікі ўнѐсак у непасрэдную распрацоўку СНС і яе далейшае развіццѐ ўнеслі Рычард
Стоўн, Дж.Хікс, П.Хілл, лаўрэаты Нобелеўскай прэміі Я.Тінберген, Р.Фріш,
У.Ляввонцьеў.
Сучасная СНР –
гэта мадэль, якая адлюстроўвае струмені прадуктаў і даходаў ад вытворчасці да канчатковага выкарыстання, пералівы кошту з сектара ў сектар.
СНР вызначае не толькі выходныя параметры эканомікі, але паказвае, як эканоміка функцыянуе і дасягае гэтых параметраў.
.
У Беларусі на працягу 70 гадоў ужываўся баланс народнай гаспадаркі (БНГ).
Схема БНГ уяўляла сабою сістэму ўзаемазлучаных балансавых табліц, кожная з якіх адлюстроўвала асобныя, найбольш важныя аспекты эканамічнага працэсу з пазіцыі прыярытэту матэрыяльнай вытворчасці ў адносінах да іншых відаў дзейнасці.
СНР і БНГ – гэта альтэрнатыўныя сістэмы балансаў і нацыянальнага ўліку.
Структура СНР
кожнай стадыі эк кругазвароту адпавядае адмысловы рахунак ці група рахункаў.
СНР Беларусі уключае наступныя рахункі:
1.Рахунак вытворчасці. На гэтым рахунку адлюстроўваецца адна аперацыя: вытворчасць тавара ці паслугі з улікам выдаткаваных сыравіны і матэрыялаў. Ён з'яўляецца базай для вызначэння ВУП па галінах.