Filosofiya 10-tema seminar prezentaciya

•Ullı enciklopedist alımlarımız, tiykarınan, Yusuf Xos

Xajibtiń «Qudadǵu bilig», Kaykavustıń «Qabusnama», Ahmad Yugnakiydıń «Hibbat ul-xaqoyiq», Abu Nasr Farobiydıń «Baxtqa erisiw haqqında», Abu Ali ibn Sinanıń «Tadbir al-manozil», Sadiydıń «Gulistan», Xusayn Voiz Koshifiydıń «Axloqi muhsiniy», Alisher Nawayınıń «Mahbub ul-qulub», «Hayrat ul-abror», Abdurahman Jamiydıń «Silsilat uz zaxab», «Bahoristan», Abdulla Avloniydıń «Turkiy Gulistan axloq» hám basqa kópǵana shıǵarmalarında shańaraq ruwxıylıǵı, balalar hám jaslar tárbiyasınıń wazıypaların, perzentiniń olar aldındaǵı wazıypasın, shańaraqlıq tárbiyanıń mánismazmunın hár tárepleme túsindirip túrli turmıslıq ráwayatlar arqalı onıń unamlı hám unamsız tárepleri hár tárepleme sáwlelendirilip berilgen.

•«Bir shańaraqtıń tınıshlıǵı hám izzeti, álbette, sol xalıqtıń ishki intizamı hám tatıwlıǵına baylanıslı. Tınıshlıq hám tatıwlıq bolsa sol millet shańaraqlarınıń intizamına tayanadı, mámleket hám millet te sonday kúshli hám tártipli boladı. Egerde bir mámlekettiń xalqı ádepsiz hám miyrimsizlik penen shańaraq múnásibetlerin ázzilestirip jiberse hám intizamsızlıqqa jol qoysa, sonda bul millettiń tınıshlıǵı hám ómiri gúman astında qaladı». Abdurauf Fitrat

SHAŃARAQLÍQ KONFLIKTLERDIŃ

TIYKARǴÍ SEBEPLERI:

•- erli-zayıplılıq múnásebetleri etikasınıń buzılıwı (qıyanet, qızǵanısh);

•- psixologiyalıq yaki biologiyalıq (jınısıy) sáykessizlik;

•- erli-zayıplınıń átirapındaǵı adamlar (aǵayinler, tanıs-bilisler, doslar) menen nadurıs múnásebetleri;

•- bala tárbiyasına qatnaslı hár qıylı poziciyalar;

•- ata-analar hám perzentler ortasındaǵı túsinispewshilikler;

•- turmıslıq hám finanslıq mashqalalar.

SHAŃARAQLÍQ TURMÍSQA TAYARLÍQTÍŃ

TIYKARǴÍ PRINCIPLERI

•ádep-ikramlılıq (nekeniń, perzentlerdiń hám t.b. qádir-qımbatın ańlaw);

•psixologiyalıq (nekege kiriw ushın zárúr bolǵan psixologiyalıq bilimler jıyıntıǵı);

•tálimiy (perzentlerdi tárbiyalaw kónlikpeleri hám qábiletleri);

•sanitariyalıq hám gigienalıq (neke hám shańaraq gigienası);

•ekonomikalıq hám xojalıq-turmıslıq.

Jaslardı shańaraqlıq turmısqa oqıtıwdıń tayanısh aspektlerdi

•Ulıwmasociallıq, ol neke hám shańaraq múnásebetleri hám demografiya tarawındaǵı mámleket siyasatın, shańaraqtıń áhmiyetin, ideologiyalıq qádiriyatlardı, erlizayıplı hám ata-ananıń sociallıq rollerin ashıp beredi.

•Ádep-ikramlılıq, ol óz ishine tómendegi ádep-ikramlılıq sıpatlardı tárbiyalawdı aladı: basqa jınıs wákilleri menen óz-ara qarım-qatnas, doslıq, anaǵa, ákege, úlkenlerge hám kishilerge húrmet, perzent tárbiyasınıń zárúrligi, juwapkershilik, hadallıq, qanaat, jaqsılıq, nekeniń ádepikramlılıq tiykarların ańlaw hám saqlaw, shańaraqtaǵı múnásebetler, nekeniń ádep-ikramlılıq tiykarı sıpatında muhabbattı; óz eri (hayalı), shańaraǵı, perzentleri aldındaǵı parız, intim múnásebetler mádeniyatın, ideal er hám hayal, ata-ana haqqındaǵı tuwrı kórsetpeler.

Jaslardı shańaraqlıq turmısqa oqıtıwdıń tayanısh aspektlerdi

•Huqıqıy: neke tuwralı nızamshılıq tiykarları, shańaraq kodeksiniń eń áhmiyetli qaǵıydaları menen, erlizayıplınıń bir-birine, perzentlerine hám jámiyetke qatnasındaǵı minnetleri menen tanıstırıw.

•Psixologiyalıq: shaxs koncepciyası hám jaslar arasındagı shaxslararalıq múnásebetler psixologiyasınıń, neke hám shańaraqtıń psixologiyalıq tiykarlarınıń ózgeshelikleri, basqa adamlardıń psixologiyasın túsiniw qábileti, neke hám shańaraqlıq turmıs ushın zárúr bolǵan sezimtuyǵılardı rawajlandırıw, qarım-qatnasıq kónlikpelerin qáliplestiriw.